Asus P5E

Inleiding
Na lange tijd geen reviews meer te hebben geschreven leek dit me toch een mooi moment om weer wat actiever ermee aan de slag gegaan. In deze review bespreek ik het - op X38 chipset gebaseerde - Asus P5E moederbord. Hoewel de X38 chipset al een paar maanden in omloop is en binnenkort wordt 'opgevolgd' door de X48, ben ik pas een week of twee geleden overgestapt.

Voordat ik in het bezit kwam van de Asus P5E gebruikte ik een P5W64WS Professional moederbord van Asus, gebouwd op een Intel 975X platform. Hoewel dit moederbord erg luxe was uitgerust qua features en met onder andere vier PCI-E 16x slots, begon het toch een beetje te kriebelen toen ik deze review las op Toms Hardware. Ik gebruik namelijk twee ATI HD2900XT videokaarten in Crossfire, en uit deze review bleek dat ik met mijn oude chipset toch wel aardig wat performance liet liggen. Ook was het 975X moederbord door het gebruik van een IDT PCI-Express switchchip incompatible met PCI-E 2.0 kaarten, waardoor meteen alle upgrademogelijkheden voor de videokaart waren verkeken.

[img=620]3r3RA5CM[/img]

Waarom de Asus P5E?
Ten eerste omdat ik een beetje Asus fanboy ben. Ze maken tenslotte degelijke producten die er ook nog eens aantrekkelijk uitzien, dingen waarvoor ik bereid ben een kleine meerprijs te betalen. Natuurlijk heb ik ook even naar het assortiment van Gigabyte gekeken, maar ik vond de Asus borden toch mooier. Een goed alternatief voor deze P5E zou dan ook de Gigabyte GA-X38-DS5 kunnen zijn.

Omdat ik ook voor mijn X38 bord gebruik wou blijven maken van DDR2, was de keuze in moederborden snel gemaakt. De P5E bleek namelijk hardwarematig bijna identiek aan de veel duurdere Maximus Formula, terwijl ik de extra features van de laatstgenoemde niet de meerprijs van ongeveer 40 euro waard vond. De Asus workstation versie van de X38 chipset viel buiten mijn budget en was dus ook geen optie.

Uitpakken!
De eerste indruk van de Asus P5E was goed, de doos zag er verzorgd uit en op de extra's was zeker niet bezuinigd. Naast het moederbord zaten er onder andere de volgende onderdelen in de doos:

- Handleiding in meerdere talen
- Extra fanmodule voor op de heatsink die de mosfets rondom de CPU koelen
- Asus SupremeFX audiomodule voor installatie in een PCI-E 1x slot
- SATA kabels en molex naar sata convertors
- Installatie CD met drivers

Featureset
Hoewel de Asus P5E minder uitbundig is dan mijn oudere P5W64WS Professional is de featureset toch wel goed in orde. De specificaties in het kort:

- Socket 775 met ondersteuning voor 45nm processoren en 1333MHz FSB
- 4x DDR2 met officiele ondersteuning tot 8GB totaal en tot 1066MHz kloksnelheid
- 2x PCI-E2.0 16x / 3x PCI-E1.1 1x / 2x PCI sloten
- 6x SATA/300 / 1x IDE / 1x FDD connectoren
- ATI CrossFire certified
- Asus 'EPU' module voor stroombesparing
- 6x USB 2.0 / 1x GBit LAN / spdif en optical audio output / 1x firewire
- Passieve heatpipekoeling over chipset en alle mosfets rondom CPU socket

Het valt op dat het moederbord geen tweede LAN poort en geen eSATA heeft, maar dat zal voor niet veel mensen een probleem zijn. De duurdere Maximus Formula heeft deze features volgens mij wel. De gebruikte koeling is echter identiek aan die van de Maximus Formula en dat belooft een goed overklokpotentieel op dit bord.

Installatie
De installatie verliep eigenlijk probleemloos. Kwestie van processor en geheugenmodules overplaatsen en verifieren of de montagegaten op het nieuwe bord overeen kwamen met die van de oudere P5W64WS Professional. Na installatie van de Cooler Master Geminii processorkoeling kon het geheel in de Stacker 810 behuizing worden geplaatst. Daarna was het een kwestie van videokaarten en geluidskaart inpluggen, schroefjes goed aandraaien en stroom- en SATA-kabels aansluiten.

Ik had me al voorbereid op een uitgebreide Windows Vista reinstall, wat bij een nieuw moederbord meestal wel noodzakelijk is. Zonder na te denken had ik de twee Raptor 74GB schijven (die op het oude bord in RAID0 werkten) aangesloten op twee willekeurige SATA poorten van het nieuwe moederbord. Toen ik in de BIOS de schijven als RAID had aangemerkt kon ik gewoon weer mijn bestaande Vista installatie opstarten! De migratie van de Intel onboard RAID0 van ICH7R naar ICH9R was succesvol. Tot mijn verbazing kreeg ik gelijk de hele desktop weer in beeld, precies zoals ik die had verlaten toen mijn oude moederbord nog in het systeem zat. Vista's apparaatbeheer ging gelijk aan de slag en vrijwel alle hardware werd meteen geconfigureerd en voorzien van goede drivers. Met de driver CD heb ik vervolgens de volledige chipset .INF drivers geinstalleerd en een 3Dmark06 sessie bewees dat de performance uitstekend was en dat een verdere reinstall niet gerechtvaardigd was.

