Samsung Chromebook XE303C12-A01NL

Als je deze review leest zul je dat waarschijnlijk doen omdat je gemengde gevoelens hebt over het hele "Chromebook" idee. Je zult wellicht al wat YouTube filmpjes erover hebben bekeken en/of de officiele Tweakers.net review hebben doorgenomen. Een laptop voor 300 euro klinkt aantrekkelijk, maar is de XE303 dat geld ook waard?

Deze aankoop was voor mij gezien niet van groot belang. Wanneer je een desktop en een mobiele telefoon hebt is een Chromebook niet echt een eerste levensbehoefte en zou een laptop een veel logischere keuze zijn. Toch ben ik blij dat ik 'm toch uiteindelijk gekocht heb en waarom lees je in deze review. Omdat ik me ervan bewust ben dat dit echt zo'n product is waar veel onduidelijkheid over heerst licht ik af en toe - voor sommigen - basale dingen toe.

Eerst zal ik ingaan op de hardware: hoe ziet de laptop eruit, hoe (goed) werken die dingen die je ook op een Windows of Apple laptop aantreft? Daarna zal ik ingaan op Chrome OS en dat ook beoordelen. Ten slotte zal ik nog toelichten voor wie deze laptop eigenlijk bedoeld is, want ik kan je alvast vertellen dat dit absoluut geen desktop/laptopvervanger is.


Specificaties en featureset
De exacte specs van de XE303 vind je hier. Veel valt er niet over de specs te zeggen, behalve dat de chip die in deze Chromebook zit ook te vinden is in de Nexus 10 van Samsung.

De volgende zaken worden meegeleverd bij de Samsung Chromebook:

- Samsung Chromebook
- Samsung AD-4012nhf adapter
- Fabrieksgarantie Informatiegids
- (15GB + 100GB extra Google Drive cloudopslag)

Dit alles komt in een doos van 36x37x6cm. Als er geen 100GB gratis Google Drive opslag bijzat had ik het allemaal wat karig gevonden, maar van die extra opslag werd ik toch wel heel erg blij.

Let wel: de 100GB extra opslag is 2 jaar geldig. Daarna worden je bestanden niet plotseling verwijderd, maar moet je bijbetalen als je bovenop de standaard gratis 15GB nog extra wilt uploaden. Bestanden gemaakt met Google services nemen overigens geen ruimte in.


Eerste indruk / Design / Bouwkwaliteit
Op het eerste gezicht lijkt de Samsung Chromebook enorm op een Macbook Air. Het kan gewoon niet anders dat Samsung zijn inspiratie daaruit gehaald heeft. Ik kan nu wel alle overeenkomsten opnoemen, maar ik denk dat deze foto van businessinsider.com goed illustreert wat ik bedoel.


http://www.businessinside...chromebook-design-2012-10

Dat Samsung dit ontwerp als basis heeft uitgekozen voor de Chromebook is niets mis mee. In tegendeel, het design is prachtig. Zelfs het op het eerste gezicht log uitziende uitstekende scharnier ben ik op z'n tijd gaan waarderen als designelement.

Als de Chromebook dicht is zie je linksboven het Chrome logo en daaronder de iets grotere Samsung letters. “Samsung” vind je als hij openstaat ook terug onderaan het scherm in het midden. Hoewel het vast een fabrieksfout zal zijn, is de plaatsing van de letters onderaan het scherm bij mijn Chromebook mislukt; ze staan niet helemaal recht en wijken iets af van het midden. Het feit dat ie zo door de fabriekscontrole is gekomen geeft wel aan waar Samsung's prioriteiten liggen: het maken van een goedkoop maar prettig werkend product.



Het geheel heeft daarom ook niet de bouwkwaliteit van een Macbook, maar die is natuurlijk vele malen duurder. De behuizing is verder ook niet van aluminium maar gewoon plastic/kunststof. Wel kan de Chromebook bijvoorbeeld als hij openstaat aan een hoekpunt met één hand vastgehouden worden zonder gepiep, gekraak of andere gekke taferelen. Dat zegt dus wel iets over de robuustheid. Het scherm kan wel gaan schokken als de Chromebook niet op een vaste ondergrond staat.

