ASRock ALiveNF7G-HDready

35 Watt desktop pc met NF7G-HDready Asrock

--> Update 23092008: geheugen en temperatuur

In het kort
De Asrock NF7G-HDready moederbord is een uitstekende keuze wanneer je op zoek bent naar een van de meest energiezuinigste uATX moederborden met on-board graphics, DVI/D-sub en IEEE-1394. Zuiniger dan deze is op het moment van schrijven (jan 2008) niet te koop in Nederland (uitgaande van een middenklasser preterende pc). Bij dit bord hoort natuurlijk ook een energiezuinige zuiniger processor. De processor neemt tot wel 75% van het totale verbruik van de pc voor zijn rekening. Een juiste keus is dan ook cruciaal voor een energiezuinige pc. De AMD Athlon X2 BE-xxxx reeks processoren zoals de BE-2300, BE-3250 en BE-2400 zijn bij uitstek geschikt voor dit moederbord door hun geringe energieverbruik. De energiezuinige pc wordt gecomplementeerd met een hoog rendement voeding en energie zuinige hard disk. Juist deze combinatie zorgt dat de pc een ongekend laag energieverbruik heeft. Deze combinatie levert juist geen overklok snelheidsmonster op met 4 gierende ventilatoren in een veel te dominante kast. Nee, lekker klein en fluisterstil. Ideaal om in de huiskamer neer te zetten. Maar vergis je niet. De prestaties van deze pc zijn voor het dagelijkse mail/web/office werk eigenlijk nog veel te hoog maar deze ruimte kan benut worden voor lastige bewerkingen tijdens foto en filmbewerking. Het verbruik van de totale pc (zonder monitor) ligt tijdens normaal gebruik rond de 35 Watt. Bij zeer intensief gebruik, zoals Super PI, is het toch nog maar 48 Watt. Ter referentie, een doorsnee pc verbruikt op dit moment tussen de 100 en 200 Watt (exclusief monitor). Doordat deze pc zo weinig energie verbruikt heb je vrijwel geen last van warmteafgifte en kan de gehele pc gekoeld worden door een heel langzaam draaiende, fluisterstille, ventilator in de voeding. Een ventilator op de processor ontbreekt. Deze wordt met een koeltorentje passief gekoeld! In een hele stille huiskamer is de ventilator vrijwel onhoorbaar. Je hoort op de bank alleen nog het zachte geratel van de hard disk.

Inleiding
Het doel van deze zelfbouw was een kleine, stille huiskamer pc. Deze moest een vervanger zijn van de radio die vaak bij ons aan staat. Deze vraagt 45 Watt. Dus dat was ons streven. Een pc met een verbruik rond de 45 Watt die als radio kon dienen en gelijk voor anderen taken ingezet kan worden. Een ongebruikte mini towerkast pc is gebruikt als kast. De eisen die we stelden waren:

• Energiezuinig
• Vrijwel geruisloos (in ieder geval niet meer dan een doorsnee dvd speler die onder de tv staat)
• uATX formaat moederbord (vanwege de bestaande kast)
• Onboard grafische processor met DVI aansluiting
• AMD AM2 processor (veel tweakers hebben een zwak voor AMD)
• IEEE-1394 aansluiting voor de DV-camera
• SATA en IDE interface
• Voldoende USB aansluitingen

Gebruikte onderdelen

• Moederbord: Asrock NF7G-HDready
• Voeding: Antec Earthwatts EA 380-EC
• Processor: AMD BE-2400 (dual core, energiezuinig, TDP=45 Watt)
• Geheugen: GEIL DDR2-800 GB24GB6400C4DC CL4 4-4-12
• Hard disk: Western Digital 500GB Caviar GP WD5000AACS
• Processorkoeler: Scythe Ninja Mini SCMNJ-1000 Zilver (passief gebruikt)
• Cd/dvd brander: nog opzoeken/li]
• Display: Samsung 930BW

