De Mendocino-Celeron
He he... na al die vage berichten op ons berichtenbord dan nu eindelijk ook een echt nederlands talig stukkie over het opklokken van Internet’s favoriete Central Processing Unit: iNTEL’s PII Celeron 300A
Nee, we gaan je niet vervelen met statistiekjes over hoe hij presteert t.o.v. een echte PII 450, want dat kunen we niet: we hebben die proc niet, en daarmee is de mogelijkheid tot testen verdwenen. Bovendien ben je daarmee al op BXBoards, Sharkey, Anand en Tom’s Hardwarepage mee dood gegooid.
Vragen kwamen op ons afstormen over welke chip te kopen: Moest je nou de 300A kopen of de 333?
Ook hoorde ik een hoop mensen zeggen: Je bent gek, je gaat toch geen CELERON kopen? En die mensen die wel van het nut overtuigd waren en op de HCC dagen de "ultimate combination" kochten werden veelal teleurgesteld. Wat dan is de reden dat het fout ging?? Waarom redden ze het niet?? Met dit artikeltje hoop ik je te kunnen verklaren over het hoe, wat en ook het waarom.
Om maar te beginnen bij het begin: WAT is overklokken?
Overklokken is een begrip dat zoveel wil zeggen als "je processor harder laten lopen dan ie eigenlijk voor is gemaakt" Ok, da’s niet erg veelzeggend he? Klopt. En het probleem is dan ook dat je eerst moet weten over het hoe en wat, en vooral het begrijpen ervan, voordat je succesvol kan overklokken. De beginselen van het overklokken zijn al volledig voor je op een rijtje gezet.
Als begrippen zoals FSB en Multiplier je niet voorkomen als ware het je 2e natuur, dan zou ik je willen aanraden om vooral eerst onze artikeltjes over de Overclocking basics en eventueel ook over het Extreme cooling en System cooling te lezen.
Gelezen!, vertel nu maar verder.
Oke. Nu we weten hoe het principe werkt, laten we dan nu een klein stukkie ontstaansgeschiedenis vertellen van de Celeron.
Geschiedenisles
Nee, we gaan niet terug naar de geschiedenis lessen over Karel V, de Noormannen of de Romeinen. Nee, we blijven dichter bij huis. Ook de befaamde spreuken van Andy Groves (topdog van iNTEL) zullen we hier niet herhalen.
Wat dan wel? Welnu: de geschiedenis van de PII. Nu al een ruim anderhalf jaar geleden kwam de langverwachte opvolger van de Pentium(Pro). De PII. De Pentium II (met MMX technologie zoals de reclame over het ding ons vertelt) is in tegenstelling tot de vroegere rekenplakken van iNTEL een casette die je in een slot steekt, ipv. in een socket. Wat is het hetvoordeel van? De hoofdzaak voor iNTEL was de concurrentie van AMD omzeep helpen, een nieuw slot princiepe, patenten, en daarna geen toestemming geven er gebruik van te laten maken. Mischien zullen ze het niet toegeven, maar zo was het wel. En alleen de toekomst zal ons vertellen of het een slimme zet was.
In ieder geval gaf het iNTEL op korte termijn een voorsprong. Doordat de proc. nu overeind staat kan ie aan allebij de kanten hitte afgeven (ook al wordt ie standaard maar aan een kant gekoeld) met als gevolg dat er extra mogelijkheden zijn voor overklokkers. Maar zeker in het begin waren - zoals het iNTEL betaamt - die PII’s duur. En iNTEL die de concurrentie vreesde kwam met een gestripte PII: entering de Celeron.
De Celeron is in weze een PII, maar dan zonder cache. Dit was nou net de grote stap van iNTEL geweest: de cache ging van het mammaplankje naar de processor zelf. En nu?? Dom dom dom: iNTEL haalde de cache er weer af!!
Wat maakt dit nou weer uit zal je zeggen, nou en, wat zou dat? Een processor is snel (ja ja, da's een bruut statement! ;-)). En hoe snel je geheugen ook mag zijn, het is altijd langzamer. De Cache vangt dat verschil op door de meest gebruikte functies in een aparte ruimte te proppen, waar de processor er sneller bij kan. De Celeron was dus een stuk trager bij geheugen intensieve applicaties (photoshop, maar ook spelletjes) Iedereen associeerde die chip dan al spoedig met traaaaaaaggggg...
