Asus Zenbook UX32VD-R4002V

Sinds 20 juli 2012 ben ik in het bezit van deze laptop, en in deze review wil ik mijn ervaringen met de UX32VD-R4002V met jullie delen. Eventuele op- of aanmerkingen of requests voor benchmarks of andere tests zijn welkom

Mijn belangrijkste criteria voor het kiezen van een notebook/ultrabook:

• Licht en portable: ~1.5 kg en 13.3 inch
• Goed scherm: resolutie >= 1600x900, mat, goed contrast, helder genoeg om buiten / onderweg te kunnen werken
• Redelijke accuduur: >4 uur onder normaal gebruik (verslagen tikken, surfen, etc.)
• Goede bouwkwaliteit: Geen doorbuigend toetsenbord of buigbaar scherm
• Redelijke prestaties: Het is de machine waar ik >8 uur per dag op ga werken (desktopvervanger), dus >= 8GB geheugen, SSD, en een redelijk snelle processor (dualcore i5 standard voltage of i7 ULV).
• Budget: 1000 - 1200 euro

Introductie
Mijn vorige laptop die ik dagelijks gebruikte was een 3 jaar oude Samsung NC20 netbook, met voor het zwaardere werk een nog oudere (6 jaar nu) Asus A6T: allebei niet de snelste machines van de wereld, maar het voldeed allemaal net (niet). Een half jaar geleden begon ik dan ook met het kijken naar een andere laptop, maar geen van de toen beschikbare laptops voldeden echt aan mijn eisen.

De geruchten waren dat de tweede generatie ultrabooks wél mooie schermen, betere toetsenborden, en meer prestaties (Ivy Bridge) zouden hebben. Aangezien deze in april zouden verschijnen, kon ik nog wel even wachten. Na het uitstellen van Ivy Bridge werd dat dus Juli, maar nu had ik dus de keuze uit:

• Asus Zenbook UX31A-R4003V: De unibody-versie van de UX32VD.
• Samsung Series 9 NP900X3C-A01NL: De high-end ultrabook van Samsung.
• De Asus Zenbook UX32VD-R4002V

De UX31A is net gereviewd door Tweakers, en de Samsung Series 9 staat bij de alternatieven. Beide opties hebben een geweldig scherm en een verbeterd toetsenbord, maar ze zijn relatief duur (1400 euro) en hebben geen upgrademogelijkheden voor het geheugen of de SSD. De UX32VD heeft standaard geen SSD en ook maar 4GB geheugen, maar deze zijn wel allebei te vervangen door een standaard 2.5" SSD (7mm dikte) en één DDR3-SODIMM. Zelfs met die upgrades (256GB Samsung 830 SSD en 8GB Corsair DDR3) zou de UX32VD uitkomen op 1250 euro, wat toch 150 euro minder is dan de alternatieven.

De beslissing was dus al snel genomen: de UX32VD-R4002V werd het

De eerste indruk
De Zenbook wordt geleverd in een luxe doos met daarin:

• De laptop zelf
• Een hoes om je laptop in te vervoeren
• Een klein zakje in dezelfde stijl als de laptophoes met daarin de USB-to-Ethernet adapter en de mini-VGA-to-VGA adapter
• De adapter met Windows 7-licentiesticker erop.
• Een doosje met handleidingen, een losse cable tie, en een mini-doekje om je scherm mee schoon te vegen

Al met al zitten er dus best veel dingen in de doos zelf, en het geeft meteen een "premium" indruk. Na de nodige lagen beschermplastic van alles af te hebben gehaald is de laptop klaar voor gebruik.

De behuizing
De laptop voelt solide aan als je 'm uit de doos pakt, maar het is wel meteen duidelijk dat dit geen unibody-chassis is. Er zit op één plek wat speling in het deksel rechts onder op het deksel ter hoogte van de 2 USB-poorten. Dit lijkt te komen door het deksel wat niet helemaal perfect aansluit op de rest van de behuizing. Hierdoor zit er ~0.5mm speling in, wat gepaard gaat met een beetje gekraak. Dit is wel een minpuntje ten opzichte van een unibody-behuizing, waar je dit soort dingen gewoon niet kan hebben. De rest van de laptop voelt overigens wel solide aan, en in het scharnier zit weinig speling: het scherm blijft gewoon staan op de plek waar je ophoudt met duwen.

