Dell UltraSharp U2913WM Zilver, Zwart

Dell U2913WM 29 inch Ultra Wide Computermonitor

Aanvullingen
- 1-3-2013: Backlight bleeding hoofdstuk toegevoegd
- 3-3-2013: Plaatjes van de backlight bleeding en energieverbruik
toegevoegd.
- 8-3-2013: Nieuws aangaande 21:9 monitoren toegevoegd.

Inhoud
Specificaties
Aansluitingsmogelijkheden
Accessoires
Inleiding
Uiterlijk
Antireflectiecoating
Opties (OSD)
Energieverbuik
Game Modus
Inputlagtest
Ghosting
Overklokken van het scherm
Kijkhoeken
Beeldverhouding
Backlight Bleeding
Overige Foto('s)
Conclusie
Bronnen
21:9 Nieuws



Specificaties
– 29” Inch (73cm diagonaal)
– 2560x1080 Resolutie
– 60Hz verversingsfrequentie
– 21:9 Aspect ratio
– 16.7 miljoen kleuren
– sRGB van 99% of hoger
– AH IPS Paneel
– 3H antireflectiecoating (niet helder dus)
– 1000:1 contrastverhouding (miljoen:1 bij dynamisch contrast)
– W-LED backlight
– Responstijd 8ms
– 178 graden kijkhoeken
– Hoogteverstelbare, draaibare en kantelbare voet (geen portrait)
– Aanraakgevoelige On Screen Display knoppen
– Pixelpitch 0,26mm

Terug naar top

Aansluitingsmogelijkheden
– 1x DVI-D
– 1x Displayport 1.2
– 1x Mini Displayport 1.2
– 1 x HDMI
– 1 x VGA
– 1 x USB 3.0 upstream-poort (incl. aansluitkabel)
– 4 x USB 3.0 downstream-poorten
– 1 x DisplayPort-uitgang
– 1 x Audio-uitgang

Terug naar top

Accessoires
DVI-D kabel, Stroomkabel, USB 3.0 aansluitkabel, Mini DP naar DP kabel.

Inleiding
Deze review ga ik een vergelijking maken met mijn vorige scherm, de Dell U2711, daarnaast wil ik de nadruk leggen op de game-ervaring.
Nu zal je je afvragen, waarom wissel je in godsnaam een 27 inch 2560x1440 scherm in voor een 2560x1080 scherm?
Daar heb ik een aantal redenen voor, de eerste is, dat het een aspect ratio meegeeft van 21:9 ten opzichte van de 16:9 die de Dell U2711 met zich meedraagt (screenshots verderop). Dit heeft een voordeel met veel games en films. Ten tweede heeft dit scherm een echt werkende 'game mode' welke ten opzichte van de 'game mode' van de Dell U2711, echt blijkt te werken, hier zal ik verderop meer over uitleggen. De derde reden is, dat de reductie in resolutie mijn videokaarten van 2,5 jaar oud minder hard laat werken.



Terug naar top

Uiterlijk
De belangrijkste kant van het scherm, de voorkant, ziet er gelikt uit. Het is een Ultra Wide scherm met een beeldverhouding van 21:9, dat betekent een zeer breed maar niet hoog scherm. Dit type scherm is naar mijn mening over het algemeen bedoeld voor de mensen die veel gamen en films kijken. 21:9 is de verhouding die bijna overeenkomt met de verhouding die gebruikt wordt in veel professionele filmcamera's die voor bijna alle films worden gebruikt (en tevens de bioscoopdoekbreedte is van de meeste bioscopen). Dat is ook de reden dat je bij de meeste films, die je wilt kijken op je 16:9 TV, balken boven en beneden krijgt.

