Introductie
Al tijdenlang is het mogelijk om video te bewerken op de computer. De laatste
jaren zijn de montagekaarten en -systemen veel goedkoper geworden en daardoor
voor meer mensen toegankelijk. Door de opkomst van de digitale videocamera
kunnen beelden ook nog eens makkelijker worden overgezet naar de computer,
zonder kwaliteitsverlies.
Digitale videocamera's bezitten een DV-uitgang, formaat IEEE1394, ook wel
iLink genoemd (door Sony) of FireWire (Apple). Sommige computers / moederborden
worden tegenwoordig standaard al geleverd met een IEEE1394-poort. Op deze poort
is dan ook een digitale videocamera aan te sluiten en met de juiste software
zijn de beelden binnen te halen, maar om echt professioneel te gaan bewerken is
toch iets meer nodig. Ziedaar twee fabrikanten die je voor een redelijke prijs
hierbij kunnen helpen: Pinnacle Systems en Matrox. Wij bespreken hier twee videobewerkingskaarten: de Pinnacle DV500 en de Matrox RT2000. Beide kaarten claimen perfect digitale video in realtime te bewerken. Aan ons de taak om te bekijken of zij hun beloftes waarmaken.
Pinnacle Systems
Pinnacle Systems is opgericht in 1985 en is marktleider op het gebied van desktop video-editing. In 1997 hebben zij de Miro video-editing lijn overgenomen, wat een belangrijke stap voor Pinnacle was om dichter bij de thuisgebruikers te komen die ook wat met video willen doen. Samen met de mensen van Miro hebben zij de consumentenlijn verder ontwikkeld. Nu zijn daar producten als de hier besproken DV500 uitgekomen.
Matrox
Matrox bestaat sinds 1976 en is al lange tijd actief op het gebied van professionele videotools. Zij noemen zichzelf 'technologie-leider', of dat ook zo is komt later aan de orde. Matrox leverde ook al een tijdje bij hun videokaarten add-ons voor simpele video-editing (de Marvel-serie). Zij hadden nog niets op de markt in het gebied tussen echt professioneel en amateur, maar daar kwam vorig jaar verandering in. In september werd de Matrox RT2000 voor het eerst gezien, een semi-professionele kaart voor zakelijke gebruikers en video-hobbyisten.
Uitpakken!
Laten wij eerst eens een kijkje nemen wat er allemaal wordt meegeleverd (en wat niet).
Pinnacle DV500
Na het openmaken van de doos vinden wij daar ten eerste de kaart zelf. Verder de bluebox, een blauwe (duh) breakout-box met connectors voor analoge videoapparatuur, de kabel om de bluebox te verbinden met de DV500 en een IEEE1394 DV-kabel om je digitale videocamera te verbinden met de DV500. Op het softwaregebied vinden we een klein stapeltje CD's met natuurlijk Adobe Premiere 5.1a RT, Sonic Foundry ACID en de CD met drivers en software van Pinnacle. En niet te vergeten een berg handleidingen waar je akelig van wordt: van de kaart zelf, van Adobe Premiere en van ACID, plus wat registratiekaarten van de software.
De kaart zelf is een PCI kaart met daarop een dochterbordje. Op de kaart zitten extern twee DV in/uitgangen en een connectie voor de bluebox. Intern zit ook nog een DV-connector, waarvan het doel mij niet bekend is (misschien toekomstige interne IEEE1394 apparaten). Op de kaart is zichtbaar (na het weghalen van twee Pinnacle stickertjes) dat daarop een chipset van Intel en een chipset van Philips zitten. De Intel chipset wordt gebruikt voor de DV-compressie, de Philips chipset is voor de 'overlay' om het beeld van de DV500 op je scherm te krijgen.
Matrox RT2000
De Matrox doos is een stuk strakker ingepakt dan de DV500, maar na wat trekken en wringen krijgen wij er toch wat uit. Surprise, surprise: dit keer twee kaarten! Matrox levert bij zijn RT2000 PCI kaart een speciale versie van de Matrox G400-AGP kaart: de Flex3D-edition. Hierover later meer. Ook in deze doos vinden we een breakout-box om analoge apparatuur aan te sluiten. Op het kabelgebied vinden we een flatkabeltje om de twee kaarten intern met elkaar te verbinden, een (erg dikke) kabel om de breakout-box op de RT2000 aan te sluiten, een IEEE1394 DV-kabel en een analoge audiokabel om het geluid van de RT2000 (intern) door te lussen naar je geluidskaart. Ook hier weer een stapel CD's met daarop Adobe Premiere 5.1a RT, drivers & software voor de RT2000 en G400 Flex3D, Ulead Cool3D, DVDit! en (weer) Sonic Foundry ACID. Ook hier handleidingen voor de meegeleverde software (behalve voor Cool3D) en een algemene handleiding van de RT2000. Matrox heeft ook een stap-voor-stap installatievelletje meegeleverd, erg handig voor de newbies.
