Asus Eee PC 4G

Opmerking: De plaatjes in de native resolutie van 800 x 480 staan op het GoT EEE forum. Helaas kan je geen plaatjes breder dan ongeveer 530 gebruiken in een review zonder dat ze afgeknipt worden, vandaar dat ik ze tevens ook op GoT geplaatst heb.

Inleiding
De Asus EEE PC van Asus wint snel aan populariteit. De lage prijs, het lage gewicht en het formaat zijn voor veel mensen een reden om zo'n apparaat aan te schaffen. Helaas zou het apparaat al in september vorig jaar al leverbaar zijn, maar tot op heden is deze nog steeds maar mondjesmaat te verkrijgen. Ik was eerst van plan om op de EEE 900 te wachten, maar omdat het zo extreem lang geduurd heeft voordat de 701 leverbaar was, heb ik weinig hoop voor de 900. En aangezien de eerste 900's een mindere accu en geen Intel ATOM hebben EN ruim honderd euro duurder gaan worden ben ik nu toch voor de 701 gegaan. Ik kan later altijd deze nog verkopen als ik toch een 900 wil.

Bestellen
Ik heb de 4G voor 307 euro (hebben ze in de tussentijd eventjes snel naar 325 verhoogd) besteld bij http://www.4notebook.nl. Het betreft hier de witte variant. Deze hadden ze voldoende op voorraad en ik had 'm dan ook 3 dagen later binnen. Het betreft hier een europees model met euroteken op het toetsenbord en US indeling. Dus geen Engels toetsenbord of een toetsenbord met chinese tekens. Het is volgens mij niet een definitieve Nederlandse versie, aangezien de software gewoon Engels is, maar verder klopt alles wel. Ook zit er een gewone europese stekker op de oplader geklikt.

De doos en inhoud
De doos komt compleet met EEE PC, opberghoesje, batterij, oplader, een driver CD en the usual boekjes met handleidingen en waarschuwingen. De doos zelf ziet er professioneel en uitnodigend uit. Mijn eerste indruk is overwegend positief. Het ding zelf is nog wat kleiner dan ik had verwacht, maar het voelt heel erg robuust en stevig aan. De manier waarop de accu precies past en netjes vastklikt geeft de kwaliteit aan. Het hoesje voor de EEE PC ziet er ook netjes uit, alleen weet ik nog niet of ik 'm genoeg stevigheid bij transport vind geven.

Opstarten en eerste indruk
Ik heb de accu in de EEE geklikt en de oplader aangesloten. Handleidingen lezen doen we uiteraard niet aan als we nieuwe hardware hebben, maar alles spreekt eigenlijk voor zich. Ik had nog geen tijd om XP te installeren, dus ik ben even met Xandros aan de slag gegaan. Ik moet zeggen dat het me meevalt hoe goed het eigenlijk werkt. Je kan eigenlijk alles wat je met zo'n ding wil doen, dus surfen, documenten tiepen etc. Het gemak waarmee ik het draadloze netwerk ingesteld heb en vervolgens aan de slag kon is bewonderingswaardig. Ook Windows netwerken en gedeelde schijven zijn prima te benaderen. Het is bewonderingswaarde hoe belachelijk snel het apparaatje gereed is voor gebruik en hoeveel je er dan mee kan. Ik wil verder niet teveel stil staan bij Xandros, hier zijn meer dan genoeg goeie reviews over te vinden.

Het toetsenbord
Tijdens het eerste gebruik valt op dat het toetsenbord verassend goed tiept voor zo'n klein apparaatje. De toetsen zijn aanzienlijk kleiner dan de gemiddelde laptop en PC, dus dat is wel even wennen, maar ik moet zeggen dat ik er weinig problemen mee ondervonden heb. Er zijn 2 dingen die wat lastiger zijn: het ? teken en het ! teken. Het uitroepteken staat iets verder naar links dan je gewend bent en de ~ toets zit naast de escape. Je pakt dus automatisch de 2e toets van links als je een uitroepteken wil tiepen, maar dat kan in dit geval niet. Het vraagteken is lastig omdat de rechter shift een stuk kleiner is dan normaal en dat de knop van het pijltje naar boven op de plek zit waar normaal de linker helft van de shift op een normaal toetsenbord zit. Verder zijn de speciale toetsen, zoals pageup, pagedown, printscreen en dergelijke alleen met een FN toets te bereiken, maar dat is normaal bij laptops.