Over het algemeen vind ik echter dat dit een van de stevigste laptops is die ik ooit heb gebruikt. Ik durf zelfs te stellen dat er eigenlijk, zeker voor dit geld, niet veel stevigers te kopen valt voor een consument.

Verder voel je de Chromebook met zijn 1,1KG nauwelijks als extra gewicht in een rugtas.


Toetsenbord
De toetsen, die overigens geen backlight hebben, zijn netjes verwerkt in de behuizing (zie foto weer hierboven). Zoals verwacht zijn de letters, cijfers en symbolen op de toetsen niet ingegraveerd maar bestaan ze slechts uit simpele stickers. Hoe lang die hun glorie zullen behouden durf ik niet op te wedden, maar het zullen in ieder geval eerder maanden dan jaren zijn.

Het toetsenbord typt erg lekker en er kan uren op gewerkt worden zonder irritatie of pijn aan de vingers. De actuatiekracht (kracht die nodig is om een toetsregistratie te bewerkstelligen) ligt op andere ultrabooks, zoals de Macbook Air, wat lager dan op deze Chromebook. In vergelijking tot de concurrentie moet je dus op de XE303 wat ‘harder’ typen dan anders. Of je dat prettig vindt is voor iedereen anders. Daarom raad ik aan om van te voren even in de winkel te proberen of ‘t wat voor je is. Voor mij was het een uitkomst, aangezien ik meer waarde hecht aan een ramplank dan een slap designkeyboard.


Connectivity en Multimedia
Aan de linkerkant zit een 3.5mm headphone/mic combo (beide tevens intern aanwezig). Ook is een SD-card (SD, SDHC, SDXC) slot om de 16GB SSD uit te breiden beschikbaar. Verder is een webcam (onbekend aantal MP) present.

Aan de achterkant vind je:
- De adapteringang (DC-in)
- HDMI-out
- 1x USB 2.0
- 1x USB 3.0
- 1x een niet bruikbare USIM voor 3g

De adapteringang en de plug van de adapter zijn beide erg klein. Het gaat om een pinnetje van ongeveer 2x10mm. Verder heeft de plug een hoek van 90 graden; voorzichtig met eruit trekken dus.
HDMI-out heb ik nog niet getest aangezien ik het nut er niet van inzie. Een Chromebook is een mobile device ten top. Dan ga je echt geen extra scherm of tv aansluiten. Ik had liever een tweede USB 3.0-poort gezien in plaats van HDMI-out, maar punten voor Samsung dat het er in ieder geval op zit.

Over de USB-poorten heb ik verder weinig te melden. De snelheid is uitstekend. Lezen en kopieren (voor zover je dat gaat doen naar de SSD van 16GB…) gaat lekker rap, zowel over USB 2.0 als USB 3.0. Snelheid is natuurlijk afhankelijk van het USB-device dat je gebruikt en tools om die snelheid te monitoren zijn er niet, maar het moge duidelijk zijn dat Chrome OS ook geoptimaliseerd is voor fysieke opslag.

Verder heeft Samsung - vanzelfsprekend om productiekosten te verlagen - ervoor gekozen om het USIM-slot ook bij dit model, dat geen 3g ondersteunt, te laten zitten. Dat is slordig en verwarrend, maar wel een logische keuze voor een massageproduceerd product.


Scherm(kwaliteit)
Het scherm is met zijn 135 ppi (1366x768 op 11,6”) lekker scherp, heeft goede kleuren en een redelijk contrast. Backlight bleeding is wel een behoorlijk probleem en tja, het blijft een TN-paneel. Verwacht dus geen perfecte kijkhoeken of goede zwartwaarden.


(ter vergelijking: de zwarte balk in het midden is de schaduw van mijn hand/telefoon, zo hoort het dus te zijn)

Het scherm ziet er prima uit als je er enigszins recht voor zit, maar het is niet wenselijk om schuin naar 't scherm te kijken. Zie foto’s hieronder. Ook vertoont het scherm lichte ghosting, maar helaas beschik ik niet over een camera met lage sluitertijd om dat te laten zien.





Deze foto’s zijn genomen op maximale schermhelderheid. Die helderheid is overigens voldoende om fatsoenlijk in de zon te kunnen werken.