Waar velen niet bij stil stonden, was het feit dat juist de cache van de gewone PII de factor was die het ons onmogelijk maakte om echt vet over te klokken. Ondanks deze interessante feature, was de AMD echter gunstiger, en waar de celeron voor was bedacht werd zijn grootste ondergang: de AMD K6 was beter!! Het de afstand tot ultime doel van iNTEL was hiermee dus alleen vergroot.
Met een enorme reddings actie kwam intel met een verbeterde Celeron. De Celeron A. Het grote verschil is dat de Celeron 128kb fullspeed cache on-die heeft.
On-die wil hier zeggen dat het cache op de cpu-plak zelf zit. (voor alle duidelijkheid: van die enorme casette van de PII is maar een fractie de werkelijke proc., de rest is lucht, en een printplaat waar de proc. op zit. Bij de PII zit bovendien de chache naast de cpu op het printplaatje geprikt.) Bij de CeleronA zit dat spul dus op de CPU-chip zelf erbij, wat koelen makkelijker maakt.
Fullspeed wil zeggen dat de cache op de zelfde snelheid loopt als de CPU bij de PII is dat slechts op halve snelheid.
Het geniale van de Celeron is dat er geen kist omheen zit. Koeling kan hierdoor direct op de CPU plaats vinden ipv dat daar de wand van die kist nog tussen zit. Overklokken = Heet, en die hitte kan nu beter afgegeven worden. Bijkomend voordeel is dus ook nog dat doordat de cache die op de CPU zit deze ook direct (=beter) gekoeld kan worden.
‘Kay, maar welke snelheid?
Tsja, dat wil niet iedereen begrijpen. Sneller is beter, altijd. En de 333 is maar een fractie duurder dan de 300A. laat ons de 333 koppen! Nee dus: dankzij die irritante ruimtepakkies van iNTEL dus niet. (jongens, die reclame zit me echt dwars)
En nu komt dan het echte overklokkende verhaal:
Zoals je in de basics kon lezen heeft iNTEL bij zijn laatste chips de multiplier gelocked. Je kunt hoog en laag springen, als de CPU gemaakt is voor een multiplier van 4,5 dan krijg je hem dus niet op 5, maar ook omgekeerd zal je tegenwoordig niet meer lukken (full-lock)
De enige manier om op te klokken is dus de FSB. Wat je bijvoorkeur wil is de FSB (voor Celerons momenteel immers alleen officieel 66MHz) op 100MHz te krijgen. Op dat moment blijft de snelheid van de PCI-Bus nl. gelijk, met als gevolg dat ie niet op een kwalitatief iets mindere videokaart of netwerk kaart al gaat hangen. Een 300A zal daarmee op 450MHz komen, een 333 al op 500MHz. De core van de processor is echter vrijwel identiek. Kansen om die 500MHz te halen zijn lang niet 100%... eigenlijk nog niet eens 30%. En dat zou toch zonde zijn he? het hoogste wat je dan zult halen met een 333 is 5x83=415MHz. Een 300A blijkt echter een 80% kans te hebben de 450MHz wel te halen (4,5x100) iets wat de 333 door de multiplierlock nooit zal bereiken. De 300A is dus de plak die je hebben wil.
OEM of In-The-Box?
Een heikel punt waar meningen over verschillen. OEM is goedkoper, de Boxed versie heeft een fwalitiets koeler, en een 3 jarige garantie (ipv 1).
De ene groep zegt: Die koeler boeit niet, want ik koop toch een whopper of aanverwante super cooler, en die is vet beter. Bovendien vervalt bij overklokken de garantie (of die nou 1 of 3 jaar is.) en tot slot is de CPu in een jaar of anderhalf toch eigenlijk al zwaar verouderd.
De andere groep redeneert: het prijsverschil is marginaal, dat koelblok kan ik toch wel hergebruiken, en het gerucht gaat dat de boxed versies betere kwaliteit zijn.
Om te beginnen in elk verhaal zit wel wat. Toch na de vele mislukkingen die men heeft na de HCC dagen is het niet geheel onwaarschijnlijk dat er een kern van waarheid zit in het gerucht. Uiteindelijk lijkt dit dan ook een geval van "goedkoop is duurkoop". Contacten van hardwaresites in de VS bevestigen dit. Ik zou dus toch maar voor de Boxed versie gaan.
Waar maggie vandaan komen?
