Asus 8800GTS: G92 Unleashed!
[img=620]zd3UKhLA[/img]
Een klein woord vooraf…
Waarom zou iemand kiezen 8800GTS zie ik jullie allemaal denken? Het is waar, de 8800GT levert zeer goede prestaties ten opzichte van een bijzonder aantrekkelijke prijs.
We gaan terug in de tijd. Het is 2 januari, samen met de rest van mijn order voor mijn nieuwe PC bestel ik een MSI 8800GT-OC (overclock). Levertijd: 2 tot 3 weken. Goed, geen probleem. Ik moest sowieso wachten tot de week van 20 januari, omdat dan pas de nieuwe Core 2 Duo (45nm) lijn van Intel uitkwam. Het is 26 januari, bericht van mijn webshop: de E8400 is binnen. Prima. De MSI 8800GT-OC: levertijd onbekend (> 4 weken), nadat dit al meerdere malen had gefluctueerd. Er was geen pijl meer op te trekken. Aangezien ik de PC op 2 januari al had besteld – en uiteraard wist van de slechte leverbaarheid, maar aannam dat 3,5 weken genoeg zou zijn – wilde ik toch nou eindelijk de hele zaak afhandelen. Gelukkig hadden ze op dat moment een aanbieding van de Asus 8800GTS. Voor €45 meer een kaart die direct uit voorraad leverbaar was en bovendien op papier ook nog beter was dan de 8800GT. Alleen de prijs/performance ratio… die was uiteraard minder.
2 Februari. Na alles te hebben geregeld met de webshop, is mijn bestelling er. Wat meteen opvalt is dat Asus BELACHELIJK grote dozen gebruikt voor het verpakken van de videokaarten. Waarschijnlijk moet er iemand op de designafdeling hebben gedacht: “Size matters”, want de doos is echt enorm. Verspilling van materialen van de bovenste plank en dan wordt dit gezegd door iemand die helemaal geen milieufreak is. Gelukkig zit er wel een (plastic) handvat aan de bovenkant van de doos, zodat ie ook goed als koffer te gebruiken is. Dat dan weer wel. Nou hoor ik jullie denken: deugt er dan niets aan de verpakking? Jawel, alhoewel de ruimte in de doos grotendeels leeg was, is de videokaart erg goed verpakt in doos. Daar kan echt helemaal niets mee gebeuren. Tot zo ver (toch wat langer als gedacht) woord vooraf.
[img=620]4ihXx3y5[/img]
Ter illustratie: GPU doos (onder) ten opzichte van de doos van het moederbord.
De inhoud van de doos.
Naast de 8800GTS is de inhoud vrij karig. In de doos zat verder (naast heel veel vrije ruimte):
- Een DVI – DSUB verloopstekkertje
- Een verloopstuk voor een PCI-E connector
- HDTV out stekker
- DVD’s met daarop de drivers, Asus software en de manual
- De papieren (beknopte) gebruikershandleiding
Het broodnodige dus. Waar sommige fabrikanten nog een aantal spellen erbij leveren, levert Asus alleen het noodzakelijke. An sich, geen ramp. Maar bij een kaart van €275 verwacht je wel ietsje meer.
De videokaart zelf.
Het formaat van de videokaart is niet bijzonder groot. Aangezien de 8800GTS dezelfde PCB als de 8800GT heeft, is ie ook niet groter. Hierdoor zal past de kaart vrijwel in iedere behuizing. Dit in tegenstelling tot de GTX/Ultra varianten. De lay-out van de kaart is ook prima in orde. Een mooie dual-slot cooling wat Asus mooi heeft afgewerkt. De 8800GT heeft een single-slot cooling, maar daarom zijn de temperaturen daar ook hoger van. Daarover later meer. De meest uit het oogspringende features van de G92 chip zijn:
- PCI Express 2.0
- 512 MB geheugen
- 256 bits geheugenbus
- 128 shaderprocessors
- Hardwarematige ondersteuning voor het decoden van HD-DVD/BluRay/X264 etc. (Iets wat tot nou toe alleen maar mogelijk was op de goedkopere modellen van nVidia ironisch genoeg.)
- 65nm productieprocedé
De kaart is standaard geclockt op een frequentie van 650 MHz (Core), 1625MHz (Shader-clock) en 1940 MHz voor het geheugen.
[img=620]9jB8ovp7[/img]
Dual-slot cooling.
Prestaties van de kaart.
Natuurlijk het allerbelangrijkste onderdeel van de GPU. Hoe presteert ie? Hierover kan ik uitermate kort zijn: geweldig! Alle spellen (waar natuurlijk Crysis de enige uitzondering is) zijn vloeiend te spelen met de hoogste ingame settings op de hoogste resolutie van mijn monitor (1600x1200). Nou kan ik dit wel allemaal beweren, maar het is natuurlijk beter als je objectieve data hebt. Daarom heb ik de kaart voor een amateur (

) vrij uitgebreid getest in meerdere games en (synthetische) benchmarks. Om de frames in de games te meten heb ik gebruik gemaakt van
FRAPS, alleen UT3 had een afzonderlijke benchmark tool. Het systeem waarop getest werd bestond uit een
E8400 @ 3.6 GHz, Asus P5E en 4 GB PC6400 geheugen op Windows Vista Home Premium x64. De driverversie was 169.25. Goed, door naar het meest nuttige gedeelte van mijn review.