De eerste boot
Bij de eerste keer opstarten valt wel meteen op dat er geen SSD in de laptop zit en de cache zijn werk nog niet echt doet: de 5400 rpm schijf is niet gigantisch traag, maar in vergelijking met een SSD zijn alle mechanische disks hopeloos traag. Na een korte configuratie van Windows en een paar keer herstarten kom je terecht op het bureaublad, waar je geconfronteerd wordt met aardig wat bloatware (17 Asus-tools + McAfee). Een schone installatie is geen overbodige luxe, maar dat moet toch gebeuren als je er een SSD in wilt zetten.

Het scherm
Zodra je door alle installatieschermpjes heen bent valt meteen één ding op: het scherm is echt awesome. 1920x1080 op een 13.3" scherm zorgt voor een haarscherp beeld en heel veel "ruimte" op je scherm. De dpi-scaling van Windows 7 staat standaard op 125%, maar in programma's die zich niet veel aantrekken van deze scaling is alles nog steeds wel goed leesbaar. Je hebt dan wel goede ogen nodig, en niet iedereen zal zulke kleine lettertjes even fijn vinden.

Voor de kleurweergave en het contrast heb ik niet echt vergelijkingsmateriaal (mijn oude laptops, vooral de Samsung NC20, waren op dat gebied echt hopeloos), maar ik durf wel met zekerheid te stellen dat dit beter is dan (bijna) alles wat er normaal bij de MediaMarkt staat uitgestald. De review van Notebookcheck heeft het over een contrast van 1052:1 en bijna volledige coverage van de sRGB colourspace, en dat wil ik graag geloven.

Ook buiten is er nog goed te werken met dit scherm: ik tik deze review nu (15:00 's middags) in de volle zon, en het scherm is helder genoeg om de kleine letters (100% scaling) nog comfortabel te kunnen lezen.

Het toetsenbord
De eerste indruk van het toetsenbord is dat het behoorlijk wat verbeterd is ten opzichte van de eerste generatie Zenbook. Naast het inbouwen van verlichting is de key-travel (hoe ver je een toets kan indrukken) ook iets groter, wat voor een wat fijnere typervaring zorgt. Het toetsenbord buigt wel zichtbaar wat door als je erop typt, maar ik vind het tot nu nog niet vervelend. Wel is het even wennen om op dit toetsenbord te typen, en zeker in de eerste 2 uur had ik wat last van gemiste toetsaanslagen. Dit is nu (4 uur werken) alweer bijna verdwenen.

Geluidskwaliteit
Het geluid komt uit twee speakertjes voorin de laptop en uit een "balk" in het scharnier. Er staat met kleine lettertjes "Audio by Bang & Olufsen ICEpower" op de laptop, en in dit geval blijkt dat voor zeer redelijke geluidskwaliteit te staan gezien het formaat van de laptop: volle bassen krijg je nu eenmaal niet uit speakertjes van 2x1 centimeter. Het geluid wat er uit komt is helder: Klanken worden niet of nauwelijks vervormd en spraak is goed verstaanbaar. Het zou zeker geen straf zijn om een film of een serie te kijken met het geluid over de ingebouwde speakers.

Energie: Accu en adapter
De accu gaat bij normaal gebruik (wireless aan, scherm op 80% helderheid) zeker 4 uur mee. Het langste wat ik er tot nu toe mee gehaald heb is 4:45, waarbij ik geen extreme maatregelen heb gedaan om langer met de batterij te doen, dus wireless gewoon aan, scherm op comfortabele helderheid, enz.

Als je echt je best doet is de accu in 1:06 leeg te trekken. Dit heb ik gedaan door de CPU en GPU met BOINC flink aan het werk te zetten (ABC@Home voor de CPU, GPUGRID voor de GPU) met het scherm op maximale helderheid. Dit is natuurlijk het worst-case scenario en niet realistisch voor normaal gebruik. De laptop verbruikt dus onder full load iets meer dan 43W (48Wh accu / 66 minuten = 43,6W). Dit lijkt m'n Cresta-energiemeter te bevestigen: deze geeft onder full load met opgeladen accu 48W aan.

De adapter van 65W is dus totaal niet onderbemeten: Onder full load met een paar USB-apparaten aangesloten blijft er nog maar weinig capaciteit over om de accu op te laden. Wat wel opvalt is dat de adapter een zeer lage power factor heeft: bij lage belasting is deze ongeveer 0.35, en bij volledige belasting 0.53. Voor een moderne power adapter zijn dit zeer slechte waarden. Qua efficiëntie lijkt het daarentegen wel goed te zitten: de adapter wordt warm maar niet heet onder volledige belasting.

