Jetway X38X2-EN-1GQ

Inleiding

Na ruim tien maanden met hetzelfde tweetal HD2900XT kaarten te hebben gewerkt werd het toch tijd voor iets nieuws. De performance van die Crossfire opstelling was nog steeds voldoende, maar het stroomverbruik van twee HD2900XT kaarten had toch wel zijn impact op onze energierekening. Hoewel ik deze niet zelf hoef te betalen, begon het toch een beetje te knagen met twee van die stroomslurpers in mijn PC.

Toen de HD3870 X2 eind januari op de markt kwam had ik al een bijzondere belangstelling voor de kaart, maar een investering van 400 euro (introductieprijs van die kaart) vond ik toch iets te veel voor een beetje stroombesparing en warmte/geluidsreductie in mijn PC. Dus ik bleef bij mijn twee HD2900XT's hangen in afwachting van nieuwe ontwikkelingen.

Deze ontwikkelingen kwamen er, want twee maanden na introductie was de prijs van de HD3870 X2 al gezakt van naar 300 euro, waarmee de upgrade al een stuk beter gerechtvaardigd kon worden. Dit samen met de release van de CrossfireX drivers maakte de nieuwe X2 kaart van AMD een stuk interessanter, want nu zou ik bij aanschaf van één HD3870 X2 nog steeds de mogelijkheid hebben om de prestaties verder op te krikken met triple- en quad-crossfire.

Uiteindelijk heb ik de kaart 2e hands van een medetweaker gekocht voor een mooi prijsje. Hoewel de kaart al twee maanden op de markt is lijkt het me toch goed om er een uitgebreide review over te schrijven, wat mensen kan helpen bij de keuze tussen een 9800GTX van nVidia of deze HD3870 X2, die elkaar qua prijs weinig ontlopen.

[img=620]E0CMCdGz[/img]
De HD3870 X2

Andere hoek

Eerste indruk
De HD3870 X2 is eigenlijk een hele compacte videokaart als je bedenkt dat er twee RV670 gpu's en 1GB aan geheugen op geplaatst is. De koeler van de HD3870 X2 volgt hetzelfde ontwerp als die van de HD2900XT: een fan aan het uiteinde van de kaart die koele lucht door een heatsink (in dit geval twee) heen blaast en de warme lucht direct aan de achterkant uit de PC blaast. De hele koelconstructie is opgebouwd uit verschillende onderdelen: de basisplaat koelt de geheugenchips, de PCI-E switch en de mosfets terwijl twee heatsinks de RV670 gpu's moeten koelen. De plastic kap die de hele videokaart bedekt is mooi ATI rood en zorgt voor een optimale luchtstroom langs de heatsinks.

Mijn HD3870 X2 videokaart is van Jetway en werd compleet geleverd met de volgende onderdelen:

• Handleiding
• DVI-HDMI adapter
• 2x DVI-VGA adapter
• Component videokabel
• S-Video/composiet videokabel
• 2x Molex naar PEG stroomkabel
• Crossfire brug (flexibel)

Het grappige is dat ik al deze dingen niet nodig heb, maar het is fijn dat Jetway voor zo'n strakke prijs zo'n complete uitrusting bij de kaart kan doen.

[img=620]RLeyr13i[/img]
De HD3870 X2 naast zijn oude R600 broeders, zelfde performance maar tweemaal zo zuinig en stil

De RV670 core
De HD3870 X2 is gebaseerd op twee RV670 gpu's die intern in Crossfire modus samenwerken. De RV670 gpu is in feite een doorontwikkeling van de R600, de high-end gpu die in mei 2007 werd geintroduceerd.

Beide gpu's hebben 320 stream processors, maar omdat de RV670 op een 55nm procédé wordt gebakken en een kleinere geheugenbus heeft van 256-bit is de chip een stuk kleiner dan de R600. Hierdoor verbruikt de RV670 minder stroom en is hij goedkoper te produceren. Door de nieuwe chip hoger te klokken en door wat kleine tweaks door te voeren is de RV670 chip vaak zelfs ietsje sneller dan de oude R600.

[img=620]3dVrTQPU[/img]
Op de achterzijde is duidelijk te zien dat het om een tweekoppige videokaart gaat.