Ingame resultaten:
Call of Duty 4 (Fraps)
1600 x 1200 max. settings: 100.175
1600 x 1200 max. settings + (4xAA): 70.633
Call of Duty 4 is prima speelbaar op de allerhoogste settings en ziet er daarnaast ook nog eens goed uit. Waarom kan Crysis dit niet?
Crysis (Fraps)
1280 x 1024 high settings: 33.467
1600 x 1200
med. settings: 44.284
Iedereen weet dat Crysis een ontiegelijk zwaar spel is. Geen verrassingen hier dus. Wat wel opvalt is dat 1600 x 1200 een hogere framerate haalt dan 1280 x 1024. Echter ik kan iedereen aanraden om het op high settings te spelen in plaats van medium settings. Het spel ziet er zichtbaar beter uit, ondanks de lagere resolutie.
Bioshock (DX10, Fraps)
1280 x 1024 max. settings: 83.942
1600 x 1200 max. settings: 68.850
Unreal Tournament 2007 (UT3 Benchmark)
1280 x 1024 max. settings: 144.07
1600 x 1200 max. settings: 103.89
UT3 had een ingame cap van 60 FPS. Om dit te omzeilen kan je
hier lezen hoe dat moet. De UT3 benchtool kan je
hier vinden.
Synthetische resultaten:
3D Mark 2006: 12625
De 3D Mark test is gedraaid op de standaard instellingen (1280x1024).
Lightsmark 2007
1280 x 1024: 320.8
1600 x 1200: 276.2
"Natural lighting makes artificial graphics life-like. Computers get faster, but rendering more polygons doesn't add value if lighting looks faked, so insiders know that the next big thing is proper lighting aka Realtime Global Illumination. Typical workloads in realtime rendering will shift. Lightsmark simulates it. Global Illumination renders often take hours. Is your computer fast enough for realtime?" http://dee.cz/lightsmark/
De temperatuur van de kaart blijft zeer acceptabel. De kaart wordt in idle-stand niet warmer dan 41 graden en onder 100% load 63 graden. Prima dus. Het grote voordeel van de dual-slot cooling van de 8800GTS ten opzichte van de single-slot oplossing die de 8800GT gebruikt, is duidelijk. Al zullen sommigen het wel een probleem vinden om er 2 slots voor op te geven. Dat is natuurlijk een persoonlijke afweging die je maakt, ik heb in ieder geval liever een dual-slot combinatie die beter koelt.
Standaard staat de fan op 60% ingesteld. De kaart is dan amper hoorbaar, alleen als je heel goed luistert hoor je de ventilator op de achtergrond lichtjes 'zoemen'. Gelukkig kan er met behulp van Asus SmartDoctor de fansnelheid geregeld worden. Zelf heb ik er voor gekozen om de fan op 54% te zetten. Dan is de hij onhoorbaar en de temperatuur stijgt maar met 1 graad. Een goede ruil dus.
Overclock me, baby!
[img=620]TteL4oXY[/img]
Met behulp van het bijgeleverde Asus SmartDoctor is overclocken kinderlijk eenvoudig. Je kan direct door met behulp van de software de kaart overclocken. (Overigens gaf SmartDoctor wel problemen met CoD 4, dat werkte niet goed met elkaar.) Ik heb de kaart zonder problemen 100% stabiel gekregen op 700 MHz Core, 1750 Shaderclock en 2000 MHz geheugen. Uiteraard kon ik het niet laten om dan nog snel een benchmark te draaien:
3D Mark 2006: 13335 (Core: 700 MHz, Shaders: 1750 MHz, Geheugen: 2000 MHz)
De kaart is nog
veel verder over te klokken (maximaal tot 750 MHz Core, 2000 MHz Shader-clock en 2140 MHz geheugen) mocht je daar behoefte aan hebben. Eén ding is duidelijk: er zit nog meer genoeg speelruimte om de kaart over te klokken (zeker t.o.v. de standaardwaardes). Sterker nog, Asus brengt zelf de 8800GTS TOP uit, de overgeklokte versie. Wat daar de meerwaarde van is, is mij niet duidelijk. Aangezien je die 50 euro ook kan besparen.
Afrondend.
De Asus 8800GTS is een prima kaart. Hoewel de prijs/performance niet datgene is wat de 8800GT is, is het nog steeds dik in orde. Ik heb het laatst van de MSI 8800GT-OC nog eens opgezocht en daar stond nou officieel: levertijd onbekend. Met een 8800GTS krijg je prestaties die tussen de GTX en Ultra variant in liggen, voor minder geld dan een GTX. Tel daarbij op de lage temperaturen (voor een videokaart) en de prima overklokbaarheid maken deze kaart zeker een aantrekkelijk alternatief voor mensen die nét iets hogere prestaties willen dan de GT/GTX. En de doos..? Die zullen we maar snel vergeten.
/edit (16 februari): Type- en grammaticafoutjes verbeterd. Kleine veranderingen in de lay-out en een paar kleine toevoegingen.