Verder heb ik iets gevonden waar Samsung beter over na had moeten denken. Om het ontwerp mooi slank te houden, hebben ze als de laptop is ingeklapt de ruimte tussen de toetsen en het scherm erg klein gehouden. Dit heeft als gevolg dat als er na verloop van tijd vuil of een vetlaagje op de toetsen is gekomen je hiervan de afdrukken lichtelijk op het scherm ziet.


Touchpad
Het touchpad werkt erg prettig. Het registreert je vinger goed en mist vrijwel nooit input.

Google heeft op een helppagina geïllustreerd hoe je het touchpad kunt gebruiken:



Dat werkt allemaal prima, behalve die laatste optie. Zelfs als ik ‘m aanzet in de instellingen (Toegankelijkheid → Tikken en slepen inschakelen) werkt het niet. Het enige wat je merkt is dat het touchpad minder goed registreert wat je doet.

Op de meeste laptops is er de mogelijkheid om via het touchpad in te zoomen op de manier waarop dat ook op een mobiele telefoon of tablet kan. Dat is niet zo bij de XE303. Wel heb ik ontdekt dat je kunt inzoomen door CTRL in te houden en de scrollbeweging te maken.


Geluid en warmte
Dit is toch wel één van de vele factors waarom dit ding eigenlijk een must-buy is: hij is fluisterstil en wordt niet veel warmer dan een hedendaagse smartphone. Sterker nog, omdat er totaal geen bewegende onderdelen inzitten (harde schijf is er niet, geen fans) kún je eigenlijk ook niets horen.


Accuduur
Samsung en Google verkopen de Chromebook met de belofte van 'meer dan 6.5 uur accuduur'. Voor exacte metingen en of die belofte nagekomen wordt verwijs ik graag door naar de Tweakers review. Voor mij gaat het er meer om of ik er een doorsnee dag mee haal. Voor mij is dat om 7 uur opstaan, naar college en rond 7 uur weer thuis. Dat is dus 12 uur per dag dat ik de Chromebook nodig heb. 12 uur browsen zit er natuurlijk niet in en hetzelfde geldt voor video kijken. Maar met meerdere malen per dag in en uit stand-by en af en toe wat tikken, wat muziek luisteren en social media kom ik precies uit.

Over stand-by heb ik nog wel een opmerking. Wat wordt de XE303 ongelofelijk snel weer wakker uit de slaapstand. Je praat dan niet eens meer in seconden maar eerder over 'the blink of an eye'. Verder lijkt het wel of ie nauwelijks stroom verbruikt in stand-by, want soms gebruik ik 'm meerdere dagen niet en dan is er meestal maar 1% van de accu af.


Chrome OS



Zoals je wellicht weet is Chrome OS eigenlijk niet veel meer dan Chrome. Ja, inderdaad, het is eigenlijk alleen een browser met wat toevoegingen. Google's filosofie is dat men onderweg liever snel wat leest op internet dan gebruikmaakt van zware software. Dat is natuurlijk een overhaaste generalisatie, want er zijn bijvoorbeeld mensen die, ik zeg maar wat, de laatste effecten aan een filmproject willen toevoegen onderweg. Die groep heeft niets aan Chrome OS.

Daar verdwijnt de hele roes van een laptop voor €300 namelijk al, want je krijgt geen laptop voor €300. Je krijgt een Chromebook, en dat is héél wat anders.

Als je de Chromebook voor het eerst opstart dien je in te loggen met een Google account of je te registreren. Wil je dat niet, dan is er de gastmodus. Daar krijg je echter alleen een incognito-browser. Verder worden bestanden die je downloadt dan niet opgeslagen en worden wijzigingen niet onthouden. Je bent dus in feite verplicht je te binden aan Google als je een Chromebook koopt.

Doordat er weinig mogelijkheden zijn en alles van te voren al voor je wordt ingesteld kun je vanaf de eerste keer dat je bent ingelogd al direct aan de slag. Het hele setupproces duurt nog geen 15 seconden. Updates worden iedere 6 weken automatisch geïnstalleerd op de achtergrond zonder dat je daarvoor iets hoeft te doen. Er is geen leercurve, alles spreekt voor zich - althans, als je een internetverbinding hebt (maar daar kom ik zo nog op terug).

Na het inloggen krijg je een welkomstscherm te zien met de mogelijkheden van Chrome OS en voor vragen word je doorverwezen naar de Google kennisbank. Daarna ben je 'on your own'.