Featureset
De featureset van deze X2 videokaart is zeer goed. Om maar een paar technieken te noemen:

- DX10.1 (wordt nog niet gebruikt door games, maar het is het nieuwste wat je op dit moment kunt hebben en daardoor misschien handig voor de toekomst)
- Powerplay technologie (maakt de videokaart nog zuiniger door bij lage belasting de kloksnelheid en het voltage van de gpu's te verlagen)
- UVD (universal video decoder, neemt werk over van de processor als het gaat om het decoderen van (HD) videomateriaal. Naast het offloaden van de processor kan de UVD engine van de RV670 gpu ook het beeld verbeteren door ruisonderdrukking en deinterlacing)
- Quad-Crossfire (sinds de Catalyst 8.3 driver is het mogelijk om allerlei combinaties van RV670 videokaarten te maken, waardoor je ook twee HD3870 X2's aan elkaar kunt koppelen voor quad crossfire of een losse HD3870 kan toevoegen voor triple-crossfire)

Verder is de kaart voorzien van twee dual-link DVI aansluitingen waarmee er dus twee 30 inch monitoren aangestuurd kunnen worden. Eén van de DVI aansluitingen kan ook audio doorsturen als je de DVI-HDMI adapter erop aansluit. Hier heb ik zelf nog geen ervaring mee, maar het kan handig zijn als je de PC direct op een LCD-TV wilt aansluiten.


Tweemaal Dual-link DVI en een rooster voor de warme lucht. Eén DVI poort kan audio doorsturen naar de HDMI adapter.

Testopstelling
Om de videokaart te testen gebruik ik mijn primaire game PC. De specificaties zijn als volgt:

CPU: Intel C2D E6600 @3,00GHz
Geheugen: 4x1GB OCZ DDR2-800 CL5-5-5-15
Moederbord: Asus P5E (X38)
Videokaart: Jetway HD3870 X2 1GB(825 core, 1800 MHz mem)
Harde schijf: 2x WD Raptor 74GB in raid0
Voeding: Cooler Master Realpower M1000

Besturingssysteem: Windows Vista 64 bits SP1
Videokaart driver: Catalyst 8.3 WHQL

Tests (op 1680x1050 en 1920x1200, noAA en 4xAA):
1. 3DMark06 - #4 Deep Freeze
2. Crysis V1.2 - Harbour Assault
3. Call of Duty 4 - Training missie (SP)
4. Call of Juarez - DX10 benchmark

Toelichting: Voor COD4 heb ik de fps met fraps gemeten, bij Crysis heb ik voor elke setting de score van de 2e run genomen. Voor Call of Juarez is de shadow op 2048x2048 ingesteld. Verder stonden alle details op maximaal. Crysis is getest in 64bit mode in DX10 met medium en high detail. Bij 3DMark heb ik alleen de fps geregistreerd, omdat de totale 3DMark score meer zegt over je CPU dan over je GPU en dus nutteloos is als indicator voor de videokaart prestaties.

Resultaten:
Hieronder de resultaten in een grafiekje, daaronder de tabel met de exacte fps.



Als ik tijd heb voeg ik nog wel wat extra games toe aan deze benchmarkset. Ik heb de indruk dat in sommige gevallen de videokaart wordt beperkt door de E6600 processor, dus wellicht dat je met een E8400 meer frames uit de kaart kunt persen, zeker als je hem klokt naar 4+ GHz. Over het algemeen ben ik zeer tevreden over de performance, ook ben ik nog geen crossfire-gerelateerde problemen tegengekomen tijdens het gamen of benchmarken.

[img=620]e4vw1MO4[/img]
De X2 videokaart is een slag groter dan de HD2900XT.

Modbaarheid en koeling
De HD3870 X2 is eigenlijk nauwelijks modbaar, door het zeer geavanceerde ontwerp en de vele componenten op de kaart. Omdat beide RV670's op één PCB zitten is het wel mogelijk om er stikstofkoeling of waterkoeling op te zetten. Alternatieve luchtkoelers zijn er volgens mij nog niet, maar voor waterkoelblokken kun je al wel terecht bij diverse merken.

De noodzaak voor een alternatieve luchtkoeling is eigenlijk niet zo groot, want de geluidsproductie van de standaardkoeler valt heel erg mee. De RV670 cores worden idle 43 en 56 graden, onder volle belasting blijft de temperatuur onder de 80 graden.

Conclusie
Op het moment van schrijven is de HD3870 X2 ongeveer 300 euro, waarmee de kaart amper duurder is dan de onlangs geintroduceerde 9800GTX. Welke moet je dan kiezen? De 9800GTX is een single-gpu kaart en kan dus altijd optimaal presteren. Toch heeft deze X2 kaart van AMD veel meer potentie wanneer Crossfire wordt ondersteund, en dat is in bijna alle moderne games het geval.

Wanneer je al een SLI moederbord hebt is de 9800GTX misschien een betere keus, omdat twee van deze kaarten in SLI best goed schalen. In alle andere gevallen heb ik denk ik toch een HD3870 X2, omdat de 9800GTX niet veel meer is dan een overgeklokte 8800GTS 512.


De HD3870 X2 geinstalleerd in de PC. Er is nog ruimte voor een tweede