Inleiding
De moederborden van Gigabyte zijn de afgelopen jaren flink populairder geworden. De kwaliteit van de onderdelen is een van de belangrijkste verkoopargumenten voor de Gigabyte-borden, tezamen met de mogelijkheden voor energiebesparing die de borden bieden.
Onder de vlag Ultra Durable 3 heeft Gigabyte in 2008 een nieuwe generatie borden het licht doen zien. In deze review kijkt Tweakers.net wat we kunnen verwachten van Ultra Durable 3 en hoe de technologie zich verhoudt ten opzichte van zijn voorganger, Ultra Durable 2. De review is hoofdzakelijk gebaseerd op een door Gigabyte beschikbaar gesteld EP45-UD3P-bord. Niet alleen zijn een aantal bekende benchmarks gedraaid, ook Tweaker en overklokker Viss heeft zich op een UD3-bord gestort om te kijken in hoeverre het bord zich laat overklokken.
De Gigabyte EP45-UD3P uit de eerste serie Ultra Durable 3 borden.
Ultra Durable
De meeste Tweakers die met moederborden van zo'n zeven jaar geleden hebben gewerkt, zijn bekend met het fenomeen van lekkende condensators. In die periode zijn er op grote schaal elektrolytische condensators gebruikt die niet tegen het gebruik op moederborden bleken te zijn opgewassen. Deze condensators gingen na verloop van tijd bol staan, vervolgens lekken en bleken soms zelfs te ontploffen. Dit veroorzaakte uiteraard veel ongemak: de betreffende pc's werden instabiel, startten niet of brandden volledig door. Vrijwel iedere moederbordfabrikant had met dit probleem te kampen. Zowel onder de fabrikanten als onder hun afnemers ontstond het besef dat de kwaliteit van de condensators en van de onderdelen in het algemeen er wel degelijk toe doet, en de afgelopen jaren zijn een aantal fabrikanten gestart met het gebruik van duurzame onderdelen.

Lekkende condensatorsEen van de eerste fabrikanten die daarmee begonnen was Gigabyte. In 2006 bracht de onderneming haar eerste generatie Ultra Durable-moederborden uit. Met Ultra Durable werden de standaardcondensators met elektrolyt vervangen door massieve polymeer-condensators, ook wel solid capacitors genoemd. De eerste modellen met UD waren de borden met de Intel 945-chipsets en die met de 965-chipsets.

Massieve polymeercondensatorsIn 2007 volgde Ultra Durable 2, kortweg UD2, dat eerst werd gebruikt voor de X38- en de P35-borden, maar later ook voor de X48- en de P45-borden.
UD2 was een verbetering ten opzichte van UD1: niet alleen werden massieve condensators gebruikt, voortaan werden er ook lower rds-mosfets gebruikt, en werd de voedingsleiding van een ferrietkern voorzien. Met deze onderdelen zou de stroomtoevoer naar het moederbord stabieler worden, wat de levensduur van de onderdelen zou moeten verlengen. Later, in de E-serie-moederborden van Gigabyte, kregen de UD2-borden ook mogelijkheden om energie te besparen.
In oktober 2008 presenteerde Gigabyte de opvolger van UD2, weinig verrassend Ultra Durable 3 genaamd. Met UD3 werd nu ook de printplaat zelf aangepakt: de dikte van de koperlaag werd van 35µm vergroot naar 70µm, zoals onderstaande afbeelding toont. Volgens Gigabyte zou de verdubbeling van de spoordikte ervoor moeten zorgen dat de pcb koeler blijft. Dat zou niet alleen de levensduur van het bord verlengen, maar ook de overklokbaarheid ervan verbeteren.

De Gigabyte EP45-UD3P
In deze test kijken we naar de Gigabyte EP45-UD3P: een bord uit de eerste serie Ultra Durable 3 borden van Gigabyte. Het bord is gebaseerd op de Intel P45-chipset voor socket 775-processors.
Hoewel de featureset van de EP45-UD3P niet opvalt, is het bord voor het marktsegment waarin het zich bevindt zeer compleet. Waar de vorige serie P45-moederborden nog beschikte over veelal koperkleurige heatsinks en heatpipes zijn deze op de UD3-borden vervangen door donkerblauwe of zilverkleurige heatsinks.