Voor dagelijkse taken die je op een normale computer ook doet heeft Google zijn eigen webpagina/app ontwikkelt. Word wordt Documents, Excel > Spreadsheets en Powerpoint > Presentations. Skype wordt Hangouts en iTunes wordt Google Play Music.

Als je al eerder van Google's services gebruik hebt gemaakt weet je dat deze knock-offs lang niet zoveel opties hebben als de producten van de concurrent. Het werkt wel, maar op momenten dat je zit te 'pielen' moet je je gewoon bij 't probleem neerleggen. Verkeerd woord toegevoegd aan het woordenboek van Documents? Helaas, niets aan te doen. Opsomtekens te groot? Pech gehad. Microfoon te zacht? Sneu voor je.

Google heeft het voor elkaar gekregen om knock-offs te creeëren waar je net zo productief op kan zijn als anders, zonder de extra opties. Dat heeft, zoals gezegd, z'n voor en z'n na.

Verder ingaan op de werking van Google's knock-offs is niet nodig, omdat iedereen wel snapt dat "B" voor bold staat en officegebruikers van Powerpoint wel weten hoe je transitions gebruikt.


Offline?
Wat wel belangrijk is om op in te gaan, is het offline gebruiken van Chrome OS. Het 3G-model is (nog) niet in Nederland verkrijgbaar dus er zijn situaties denkbaar waar je even zonder internet zit. Wat dan?

Twee jaar geleden was je toen echt de klos. Nu iets minder. Google heeft een functionaliteit ingebouwd waarmee je offline kan werken als dat nodig is. Zo zou je dan gebruik kunnen maken van de volgende services:

- GMail (nieuwe mails worden bij eerstvolgende verbinding verzonden)
- Read-only Calendar
- Docs (nieuwe documenten worden bij eerstvolgende verbinding gesynchroniseerd)
- Foto's bekijken en bewerken
- Muziek luisteren (vanaf de interne opslag of een USB-device, niet vanuit de cloud)
- Office en PDF-bestanden bekijken
- Keep gebruiken om notities te maken
- Offline webpagina's lezen
- Offline / desktop apps gebruiken
- Offline games spelen

Dat klinkt leuk en aardig, maar Google komt de offline-belofte simpelweg niet na. Voor de office-applicaties binnen Drive moet je eerst offline-support inschakelen om offline te kunnen werken.



Daar is op zich niets mis mee, maar op de één of andere manier werken de office applicaties gewoon niet goed offline. Het is gewoon niet stabiel en dat geldt ook voor de rest van de opgesomde zaken. Ga er alsjeblieft niet van uit dat je je Google agenda in goede (met internet) en slechte tijden (zonder internet) bij je hebt, want dan kom je bedrogen uit.



Ik denk persoonlijk dat het ligt aan het feit dat vrijwel elke applicatie van Chrome OS geen native software is. Alles wat je gebruikt steunt in feite op de browser, in de vorm van een webapp of extensie. Dat 'voelt' op de één of andere manier ook niet lekker. Het Microsoft Word gevoel, dat echt stand-alone software pur sang is, heb je absoluut niet als je Google Docs gebruikt.

Als het echter wel werkt kun je gewoon verder gaan met je laatste document door hem via de file manager →Google Drive → Offline te openen.




Compabiliteit
Nog een kleine issue die ik heb gevonden: Drive kan niet elk bestandstype converteren en vervolgens uitlezen. Werk dat bijvoorbeeld is gemaakt op een Mac met de Microsoft Office suite is niet te lezen op een Chromebook (of beter gezegd: op Google Drive, waar je afhankelijk van bent). Hetzelfde geldt voor grote .docx documenten in het algemeen.



Weer dus een software-matig probleem dat Google eigenlijk al jaren gefixt zou moeten hebben.


Chrome OS-hotkeys
Op een Chromebook missen nogal wat toetsen. Zo is de hele F-rij vervangen door Chrome OS-specifieke knoppen en missen capslock en delete. Het merendeel van de toetsen is wel bereikbaar d.m.v. toetscombinaties. Met toetscombinaties kun je ook heel handige dingen doen die via de muis veel tijd zouden kosten. Hieronder lees je achter welke hotkeys ik ben gekomen.

