AMD Radeon R9 R938G2401U1K

Dat AMD videokaarten en CPU/APU's maakt dat weet bijna iedereen, maar dat ze ook geheugen op de markt brengen is niet zo heel bekend. In de pricewatch staan wel een paar kitjes vermeldt, maar echt bekend is het niet.
Van ASRock kreeg ik een leuke testsetup om het geheugen eens uit te proberen, in combinatie met een A10 7850K APU, een ASRock FM2A88X+ Killer-moederbord en een Noctua NH-L9a CPUkoeler.



Waar ik vooral benieuwd naar was was de invloed van de snelheid van het geheugen in combinatie met de gebruikte IGP. In de review van het moederbord heb ik gekeken naar diverse benchmarks, in deze review heb ik een geheugenintensieve applicatie gepakt, Blender in dit geval, en wat 3Dbenchmarks om te kijken wat het geheugen te bieden heeft. .




De R9 kit wordt geleverd als kitje van 2 modules van ieder 4GB met een maximale snelheid van 2400MHz met een CAS latency van 11-12-13-31. Dat lijkt vrij hoog, maar zoals iedereen die zich een beetje in geheugen verdiept weet zegt CASlatency lang niet alles, en kan een te lage latency zorgen voor mindere prestaties doordat er meer foutcorrectie nodig is



Specificaties

Geheugen type	DDR3
Kitgrootte	8GB
Modulegrootte	4GB
Snelheid	1200MHz / DDR3-2400
Timings	11-12-13-31
Voltage	1,65V
Profielen	AMP en XMP
Heatsinks	Low profile
Garantie	Levenslang

AMP en AMD overdrive
XMP profielen kennen we natuurlijk al van Intel platformen, en AMP is de tegenhanger van AMD. De modules hebben zowel een XMP als AMP profiel, dus op een Intelplatform kun je het geheugen ook op die manier instellen.

Maar AMD biedt hier nog wat meer met AMD Overdrive. Hier kun je veel instellingen inzien, aanpassen van onder andere het geheugen.



Ik ken weinig mensen die zover duiken in wat het geheugen allemaal kan dat je dit zou willen instellen. Ik ben er zelf ook gewoon vanaf gebleven, en ben uitgegaan van het AMPprofiel, maar je kunt hier in principe nog alle kanten mee op als ik het zo zie.
Verder biedt AMDoverdrive een monitoringtool van CPU, GPU en het moederbord, biedt zaken zoals fancontrol en zit er ook een syntetische benchmark ingebouwd.

AMD Radeon RAMDisk
Bij dit geheugen krijg je ook de mogelijkheid om een RAMDisk aan te maken, via een stukje software geleverd door DataRAM. Met 8 GB kun je tot 4GB aan je RAMDisk toewijzen, en daardoor is het niet echt ideaal. 4GB is een veel te kleine opslagruimte om iets zinnigs mee te doen. Een game erop installeren zal al bijna niet gaan. En de ruimte van je RAMDisk kan niet meer gebruikt worden als RAM, waardoor je al snel te weinig in je systeem hebt.
Het lijkt met name bedoeld te zijn voor configuraties met een hele sloot aan geheugen, waarbij je een zinnige hoeveelheid kunt gebruiken.



Een snelle benchmark laat zien dat de snelheden gigantisch hoog liggen, dat is natuurlijk een interessante optie. Een minpuntje vond ik wel dat de software aangaf dat er geen AMD geheugen gevonden werd, terwijl dat er toch echt inzit.

update: Dat minpuntje is inmiddels ook door AMD bevestigd en het zou opgelost moeten worden voor het einde van de maand, zodat het geheugen ook daadwarelijk als Radeon memory gezien zal worden.




Benchmarks
De benchmarks die ik heb gedraaid zijn;
• Blender
• 3DMark
• CineBench 15
• Tomb Raider
Ik heb geprobeerd van alles wat te pakken om een idee te geven hoe de prestaties verschillen met verschillende geheugensnelheden.