De touchpad
De touchpad is standaard naar mijn mening redelijk gevoelig. Maar als je even bezig bent wen je daar snel aan. Je kan eventueel ook de gevoeligheid wat verlagen. De touchpad heeft een verticale scrollbar aan de zijkant, zodat scrollen makkelijker wordt. Ik kwam er later ook achter dat het touchpad ook voor horizontaal scollen gebruikt kan worden, hoewel dit niet meteen duidelijk is uit de opdruk op de pad zelf. Er staat wel een vertikale scrollbar afgebeeld, maar geen horizontale. Dankzij deze horizontale scrollbar is het relatief kleine scherm makkelijk te gebruiken. Maar daarover hieronder mee.

Het scherm
Het scherm is inderdaad (zoals in vele reviews aangegeven) klein, daar kunnen we kort over zijn, maar ik ben tevreden met de helderheid en de scherpte. De resolutie is behoorlijk beperkt. Xandros is natuurlijk helemaal geoptimaliseerd voor deze resolutie van 800 x 480, maar met websites merk je toch dat er niet zoveel op het beeld past. Dankzij het verticale en horizontale scrollvakje op de touchpad valt het wel mee. Bij veel websites is dit niet zo'n probleem dat het scherm maar een lage resolutie heeft, omdat de belangrijkste content vaak wel in de linker 800 pixels staat, maar dat is lang niet altijd zo. Maar in de praktijk vind ik dat het scherm behoorlijk prettig werkt. XP in classic mode neemt niet overdreven veel ruimte in, IE kan je met F11 op fullscreen zetten en in office 2007 kan je het ribbon verbergen om ruimte te winnen. Achteraf valt het me allemaal reuze mee. De voornaamste reden om op de 900 te wachten - de resolutie - wordt hierdoor een stuk zwakker.


<sub>Het windows bureaublad op mijn EEE

Office (Word) 2007 met ingeklapte ribbonbar

Tweakers homepage op IE7 fullscreen (F11)</sub>

Overigens door het programmaatje 'eeectrl' (ENORME aanrader) voor XP te installeren kan je het scherm op 'ultrabright' zetten, wat bijna 2 keer zo fel is als de gewone maximale helderheid. Dit is vooral handig buiten of als je de EEE aan de adapter hebt hangen. Tevens kan je met die programma de EEE op 900MHz laten lopen ipv de standaard 630MHz.


_{EEEctl, backlight en clockspeed instellen}

Connectivity
De EEE heeft meer dan genoeg aansluitingen voor zo'n klein apparaat. 3 USB 2.0 aansluitingen zorgen ervoor dat er genoeg randapparatuur, zoals muizen, USB sticks en externe HD's aangesloten kunnen worden.
Wifi en een 100MBit ethernet poort zorgen voor toegang tot het lokale netwerk en internet. De ontvangst van de WiFi module is gewoon goed te noemen, verwacht niks spectaculairs.

1 van de belangrijkste eigenlijkschappen van de EEE is de interne SD kaartlezer. Deze ondersteund zonder problemen de High Capacity (SDHC) kaarten, zodat het uitbreiden van het geheugen met SD kaarten tot 32GB mogelijk is. Dit vergroot de mogelijkheden tot opslag aanzienlijk en zorgt ervoor dat de beperkte 4GB harddisk een minder groot probleem wordt.

De EEE kan ook op een externe monitor tot 1600 x 1200 aangesloten worden. Dit kan helaas alleen via VGA en niet via DVI, wat in de toekomst alleen maar nadeliger gaat worden aangezien er steede meer monitors alleen met DVI uitgerust gaan worden.

Helaas ontbreekt een eSATA aansluiting, zodat je beperkt bent tot USB voor externe disks.

Ook ontbreekt elke vorm van een optische lezer. De EEE kan dus geen CD's en DVD's lezen. Uiteraard is dit een logische design keuze, maar een simpel DVDtje kijken gaat niet zomaar lukken op de EEE.

Een gemis in mijn ogen is tevens ook Bluetooth. Zeker met zo'n mobiel apparaat zal je graag extrene bluetooth apparaten en mobiele telefoons willen verbinden. Een GPS module was uiteraard ook handig geweest als je een navigatiesysteem wil maken.

Ondanks dat een aantal aansluitingen er niet zijn is het logisch dat deze er niet opzitten vanwege kosten en gewicht. Bij de meeste aansluitingen is het meer een kwestie van 'dat het leuk geweest was' als ze erop gezeten hadden. USB harddisks t.o.v. eSATA doen het immers ook prima en GPS was leuk geweest, maar ook niet meer dan dat. Alleen bluetooth vind ik een groter gemis.