Zoals gezegd worden er twee kaarten meegeleverd met de RT2000. De G400 ziet eruit als een normale dualhead G400 AGP, maar met een connector om de RT2000 aan te sluiten (boven, iets links van het midden). De RT2000 zelf is een nogal lange kaart. Geen Voodoo5 6000 formaat, maar toch lang. Op de kaart zien we dezelfde Intel chipset die ook op de DV500 te vinden is voor DV-compressie. De Philips-chipset ontbreekt hier: omdat de videokaart rechtstreeks is verbonden met de RT2000, is geen overlay chipset nodig om dit te regelen. Er zijn twee IEEE-1394 aansluitingen aanwezig om digitale videocamera's aan te sluiten en een aansluiting voor de breakout box. Bij de RT2000 zien we geen interne IEEE1394 aansluiting.
Installeren
De installatie van dit soort kaarten is vaak niet zo makkelijk als het lijkt in de handleiding. Ook nu liepen we tegen een aantal problemen aan. Het gebruikte testsysteem is mijn eigen systeem, specificaties zijn hier te vinden. Enige toevoeging aan het systeem is een Western Digital 20 gig 5400rpm ATA/66 harde schijf die gebruikt werd voor de video-opslag. De gebruikte digitale videocamera is een Sony DCR-PC2E, ik ga verder niet op de details van deze camera in. De beide kaarten werden geïnstalleerd onder Windows 98, omdat de Matrox RT2000 nog geen ondersteuning biedt voor Windows NT/2000. Pinnacle heeft werkende beta-drivers onder NT/2000 voor de DV500.
Pinnacle DV500
Hardwareinstallatie van de DV500 is zo simpel als iedere andere PCI-kaart.
Aansluiten van de Bluebox was een kwestie van de kabel (naar mijn idee iets te kort) aansluiten en daarna de televisie/video aansluiten op de S-video out. De installatie verliep snel en soepel, alleen ging de software de eerste keer verkeerd: na het installeren van de driver begon de installatie van de Pinnacle Video Tools, en die werkten niet voordat Adobe Premiere geïnstalleerd was. Als ik even in de handleiding gekeken had, had ik gezien dat je eerst Premiere 5.1 moet installeren, en daarna de driver. Maar je weet hoe dat gaat met handleidingen
. De IEEE-1394 controller werd ook goed geïnstalleerd. Daarna kon ik de camera aansluiten op de IEEE-1394 aansluiting, en die werd correct herkend als Sony digitale camera. Voor mensen die benieuwd zijn of de beta-drivers voor Windows 2000 goed werken: ik heb het even geprobeerd. De drivers werken op zich goed, maar het opnemen/afspelen van video lijkt minder goed te gaan onder win2k.
Matrox RT2000
Installatie van de RT2000 is iets ingewikkelder, omdat het twee kaarten zijn. De RT2000 kan het beste in het PCI-slot naast de G400, want de meegeleverde flatcable tussen de kaarten is niet zo lang. In de handleiding is geschreven dat allebei de kaarten tegelijk geïnstalleerd moeten worden, maar Matrox zelf beveelt aan om eerst de G400 te installeren, daarna de RT2000. Omdat ik nu de handleiding wilde volgen en geen zin had om m'n computer nog een keer opnieuw op te starten installeerde ik beide kaarten tegelijk, wat heel goed ging. Ook bij deze kaart is het verstandig eerst Premiere 5.1 te installeren, daarna pas de drivers, omdat het installatieprogrammaatje ook gelijk de plugins voor Premiere installeert.
Aansluiten van de breakout box was geen probleem. Het viel me op dat de kabel van de breakout box ook nog eens de twee kaarten (G400 en RT2000) extern verbindt. Het zou handiger geweest zijn als dat allemaal intern was geregeld via de flatcable. Na mijn eerste installatie onder Windows 98 SE leek alles goed te zijn en te werken, maar zodra ik een filter van Premiere wilde toepassen op een filmpje, liep het programma spontaan vast. Na geprobeerd te hebben de kaarten ook om de beurt te installeren, zoals Matrox aanbevolen had, bleek de enige oplossing toch een reinstall van Windows 98 te zijn (dit keer 1e editie). Ik verwacht niet dat dit een probleem van Matrox is, eerder een software probleem met Premiere en Windows 98.