De trend van toekomstige schermen is er één van geen tot bijna geen bezel (omlijsting) meer in het design. Dit is terug te vinden in dit scherm. Door het gebruik van LED's als backlights, is de bezel zeer klein te krijgen en is het scherm tevens zeer smal in de diepte. Met de doorlopende glasplaat in 3 randen van het scherm, is bij uitgeschakelde scherm geen bezel te zien. Zodra het scherm aangezet wordt, kan je een bezel zien van rond de 0,5cm. Dit in vergelijking van rond de 1,5cm bezel van de Dell U2711, is het een hele verbetering.

Ondanks dat hij in de breedte dezelfde pixelhoeveelheid heeft als de Dell U2711, is het beeldoppervlak toch een stuk breder. Wat resulteert in een hogere pixel pitch. Dit moet je uiteraard niet erg vinden als je de overstap zou maken.



Hier kan je zien, dat de Dell U2913WM toch een stuk breder is, reken ook erbij in dat de bezel van van de U2711 aan beide kanten nog eens bijna 2 centimeter groter is



Vergelijking tussen de HP 22 inch, Dell U2913WM en de Dell U2711

In het statief van het scherm zit een gat verwerkt, waar men de kabels doorheen kan laten gaan, om een mooi kabelmanagement te creëren.



Terug naar top

Antireflectiecoating
Een heikel punt van veel voorgaande modellen van Dell de afgelopen jaren, is de antireflectiecoating.
Ondanks dat ze het nog steeds 3H antireflectiecoating noemen, is het een wezenlijk verschil met de Dell U2711. Waar de Dell U2711 nog een intensief (grainy) antireflectiecoating heeft (waar ik mijzelf zeer aan gestoord heb), heeft de Dell U2913WM een zeer gematigde versie op zijn glasplaat geplakt gekregen. Geen enkel zanderig beeld is waar te nemen bij welke kleur dan ook. Door het matigen van deze coating, wordt er relatief ook meer licht en kleur doorgelaten, waardoor er dus een relatief betere kleurreproductie bewerkstelligd kan worden. Dat gaat alleen niet echt op bij dit scherm, want de Dell U2711 had een 10 bit kleurenverwerking, waarbij de Dell U2913WM het met een 8bit verwerking moet doen. Zelf kan ik het verschil echter nog niet waarnemen. Dit is vaak alleen waar te nemen in de geleidelijke overgangen van de ene kleur naar de andere. Waardoor je dan 'banding' krijgt. Banding zijn dan strepen die ontstaan bij het niet goed kunnen reproduceren van die precieze kleur in het spectrum. Dus hoe meer kleuren, hoe minder banding.

Terug naar top

Opties (OSD)
De hoofdmenuknoppen die via tiptoetsen in te toetsen zijn, zijn de 'Menuknop', 'Snelknop' voor 'helderheid' en snelknop voor kleuren (de laatste 2 zijn tevens anders te programmeren).

In het hoofdmenu zijn er 8 submenu's te kiezen, 'Brightness/Contrast', 'Auto adjust', 'Input Source', 'Color Settings', 'Display Settings' 'PBP settings', 'Other Settings' en 'Personalize'.
'Brightness/Contrast', spreekt voorzich natuurlijk.
'Auto Adjust' is voor het automatisch laten instellen van de VGA aangesloten input.
'Input Source' hier kan je een keuze maken tussen de verschillende poorten van het scherm.
'Color Settings' heeft vele kleurenmodi om uit te kiezen. Standaard, Multimedia, Movie, Game, Paper, Color Temp, sRGB, Custom Color. (let wel, de 'Game' kleurenoptie, is een echte gameoptie, waarbij werkelijk vele kleurverwerkingen en interne processen worden omzeilt, om een zo'n klein mogelijke input lag te behalen).
'Display Settings' Geeft vele beeldopties, waaronder, het veranderen van de Aspect Ratio, Sharpness, Dynamisch Contrast (alleen mogelijk in sommige kleurmodi) en een echt werkende Uniformity Compensation (deze optie regelt de helderheidsverschillen telkens bij om een zo'n egaal mogelijke beeldhelderheid weer te geven), Smart Video Enhance en display info.
'PBP Settings' Met deze Picture By Picture optie kan je met twee verschillende inputs samen het beeld laten delen.