De speakers
De speakers klinken niet verkeerd, maar missen uiteraard een stukje bass. Webradio luisteren ging prima via wireless. Ik heb geen enkele keer een hickup gehoord. Zeker als achtergrond vulling klinkt het apparaatje niet verkeerd.

Windows XP
Maar hoe leuk Xandros ook is, het beperkt mij. Ik ben niet echt een Linux guru en graag wil ik ook wat spelletjes spelen die helaas alleen op Windows draaien. Daarbij vind ik dat de standaard install van Xandros (ondanks dat er vele nuttige dingen op staan) veel te groot. Er zitten naast die nuttige dingen uiteraard een hoop meuk op wat ik nooit ga gebruiken. Wellicht is het mogelijk dit drastisch te verminderen, maar daar weet te weinig van af en eerlijk gezegd heb ik (nog) niet de behoefte gehad me daar in te verdiepen. Daarom ben ik begonnen met XP te installeren, wat voor mij persoonlijk meer vrijheid en mogelijkheden bied en tevens ook vertrouwd is. Ik heb een combinatie gebruikt van een uitgebreid Word document dat in de OP van een tweakers forum staat om XP te nLite-en en vervolgens een korte tutorial uit Deel 4 gebruikt om die XP via USB stick te installeren.
Dat ging helaas niet allemaal even goed. Om te beginnen accepteerde het programmaatje dat de USB stick gereed maakt om als XP installatie te dienen de aangepaste nLite files niet. Het bleek dat er een optie uit het Word document NIET verwijderd moet worden omdat die bestanden nodig zijn om een goede XP USB stick te kunnen maken.
Toen dat uit de weg was en er een nieuwe nLite image gemaakt was kon ik verder. Tijdens het installeren van XP kreeg ik op een gegeven moment een hal.dll error. Omdat ik wist dat dit de Hardware Abstraction Layer is, wist ik dat dit nogal vervelend was en niet zomaar opgelost. Hier bleek dat als je niet ALLE partities verwijderd bij het installeren van XP (inclusief de BIOS partitie) dat je deze error kan krijgen. Maar ik had juist alle partities verwijderd. Dus ik wilde opnieuw beginnen met de installatie, maar helaas maakt de installatie ook wijzigingen aan de USB stick, wat betekende dat ik mijn XP installatie stick opnieuw moest maken (duurt onderhand een uur).
Enfin, met de nieuwe stick opnieuw begonnen met installeren en er op gelet dat er alleen nog maar 'unpartition space' over was. Ik had de eerste keer expliciet daarna (handmatig) die unpartitioned ruimte tot een partitie gemaakt, maar nu had ik ervoor gekozen om XP op de 'unpartitioned ruimte' te installeren. XP maakt vervolgens zelf de partitie aan. Tevens had ik daarna full format gekozen ipv quick. Deze keer ging de installatie wel goed.

Vervolgens zoals aangegeven in het Word document in de OP de drivers geinstalleerd. Een aantal via de gewone setup, een aantal via het apparaatbeheer (scheelt onnodige extra rotzooi die via de setup wel geinstalleerd zou worden). Ik had binnen de kortste keren alles werkend, behalve het scrollgedeelte van de touchpad. Windows maakt standaard een 'standard ps/2 mouse' van de touchpad. Blijkbaar was ik vergeten de drivers te installeren. Ook dit werkte daarna prima. Wireless was wederom zo ingesteld.

Na Windows update gedraaid te hebben en office geinstalleerd te hebben is een grote opruiming extreem noodzakelijk. Zo kan je de Office cache (Office bewaard standaard zijn installatiebestanden op de schijf om later de install te kunnen wijzigen) weggooien en tevens alle Windows update files wegpleuren. Deze laatste worden bewaard om Updates weer te kunnen uninstallen. Alles bij elkaar heb je toch snel weer een GigaByte winst! Al met al heb ik XP, Office 2007 en wat kleine meuk, zoals IE7, Adobe Reader ED in ongeveer 1,5GB geinstalleerd. Ruimte genoeg over dus!


_{Diskspace. Hier nog met pagefile van 300MB, deze gaat nog weg als er 2GB geheugen in komt.}

Performance
Ik heb geen benchmarks gedaaid en die intentie heb ik verder ook niet. Ik wil in deze paragraaf even subjectief beschrijven wat mijn ervaringen zijn qua snelheid.