Onderbouwing HW keuze

Moederbord: Asrock NF7G-HDready
Het moederbord moest in de minitower passen dus dat kon alleen maar een uATX (micro ATX) formaat moederbord zijn. Omdat geen spelletjes worden gespeeld is een on-board grafische kaart meer dan voldoende (verwacht dus ook geen grafische wonderen, hoewel niet getest met dit bord weet ik dat WoW en Sims goed te spelen zijn, Counter Strike Source kan net met wat lagere instellingen). De gebruikte monitor heeft een DVI aansluiting zie daar de eis van een DVI aansluiting. Vanwege video bewerking was een IEEE-1394 (ook wel bekend als I-link of firewire) steker een eis. Na een weekje surfen (o.a. Silent PC review) bleven maar twee moederborden over. De Biostar TF-7050-M2 en de Asrock NF7G-HDready. Hoewel de Biostar nog een fractie zuiniger lijkt te zijn viel deze toch af. Dit Biostar bord wordt niet in Nederland aangeboden en de website van Biostar ziet er erg karig en knullig uit. Daarnaast beschikte deze niet over een IEEE-1394 aansluiting. De NF7GHDready bleef dus over.

Voeding: Antec Earthwatts EA 380-EC
Hiermee hadden we al in een andere pc een goede ervaring. Dit Antec model van 380 Watt is een 80+ voeding. Dat wil zeggen dat het rendement van deze voeding minimaal 80% is (het certificaat op deze pagina). Het rendement van een voeding is niet een vast gegeven. Hij is afhankelijk van de geleverde/gevraagde energie. Helaas hebben pc voedingen het hoogste rendement bij een belasting rond de 50%. Dat zou bij deze voeding dus 190 Watt zijn. Maar in ons geval verbruiken we maar 40 Watt dus is het rendement nog niet optimaal. Helaas is op dit moment geen betere presterendere voeding te koop. Een 100 Watt voeding zou voldoende zijn geweest maar die bestaan nog niet in een 80+ (hoog rendement) uitvoering.
Ondanks dit zijn we heel blij met deze voeding. Hij is heel erg stil, en veel,
veel zuiniger als de doorsnee ATX voeding. Een beter rendement voeding kan je op dit moment niet kopen (in de klasse tot 400 Watt) niet kopen. Nadeel van deze voeding dat als je de pc niet echt uitzet (met een echte schakelaar) dat het verbruik op zo'n 4 Watt ligt. Maar een groene tweaker heeft zijn computer spulletjes aangesloten op een 230 Volt blok met schakelaar.

Processor: BE-2400
Waarom een AMD processor? Ik heb altijd een zwak voor de zwakkere. Intel levert op dit moment geweldige processors. Respect voor hun comeback met de Core2Duo. Juist dáárom heb ik een AMD processor gekocht. AMD heeft het op dit moment erg moeilijk. Als we AMD niet ondersteunen hebben we straks niets meer uit te kiezen als tweaker. Trouwens, met de gekozen processor is niets mis, en AMD is altijd lekker goedkoop! Sinds een jaar levert AMD geen processors meer met een TDP van 35 Watt, zoals de Athlon 3500+ in de ADD uitvoering. Eén stap minder zuiniger maar wel iets sneller zijn de BE-xxxx processors. De BE-2400 is de snelste in dit TDP 45 Watt segment. Wellicht dat een bepaalde Sempron processor nog zuiniger zal zijn maar dan moesten we teveel inboeten op de prestatie.

Geheugen: GEIL DDR2-800 GB24GB6400C4DC CL4 4-4-12
We wilden flexibel zijn. We kochten lekker snel 800 MHz geheugen. Afhankelijk van de multiplier instelling zou ook minder snel geheugen zeker goed kunnen functioneren. Maar we wilde lekker kunnen experimenteren en geheugen is op dit moment toch relatief goedkoop. In het boodschappenmandje lagen twee reepjes van ieder 2 GB met een CL van 4. Initieel hebben we maar één reepje in het sleufje gestoken. Dus geen dual-channel. Dus geen 4 maar 2 GB in het systeem. Het is een onderdeel van een test waarbij we willen onderzoeken hoeveel het nu scheelt in performance en energieverbruik.
--> Update 23092008: het extra verbruik uitgezocht wanneer een extra 2 GB reepje in het moederbord is geplaatst. Het bleek 1,1 Watt meer te zijn (gemeten op 230 Volt) De performance toename hebben we niet gemeten.