Ook met zijn layout verrast de UD3P niet. De socket, de spanningsregulators en de chipset zitten op de gebruikelijke plekken. De indeling van de slots is wel iets anders dan op de meeste borden: aanwezig zijn twee pcie x1-slots en een x16-slot, gevolgd door nog een x1-slot. Hieronder bevindt zich een regulier pci-slot, een x8-slot en onderaan nog een pci-slot. De videokaart in het x16-slot is hierdoor wat lager geplaatst dan bij veel andere moederborden, maar dat betekent helaas niet dat er meer ruimte beschikbaar is tussen de videokaart en de geheugenslots. Doordat er boven de geheugenslots ruimte is gelaten voor de phase-leds en de nodige weerstanden, is er nog steeds nauwelijks werkruimte om geheugenreepjes te vervangen terwijl de videokaart in het x16-slot is geplaatst.
De ATX-stekker zit aan de zijkant van het bord naast de dimm-slots, zodat deze niet in de weg van andere onderdelen zit. De headers voor usb, firewire, lpt en de diskettedrive-connector zitten onderaan het bord, zodat het makkelijk is kabels weg te werken. Omdat de connector vrij ver achterin is geplaatst, kan het wel lastig zijn om de diskettedrive aan te sluiten.
Op de achterkant vinden we de gebruikelijke aansluitingen. Er zijn twee PS/2-aansluitingen voor muis en toetsenbord, acht usb-poorten, twee firewire- poorten en twee Gb-lan-connectors. Voor het geluid zijn er zes 3,5mm-jacks, een s/pdif-aansluiting en een optische connector. Verder wordt er een esata-bracket meegeleverd, die het mogelijk maakt twee interne poorten op het moederbord als esata-poorten te gebruiken.
Prijzen en specificaties
Merk en type |
Merk |
Gigabyte |
Type |
EP45-UD3P |
Technische specificaties |
Socket |
775 |
Moederbord-chipset |
Intel P45 + ICH10R |
Form Factor |
ATX |
Geheugen Type |
4x ddr2 |
Interfaces |
Card Interface (moederbord) |
2x pci, 3x pcie x1, 1x pcie x16, 1x pcie x8 |
Hardeschijf bus (intern) |
pata-133, 8x sata-300 |
Raid |
Raid 0, raid 1, raid 5, raid 10 |
Externe verbindingen |
Verbinding (lan) |
2x lan 1Gbps |
Verbinding (usb/fw) |
12x usb 2.0, 3x firewire |
Verbinding (overige) |
Audio, 2x e-sata (via bracket) |
Overige specificaties |
tpm-chip, dualbios |
UD2 versus UD3
Om de verschillen tussen UD2 en UD3 duidelijk te maken, zijn er twee borden naast elkaar gelegd: de Gigabyte EP45-DS4P vertegenwoordigt UD2, de Gigabyte EP45-UD3P representeert UD3. Wat betreft de featureset komen de twee borden grotendeels overeen, wat de vergelijking tussen de borden gemakkelijker maakt. Gekeken wordt naar de temperatuur, de vermogensopname en de prestaties in diverse benchmarks.
Vermogensopname
De vermogensopname werd gemeten gedurende idle, waarbij er 0 tot 4% van de cpu gebruikt werd, bij een load van 50 procent, waarbij één core in gebruik was, en bij een load van 100 procent, waarbij beide cores werden ingezet. Onderstaande grafieken tonen de vermogensopname in Watt; lager is beter.
Vermogensopname - idle |
EP45-DS4P (UD2) |
  139,0 |
EP45-UD3P (UD3) |
  138,2 |
Vermogensopname - 50% load |
EP45-DS4P (UD2) |
  155,0 |
EP45-UD3P (UD3) |
  155,0 |
Vermogensopname - 100% load |
EP45-DS4P (UD2) |
  166,4 |
EP45-UD3P (UD3) |
  167,0 |
Temperatuur
Om de temperatuur te meten zijn op diverse plekken op het moederbord sensors geplaatst. Op deze manier zijn we niet afhankelijk van de temperatuursensors van het moederbord zelf, wat het ontstaan van onnodige meetfouten voorkomt. Om het systeem goed te belasten is gebruik gemaakt van een Intel QX6850 quadcore-cpu, waarvan alle vier de cores werden belast met prime95. Tijdens deze runs zijn de temperaturen van de cpu, de northbridge, de southbridge en de spanningsregelaars gemeten. Op deze manier is na te gaan of de temperaturen bij een Ultra Durable 3-bord inderdaad lager liggen dan bij een bord dat van Ultra Durable 2 is voorzien. Om vervuiling van de temperatuurmetingen door de warmte-ontwikkeling van de videokaart te voorkomen, is een Geforce 8500GT gebruikt, die maximaal 43W verbruikt; bovendien is deze kaart in het onderste pcie-slot geplaatst, zo ver mogelijk weg van de north- en southbridge, de cpu en de spanningsregelaars.