Blender:
Met blender draai ik een 3Drender, dit is een van de meest geheugenintensieve applicaties die goed te meten zijn en betrouwbare resultaten geven. In mijn vorige geheugentests kwam deze eruit als de applicatie waarin de grootste verschillen zichtbaar zijn, vandaar dat deze niet mag ontbreken. Het model dat ik gebruikt heb is deze: http://www.blendswap.com/blends/view/24761

Blender - rendertijd in seconden
400MHz	700.99 s
533MHz	639.59 s
666MHz	630.36 s
800MHz	608.87 s
933MHz	614.52 s
1066MHz	584.78 s
1200MHz	569.78 s

Lager is beter

Omdat het renderen een vrij geheugenintensieve taak is zie je dat ook wel terug in de resultaten. Het verschil tussen de traagste en snelste settings is ruim 130 seconden, ruim 2 minuten op een render die op dit systeem gemiddeld rond de 10 minuten zit.

CineBench 15
Een van de benchmarks waarbij geheugenbandbreedte ook niet geheel onbelangrijk zou moeten zijn, al is het de vraag of de verschillen groot zijn. Met CineBench 11.5 waar ik eerdere tests mee heb gedaan heb ik immers geen grote verschillen opgemerkt in het draaien van de CPUbenches. De OpenGL benchmarks zullen naar verwachting wel wat grotere verschillen opleveren.

Cinebench - Single CPU rendering
400MHz	83 cb
533MHz	88 cb
666MHz	89 cb
800MHz	89 cb
933MHz	87 cb
1066MHz	90 cb
1200MHz	84 cb

Hoger is beter

Cinebench - Multi CPU rendering
400MHz	296 cb
533MHz	301 cb
666MHz	306 cb
800MHz	307 cb
933MHz	302 cb
1066MHz	307 cb
1200MHz	316 cb

Hoger is beter

Bij de renders zit er niet echt een gigantisch verschil tussen. Bij sneller geheugen liggen de scores iets hoger, al fluctueren ze een beetje. Echt heel spannend zijn deze resultaten niet te noemen eigenlij.

Cinebench - OpenGL
400MHz	24.36 fps
533MHz	29.7 fps
666MHz	34.25 fps
800MHz	34.81 fps
933MHz	35.01 fps
1066MHz	39.1 fps
1200MHz	45.48 fps

Hoger is beter

De OpenGL rendering geeft een heel groot verschil, met bijna dubbele prestaties tussen de hoogste en laagste scores. Met name de laatste 2 stappen leveren nog een flinke winst op.


3DMark
Zeker omdat ik ook de IGP gebruik is het handig om eens goed te kijken naar de invloed van het geheugen op 3D gebied. En 3DMark is zo'n beetje dé bekendste benchmark. Ik ben uitgegaan van de 3DMark 11 performance benchmark.

3DMark 11 - performance benchmark
400MHz	1624 3DM's
533MHz	1886 3DM's
666MHz	2079 3DM's
800MHz	2073 3DM's
933MHz	2081 3DM's
1066MHz	2261 3DM's
1200MHz	2382 3DM's

Hoger is beter

Opvallend is hier dat tussen de 666MHz en 933MHz er eigenlijk niet echt verschil zit. Ga je daarboven zitten dan liggen de scores ineens een stuk hoger, ga je naar beneden dat duiken ze ook flink naar beneden.

Tomb Raider
Naast het feit dat het gewoon een hele gave game is zit er ook een goede benchmark tool in. De tests zijn gedaan op een resolutie van 1680x1050. 2560x1600 leek me voor de IGP in deze test wat overkill (maar uiteraard zijn die wel terug te vinden in de tests van het moederbord zelf). 1680X1050 is de native resolutie van mijn monitor, dus dat was een makkelijke keuze.