Hard disk: Western Digital 500GB Caviar GP WD5000AACS
Dit was een no-brainer. Op dit moment is dit met grote afstand de zuinigste 3,5" disk. De GP (Green Point) serie van Western Digital is de eerste écht zuinige disk in het HD landschap. Dit wordt mede bereikt doordat de schijf maar 5400 i.p.v. 7200 keren per minuut rond draait. Maar dit leidt in dit geval in tegenstelling tot 2,5" disks die een veel HTPC's worden gebruikt, niet tot prestatieverlies. Dit komt mede doordat bij deze schijf gebruik gemaakt wordt van perpendicular opslag van bits. Hierdoor zijn per cm schijf meer bits opgeslagen en wordt bij een lagere rotatiesnelheid toch evenveel bits gelezen als bij een 7200 tpm schijf met traditionele schrijftechnieken. Wij vinden deze schijf in iedergeval uitstekend presteren en is voor ons gevoel even snel als een 7200 tpm schijf die we een jaar geleden gekocht hebben. Hoewel het moederbord RAID en BOD ondersteund blijft de groene tweaker ver weg bij deze kleine milieu rampjes. Eén disk van 500 GB is meer dan zat. In standby/sleep verbruikt deze schijf maar 0,97 Watt. In Idle is het maar 3.3 Watt (doorslaggevend want meestal doet hij niets) en tijdens lezen en schrijven maar 6 Watt.

Processorkoeler: Scythe Ninja Mini SCMNJ-1000 Zilver (passief gebruikt)
Deze koeler was een gokje. Vanaf de foto was het moeilijk te zien of hij ging passen. Daarnaast wilde we de bijgeleverde ventilator in de doos laten zitten. We hoopten dat deze koeltoren voldoende verkoeling zou geven bij de gekozen energiezuinige processor. De uitslag: hij past en hij koelt voldoende! De keuze is gevallen op deze mini uitvoering omdat zijn grotere broertje niet in de (mini tower) kast zou passen (te hoog).

Hardware installatie
De bestaaande kast bleek, naar wij aannemen, niet helemaal uATX compatible te zijn. We moesten een stukje metaal ombuigen van de diskette-bay anders kon het moerderbord niet de kast in. Het handeltje van het achterste DRAM voetje zat in de weg. De SATA disk niet in een bay maar verticaal tegen de voorkant gemonteerd, daar voorziet deze kast in. Dat is mooi want dan konden we in de bovenste nog leeg gebleven 5,25" bay alle voedingskabeltjes wegwerken. Installatie was natuurlijk verder een fluitje van een cent. Het moetderbord heeft een 20 pins ATX voedingssteker maar de 24 pins steker van de voeding kon er toch in. De extra vier pinnen komen naast de 20 pins steker terecht. Lekker makkelijk. Sommigen hebben moeite met de plaats van de 4 pins 12 Volt steker die zich tussen de processor en het achterpaneel bevindt. Wij konden daar niets bij verzinnen. Het enige vervelende was de plaatsing van de cd-audio connector. Deze bevindt zich helemaal in de "andere" hoek van het bord en het snoertje wat geleverd was bij de cd/dvd drive paste maar nét. Als de kabel een cm korter was geweest dan had het niet gelukt. Nota bene: het betreft hier een minitower! Dit zou wel eens een probleem kunnen worden in grotere kasten.

