Asus EAH4670/DI/512M

Na een aantal jaar met een 8600GT gespeeld te hebben vond ik het eens tijd voor een kleine upgrade. Het excuus daarvoor was dat mijn vader zijn videokaart RMA moest en hij dan tot die tijd de mijne mag gebruiken. Mijn vorige videokaart was af fabriek al passief gekoeld en ik had geen zin meer in kleine, luidruchtige ventilators die mogelijk stuk gaan. Ik was dus op zoek naar een kaart met betere prestaties dan een 8600GT gecombineerd met enige zuinigheid en de mogelijkheid tot passief koelen.

Daar kwam de HD4670 in beeld. Deze kaart is naar verluid erg zuinig in idle toestand door ATi's Powerplay en kan qua prestaties goed met de HD3850 meekomen.

Deze review is vrij beknopt, maar het is mogelijk dat ik deze nog uitbreid met enige harde benchmarks of andere dingen op basis van jullie tips.

Verpakking en inhoud

Asus heeft de gewoonte haar videokaarten in een grote verpakking te steken. Deze keer viel het nog redelijk mee maar de doos blijft toch vrij groot voor een kleine kaart als deze. Desalniettemin ziet de verpakking er goed uit zonder schreeuwerig over te komen. Asus claimt dat de koeloplossing op deze kaart de GPU 15°C koeler kan houden dan de referentiekoeler. Hierop zal ik later nog terugkomen.

De inhoud van de doos is vrij karig maar dat vind ik niet erg. Je betaalt anders toch maar voor overbodige extra's. Aanwezig zijn:
• De kaart (uiteraard)
• Een driver CD
• Een beknopte snelstartgids

Features

De kaart ondersteunt natuurlijk de standaard features van de HD4670. De belangrijkste hiervan zijn:
• DirectX 10.1 ondersteuning
• HDCP ondersteuning
• HDMI met 5.1 geluid
• CrossFireX capabel
• Powerplay ondersteuning

Vooral dit laatste vind ik belangrijk aangezien de kaart zichzelf aardig kan terugklokken wanneer hij niets te doen heeft. In het geval van de HD4670 gaat de coresnelheid van 750MHz naar 165MHz en de geheugensnelheid van 1004MHz naar 250MHz. Hierbij wordt de corespanning nog van 1,1V naar 0,9V verlaagd wat toch een significante stroombesparing zou moeten opleveren.

Asus beweert zelf nog de volgende features te kunnen meeleveren:
• 15°C koeler dan referentiemodel
• 100% vaste polymeercondensators
• EMI shield om elektromagnetische interferentie te verminderen
• Asus software zoals Asus Splendid, Gamer OSD, Smart Doctor en Video Security Online

Die extra software vind ik zelf niet interessant aangezien ze voor mij weinig meerwaarde bieden en andere programma's vaak hetzelfde kunnen maar dan beter of eenvoudiger. Zo moet je voor Smart Doctor nog altijd een aangepaste driver van Asus installeren terwijl HWmonitor of een ander programma even goed de sensoren kan uitlezen.

Wat ik dan wel weer interessant vind is de niet-standaard koeler. Zoals gezegd wou ik graag de kaart passief koelen maar ik wou de standaardkoeler wel een kans geven. Na wat onderzoek bleek dit een Arctic Cooling Accelero L1 te zijn met een eigen sticker en een iets andere kleur. Deze koeler is ontworpen voor de OEM markt en dus niet apart verkrijgbaar. Gezien mijn positieve ervaringen met AC leek me dit dus een goede keuze.

`[img=620]i4CFrfwg[/img]
`

Ook de vaste polymeer condensatoren vond ik interessant. Het referentieontwerp heeft nog een aantal klassieke condensatoren en hoewel vaste polymeer soorten waarschijnlijk ook wel goede en minder goede merken kent heb ik er toch iets meer vertrouwen in.

Tenslotte beweert Asus dat deze kaart een EMI shield zou bevatten. Dit heb ik nergens kunnen vinden en Asus legt ook niet verder uit hoe het zou werken.

