De Nokia 9110 Communicator was een smartphone, maar heette toen nog niet zo. Nokia omschreef het zelf als een 'unit', die internettoegang mogelijk maakte en combineerde met een digitale telefoon, organizer en berichtenfuncties. Ontwikkelaars konden apps maken voor de 9110 en omdat hij draaide op GEOS 3.0 van Geoworks, net als voorganger 9000, waren er verschillende telefoons op hetzelfde platform. De processor was een AMD Elan SC450, een 80486-variant die draaide op 33MHz.
Tweakers schreef rond de release niet over de telefoon, maar diverse lezers hebben toch wat ervaringen gepost. Een inmiddels anonieme tweaker schreef daarover: "Echt makkelijk in het gebruik zijn ze niet. Ik had dus eerst een 9110 van het werk, die ik ook privé gebruikte, maar ik heb intussen toch een 7110 (matrix-style met schuifklepje) aangeschaft. Reden: iedereen vraagt of je je gameboy mee hebt genomen! Zelfs de 9210 is dusdanig groot dat je hem met goed fatsoen niet in je tietzak ken stoppen en dan nog ff flink kan gaan hossen op de dansvloer." En dat terwijl de 9110 met 253 gram juist zoveel lichter was dan zijn voorganger.
:strip_exif()/i/2005979990.jpeg?f=imagenormal)
De Communicators kwamen uit in een tijd dat pda's, personal digital assistants en mobiele telefoons elkaar aan het ontmoeten waren. In de Communicators zie je dat terug in de duale vormgeving: aan de buitenkant een klassieke telefoon, aan de binnenkant een pda met volledig qwertytoetsenbord.
De Communicators die erna kwamen, gingen van GEOS over op een bijzonder besturingssysteem: Symbian. Dat was een samenwerking van diverse fabrikanten, waaronder Nokia en Ericsson. De markt voor mobiele apparaten gericht op zakelijke gebruikers kwam toen vol op stoom. De bekendste namen uit die tijd waren Psion, dat nu een soort revival beleeft met de Planet Computer-smartphones, Apple met zijn Newton-pda en pda-maker Palm. Eind jaren negentig kwam daar BlackBerry bij, dat zich profileerde als merk van mobiele e-mailmachines voor zakelijke gebruikers, in eerste instantie alleen in Noord-Amerika. En uiteraard was daar al sinds de jaren negentig Microsoft, dat zijn dominantie op de desktop graag wilde uitbreiden naar de mobiele markt.
Windows CE bestond al langer, maar vanaf Windows CE 3 en het daarop gebouwde Pocket PC 2000 werden het smartphones. Het betrof eerst nog steeds pda's, maar ze konden nu werken met schermen in portrait. Omdat Windows CE met mobiele verbindingen kon omgaan, kwamen er ook telefoonversies uit.
De eerste smartphones met Pocket PC verschenen ook in die tijd. Een bekende naam was HTC, dat voor veel providers smartphones zou gaan maken. De Wallaby ging bij provider O2 in de verkoop. O2 wilde uitdrukken dat het een kruising was tussen een pda en een telefoon, en ruilde daarom de P voor een X: XDA dus. Die naam leeft voort in de naam van XDA-Developers. Die site begon als forum voor mensen die aan de slag gingen met Pocket PC op dat toestel en is nu de grootste naam op het gebied van customroms ter wereld. De smartphone-pda's verschenen in Nederland onder meer onder namen als MDA Vario bij T-Mobile. Die wisten redelijk wat marktaandeel te pakken op de wereldwijde smartphonemarkt.
De 02 XDA kon ook op Tweakers op de nodige aandacht rekenen. Veel bezoekers konden niet helemaal plaatsen waar een smartphone voor nodig was. "Pda is leuk en aardig als mooi adresboek, maar daar houdt het dan ook mee op. Als je er echt mobiel op moet werken, krijg je van je baas wel een laptop. Ik zie er naast een mooie agenda het nut niet van in (afgezien van de leuke spelletjes dan, maar daar heb je ook gewoon de gameboy voor, maar dat staat dan weer totaal niet als je in je nette pak zit)", zo schreef een nu anonieme bezoeker.
Een andere tweaker zag het wel voor zich. "Nou, voor de Nederlandse zakenman met geld of werknemers van bedrijven die veel op pad zijn, is het zeker wel een handig ding. Ik denk ook niet dat de Nederlandse jeugd tot de doelgroep hoorde toen dit ding werd ontwikkeld. De jeugd kan zich in het algemeen trouwens ook geen GPRS-abonnement veroorloven."
Tweaker sundead had toen ook al door dat 'dit wordt nooit wat' een logische reactie is. "En wat natuurlijk bij iedere techniek zo is. In eerste instantie zal het nooit wat worden (algemene tendens van het gros van de critici) en op den duur zit er wel weer brood in."
Die smartphonemarkt was veel kleiner dan nu. Data ging vaak over 2G, dat toen GPRS heette en snelheden mogelijk maakte van maximaal 384kbit/s. Later ging dat over op 3G en UMTS, met snelheden tot 14,4Mbit/s, maar aanvankelijk waren die snelheden onhaalbaar en bleef het steken onder 1Mbit/s.
Ook apps maakten al hun opwachting. Alle platforms stonden apps van externe ontwikkelaars toe, al waren ontwikkeling en distributie nog niet zo makkelijk als ze later zouden worden. Er waren downloadwinkels van platforms zelf, en her en der online, maar vaak ging het om gratis apps. Er was nog geen platform waarop veel mensen betaalgegevens hadden staan.
De bekendste en belangrijkste smartphone uit die tijd van de eerste groei was weer van Nokia: de N95. Vanaf de aankondiging waren veel tweakers enthousiast over deze telefoon. Ivrijn merkt op dat de prijs enorm meeviel, en als je kijkt door een bril van 2023, is dat zeker zo. "Voor maar € 550!!! Ik had een adviesprijs van € 800+ verwacht." Loewie1984 wilde hem wel. "Uhm... noem me dan eens een gsm die wifi, bluetooth, GPRS en gps in een heeft? Oh ja, en vergeten we die 5-megapixelcamera niet? De mio a701 heeft dat zelfs nog niet. En deze N95 heeft alles, en ik denk dat dit dus ook mijn volgende gsm wordt."
Ook toen al waren er echter vragen over het Symbian-besturingssysteem. Het systeem, waaraan diverse fabrikanten hadden samengewerkt, had veel problemen. Apps ontwikkelen was een drama en het op een telefoon krijgen was voor fabrikanten een duur en langdurig proces. En gebruikers? Die waren er vaak evenmin enthousiast over. Zoals benchMarc zei: "Deze telefoon maakt zo te zien ook gebruik van het immertrage Symbian OS. Dat ook nog eens vaak bugs vertoont en nog weleens vastlopers wil hebben. Vraag me af of deze telefoon dan wel snel is, aangezien al die andere Symbian-versies ramtraag zijn."
De N95, weten we nu, was de laatste echt succesvolle exponent van een oude wereld. Die wereld, waarin Europese fabrikanten de toon zetten en de doorbraken forceerden, en waarin Nokia, Sony-Ericsson, BlackBerry en Palm grote namen waren, beleefde zijn hoogtepunt op papier rond 2008 en 2009. Maar zelfs in die jaren was voor velen al duidelijk dat de wereld aan het veranderen was. Er was een nieuwe generatie smartphones en die zou het stokje snel gaan overnemen. De new kids in town hebben namen die ook nu nog bekend voorkomen: iPhone en Android.
/i/2007271624.webp?f=fpa)