De processorventialtor is zo'n (mini)wolkenkrabber met koelvinnen. De bijgeleverde ventilator hebben we in de doos laten zitten. Wij hoopten, door gebruik te maken van een energiezuinige processor met een TDP van 45 Watt, de processor passief te kunnen koelen. De klemmen van deze koeler zijn iets minder fraai/handig dan de standaard koeler die je bij de processor krijgt. Die zijn uitgevoerd met een hefboompje en kan je met je ogen dicht plaatsen. Bij deze ninja moet je twee beugeltjes onder spanning achter de plastic haakjes van je processor koelvoet haken. Eerst even droog geoefend. Toen we deze klemtechniek onder de knie hadden gingen we het diepe in met de kleren aan. De warmtegeleidingspasta aangebracht op het zeer glad gepolijste koelvlak. Het leek wel een spiegel. Onze complimenten! Dit hebben we wel eens anders gezien.

In de doos zitten de gebruikelijk spullen. We hadden alleen het back-panel connector plaatje, de SATA en IDE kabeltje nodig.

Software installatie
Een jaar terug hadden we al ervaring met de Asrock NF6G-DVI, een ouder broertje van dit bord. Daarbij viel het op dat de geleverde cd met drivers totaal onbruikbaar was. Gelukkig is Asrock consistent in haar beleid op dit punt. Ook dit keer beantwoordde Asrock geheel aan onze perceptie van een totaal onbruikbare driver cd. Nadat Windows XP-32 bit geïnstalleerd was stopten we de driver cd er in. Op het tabblad "drivers" kregen we de melding dat geen énkele geschikte drivers beschikbaar was. Helemaal leeg. Dat is wel heel erg leeg. Appeltje-eitje voor de doorsnee tweaker. Eigenlijk vinden we het nog leuk ook om een beetje te puzzelen en daarna achterover te leunen en met trots te vertellen dat we het weer voor elkaar hebben, ondanks dat de fabrikant er niets van had gebakken! Dat een paar klikken op de Asrock site ons een aantal drivers in het download foldertje bracht schreeuwen we dan ook niet van de daken. Gelijk ook maar een nieuwe BIOS opgehaald (ervaringskewstie). BIOS vanuit Windows geïnstalleerd (we houden van een gokje). De gedownloadde drivers gleden zonder problemen met 5400 tpm zo het achtergrondgeheugen in.

Spannende start
Altijd weer spannend. Zou het goed gaan als we de spanning op de pc zetten? De hard disk liet het eerst van zich horen. We hielden nog even de adem in en gelukkig, de eerste BIOS tekens stonden op het scherm. Even de datum ingesteld, bootvolgorde aangepast en de rest op auto laten staan met cool'n'quiet op enabled. Dan een blik op de Conrad energiemeter. Een trots gevoel bekroop ons toen de meter 40-45 Watt aangaf. Na de installatie van Windows hebben we eerst het powermanagement ingesteld: 3 minuten display en hard disk uit bij geen gebruik. Voor de gehele C schijf hebben we de indexing service uitgeschakeld én was de virusscanner nog niet geïnstalleerd. Daarna hebben we de pc laten uitrammelen waarbij het energieverbruik steeds verder daalde en bij 31 Watt zijn laagste punt bereikte. Dit was minder dan we ooit durfden te hopen. Daarna ging de aandacht uit naar de processor koeling. Met enig tweakergevoel gokte we op een passieve koeling. Dat scheelt weer een extra ventilator die geluid maakt en nog 1 watt consumeert. Maat zou de processor niet oververhit raken? Na de Windows installatie hebben we de hand op de patient gelegd. Dat gaf een geruststellend gevoel. Aan de buitenkant van de koelribben was geen sprake van koorts. Maar hoe zou de temperatuur op de "die" (chip) zijn? Dat bleek lastiger te meten. Met RM clock kan je de "die" temperatuur meten maar die gaf bij ons onwaarschijnlijke temperatuur indicaties af (zelfs onder de kamertemperatuur). De pc gestart en in de BIOS gekeken bij het monitoring gedeelte. Die gag een indicatie van 42 graden. Dat kwam goed overeen met een lager dan koorts gevoel aan de buitenkant van de koeler. Dat is dus dik voor elkaar.