Het BIOS en de overklokbaarheid
Een noemenswaardig gegeven is dat dit moederbord ondersteuning biedt voor BIOS flashen vanaf USB stick. Eindelijk kan die floppydrive dus voorgoed gedag worden gezegd! Ik heb deze BIOS upgrade feature trouwens meteen getest door een USB stick te formatteren en er BIOS versie 0601 op te zetten. Het viel me op dat de BIOS die er standaard op zat wel erg oud was, namelijk versie 0203 van oktober 2007. Gelukkig dat ik een oudere Intel E6600 processor heb gebruikt, want misschien had ik met een nieuwere 45nm E8400 het systeem niet eens kunnen starten. Aan de andere kant is het natuurlijk wel positief dat Asus zeer frequent nieuwe BIOS versies aanbiedt op de (trage) website. Sinds de release van dit moederbord zijn er namelijk al negen BIOS versies verschenen.

Natuurlijk heb ik ook even gekeken hoe mijn 'oude' E6600 processor het zou doen op dit nieuwe X38 bordje. Met mijn P5W64WS Pro kwam ik niet verder dan 3,33GHz zonder het voltage extreem te moeten verhogen (1,55Vcore en hoger). Op standaard Vcore heb ik de FSB succesvol verhoogd naar 300, 333 en 350 MHz. Een mooie prestatie naar mijn mening. De processor bleef op 3 Ghz en standaard voltage beneden de 45C load, een prima temperatuur die nog wel wat ruimte overliet.

Uiteindelijk ben ik gekomen tot twee mooie overklok instellingen. Met 1,52 Vcore draait 3,44GHz stabiel (380FSB) en op 1,56 Vcore lukt 3,51 GHz ook nog wel. Helaas bleek de mijlpaal van 3.6GHz niet haalbaar. Ik heb op veel verschillende onderdelen het voltage nog iets opgeschroefd, maar het bleek steeds niet genoeg om de Windows desktop stabiel te laten draaien.

Prestaties
In combinatie met twee HD2900XT's in CF, twee Raptors in RAID0 en 4x1GB 800MHz in Dualchannel is dit toch wel een aardig potent systeem. In de WinSAT benchmark van Vista haalt de CPU een 5,8 terwijl de overige componenten op 5,9 zitten. Een prima score om een spelletje vloeiend mee te spelen (uitgezonder Crysis natuurlijk ). Natuurlijk heb ik ook even gekeken hoe 3DMark06 het deed met dit nieuwe moederbord en de hogere CPU kloksnelheid. De resultaten waren als volgt op standaard 1280x1024 (afgeronde schattingen):

Intel 975X / E6600 @3,33 GHz / 2GB: 14400
Intel X38 / E6600@ 3,51GHz / 4GB: 15400

Geen schokkend verschil, maar dat is ook wel logisch gezien de beperkte resolutie waarop de benchmark gedraaid is. Op hogere resoluties zullen de verschillen dankzij tweemaal PCI-E 16x groter zijn, maar daar heb ik geen meetgegevens van. Toch kan ik na het spelen van een aantal spellen concluderen dat CrossFire op deze nieuwe chipset toch net weer een tikkeltje vloeiender en stabieler werkt dan op de 975X chipset, en daarmee is het een geslaagde upgrade geweest.

[meer benchmarks volgen nog..]

Stabiliteit
Op dit punt weinig te melden. Het systeem werkt gewoon stabiel en ik heb er nog geen plotselinge bluescreen of iets dergelijks mee gehad. Wel heeft mijn PC met dit nieuwe moederbord een coldboot probleem gekregen, iets wat ik met het oude moederbord niet had. Als ik de stroom van de PC haal en ik laat hem een nacht rusten doet dit probleem zich voor. Het systeem start dan op en valt na twee seconden weer uit, om vervolgens een reboot te doen en gewoon stabiel met overgeklokte instellingen op te starten. Een klein probleempje, maar niet storend omdat het oplost zonder mijn hulp en maar een paar seconden extra kost bij het opstarten.

Conclusie
Na een week of twee met dit nieuwe moederbord gewerkt te hebben zijn de ervaringen zeer positief. Het systeem werkt goed stabiel en de samenwerking met CrossFire voelt nog soepeler aan dan op de oudere 975X chipset. Het BIOS heeft veel opties voor overklokkers en dankzij de forse chipsetkoeling zit er nog wel veel rek in het verhogen van de FSB en de voltages. De featureset is heel compleet met een extra fanmodule en een PCI-E geluidskaart. Deze twee onderdelen heb ik allebei niet geinstalleerd, maar ik ga er vanuit dat deze ook voor voldoende kopers meerwaarde hebben. Mocht je de extra's bij dit moederbord niet nodig hebben, dan is de X38-DS5 van Gigabyte een goed alternatief. In elk geval doe je met deze Asus P5E geen slechte koop en door de ondersteuning voor de nieuwste CPU's en PCI-E standaard is het bord ook helemaal klaar voor de (nabije) toekomst.

- Foto's volgen nog!
- Benchmarks volgen nog
- Typfouten worden er nog uitgevist!!