Prestaties
Zoals ik al in het begin van de review gezegd heb is de 500GB HDD die standaard geleverd wordt geen snelheidswonder. Wat wel opvalt is dat de 24GB caching SSD zijn werk wel goed lijkt te doen. Waar eerst het opstarten van Windows een eeuwigheid leek te duren en gepaard ging met veel schijfgeratel (hoorbaar in een stille kamer), start Windows nu veel sneller en nagenoeg geruisloos op. Een SSD-upgrade is dus niet echt noodzakelijk.

Ik heb een aantal benchmarks gedraaid om een idee te krijgen van de prestaties:

• CrystalDiskMark 3.0.1 x64: (HDD)
  Sequential Read/Write: 94MB/s 93MB/s
  512k Read/Write: 30MB/s 29MB/s
  4k Read/Write: 0.4MB/s 0.7MB/s
  4k Queue Depth 32 R/W: 0.6MB/s 0.7MB/s
• CrystalDiskMark 3.0.1 x64: (Caching SSD)
  Sequential Read/Write: 347MB/s 86MB/s
  512k Read/Write: 218MB/s 35MB/s
  4k Read/Write: 10MB/s 8MB/s
  4k Queue Depth 32 R/W: 23MB/s 4MB/s
• 3DMark Vantage 1.1.0.0:
  P-score 4243
  Graphics-score 3605
  CPU-score 9043
• 3DMark 11 1.0.3.0
  P-score 1129
  Graphics-score 1005
  Physics-score 3817
  Combined score 1000
• PCMark 7 1.0.4.0:
  2181 PCMarks
• Furmark 1.10.1:
  720p preset: 486 points / 8 FPS
  1080p preset: 300 points / 5 FPS
  1080p 15-min Burn-in: 481 points / 5 FPS

De performance valt zeker niet tegen: De 5400rpm-schijf is niet snel, maar 90MB/s is een redelijke waarde. In de Tweakers-review worden niet veel benchmarks gerund die ik ook gemakkelijk hier kan draaien. De 3DMark 11 score is wel significant hoger dan die van de UX31A: 1129 versus 646. Het lijkt er dus op dat op de UX32VD beter te gamen valt dan op de UX31A, en dat de 620M ook beter presteert dan de 525M (de 40nm-versie van de 620M) van de Dell XPS 15z, die 894 punten scoort in dezelfde test.

Warmtetests
Om meteen maar met de deur in huis te vallen: ja, de UX32VD heeft last van throttling. Bij het volledig belasten van beide CPU-cores met OCCT draaien beide cores voor driekwart van de tijd op 2.8GHz, en de rest van de tijd op 2.2Ghz. De core temperature varieerde hierbij tussen 72 en 78 graden.

Bij het vol belasten van de GPU liep de temperatuur snel op, maar bleef uiteindelijk stabiel op 78 graden. Deze temperatuur werd ook gehaald na de 15-minute burn-in met FurMark. Hierbij trad geen throttling van de GPU op.

Zodra de CPU en GPU beide worden belast vliegt de temperatuur van zowel de CPU als de GPU omhoog: na 2 minuten was de CPU al 85 graden, de GPU 87 graden, waarna OCCT het wel welletjes vond en de test afbrak vanwege een te hoge temperatuur. Speedfan rapporteerde een fan speed van 5600 RPM, wat blijkbaar het maximum is. De fans zijn dan duidelijk hoorbaar, maar maken gelukkig een blazend geluid zonder hoge frequenties.

Kortom, de koelprestaties zijn niet om over naar huis te schrijven: onder normaal gebruik zal je niet al te veel last hebben van throttling, maar tijdens de gecombineerde CPU/GPU-test lijkt de UX32VD toch echt over de limiet heen te gaan van wat er weggekoeld kan worden. Het is nu ook meteen duidelijk waarom Asus niet voor de 640M (Kepler) is gegaan, maar voor een die-shrink van de 525M, gebaseerd op de oudere Fermi-architectuur. Door de koelproblemen zou de 640M helemaal niet tot zijn recht komen.