Energieverbruik
In een korte tweaksessie lijkt het er op dat cool'n'Quiet niet de meest gunstigste instelling is. Gemiddeld verbruik is dan 40-45 Watt. Als C'n'Q uitstaat en de CPU laten we op 2,3 GHz draaien bij een spanning van 1 Volt, en op de achtergrond met Winamp naar een 128 kbit/s radiostation luisteren ligt het verbruik rond de 35 Watt. Op dat moment staat de HD nog wat te peuteren op de schijf. Als deze naar standby gaat gaat de energieconsumptie naar zo'n 33 Watt.

Probleempje
In de BIOS zit een powermanagement gedeelte. Dat zijn de ACPI instellingen. Die snappen we niet helemaal of werken niet goed. Het stand-by en hibernate gedeelte werkt maar het uitlezen van de die temperatuur is volgens mij een functie van ACPI. Dat is nog een punt van aandacht.

BIOS
AMI heeft zijn best gedaan om dit plankje te voorzien van een ongekend uitgebreide BIOS. Voor onderklokkers/undervolters een walhalla voor overklokkers een kleine teleurstelling. De CPU spanning kan niet ver omhoog. Maar ja, welke overklokker koopt nu dit uATX plankje? Zo is het, geen. Voor onderklokkers: de spanning is instelbaar tussen 0,875 en 1,25 Volt. De klok is instelbaar tussen 150 en 400 Mhz en de multiplier geeft de mogelijkheden van 4.0 t/m 11,5. DRAM is instelbaar tussen 1,85 en 2,2 Volt.

Temperatuur -->update: 23092008
Inmiddels de temperatuur kunnen meten. We gebruiken hiervoor de portable applicatie PC Wizzard en HWmonitor (CPUID). Beiden geven een processor temperatuur die tijdens normaal gebruik (webbrowsen, radio luisteren, mailen) rond de 35 graden ligt. Tijdens stresstests waarbij beide processorkernen voor 100% belast werden voor 20 minuten steeg de temperatuur tot 46 graden. Voorwaar een prachtige prestatie voor een passief gekoelde processor! De temperatuur van de hard disk is 31 graden.

Resume
Natuurlijk kunnen we na een paar dagen gebruik nog geen zeer uitgebreide ervaring met je delen. Dit zijn onze eerste impressies. En die zijn goed. De NF7G-HDready is een heerlijk plankje voor de energiebewuste tweaker én voor menig HTPC liefhebber. Op de plaatsing van van de cd audio connector na en mogelijk het ACPI gedeelte hebben we verder niets negatiefs gevonden (de onbruikbare driver cd was al ingecalculeerd en is voor een tweaker meestal al een no/go bron). Sommige HTPC liefhebbers zoeken tevergeefs naar een s-video aansluiting op dit bordje. Het aansluiten van een televisie is dus alleen mogelijk als de tv een dvi of hdmi aansluiting heeft. Helaas gaat de hard disk vrijwel nooit in de idle stand. Windows zit constant op de schijf te peuteren. Als we dat nou eens konden voorkomen (tips, wie?) dan was het verbruik nog net wat minder.

Nog niet getest

• IEEE-1394 i.c.m. een dv-videocamera.
• Surround geluid (gaan we niet gebruiken).
• Frontpanel audio aansluitingen (hebben we niet op de kast).
• HD video (zou 720p moeten ondersteunen).
• VGA / Dual monitor aansluiting.

Update: 20080116
Koeling/foto' s
De passieve koeltoren heeft baat bij een goede luchtstroom langs de koelribben. Niet dat we ons vreselijk zorgen maakten maar de natuur een handje helpen kan geen kwaad. Hee, daar zien we daar polystyreenschuim verpakkingsmateriaal liggen? Dats mooi. Doen we in de kast en vormen zo een kanaal waardoor de koellucht (op lekstromen na) alleen maar door de koeltoren kan. We zijn van de pragmatische en hoeft niet mooi te zijn. Dus niet uit een stuk zoals je op de foto's kan zien. Zit toch in de kast.