Da’s iets waar velen niet bij stil staan: de ene CPU is de andere niet. Zelfs het zelfde type verschilt onderling heel sterk. Ik probeer het een en ander aan de hand van mijn chip uit te leggen: ik heb de 08360104 WL2WM uit Costa Rica
Om te beginnen, de stepping: Tijdens de periode dat een type processor gemaakt wordt, worden de ontwerpen iets aangepast - verbeteringen over het algemeen - of een aanpassing waardoor de productie makkelijker gaat, of dat ie minder hitte produceert. You name it. Je kunt er van uit gaan dat hoe hoger de stepping, hoe beter de plak is. Op dit moment zijn de verkochte plakken over het algemeen Stepping "0" de code SL2WM geeft dit bijv. aan.
- Het land: iNTEL heeft in verschillende landen fabrieken. De Celeron wordt o.a. in Maleisie en Costa Rica gemaakt. Dit staat ook op de chip vermeld. Zowel als naam, als in het nummer: 08360104.
- Het jaar: op dit moment dus nog 98, in het nummer: 08360104.
- De week, in het nummer: 08360104.
- De stepping, in het nummer: 08360104.
- En last but not least het exemplaar: 08360104. En vergis je niet, 105 kan dus heel goed volstrekt weigeren om over te klokken, terwijl deze het wel kan!
Er zijn geruchten dat de productie fasciliteit in Rosta Rica gemiddeld iets betere kwaliteit aflevert, maar daar zijn ook weer mensen die dat tegenspreken, en Maleisie de voorkeur geven. Hoe irritant ook, overklokken is maar een deel een kunde en ervaring. Een groot deel is voornamelijk puur geluk.
Koelers
Natuurlijk, voor normaal werk is de koeler van de Boxed versie prima. Sterker nog, mijn amerikaanse vriend heeft zeer succesvolle acties ondernomen tot zelfs 504 MHz, (4,5x112) met de originele koeler, zonder dat de chip echt heet wordt. Maar een beetje overklokker heeft een schurfthekel aan hitte, en als jij bij het woord "warm" het zelfde moment aan "ventilator" denkt, en vervolgens jeuk krijgt, dan is het geen slecht plan om een betere kwaliteit koeler te kopen.
De laatste tijd zijn sandwich koelers steeds meer in trek. Het idee van deze koelers is, dat een chip van 2 kanten heet wordt. De ene kant wellis waar heter dan de andere (aan die kant zit dus sowieso al en koelblok) maar toch, het is extra hitte, en die kan efficienter afgevoerd worden. De Computernerd Wopper is zo’n sandwich cooler. Nadeel hiervan is dat je moederbord er de ruimte voor moet bieden. Veel moederborden hebben aan een kant een hoop condensatoren en voltage regulerings electronica zitten, dat voor zo'n gave koeler behoorlijk in de weg zit.
Zoals in ons stukkie over de Wopper koeler te zien, is de Wopper min of meer gemaakt voor het door de Internet community als beste verkozen mammaplankje de ABIT BH6. Bij deze plank zit de electronica niet in de weg. (zouden ze daar bij ABIT bij het ontwerp rekening mee gehouden hebben?). Het is natuurlijk een wat duurdere koeler, maar hij werkt gewoon perfect, dus hij is zijn prijs wel waard voor de overklokker.
't lukt me nog steeds niet
Leuk verhaaltje, maar ondanks de gave koeler kan ik nogsteeds niet opklokken.
Ja, dat kan gebeuren, het gebeurt zelfs steeds vaker. Het laatste waar je op zit te wachten is de mededeling dat jij een van die 20% bent die het niet kan. Wat dus kun je allemaal doen om hem toch zo gek te krijgen?
Als eerste: veel mensen willen wel overklokken, maar kopen dan het verkeerde plankje. Tuurlijk, er zijn mensen die er in zijn geslaagd met een Chaintech of een Asus P2B bordje, maar de ABIT BH6 heeft behalve een goeie ruimte op het plankje voor de koeler ook andere voordelen: Voltage tweaking.
En daar is ie uniek in. een Celeron draait standaard op 2 Volt. De Abit laat je dat opkrikken tot een 2,4 in stapjes van 0,05 volt. Meer volt betekent meer hitte, en dus meer koeling nodig, maar daar heb je de Wopper voor. De meeste successen zijn bij een voltage van rond de 2,2 a 2,3 volt. Lukt het nog niet ga dan geen verder risico lopen, want er zijn mensen in geslaagd om hun gloed nieuwe $900 P450’s met die optie te frituren door hem op 2,8 volt te laten stomen (vroegere bios versies stonden dat toe). Maar ook nu nog kun je je CPU beschadigen door hem te hoog te laten lopen. Het is al voorgekomen dat iemand hem met alle macht naar 504 wilde jagen, en zijn Cpu zodanig overbelastte dat ie ook zijn vroeger stabiele 450 MHz niet meer wenste te draaien.