Nog een opmerking bij de RT2000 is dat er een heel irritant programmaatje meegeleverd wordt dat kijkt of DMA wel is ingeschakeld bij je harde schijven. Ten eerste begon dat programmaatje bij het opstarten te zeuren dat bij één van mijn CD-ROM-drives DMA niet ingeschakeld was, en na installatie van de AMD IDE Busmaster drivers claimde het programma ook nog dat DMA niet ingeschakeld was op m'n harde schijven (wat dus wel zo was).
Werken
Ja, en nu is het dan zover. Het werken met de kaarten zelf. Wij hebben buiten een filmpje gemaakt om de werking van de kaarten te testen. Daarna zijn we gewoon gaan bewerken zoals we wilden, en hebben (ongeveer) dezelfde bewerkingen op de twee kaarten uitgevoerd. De analoge uitgang van de breakout box is aangesloten op een televisie, die we als videomonitor gebruiken (daar is het resultaat te zien).
Pinnacle DV500
Het werken met de DV500 ging over het algemeen heel intuitief. De meegeleverde Adobe Premiere software is heel erg snel te leren. Eerst een filmpje opnemen (met de computer is de camera ook te bedienen), wat ging zonder dat er 1 frame gedropt werd. Na het opslaan kon het echte bewerken beginnen. Dit houdt in het begin vooral veel knippen en plakken in, het echte monteren. Daarna komen we toe aan filters, effecten en speciale transities (tussen twee scenes). Een aantal meegeleverde filters en effecten kunnen realtime worden toegepast, wat natuurlijk het mooie van deze kaarten is. Normaal moet je nadat je een filter of transitie hebt toegepast op een stukje film een tijd wachten voordat Adobe Premiere het stukje gerendered heeft, maar met de realtime filters kan je gelijk het resultaat op de video monitor zien. Ook bij het previewen is dus geen renderen nodig; heel handig. Voor wat geavanceerdere 3D-effecten wordt met de DV500 Pinnacle FreeFX meegeleverd. Deze Premiere-plugin maakt gebruik van de Direct3D-functies van de bestaande videokaart om een 3D-effect toe te passen op een stuk video. Deze techniek is niet in realtime, dus toch even wachten hier, maar werkt wel fijn en goed. Er zijn zelf ook effecten toe te passen (denk vooral aan effecten als omslaande pagina's en meer van die 3D-geintjes). De filters die standaard met Premiere worden meegeleverd zijn natuurlijk ook te gebruiken, maar verwacht hier niet zo'n verschrikkelijk grote snelheid. Voor een filter over een stukje video van 25s was mijn computer 8 minuten bezig.
Na het bewerken van de video komt natuurlijk de output. Het zojuist bewerkte filmpje wilden wij best wel op een videoband hebben. Hier komt een belangrijk nadeel van de DV500 aan het licht: de output voor analoge video was niet zo fantastisch. Het beeld leek uit minder beeldlijnen te bestaan, het was veel grover dan het beeld dat rechtstreeks vanuit de camera werd verkregen. Dit was ook duidelijk te zien op de TV-monitor. Dit is geen groot nadeel als je het professioneel aanpakt en ook een DV-videorecorder koopt, of gewoon de video eerst weer terug op de tape in de camcorder zet, maar het ziet er slecht uit als je gewoon een normale videorecorder gebruikt. Het enige echt grote nadeel dat ik aan deze kaart kon ontdekken.
Digitale output is mogelijk met het Native DV-formaat van de DV500, of in MPEG2. Allebei de formaten geven een oogstrelend mooi beeld.
Matrox RT2000
Na het aansluiten van de Matrox RT2000 konden we ook hiermee gaan beginnen. Ook bij de Matrox RT2000 zullen we moeten werken met Adobe Premiere, dat dan ook een heel geschikt programma is. Bij de RT2000 wordt bovendien Ulead Cool3D meegeleverd voor het maken van 3D-titels. Leuk voor even als geintje, maar als je echt een film gaat editen valt het totaal uit de toon. Ook hier werden bij het opnemen van het filmpje geen frames gedropt, dus we konden gelijk verder gaan. Ook Matrox levert veel eigen filters en effecten mee die in realtime kunnen worden toegepast.
Maar Matrox heeft nog iets anders: de Flex3D-technologie. Dit werkt in samenwerking met de G400-kaart die ook in de doos zit. Het principe is hetzelfde als Pinnacle's FreeFX, namelijk 3D-effecten toepassen op video met behulp van de gewone videokaart, alleen met de RT2000 kan ook dit in realtime. Het is nu dus ook mogelijk om, als je een 3D-effect wil toepassen, eerst een preview te zien op de videomonitor, zonder dat er eerst gerendered hoeft te worden. Een leuke techniek, maar hiervoor geldt hetzelfde als voor Cool3D: de effecten zijn best leuk, maar als je echt iets professioneels wil maken valt het toch uit de toon. Ooit in een natuurdocumentaire het ene beeld fladderend zien wegvliegen voor het andere (en dan bedoel ik geen vogel)? Ooit een rollende-pagina effect gezien tijdens een spannende thriller? Nee, ik ook niet. Matrox is er erg trots op dat de 3D-effecten met de RT2000 in realtime gaan, maar het is niet iets dat je echt veel gaat gebruiken.