Meetpunten op de EP45-DS4P en EP45-UD3P
Temperatuur - spanningsregelaar
|
EP45-DS4P (UD2) |
  47,2 |
EP45-UD3P (UD3) |
  43,3 |
Temperatuur - northbridge |
EP45-DS4P (UD2) |
  67,8 |
EP45-UD3P (UD3) |
  46,5 |
Temperatuur - southbridge |
EP45-DS4P (UD2) |
  45,7 |
EP45-UD3P (UD3) |
  45,1 |
Temperatuur - cpu |
EP45-DS4P (UD2) |
  52,4 |
EP45-UD3P (UD3) |
  51,1 |
De cijfers spreken voor zich: het Ultra Durable 3-bord scoort bij iedere test net iets beter, maar bij de northbridge-temperatuur is het verschil behoorlijk groot.
Benchmarks
Om na te gaan in hoeverre er prestatieverschillen tussen de twee moederborden bestaan, is een serie benchmarks gedraaid. De daartoe gebruikt setup zag er als volgt uit:
Benchmark-setup |
Processor |
Intel Core2 Duo E8400 |
Geheugen |
Kingston Valueram PC5300 ddr2 |
Moederbord |
Gigabyte EP45-DS4P |
|
Gigabyte EP45-UD3P |
Videokaart |
Saphire HD4870 1GB |
Voeding |
Zalman ZM400ABS 400W |
Harde schijf |
Seagate 500GB 7200.10 sata |
Optische schijf |
Lite-On DH-4O1S |
Besturingssysteem |
Windows Vista Business 64bit |
De benchmarks zijn verdeeld in systeembenchmarks en videobenchmarks. Voor de systeembenchmarks zijn SuperPi, Cinebench en PCMark Vantage gebruikt; voor de videobenchmarks zijn 3DMark Vantage, Lightsmark en Cinebench van stal gehaald.
SuperPi
Met SuperPi zijn een aantal 1M-runs gedaan; daarvan is het gemiddelde genoteerd. Hoe lager de score, des te beter.
SuperPi 1M |
EP45-DS4P (UD2) |
  15,745 |
EP45-UD3P (UD3) |
  15,729 |
Gezien deze cijfers mogen we stellen dat de beide borden gelijk presteren.
Cinebench 10
In Cinebench is de single-cpu- en vervolgens de multi-cpu-renderingtest gebruikt. Daarnaast is, voor de videobenchmark, de OpenGL-rendertest gebruikt.
CineBench 10 OpenGL |
EP45-DS4P (UD2) |
  5406 |
EP45-UD3P (UD3) |
  5424 |
CineBench 10 single-cpu |
EP45-DS4P (UD2) |
  3669 |
EP45-UD3P (UD3) |
  3684 |
CineBench 10 multi-cpu |
EP45-DS4P (UD2) |
  7113 |
EP45-UD3P (UD3) |
  7175 |
In alle drie de Cinebench-tests liggen de resultaten erg dicht bij elkaar. In alle gevallen is het verschil kleiner dan een procent, waarmee we ook hier kunnen stellen dat beide borden gelijk presteren.
PCMark Vantage
In PCMark Vantage is de volledige testsuite gedraaid. Hoe hoger de score, hoe sneller het systeem.
PCMark Vantage - PCmarks |
EP45-DS4P (UD2) |
  4746 |
EP45-UD3P (UD3) |
  4894 |
Het UD3-systeem scoort op het geheel van de tests een kleine drie procent beter: meetbaar, maar in de praktijk niet of nauwelijks merkbaar.
3DMark Vantage
Voor moderne systemen is 3DMark een van de populairste benchmarks. 3DMark Vantage is de laatste versie en gezien de moderne hardware de meest voor de hand liggende keuze.
3DMark Vantage - 3DMarks |
EP45-DS4P (UD2) |
  7853 |
EP45-UD3P (UD3) |
  7864 |
3DMark Vantage - cpu |
EP45-DS4P (UD2) |
  5994 |
EP45-UD3P (UD3) |
  5970 |
3DMark Vantage - GPU |
EP45-DS4P (UD2) |
  8759 |
EP45-UD3P (UD3) |
  8794 |
De 3DMark-test toont hetzelfde als de andere benchmarks: de verschillen zijn steeds zo miniem dat er geen betekenis aan kan worden gehecht.
Lightsmark
Lightsmark is een kleine benchmark die een groot aantal lichteffecten rendert en, gedurende de bench, het gemiddeld aantal frames per seconde bijhoudt.
