Sapphire Radeon X1950 Pro 512MB DDR3 (AGP, 2x DVI) 11099-00-20

Hier een review van een tweedehands 1950Pro 512MB GDDR3 op AGP.

Aanschaf
Voor 100 euro+ twee en half uur rijden gekocht van mede tweaker op 3 november 2007. Verkoper Mike meldde bij de eerste mail al meteen "Ik had eerst een oud model met VRM problemen (computer kon niet 'warm' herstarten). Terug voor RMA gestuurd en het gereviseerde model ontvangen". Dit is dus het gereviseerde type.
We hebben bij hem een paar uur geprutst, en het geheel werkend gemaakt. Hulde voor verkoper Mike! (Er ontstond een kras in zijn bureau in het installatie "geweld" waar ik me nu nog rot over voel). Toen ik mijn kaart wou kopen was ik vooraf bang voor een power-probleem. Zie bijv. 1950 veroorzaakt crashes: [url]http://http://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1178152[/url]
Door het vooraf installeren bij de verkoper heb ik voor de koop kunnen zien dat de kaart in mijn systeem draaide. Prima service dus.. en regel dat maar eens bij een nieuwe! We hadden dit vooraf kunnen afspreken, en voor mij bevestigde dit de logica om een gebruikte kaart te zoeken.

De levering was compleet met verloopjes en voedingsverlengsnoer, de drivers waren wel wat oud en vermoedelijk de oorzaak van wat problemen bij eerste installatie.

Systeem
A8V Deluxe, Rev. 2.00, 2x515MB OCZ op 2-3-2-5 1T Dual mode.
Processor AMD AthlonA64 4000+ @2.9GHz (std 2.4 GHz). Stock cooler op 11/16 van 3000 rpm. PSU: CoolerMaster RS 430 PCAP (430 watt voor wie op dat (domme) getal let, zie "voeding").

Installeren
Ht betreft een vrij lange kaart die 2 voedingsstekers ("molex") van je voeding nodig heeft. Die zitten aan het eind van de kaart en dus kan je die stekkers er beter insteken voor je de kaart in je AGP slot steekt. Eenmaal er in zitten die kabels zowat tegen je floppy/cardreader/harddisk bay aan wat de aitflow niet ten goede komt.

Ik heb onder de kaart, over de uitbreidingssleuven heen, met tie wraps een fan geplaatst die dus vanuit de achterzijde lucht zachtjes onde de videokaart aanvoert. Om de fan heb ik met tape de kieren afgedicht. Zoals bij alle AGP kaarten is het koellichaam aan de onderzijde aangebracht. warmte stijgt hetgeen niet goed is voor de PCB (printplaat). Zodoende de extra fan.

Het installeren ging dus niet in 1x goed. Na installeren even wat geklooi gehad met drivers (nu 7.12 draaiende via 7-12_xp32_dd_ccc_wdm_enu_55811.exe) en daarbij ook even wat verschillende (combinaties van 2) molex stekers geprobeerd om wellicht de voedingsstroom te balancen over beide circuits. Na dit initiele gepiel is ie al maanden rotsstabiel. Tot en met de november releases werkte de installer van ATI niet goed. De 7.11 werkte alleen de losse driver uitpakken en via windows toe te wijzen. De laatste (7.12, zie .exe filenaam) van december wel.

Voeding
Het was me niet duidelijk wat het verschil is tussen de ene en de andere helft van de 12V. Zijn beide helften beschikbaar op de molex stekkers of is een helft alleen voor de CPU gebruikt? Mij is het nog niet duidelijk. Ik hoop dat het uitproberen van meerdere stekkers nu de voeding beter (beide circuits even veel) belast en misschien liep het daarom aanvankelijk niet lekker.
De andere stroomgebruikers zijn: sinds kort 2 harddisks, dus een AMD A64+ op 2.9 GHz overgeklokt (65 Watt?), 2xcase fan op 5 en 12V, 2x optische (DVD+CD) drive, card reader, 2x512 overgeklok RAM (wordt lauwwarm). Voor discussie over voedingen zie apart topic.
[url]http://http://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1178496[/url]

Prestaties
Tov mijn 9700Pro is dit een grote sprong vooruit:
(links 9700Pro > rechts 1950Pro score)
3D2001 SE 17189 > 29967 (1024x768)
3D2003 3371 > 15013 (1024x768)
3D2005 (9700 no score) > 9773
3D 2005 score: 10253 (na OC van de 1950 op 621/796 MHz).
- Max 3D 2005 score: 10362 punten
- Max 3D Mark 2006: 4437 punten (niet getweaked nog)
- Crysis op medium loopt goed. (Halo1.. loopt ook goed.. hihi. )
- Fraps doe ik nog wel een keertje (sorry maar anders blijf ik dit stukje uitstellen).

Overklocken
Via het door ATi meegeleverde Catalyst Control Center (CCC) kom ik op vrijwel de max mogelijke overklok aan die dit tool aan kan, namelijk 621/ 796 MHz (GPU/RAM). Dit lijkt positief. Echter overklokken van de GPU en RAM levert een paar procent snelheidswinst op, en het is de vraag of je daarvoor het risico wilt nemen. Ik had wel rap een temperatuur via CCC van 60 graden, ik meen zeker 20 graden hoger dan zonder overklok (nu 41 graden zonder 3D load) in een koude ruimte (15-20 graden). Een overklok van 40MHz in GPU core is 7% hoger. De overklok van 94 MHz in RAM is 13%. De 3D2005 score was 480 punten hoger = 5% sneller. Dus de toename van de score is lager dan wat de kaart extra verstookt.
Lastig is verder bij mij ATiTool (t/m 0.27b3) geeft een crash na iedere aanpassing van de mem speed instelling (reboot vereist waarna default weer terugkomt).