Nu komen we ook op een belangrijk nadeel van de RT2000. De meegeleverde videokaart is een aangepaste G400. Deze kan niet vervangen worden door een andere kaart, zelfs niet door een andere kaart van Matrox. Met de huidige snelheid waarmee de videochipset-markt zich ontwikkeld, heb je binnen de kortste keren een verouderde kaart in je PC zitten. Ook als je net een mooie GeForce2 GTS hebt gekocht, moet die er weer uit als je deze RT2000 koopt. En dan nog het bijkomende probleem dat je voor de G400 Flex3D edition niet dezelfde drivers kan gebruiken als bij de gewone G400. Dus je moet maar afwachten wanneer er ook weer eens een update voor die driver komt.
Het werken met de Matrox RT2000 ging heel goed. Er worden veel realtime effecten meegeleverd en die doen wat ze moeten doen. Bij het editen van video heb ik nergens het gevoel gehad dat iets te langzaam ging op deze kaart - het ging allemaal soepeltjes, net als bij de DV500. Het toepassen van Premiere-filters duurt ook bij deze kaart erg lang, maar dit gebeurt dan ook in software. Het verschil tussen de DV500 en de RT2000 is dan ook eigenlijk alleen merkbaar als je de Flex3D-effecten gebruikt.
Bij de Matrox RT2000 is de analoge video-output veel beter dan bij de Pinnacle DV500. De outputkwaliteit was gewoon gelijk aan het origineel, zoals het hoort. Ook bij de previews van realtime effecten was hetzelfde scherpe beeld op de videomonitor te bewonderen. Een pluspunt van de RT2000.
Ook bij de RT2000 is digitale output mogelijk in het Native DV-formaat en MPEG2. Bovendien wordt software meegeleverd om een DVD te maken. Met het programma, DVDit!, kunnen simpele menu's worden gemaakt voor DVD's en kunnen chapters worden aangebracht. Erg handig als je een DVD-recorder thuis hebt staan, maar ik vrees dat dat erg weinig mensen zijn. Toch leuk dat het er al bij zit, het voegt nog wat toe aan de 'professionaliteit' van de kaart.
Conclusie
Beide kaarten doen precies waarvoor ze zijn bedoeld. In de dagen dat ik ermee werkte, merkte ik weinig verschil tussen de twee kaarten. Een groot voordeel van de RT2000 is de betere analoge video-output. Flex3D technologie (realtime 3D-effecten) op de RT2000 zijn interessant, maar zij rechtvaardigen niet het grote prijsverschil tussen de twee kaarten (de adviesprijzen van de DV500 en RT2000 zijn resp. Fl. 1999 en Fl. 3499). Een groot nadeel van de RT2000 is de meegeleverde G400. Niet dat dat een slechte kaart is, maar het beperkt heel erg de mogelijkheid om later te upgraden. Ik vind het ronduit slecht dat Matrox de RT2000 profileert als professioneel product, maar nog geen enkele drivers voor Windows NT / Windows 2000 beschikbaar heeft. Pinnacle heeft voor de DV500 ook alleen nog maar beta drivers, maar die werken wel. Matrox heeft nog niets.
Als je één van deze kaarten wilt kopen, raad ik aan om de Pinnacle DV500 te nemen vanwege zijn gunstige prijs/prestatie verhouding, tenzij de realtime 3D effecten of de analoge video output erg belangrijk voor je zijn.

Pinnacle DV500
Adviesprijs: Fl. 1999 (Pricewatch)
Distributeur: Pinnacle Systems Benelux
Voor: Makkelijk te installeren, goede prijs/prestatie verhouding, ook te gebruiken onder NT/2000
Tegen: Slechte analoge video output, geen realtime 3D

Matrox RT2000
Adviesprijs: Fl. 3499 (Pricewatch)
Distributeur: MVS Video
Voor: Realtime 3D, goede analoge video output
Tegen: hoge prijs, meegeleverde videokaart, geen NT/2000 drivers
Mijn dank gaat naar Vogelzang voor het beschikbaar stellen van de kaart, de camera en de harde schijf en naar Stefan Pisters, die mij heeft weten duidelijk te maken hoe Premiere werkt en hoe je een leuk filmpje maakt.