De upgrade
Na vier dagen gewerkt te hebben met de standaard-configuratie kwamen de volgende onderdelen binnen:

• Samsung 830 256GB
• Corsair Vengeance 8GB

Beide zijn zo'n beetje tot de standaard-upgrade van de UX32VD verworden: overal op internet lees je dezelfde upgrade met een 256GB SSD en een reepje geheugen van 8GB. Ik vind het nog steeds onvoorstelbaar dat Asus niet standaard met zo'n configuratie komt.

Disclaimer: Je verbreekt geen garantiezegels tijdens het openmaken van de laptop, maar het vervangen van de HDD en het geheugen is niet zo fool-proof als in andere laptops waar het gewoon achter een klepje zit. ASUS geeft zelf aan dat de HDD niet user-replaceable is, dus je kan problemen krijgen bij het claimen van je garantie als je zelf de HDD vervangt!

Voor het openmaken van de laptop heb je een Torx-5 schroevendraaier nodig. Dat ziet er uit als een zespuntige ster van +- 1mm doorsnede. Nadat alle schroefjes waren verwijderd ging de laptop niet makkelijk open. Aan de kant van het scharnier bleken behoorlijk wat lijmresten te zitten die de deksel stevig op z'n plek hielden. Aangezien het aluminium best dun is, kan je beter een stuk flexibel plastic plastic of iets anders zachts gebruiken (een cocktailprikker werkte goed hier) om wat ruimte te creëren tussen de deksel en de laptop en de lijm los te maken.

Zodra de laptop open is kan je het RAM makkelijk vervangen: Module eruit, nieuwe module erin, done. De harde schijf is er wat moeilijker uit te halen. Hiervoor heb je een kruiskop-schroevendraaier nodig die je in zo'n standaard-doosje met kleine schroevendraaiertjes zit. Twee schroefjes zijn makkelijk bereikbaar, maar de andere twee zitten onder de accu. Nadat je alle schroefjes uit de accu hebt gehaald kan je deze een centimeter verplaatsen, waardoor je net genoeg ruimte krijgt om de twee schroefjes van de harde schijf eruit te halen. Pas op dat je de accu niet te veel verplaatst: de speakers die normaal aan de voorkant van de laptop zitten, zitten aan de accu vastgemaakt. Deze verplaats je dus ook, maar hierbij blijven aan beide kanten dunne draadjes aan het moederbord vastzitten die zeer fragiel ogen.

Als je de harde schijf los hebt, kan je deze uit de SATA-poort trekken, waarbij je weer moet opletten dat je niets raakt (bijvoorbeeld de flatcable die over de fans heen zit). Daarna kan je de twee bevestigingsbeugels van de schijf losschroeven en op de SSD monteren. Deze beugels zijn verschillend, dus als je ze verkeerd om monteert dan merk je dat snel genoeg.

Daarna doorloop je het proces weer in omgekeerde volgorde (SSD erin, accu weer op z'n plek, en deksel erop) en is de upgrade uitgevoerd.

Na de upgrade staat er natuurlijk geen OS meer op de laptop, dus je hebt wel een bootable USB-stick of een CD-speler nodig. De caching-SSD kan je na de reinstall formatteren en als extra schijf gebruiken.

Het verschil is wel heel duidelijk merkbaar tijdens de installatie van Windows en bij het opstarten: De caching-SSD doet een aardige poging om te verbloemen dat er een mechanische schijf in zit, maar de Samsung 830 is gewoon echt snel! Ook het extra geheugen komt goed van pas bij het draaien van VM's of andere geheugenintensieve applicaties. CPU-Z geeft aan dat het geheugen in dual channel draait, maar volgens FutureMark SystemInfo draaien ze allebei in single channel mode. Ik vermoed dus ook dat de read-out van CPU-Z een bug is.

Nog even een bench van de Samsung 830 SSD:
CrystalDiskMark 3.0.1 x64:
Sequential Read/Write: 467MB/s 404MB/s
512k Read/Write: 315MB/s 319MB/s
4k Read/Write: 13MB/s 37MB/s
4k Queue Depth 32 R/W: 104MB/s 111MB/s

En de nieuwe PCMark 7 score:
3523 PCMarks (was 2181 met HDD en 4GB geheugen)

De PCMark-score is er dus duidelijk op vooruit gegaan met het bijplaatsen van het geheugen en de SSD (ruim 60%). De laptop voelt ook wel 60% sneller aan als je aan het werk bent, al was het maar omdat alles net iets sneller reageert dan met de HDD+cache combo.