Wat voor processor heb je nodig?
Daartoe heb ik de de processor dus teruggeklokt, in 2 stapen terug naar stock, om te kijken hoe de score daalt.
- CPU Multiplier op 11 ipv 12 levert , CPU speed 2,684 GHz (nog steeds overgeklokt, stock = 2.4GHz). Dus teruggang van 2928-2684= 244 MHz = 8.3% terug geklokt tov 2.9 GHz. 1950 staat OC (621/796) (preserve settings en for 3D beide aangevinkt). Score 10048. Teruggang van 205 punten, krap 2% langzamer bij een terugklok van 8%. Voorlopige conclusie: CPU heeft enige invloed, maar lijkt niet bottleneck.
- Nog even CPU snelheid op ‘stock’. CPU multiplier op 10 geeft 2440 MHz. 3D05 levert 9727; op, een teruggang van 321 punten op =3.2 % van 10048. De CPU verlaging was 244 MHz, van 2664 is dat 9.1%. Ruim 3% lager bij teruggang van 9%. DeCPU begint er wat meer toe te doen bij deze snelheid, maar is nog steeds niet de enige bottleneck.
T.o.v. de maximale overklok winst van de 1950 (5%) concludeer ik dat een processor op of onder deze 2.4GHz een bottleneck wordt.
Zie bijvoorbeeld http://gathering.tweakers...ark&data%5Bboolean%5D=AND
Een XP2500 haalde hier 6816 3D2005 punten, @3000 7524 punten. In deze review zie je een enorme toename van de score bij een snellere processor.

Geluid en koeling
Mijn processor koeler, ook op lagere rpm, maakt meer herrie dan de 1950 Pro!
Alleen bij opstarten hoor ik de krachtige koeler van de 1950 en daarna niks meer. 2 andere fans zijn redelijk stil en ook de voeding is amper hoorbaar. Ik vind hem zeer zeker niet luidruchtig, ik hoor hem echt niet. Kast staat nu open naast me en ik hoor 1. de case-fan, 2. de processor-fan en daarna is het giswerk. Ivm warmte geen heel hoog cijfer gegeven voor de gecombineerde score.
Overigens verbaast het me dat ik bij de hogere temperatuur geen extra geluid heb gehoord, zou de fan wat harder blazen (en dan kan ie, bij het aanzetten gaat ie even hard) dan zou het overklokken beter gaan. Ik heb we eens gelezen dat de tabel is aan te passen, wellicht doe ik dat nog eens en is de overklok beter (ten koste van geluid wellicht). Qua geluid dus goed ingesteld, qua koeling matig.

Voeding
Bij mij draait de omgeruilde Sapphire heerlijk op de genoemde RS 430 PCAP PSU van Coolermaster, die 14 en 15 amp op 12v levert. Niet echt een A-merk, maar ook geen slecht ding.
Zoals bij de installatie al staat, na enig geklooi geen enkel probleem meer gehad.
Leuk effect: ik hoor mijn voeding een beetje brommen bij full load onder overklok, 't ding trekt echt veel stroom dan :-).

Ouder systeem upgraden?
De techniek van AGP is kennelijk nog best bruikbaar als je geen dubbele (SLI, crossfire) opstelling wilt. Wat ouder systeem met AGP kan zo weer even mee. Mijn indruk is dat een A64 deze kaart goed trekt. De XP serie werkt dus wel maar de processor krijgt het wel zwaar en wordt zeker de bottleneck. Evenwel is ook de koper van de 1950 op een XP2500 blij verrast met de toename vanaf zijn 9700 Pro maar hij (je) kan er met een Athlon64 flink meer uit halen.

Drivers:
ATi brengt regelmatig nieuwe drivers uit. Ik vind dit positeif. Maar critici hebben ook wel gelijk als je daarmee eigenlijk iets verkoopt dat niet af is. Ik vind het erg mooi dat men er aan blijft werken.

Features
Direct x 9 dus, e snelste kaart maar geen direct x10.1. Daar de ik niet negatief over want daar is deze kaart niet voor bedoeld geweest en het was bekend bij de koop. Het CCC is een nette tool, de instelingen van beeld en snelheid kunnen mooi aangepast worden, zij het binnen beperkt grenzen. Wat ik mooi vind is dat je de overklok zo kan instellen dat ie alleen bij 3D wordt aangezet, dat scheelt warmte, herrie, slijtage en energie.

Advies:

• Je moet de versie hebben met gereviseerde VRM koeling. Ik schijn die te hebben, hij wordt niet warm ook niet bij de molex voedingsstekkers. Check dit voor je er een (gebruikte) koopt.
• Een koper moet vooral letten op het bezitten van een recente A-merk voeding, bij mij volstaat 14+15 ampere op 12V terwijl mijn systeem daarbij ook nog redelijk overklokt (niks minder dan voor de 1950).