Terug naar top

Energieverbuik
Met het gebruik van mijn vermogensmeting direct in het stopcontact achter het scherm, zorgt voor de volgende waarnemingen:

Brightness/Helderheid op 10% geeft een vermogen van rond de 20 watt en 75% geeft een vermogen van rond de 35 watt (Game kleurenstand, zonder dynamisch contrast).
Wat een hele verbetering betekent ten opzichte van de CCFL- backlight gebruikende Dell U2711, die een verbruik tussen de 75 watt en 110 watt weergaf op mijn vermogensmeter.
Met het scherm in standby is er totaal geen vermogensverbruik waar te nemen, de meter staat dan op 0.0.

Hierbij 3 afbeeldingen van mijn vermogensmeter in actie:



Bij een helderheid van 5% verbruikt het scherm 16 Watt



Bij een helderheid van 50% verbruikt hij precies 26 Watt



Bij een helderheid van 100% verbruikt de U2913WM niet meer dan 38,3 Watt

Terug naar top

Game Modus
Sommige fabrikanten, die schermen maken met een relatief langzame techniek, zoals IPS, MVA, PVA en PLS geven hun schermen een optie, die ervoor zorgt dat de interne processor in het scherm minder werk steekt in het mooi weergeven van het beeld. Dit wordt gedaan, zodat je op deze type panelen nog redelijk normaal kunt gamen. Want bij veel games is inputlag en responstijd van groot belang.
Ik zal eerst even uitleggen van input lag precies is:
Input lag (alleen naar beeldschermen gekeken) is de vertraging die optreedt doordat het scherm intern gezien een verwerkingsprocessor heeft zitten, die van het inkomende beeld een mooi beeld laat weergeven. Bijvoorbeeld een hogere kleurdiepte, betere zwartwaardes en minder ghosting.
Dus het uitschakelen van deze functies geeft een slechter beeld, maar verlaagt de input lag, wat zeer nuttig is voor bijvoorbeeld FPS gaming.

Bij de Dell U2711 werkte de 'Game' modus niet echt, hij was er wel, maar werkte niet.
Bij de Dell U2913 gaat het scherm in 'Game' daadwerkelijk even uit, om deze processen te omzeilen.
Ik zal dit verschil laten zien in mijn inputlagtest in het volgende hoofdstuk.

Terug naar top

Inputlagtest
Op verschillende websites waar dit scherm al is getest, hebben ze uiteraard een heel wat betere en uitgebreidere input lag test, dan wat ik kan testen. Prad.de werkt bijvoorbeeld met osciloscopen die de daadwerkelijke inputlag realtime kunnen testen, met een preciezie van minder dan een miliseconden. Tft central doet het met het programma SMTT 2, waar ook zeer accuraat mee getest kan worden.
Mijn test bestaat uit het naast elkaar zetten van 2 schermen (een CRT en een te testen scherm), en op beide schermen laten clonen en dan een snelle klok laten draaien waar ik dan weer foto's van maak. Een CRT heeft een inputlag van nagenoeg nul mili seconden (ms). Bij deze test is een precizie van 10ms maximaal te halen. Ik zou dus eventueel wel kunnen zien, of hij een vertraging tussen de 0 en 10ms heeft, tussen de 10ms en 20ms enzovoort. Dit komt omdat de klok maar telkens met 10 milliseconden waarneembaar verandert.

Door mijn Canon 550d op een shutter speed te zetten van 1/4000ste en de iso op 6400, heb ik een aantal foto's kunnen maken die een illustratie geven van de vertraging dat de Dell U2913 heeft ten opzichte van de CRT:




Hier een vergelijking tussen de CRT en de U2913WM in het slechtste geval, met de game modus 'aan', wat dus uitkomt op een vertraging tussen de 10ms en de 20ms.