Bij een Celeron M op 630MHz denk je toch aan een extreem trage computer. Ik kreeg al visioenen van wat oudere Pentium 3's die gemarteld worden bij het opstarten van XP. In de praktijk echter lijkt het net of de machine vliegt. XP opstarten kost je net iets meer dan een halve minuut, Microsoft Word 2007 openen kost misschien 2 seconden en Internet Explorer openen kost ook bijna geen wachttijd. Hier laat de Solid state schijf zijn potentie zien en het systeem is daardoor heel erg 'responsive'.
Je merkt wel dat je toch op beperkte hardware draait op het moment dat wat zwaarder multitasken aan de orde komt. Windows Updates downloaden en installeren op de achtergrond zorgen er voor dat de machine merkbaar een stuk trager wordt. Ook 2 programma's tegelijk installeren zorgen ervoor dat je eigenlijk niet veel andere dingen op de EEE kan doen. Je koopt uiteraard geen EEE om allerlei zware dingen erop te doen, maar uiteraard geeft dit wel de beperking van de relatief trage hardware aan. De SSD maakt veel goed, maar kan CPU intensieve taken uiteraard niet ontlasten.
Maar voor de taken waarvoor de je EEE normaal gesproken gaat gebruiken zijn de prestaties gewoon prima.

Dankzij het programma 'eeectrl' kan je de CPU op zijn volledige (900MHz) snelheid laten draaien in Windows en dat is 'on the fly' aan te passen. Zo laat ik de EEE op stock lopen als ik op de accu loop en op 900MHz op stroom. Ik kan verder weinig vertellen welk effect dit heeft op het stroomverbruik en de accuduur, aangezien ik dit verder niet getest heb, maar ik denk dat het veilig is om aan te nemen dat de accuduur wel omlaag gaat.
Qua temperatuur heb ik 'm nooit veel hoger dan 60 graden gezien. Met eeectrl kan je de fan snelheid op 'automatisch' zetten. Deze heb ik nooit hoger dan ongeveer 60% gezien. Je hoort 'm uiteraard dan wel, maar eigenlijk komt dat alleen maar voor als je voor langere tijd CPU intensieve taken doet. Ik heb dus eigenlijk nooit echt problemen ondervonden qua temperatuur. Wel voelt het apparaat redelijk warm aan.

Ik heb sowieso wel het idee dat de accu wat langer mee zou mogen gaan. Ik heb verder geen metingen gedaan, maar als je even intensief bezig bent met van alles te installeren dan lijkt het of de accu elke keer zo weer leeg is. Voor mobiliteit geef ik een 'zeer goed' vanwege het gewicht, maar gezien de accu kan ik op dit moment toch niet hoger dan een 'voldoende' geven.

Conclusie
Tot nu toe heb ik weinig spijt dat ik de 4G gekocht heb en niet op de 900 gewacht heb. De grootte van het scherm valt me 100% mee en dankzij de vertikale en horizontale scrollbars op de touchpad is het goed navigeren.
Het systeem voelt snel is en reageerd er goed, behalve bij wat zwaarder multitasken, dan laat de processor merken toch wat traag te zijn.
De schijfruimte is uiteraard beperkt maar met wat moeite en tweaken valt er prima XP, Office en wat kleine meuk te installeren zonder dat de schijf meteen vol is.

Al met al kent de EEE natuurlijk ook wat tekortkomingen. Zo is er geen eSATA en DVI uitgang en is er geen optische lezer beschikbaar. Ook heeft het apparaat geen bluetooth of GPS. Uiteraard allemaal logische ontwerp keuzes. Het toevoegen van allerlei extra's zou het apparaat uiteraard een stuk duurder maken en zou tevens een zwaardere accu vereisen, waardoor ook het gewicht weer toe zou nemen. Het bestaansrecht van de EEE ten opzichte van volwaarde notebooks zou waarschijnlijk dan in het geding komen. Alleen het gemis van Bluetooth vind ik wel een echt belangrijk minpunt.

Al met al tot nu toe een tevreden gebruiker. De praktijk moet leren hoe handig de EEE werkelijk is. Maar toe nu toe heb ik geen spijt dat ik niet op de 900 gewacht heb

Edits / wijzigingen / toevoegingen
29-04-2008: Images resized, omdat ze niet fatsoenlijk passen als ze 800 breed zijn.
13-11-2009: URL van de images is veranderd