Asus heeft ervoor gekozen om zeer diverse aansluitingen op de kaart te zetten. Er is een dual-link DVI aansluiting, een VGA aansluiting en een HDMI connector waarover ook 5.1 geluid te versturen valt. Liever had ik gezien dat Asus twee DVI connectors op de kaart had geplaatst. Zelf heb ik nog een monitor met analoge aansluiting maar een convertor gebruiken is nu niet zo'n grote ramp. Langs de andere kant is het zeer waarschijnlijk dat je de DVI connector en HDMI connector met een DVI verloopstukje kan gebruiken om twee digitale schermen aan te sluiten maar dit heb ik nog niet geprobeerd.

`[img=620]XUrCXQSh[/img]
`

Prestaties en beeldkwaliteit

Een zeer belangrijk punt van een kaart zoals deze zijn de 3D prestaties. Natuurlijk is het geen snelheidsmonster. Dat wist ik ook al toen ik hem kocht maar aangezien ik veel belang hecht aan stroomverbruik en de mogelijkheid tot passief koelen neem ik wat mindere prestaties graag voor lief.

Harde benchmarks heb ik niet gedaan, aangezien ik vooral wil focussen op de andere aspecten van de kaart. Wel kan ik zeggen dat deze kaart een heuse vooruitgang is van mijn 8600GT in alle spellen. Oblivion draait bijvoorbeeld nu met alles op zijn maximum continu boven de 50FPS op 1280x1024. Met mijn 8600GT had ik regelmatig framedrops naar 10FPS buiten en bij gevechten.

Als er interesse is voor harde benchmarks wil ik deze wel draaien. Voor mij is het belangrijkste dat de weinige spellen die ik spelen, vlot draaien op een matige resolutie. De kaart voldoet vooralsnog aan deze eis. De enige spellen die ik momenteel speel zijn Oblivion en Racing Driver GRID. In ieder geval vind ik dat de kaart mooie prestaties levert gezien de prijs en het verbruik.

De beeldkwaliteit van de analoge uitgang is gewoon goed te noemen. Niets op aan te merken.

Tegenover het basismodel, draait het geheugen van deze kaart op iets hogere snelheden. De standaardsnelheden voor een HD4670 zijn 750MHz voor de core en 1000MHz voor het geheugen. Bij Asus is dit 750MHz en 1004MHz. Dit laatste is geen gewone afwijking, maar staat zo ook bij de specificaties op de Asus website. Het is echter hoogst onwaarschijnlijk dat dit een significante invloed zou hebben op de prestaties.

`[img=620]y39wNYQO[/img]
`

De gebruikte GDDR3 geheugenchips worden gemaakt door Hynix en zijn gespecificeerd om te draaien op 1000MHz. Asus heeft hier dus een zéér milde overklok toegepast.

Wat het afspelen van HD videomateriaal betreft, kan ik ook zeer positief zijn. Met de juiste instellingen kan de kaart het decoderen bijna volledig voor zijn rekening nemen. Hierbij wordt de kaart ietsje warmer, maar niet noemenswaardig. Hierbij blijft de processorbelasting onder de 3%, ook bij het afspelen van 1080p materiaal. Jammer genoeg is er later een bug in de drivers geslopen, wat zorgde voor instabiliteit bij het decoderen van videomateriaal. Meer uitleg hierover vind je onder het kopje "drivers". Overigens valt het probleem wel op te lossen door een optie te veranderen in het Catalyst Control Center. Het uitzetten van "Dynamic Contrast" zorgde ervoor dat de instabiliteit verdween.

Drivers

Met eerdere driverversies had ik wat problemen in zowel Windows XP Home SP3 als in Windows 7 RC. In XP lukte het heel soms niet om in slaapstand te geraken. De driver veroorzaakte dan een BSOD. Dit probleem is in latere versies opgelost. In Windows 7 RC kreeg ik dan weer regelmatig willekeurig een BSOD. Nu draait de kaart onder Windows 7 x64, en ik krijg geen willekeurige BSOD's meer.