Dit is een vergelijking in het beste geval, tussen de CRT en de U2913WM met game modus aan, dit komt uit op een vertraging tussen de 0ms en 10ms. (Helaas is de image die ik had onbruikbaar en kan de foto ook nergens terugvinden, op de foto was te zien dat de 2 laatste getallen op beide schermen gelijk waren.)



In het slechtste geval, vergelijking tussen CRT en U2913WM, waarbij de game modus uitstaat. Een vertraging van tussen de 50 en 60ms!



In het beste geval, vergelijking tussen CRT en U2913WM, waarbij de game modus uitstaat. Hier is een vertraging van tussen de 30ms en 40ms waar te nemen.



Vergelijking tussen de U2711 en de U2913WM in het slechtste geval met game modus aan.



Dit is een vergelijking tussen de Dell U2711 en de Dell U2913WM in het beste geval met game modus uit. Ik was helaas vergeten foto's te maken van de vergelijking tussen de twee met game modus aan. Maar en paar weken geleden heb ik een vergelijking gemaakt met de Dell U2711 en de CRT waarbij ik een vertraging tegenkwam van tussen de 20 en 30 ms (nooit minder). Terwijl de U2913WM met game modus aan in de meeste gevallen een vertraging tussen de 0ms en 10ms en soms tussen de 10ms en 20ms laat zien met de CRT. Dit laat dus zien dat de Dell U2913WM een verbetering van minimaal 10ms is ten opzichte van de U2711, maar meestal nog beter.

Terug naar top

Ghosting
Ghosting van een scherm houdt in, dat er bijvoorbeeld bij snelle beelden, een nagloei achterblijft op de pixel. TN gebaseerde panelen hebben hier bijvoorbeeld minder last van dan de IPS, MVA en PVA schermen. Gezien dit een op IPS gebaseerd scherm is, is de ghosting altijd meer waar te nemen dan bij het goedkopere TN scherm. De 120hz of hoger varianten van de TN schermen beperken die ghosting nog weer meer.

Na het lezen van het artikel over dit scherm op TFT Central voordat ik dit scherm kocht, was ik verblijdt te zien dat er een zeer grote verbetering te vinden was op het gebied van ghosting. De U2711 had dan al geen dramatische ghosting, maar dit scherm bleek voor een IPS en niet 120Hz scherm een zeer goede gematigde ghosting met zich mee te dragen.

Uit eigen ervaring kan ik na het spelen van Battlefield 3, vertellen dat er inderdaad zeer zeker minder ghosting is waar te nemen. Want vaak als ik met de Dell U2711 snel bewoog, kon ik de namen boven mijn team maten al niet meer lezen. Dat kan met deze Dell U2913WM stukken beter!

Hier een voorbeeld van de gefotografeerde ghosting op TFT Central:



U2913WM links beste geval, rechts slechtste



U2711 links beste geval, rechts slechtste

Terug naar top

Overklokken van het scherm
Het overklokken van een scherm, betekent dat je de verversingsfrequentie zodanig manipuleert dat hier een hogere goed werkende frequentie uitkomt. De Dell U2711, gaf zich niet prijs met ook maar een overklok van 1Hz hoger dan de native 60Hz die de fabrieksfrequentie meegeeft met zijn scherm. Vaak is een overklok bij schermen wel te realiseren(met programma's als powerstrip en de custom resolution optie in Nvidia Controlpanel), maar het zorgt er dan vaak voor dat er frames verloren gaan. Bij de Dell U2711, gingen er bij een overklok van 1Hz al frames verloren, wat dan resulteert in het schokkerig bewegen van je muis/beeld/film/game.

Uiteraard heb ik hetzelfde bij de Dell U2913WM ook geprobeerd en tot een verversingsfrequentie van 75 hz is er geen frameloss waar te nemen! Een nadeel is helaas wel, dat het scherm de 'game modus' uitschakelt en je bent je inputlag winst weer meer dan kwijt.
Maar dus een 25% soepeler internetten is in ieder geval mogelijk met dit scherm.