Verdwenen toetsen:
HOME: CTRL + ALT + UP
END: CTRL + ALT + DOWN
DELETE: ALT + BACKSPACE
CAPSLOCK: ALT + 'SEARCH' (loepje)

Anders:
Lock computer: CTRL + SHIFT + L
Notificaties: ALT + SHIFT + N
Bestanden: ALT + SHIFT + M
Open app: ALT + Appnummer
Sluit app: CTRL + W


Screenshot*: CTRL + voormalig F5 (appoverzicht)
Screenshot**: CTRL + SHIFT + voormalig F5
Open terminal: CTRL + ALT + T

* Als je een screenshot maakt, wacht dan een seconde of 20 voordat je de afbeelding opent/verstuurt/uploadt: Chrome OS heeft lang nodig om een screenshot te verwerken. Open je de afbeelding te snel na het maken van een screenshot dan krijg je een corrupt bestand, een zwarte afbeelding of een afbeelding met artifacts.
** Functie om een gedeelte van het scherm te selecteren dat wordt opgenomen.


Voor wie?
Dat is inderdaad de vraag. Als ik een aantal doelgroepen zou moeten schetsen zou ik uitkomen op de volgende soorten mensen:

Tweakers
Chromebooks en Chrome OS hebben een enorm hoog gadgetgehalte. Een fervente Tweaker zou de XE303 alleen al willen omdat 't wat nieuws is. Ook kan een Tweaker d.m.v. Crouton/ChrUbuntu een Linux distro erop zetten, om zo voor een wel heel aantrekkelijke prijs een 'echte' laptop te hebben.

Verder biedt Chrome OS de mogelijkheid om beta en zelfs developer (unstable) updates te ontvangen; iets waarvan een echte Tweaker natuurlijk vrolijk van wordt.

Studenten
Op vrijwel elke middelbare-/hogeschool/universiteit is een betrouwbaar WiFi-netwerk. Als je gewoon internet hebt werkt Chrome OS prima en is de Samsung Chromebook een prima optie voor studenten om aantekeningen te maken. Vanzelfsprekend zal een student voor geavanceerde opmaak van bijvoorbeeld een scriptie uit moeten wijken naar (La)TeX op een ander OS, want de geringe opmaakopties van Docs zijn echt om te huilen.

Ouderen (met een WiFi-netwerk)
Ouderen willen vaak niet al te veel geld uitgeven om mee te gaan met de techniek van tegenwoordig en in dat geval is deze Chromebook een mooie optie. Het OS is simpel en duidelijk en de laptop kan tegen een stootje vanwege de ontbrekende bewegende onderdelen.

Digitaal mindervaliden
Het begrijpen van de cloud en Google Drive zal even een issue zijn, maar voor mensen die normaal niet vaak met computers werken en graag een simpele handzame oplossing zoeken is Chrome OS en een Chromebook een prima optie.

Ieder ander die genoegen neemt met een OS dat nog lang niet volwassen is
Want dat durf ik wel te stellen. Chrome OS is nog niet volwassen, punt, period, klaar. Er is softwarematig nog heel veel op te lossen, maar het is prima werkbaar.


Conclusie
Als je op dit moment op zoek bent naar een (nieuwe) laptop, bedenk je dan goed of een Chromebook wel iets voor je is. Je krijgt voor 300 euro een product waarmee je daadwerkelijk werk kan verzetten en voor dat geld is eigenlijk ook niets beters te krijgen. Maar is het een laptopvervanger? Tenzij je met een andere Linux distro aan de haal wilt gaan: absoluut niet. Chrome OS mag dan wel simpel, gebruiksvriendelijk en snel zijn, je kunt er bij lange na niet hetzelfde mee als met Windows, OS X en Linux. En juist die eerste en tweede, waarvoor de meeste goede software beschikbaar is, kun je niet op de XE303 installeren.

En nog een laaste tip: als je kan, importeer de XE303 dan uit Amerika of koop 'm tweedehands. Er kan eigenlijk niets stukgaan vanbinnen in korte tijd en je bent veel goedkoper uit.

Spelfouten, aanvullingen of iets anders te zeggen over deze review? Meld 't hieronder, het wordt gewaardeerd.