Lightsmark 2560*1600 |
EP45-DS4P (UD2) |
  270,5 |
EP45-UD3P (UD3) |
  269,8 |
Met een verschil van nog geen frame op een totaal van 270 frames per seconde kunnen we stellen dat de borden hetzelfde scoren.
Overklokken
Door het gebruik van dikkere kopersporen in de pcb is Ultra Durable 3 goed ontvangen bij de overklokkers, omdat dikke kopersporen het gemakkelijker zouden maken om ver te komen met het overklokken. Om te zien in hoeverre dit ook in de praktijk blijkt, is Tweaker en overklokker Viss gevraagd de EP45-UD3P onder handen te nemen. Viss heeft in oktober 2008 op een DFI Lanparty P45 T2RS plus-bord het wereldrecord SuperPi neergezet.
De configuratie die tijdens het overklokken is gebruikt, bestond uit de volgende hardware:
Processor |
Intel E8600 |
Geheugen |
2x 1GB Crucial Balistix DDR2 PC8500 |
Videokaart |
Nvidia 8400GS 512MB |
Voeding |
PC Power & Cooling 1200W |
Koeler |
Thermalright True 120 |
Besturingssysteem |
Win XP SP2 32bits |
Bij de overkloktests is van SuperPi gebruik gemaakt om de snelheid van het systeem te meten. De eerste meting is gedaan op de standaardinstellingen van de E8600, 3333MHz, met een multiplier van 10 en een fsb van 333MHz. Bij de tweede test is geprobeerd de cpu zo ver mogelijk te overklokken bij gebruik van een Thermalright True 120-luchtkoeler. Hiermee haalde het systeem een fsb van 487MHz, waarmee de kloksnelheid van de processor op 4874MHz kwam te liggen. De derde en laatste test werd uitgevoerd met koeling door vloeibare stikstof. Op een temperatuur van -100°C haalde het systeem een fsb van 625MHz, waarmee de cpu-kloksnelheid boven de 6250MHz kwam te liggen.
E8600 kloksnelheid |
Stock: 333MHzx10 |
  3333 |
Lucht: 487MHzx10 |
  4874 |
Stikstof: 625MHzx10 |
  6252 |
E8600 SuperPi |
Stock: 333MHzx10 |
  13,90s |
Lucht: 487MHzx10 |
  9,70s |
Stikstof: 625MHzx10 |
  7,25s |
De UD3P heeft het wereldrecord hier niet weten te verbeteren, maar nog steeds mag een kloksnelheid van meer dan 6GHz erg netjes worden genoemd. De Ultra Durable 3-borden ontpoppen zich op basis van deze tests niet direct als dé overklokborden, maar enthousiaste tweakers die wat meer uit hun systeem willen halen, kunnen er zeker mee uit de voeten.

Overclocksetup
Evolutie of revolutie?
In de benchmarks presteert het Ultra Durable 3-moederbord slechts marginaal beter dan het UD2-bord. PCMark Vantage toonde, met een afwijking verschil van drie procent, nog het grootste prestatieverschil. Bij de overige benchmarks waren de verschillen verwaarloosbaar.
Ook wat betreft het stroomverbruik biedt UD3 geen duidelijke verbetering. Het grootst gemeten verschil in vermogensopname is 0,8W: ook dat is verwaarloosbaar.
Bij de meting van de temperaturen - hét punt waar Ultra Durable 3 echt beter zou moeten presteren - konden wel wat verschillen worden aangetoond. De verschillen bij de southbridge en de cpu zijn vrij klein. Het temperatuurverschil bij de spanningsregelaar bedraagt al enkele graden Celsius, en op de geteste borden was er een zeer duidelijk verschil te meten bij de northbridge: die op het Ultra Durable 3-bord bleef een stuk koeler.
Ultra Durable 3 is dus geen revolutionaire ontwikkeling ten opzichte van Ultra Durable 2. Er is enige vooruitgang, maar het door Gigabyte geclaimde verschil van 50 graden Celsius kon in onze praktijktests niet worden waargenomen. Toch kunnen we zeggen dat Gigabyte met het uitbrengen van UD3 weer een stapje in de goede richting heeft gezet.
De Ultra Durable 3 borden zijn inmiddels beschikbaar. Naast de moederborden met de P45-chipset zullen ook Intel X58-borden en AMD 780/790-borden met Ultra Durable 3 worden uitgerust, zoals de EX58-UD5 en de MA790X-UD4P. Daarvan zullen er een aantal op Tweakers.net worden gereviewed.
Tweakers.net dankt Gigabyte voor het beschikbaarstellen van de moederborden voor deze review.