Terug naar top

Kijkhoeken
Over het algemeen zijn de kijkhoeken ten opzichte van de Dell U2711 een verbetering. Bij de U2711 leek er al een contrast shift tevoorschijn te komen bij een minimale beweging vanaf het midden (niet uber storend). Dat is met deze Dell U2913WM niet het geval.
Toch is er bij het verticaal (vooral omhoog) bewegen van mijn lichaam/hoofd een duidelijke shift waar te nemen. Natuurlijk kijkt bijna niemand een scherm vanaf boven, dus dit zou in de meeste gevallen geen probleem hoeven zijn.



Dit plaatje heb ik gepikt van TFT central, toch kan je hierop de shift vanaf boven niet goed zien, maar hij is wel waarneembaar.

Terug naar top

Beeldverhouding
Beeldverhouding, oftewel Aspect Ratio (wat ik eerder ook al schreef), is de verhouding tussen hoe hoog en breed het scherm is.
Dit scherm heeft een zeer bijzondere beeldverhouding van 21:9. Een verhouding die (nog) niet veel wordt gezien in TV's en Computermonitoren (anno 2013).

Een van de grootste voordelen van deze aparte verhouding is dat games meer breed beeld weergeven dan hoog, waardoor je dus meer breed kunt zien dan hoog. Wat bij first person games een meer natuurlijke look geeft. De nadelen zijn dat je de 16:9 content films en games, niet goed kan weergeven zonder balken rechts en links. En de geringe hoogte is voor sommige mensen een hel als het gaat om het bekijken van websites, maar ik herken dit probleem niet zo, gezien je gewoon kunt scrollen.

Hieronder 2 voorbeelden van screenshots die ik heb gemaakt, in wat voor verschil/voordeel het geeft(1e is U2711 en 2e is U2913WM):



Dit is het beeld met een beeldverhouding (aspect ratio) van 16:9



Deze screenshot is gemaakt van de Dell U2913 in volle potentie in een beeldverhouding van 21:9. Zoals je kan zien, kan je links en rechts op de balkons een stuk meer zien en dus of daar een vijand aan komt of niet.

Backlight bleeding
Als het scherm wordt aangezet, met een volledig zwart achtergrond, is er weinig noemenswaardige backlight bleeding waar te nemen. In de onderste hoeken en de gehele onderkant is een klein beetje bleeding waar te nemen:



Hier valt te zien bij 100% helderheid, dat de linker onderhoek zelfs iets meer bleeding vertoont dan de andere hoeken(die ook wel iets bleeden)



Hier is bij een helderheid van 50% te zien, dat het al aanzienlijk minder (storend) is.



Bij een helderheid van 5% is het al bijna niet meer waar te nemen, maar echt helder is je beeld dan natuurlijk ook niet echt.

Overige Foto('s)




Het resultaat na het monteren van de schermen aan de muur.



Kabels zo veel mogelijk weggewerkt, en een 23 inch IPS LG IPS234 ter vervanging van mijn 22 inch TN scherm.

Terug naar top

Conclusie
Ben je voor het grotendeels browsen en documenten bewerken, dan is dit type scherm niet voor jou. Ben je voor het gamen en films, dan is dit scherm met deze verhouding wél voor jou.
De goed werkende 'game' modus, een onzichtbare bezel, een zeer laag energieverbruik en de levendige kleuren van het IPS scherm, maken het een zeer fijn scherm voor veel gebruikers, mits je kan wennen aan de beeldverhouding.

Bronnen
TFT-central U2913WM
Uitleg over TFT

Recent en minder recent nieuws over 21:9 monitoren
LG's 21:9 monitor, die al uit is
Philips komt met een zakelijke en een consumentenmonitor met beeldverhouding 21:9
AOC brengt 21:9 TN scherm uit
Asus introduceert 21:9 monitor

Terug naar top