Tomb Raider - Nornal - 1680x1050 - No Vsync
400MHz	16.6 fps
533MHz	21.4 fps
666MHz	26.0 fps
800MHz	25.9 fps
933MHz	27.0 fps
1066MHz	30.7 fps
1200MHz	35.9 fps

Hoger is beter

In een echte game zoals Tomb Raider zie je goed het resultaat van sneller geheugen. Je gaat hier echt van onspeelbaar met 17fps naar redelijk goed speelbaar op 36ps, door enkel het geheugen sneller te laten lopen. Ook hier valt het op dat er tussen 666MHz en 933MHz geen echt groot verschil zit, maar als je naar boven gaat dan krijg je ineens nog een bult extra performance er voor terug.

Lightsmark 2008.
Een inmiddels wel antieke benchmark te noemen waarin zelfs de brakste videochip een behoorlijke score neerzet. Maar juist daarom heb ik deze ook gedraaid, om te zien of je hier grote verschillen in de snelheden gaat zien.

Lightsmark 2008 - 1680x1050 fullscreen
400MHz	171.9 fps
533MHz	218.4 fps
666MHz	261.2 fps
800MHz	268.3 fps
933MHz	266.4 fps
1066MHz	300.6 fps
1200MHz	338.3 fps

Hoger is beter

En ook hier zien we dat traag geheugen echt een flinke bottleneck veroorzaakt, dat in het midden de verschillen vrij klein zijn, maar zodra je naar 1066MHz op 1200MHz gaat je er ineens flink wat op vooruit gaat.

Naast deze benchmarks heb ik nog meer benchmarks gedraaid op deze config in vergelijking met een i5. Deze staan in de review van de A10 7850K: http://tweakers.net/produ...-7850k-black-edition.html

Prijs en beschikbaarheid
Dit kitje is momenteel nog niet echt in de Nederlandse winkels te vinden, het staat niet in de pricewatch met een prijsvermelding, en op Hardware.info is het ook niet te vinden. En als het niet in die 2 prijsvergelijkers staat, dan is de kans klein dat het goed verkrijgbaar is in de winkels.
Via Amazon.com kwam ik 'm tegen voor $110, zo'n 79 euro. Als ik dat vergelijk met een aantal andere kitjes dan zit het zo'n 10 euro boven de goedkoopste kit die momenteel in de pricewatch staat. En is het niet duurder dan gemiddeld. In dat opzicht denk ik dat als AMD die R9 geheugen op de markt brengt voor deze prijs, het best een interessante kit kan zijn in combinatie met moederborden die met AMP overweg kunnen.

update: van AMD en ASRock heb ik inmiddels vernomen dat het de bedoeling is dat er meer distributeurs komen in Nederland en Europa voor dit geheugen, zodat de beschikbaarheid een flink stuk zal verbeteren.
Waar er nu nog geen prijs in de pricewatch staat zal dat hopelijk op korte termijn veranderen.

Tot slot
In eerdere reviews heb ik gezegd dat de snelheid van het geheugen niet zo'n bijzondere grote impact had. Maar dat was met tests die op een Intelplatform zijn uitgevoerd. Met een AMD APU is het toch zeker wel aan te raden er snel geheugen in te zetten, want je krijgt er gewoon flink betere prestaties voor terug. Nu heb ik in bovenstaande review wel de extremen opgezocht, door ook DDR3-800 / 400MHz instellingen te gaan gebruiken, maar je ziet in veel benchmarks dat met name de laatste paar stappen van 933MHz naar 1200MHz met deze APU nog echt een goed verschil kunnen maken. Zoveel verschil zelfs dat het kan gaan om het wel of niet soepel kunnen draaien van een game.

Als je dus gaat voor een AMD APU, en zeker als je de IGP gaat gebruiken, dan is het de moeite waard om snel geheugen te nemen.

Gebruikt in combinatie met:

• Noctua NH-L9a
• AMD A10-7850K Boxed
• ASRock Fatal1ty FM2A88X+ Killer