Sinds een aantal maanden zit er wel een andere bug in de drivers, waardoor ik af en toe last had van artifacts, een resettende videokaartdriver en BSOD's. Dit gebeurde enkel bij het laten decoderen van videomateriaal door de videokaart. Als DXVA (DirectX Video Acceleration) niet gebruikt werd, crashten de drivers niet. Ook onder 3D load gebeurde dit niet. Na het uitschakelen van de optie "Dynamic Contrast" in het Catalyst Control Center zijn de problemen verdwenen. Jammer genoeg staat deze optie standaard aan.


`

Koeling

De koeloplossing die Asus gekozen heeft voor deze videokaart voldoet meer dan genoeg op het gebied van koelcapaciteit. Het is een Arctic Cooling Accelero L1 met een grotere ventilator dan deze op het referentiemodel. Helaas zorgde dit niet voor een stillere kaart. Asus heeft het namelijk verzuimd om ventilatoraansturing op deze kaart te zetten. De temperaturen bleven dan ook zeer laag, maar wel met een uitermate hoge geluidsproductie. Dit gebrek zou eenvoudig verholpen kunnen worden door een eenvoudige ventilatorregeling op basis van de temperatuur. Hierop heb ik een BIOS mod geprobeerd, maar zonder succes. Dit doet mij vermoeden dat Asus geen ventilatoraansturing heeft ingebouwd in haar eigen ontwerp.

Op eigen houtje heb ik dan maar een Arctic Accelero S2 gemonteerd. Deze paste zonder problemen, alleen de stock koeler liet zich wat moeilijker verwijderen. Het bevestigingsmechanisme was heel mooi strak vastgemaakt met schroeven, maar de koelpasta was zo hard dat deze zeer hard plakte aan de core. De koelpasta was wel mooi in een dun laagje aangebracht. De geheugenkoelblokjes heb ik niet geïnstalleerd, aangezien het geheugen bij de standaard koeloplossing geen koelblokjes heeft en ook geen airflow krijgt.

`[img=620]pQR9sDZt[/img]
`

Het is gewoon jammer dat Asus investeert in een goed koelblok met een potentieel stille ventilator, maar dit niet goed uitbuit.

Met de nieuwe koeler wordt de kaart onder load iets warmer, maar blijven de temperaturen meer dan voldoende binnen de norm. En dit zonder geluid, aangezien de kaart nu passief gekoeld wordt.

Ter vergelijking, de temperaturen met de oude koeler, en met de nieuwe:
Met de stock koeler:
Idle: 39 à 40°C
Onder belasting: 45 tot 56°C (*)
(*) Afhankelijk van de applicatie

Met de AC Accelero S2:
Idle: 37 à 39°C
Onder belasting: 52 tot 65°C (*)
(*) Afhankelijk van de applicatie

De HD4670 kan dus eenvoudig passief gekoeld worden. Jammer dat weinig fabrikanten dit vanaf de fabriek uit doen.

Prijs

Recentelijk is de HD4770 uitgekomen, die een stuk hogere prestaties biedt voor redelijk weinig geld. Het lijkt dus alsof de HD4670 uit de markt gedrukt zal worden door deze nieuwe kaart. Een belangrijk voordeel van de HD4670 blijft echter dat hij minder verbruikt en kan toekomen zonder PCI-E stroomstekker.

Bovendien blijkt dat een HD4770 moeilijk passief te koelen valt door het gebruik van GDDR5 geheugen dat redelijk warm wordt. Men krijgt dan makkelijk artifacts terwijl de HD4670 zich zonder problemen passief laat koelen. Dat scheelt toch alweer in geluid en het is weer een onderdeel minder dat stuk kan gaan.

Changelog:
07/08/09: stuk toegevoegd over HD decodering en een link naar de datasheet van het geheugen
06/09/09: foutjes verbeterd
01/12/10: stuk toegevoegd over stabiliteit drivers en DXVA