Er zijn sites die kritiek hebben gespuid op het BH plankje. Hij zou een beetje kieskeurig zijn op het geheugen? Nou, da’s niet waar volgens mij. Er zijn genoeg tests geweest die het tegendeel bewijzen. Wat echter wel blijkt te werken is de dimm in een ander slot prakken. Vaak blijkt het beste slot slot 3 te zijn, maar dat verschilt per bord.
Heb je in het bios de instellingen wel echt goed gezet??
- Turbo Fequency: Disabled
- External Clock: 100MHz
- Multiplier Factor: X 4,5
- Sel 100/66#: LOW
- AGP/FSB: 2/3 (laat hem vooral niet op 1 staan)
- Speed Error Hold: Disabled
Je kunt om te kijken waar de fout zit ook het L2 Cache uitschakelen. Onder BIOS feature Setup staat de optie "CPU LEVEL 2 CACHE : Enable/Disable" alsie het dan wel doet, weeet je dat je cache het niet trekt.
Als je je computer een lange tijd uit zet, zodat de cpu op kamer temperatuur is of nog kouder, en je zet hem aan, wil hij dan wel booten? Zoja, dan heb je een hitte probleem. Een Wopper alleen kan soms niet voldoende zijn. Ookal is hij goed, de hitte die hij afvoert, moet wel ergens naartoe. Het omdraaien van de ventilator in je computerkast is een van de vele mogelijkheden, en vaak al een begin. Hoe het verder kan, kun je in het artilke van Femme lezen over System cooling
Tot slot...
Een tip om de kansen te vergroten is dat CPU's best wel op de motor van een auto lijken. als je hem de eerste 1000 KM op zijn staart trapt, gaat ie veel meer olie gebruiken. Idem met een CPU, hij wil dan alleen maar meer voltjes hebben voor ie draait, met alle hitte tengevolge (als ie dan nog wil draaien): laat hem eerst eens lekker een weekje indraaien (burn-in noemen ze dat). En bij het overklokken niet meteen naar de 2,3 volt stormen... stap voor stap, misschien voelt ie zich al eerder lekker!
Happy Overclocking, en als je succes hebt, of juist niet, laat het dan ff weten!
Als we veel respons hebben, zouden we er over kunnen denken om eens een 300A overclocking survey te houden. Wil jij er ook tussen staan, stuur ons dan een meeltje met de volgende gegevens:
- CPU gegevens,
- RAM merk en type,
- MOBO merk en type,
- De maximaal behaalde STABIELE snelheid
- en de maatregelen om hem zover te krijgen (daarbij denkend aan het koel element, en of je extra koeling in de kast hebt gepropt, en welk voltage.
Nog even voor je op een rijtje de gerelateerde artikelen op WoT:
- Overclocking basics, over de beginselen van het O'clocken.
- System cooling, over de noodzaak je kast koel te houden.
- Extreme cooling, een mogelijke oplossing om dit te doen.
- Queeste naar 7ns, over dingen waarop je bij aankoop van een reepje RAM moet letten.
- FACX4B Wopper Review, over dit beest van een koelblok.
Vragen, vragen, vragen
... op ons forum kom ik ze nogaltijd tegen. welke is nou echt de beste?
Weet wat ik gezegd heb, exemplaren verschillen van stuk tot stuk... toch blijkt na al die tijd dat boxed beter is... waarom?
intel maakt de boxed versie van betere kwaliteit. Ja, echt: de Boxed versie komt nl van het middenstuk van de wafer...
so they say at least.
Resultaten bewijzen dit:
Huisgenoten van me, bijvoorbeeld, hebben recent (met het doel een dual systeem te bouwen) een batch van 8 Boxed Celerons te kopen. Probleem was hier dat de celerons 450 MHz moesten draaien op een mobo dat geen voltage-tweaking kende. (noem jij er maar eens een dual bord die dat kan... nou dan...)
op 2,0 Volt 450 MHz draaien is veel gevraagd, errug veel. toch waren 6 van de 8 uit die batch hiervoor geschikt. de overige 2 waren met 2,05 tot 2,1 volt al volkomen stabiel. Ter vergelijk: de mijne loopt pas op 2,3 volt stabiel, en geen enkele kas dat ie ook maar een MHz-je hoger wil....
En ja: het waren Boxed Malayan Celerons...
Ik twijfel niet meer... DAT zijn de chips die je momenteel moet hebben