De invloed van de geheugenupgrade is wat minder goed te merken bij normaal gebruik, maar het is toch wel erg handig als je zonder problemen 4GB geheugen aan je VM kan toewijzen en (in mijn geval) je je eigen programmeerwerk kan testen op je laptop in plaats van op een workstation op de universiteit.

De UX32VD onder Ubuntu
Sinds 26 juli heb ik een dual-boot van Windows 7 x64 en de 64-bits versie van Ubuntu 12.04 draaien op de laptop. De installatie zelf verliep snel, maar na de reboot kreeg ik niet de verwachte GRUB bootloader, maar bootte het systeem gewoon door naar Windows. Na een reinstall van Ubuntu, en een dubbel-check dat als bootloader-locatie toch echt /dev/sda stond, bleek het nog steeds niet te werken. Uiteindelijk heb ik via deze how-to GRUB toch goed ingesteld gekregen.

De eerste ervaring met Ubuntu is dat veel gewoon "out of the box" werkt: zelfs de USB-to-Ethernet adapter wordt gewoon herkend en werkt meteen. Wel moet je nog bumblebee installeren om Optimus een beetje werkend te krijgen, al werkt dan alleen de HD4000. Het omschakelen naar de 620M heb ik nog niet werkend gekregen. Verder werken niet alle functietoetsen: brightness, volume en touchpad disable werken niet (kan je wel via het menu instellen), maar wireless en standby dan weer wel.

Het enige wat (behalve de 620M) niet lekker werkt is het touchpad: aangezien er ook "touch" zit op de linker- en rechtermuisknop kan je niet klikken en slepen tegelijk. Met een double-tap kan je dit toch nog wel doen, maar dit is verre van ideaal. Ook heb je geen rechtermuisknop meer, maar wordt deze geregistreerd als een linkermuisklik. Na wat googlen over dit probleem schijnt dit de normale behaviour te zijn bij Elantech-touchpads, dus dat is wel jammer. De enige optie om dit te fixen zou zijn om de configuratiefiles aan te passen, maar daar heb ik me nog niet genoeg in verdiept om daar aan te beginnen. Het gekke is dat multitouch-gestures wél gewoon werken: 2-finger tap voor rechtermuisknop, 2-finger drag voor scroll (moet je wel even instellen), en zelfs 3-finger drag worden gewoon ondersteund.

Kortom, Ubuntu op de UX32VD werkt dus gewoon heel netjes, met alleen het touchpad wat niet helemaal geweldig werkt. Ik heb ergere dingen meegemaakt met brakke driver-ondersteuning voor van alles en nog wat, dus ik was blij verrast dat alles zo goed ging

Conclusie
De eerste indruk die de laptop achterliet was een zeer positieve en die indruk is na de eerste dagen niet echt veranderd. Toegegeven, ik had ook liever gezien dat de laptop geen koelingsproblemen had bij volle belasting, maar de pluspunten (scherm, upgrademogelijkheden) wegen hier wat mij betreft ruimschoots tegenop. Ik zou deze laptop zeker aanraden als je een ultrabook zoekt in de categorie rond €1000. Gooi er nog €230 tegenaan voor een snelle SSD en wat extra geheugen en je hebt in mijn ogen de ultieme ultrabook van dit moment.

Als je verbeterpunten voor of toevoegingen aan deze review hebt: reageer hieronder

Update juli 2013
Begin juli heb ik de laptop ter reparatie opgestuurd naar Asus omdat de power-aansluiting op de laptop het niet meer lekker deed. Intern maakte het niet echt goed contact meer, waardoor bij de kleinste beweging van de plug de voeding van de laptop even wegviel. Op 2 juli heb ik de laptop opgestuurd, en op 17 juli heb ik 'm weer teruggekregen. Hierbij zijn zowel het moederbord als de adapter kosteloos vervangen, wat het probleem heeft opgelost.

Edit 23-07-2012: Benchmarks toegevoegd bij prestaties
Edit 24-07-2012: Upgrade van laptop
Edit 26-07-2012: Foto toegevoegd, ervaring met Ubuntu 12.04 toegevoegd.
Edit 15-08-2012: Benchmarks SSD toegevoegd op verzoek
Edit 24-08-2012: Nieuwe PCMark-score toegevoegd en wat cleanup-werk
Edit 31-07-2013: Ervaring reparatie