Cowon iAudio D2 2GB Wit

Algemeen
De Cowon iAudio D2 is een compacte speler met een relatief groot scherm. De speler mag zich met recht een hybrid noemen. Zowel audio als video zou hier goed mee af te spelen moeten zijn. Eveneens bevat de D2 een touchscreen, waarmee ze een van de eersten waren in PMD-land. Cowon heeft wat dat betreft ook een naam om hoog te houden. Maar voldoet de D2 aan de verwachtingen? Lees het in mijn review!

Een eerste blik op de Cowon iAudio D2
Kijkend naar de vorm (en formfactor) van de speler is duidelijk te zien dat Cowon zoveel mogelijk schermoppervlakte heeft willen creeëren. De voorkant van de speler is bijna volledig scherm, met uitzondering van de randen. Bovenop de speler bevinden zich nog een aan/uit knop inclusief hold-functie. Daarnaast bevinden zich nog drie knoppen. De functie van die knoppen zal ik later in deze review toelichten. Voor de rest is er aan de zijkant van de speler een standaard aansluiting voor de oordoppen en een USB-aansluiting, resetknop en aansluiting voor de line-in/tv-out. Die laatste drie zitten netjes verpakt onder één klepje. Onderaan de speler vinden we nog een uitbreidingsslot voor SD-kaarten. Dit alles is netjes afgewerkt in één strakke behuizing.
Opvallend is nog de stylus van de speler, die in de speler "gestoken" kan worden om zo te dienen als standaard. Erg handig als je film wilt kijken en de speler niet constant in je handen wilt houden.

Main features
Bij het aanzetten van de speler is het al vrij duidelijk: aan features ontbreekt het hier niet. Na een beetje spelen met het apparaat valt op hoe uitgebreid de featureset van dit speeltje is. Het hoofdscherm waar je in terecht komt na het aanzetten van de speler laat overzichtelijk zien wat de hoofdfeatures zijn. Met een simpele "dubbel-druk" op het touchscreen kom je in een van deze features terecht. Ik zal ze even allemaal bijlangs gaan.

-Muziek: De naam zegt het eigenlijk al. Muziek afspelen dus. Op “music” klikkend kom je in het “now playing” scherm terecht alwaar je informatie kunt krijgen over het liedje wat je aan het afspelen bent, of waar je de vorige keer mee geëindigd bent. Naast de standaard ID3 tags (artiest, album, titel) krijg je het album art te zien, evenals de afspeeltijd, geluidssettings (kom ik nog op terug) en de afspeelmodi die je ingesteld hebt (shuffle, repeat, dynamic playlist). Met een druk op het scherm krijg je verschillende mogelijkheden te zien; settings, waar je de afspeelmodus en geluidsinstellingen mee kunt aanpassen, een knop om terug naar het menu te komen en een browserfunctie, waarmee je door je folders of je muziekbibliotheek kunt browsen, of je dynamic playlist/bookmarks aan kunt passen.
De dynamic playlist hierbij is een vrij nieuwe feature op PMD’s. Het stelt je in staat om Winamp-like nummers toe te voegen en te verwijderen van een on-the-go playlist. Je kunt dus al spelende nummers in de queue zetten, nummers verwijderen, omhoog/omlaag zetten in de lijst, etc. Dit werkt bijzonder prettig aangezien je tijdens het luisteren lekker kunt browsen naar nummers die je na je huidige nummer wilt horen. On the go playlists bestaan al langer op PMD’s, maar de vrijheid die de D2 je hierbij geeft is tamelijk uniek en een groot pluspunt van deze speler.
Het browsen naar muziek gaat lekker snel. Zoals gezegd kun je vanuit het now playing menu naar de muziekbrowser gaan waar je met één druk op de knop in en uit submappen kunt springen en door de combinatie van een scrollbalk en het touchscreen ben je erg snel waar je moet zijn in de lijst met muziek. Klein minpuntje hierbij is dat de scrollbalk wat aan de kleine kant is. Ook is het mogelijk om je vinger te slepen over lijst met muziek om zo te scrollen. Dit vind ik persoonlijk niet zo geweldig werken omdat je gemakkelijk buiten het “scrollgebied” komt en zo per ongeluk op een van de knoppen onderaan het scherm drukt. Met een beetje oefening is dit trouwens wel te voorkomen.

-Video: Eigenlijk bijna hetzelfde als de muziekinterface, alleen met de beperking dat je voor video geen (dynamic) playlist aan kan leggen. Iets wat wel jammer is als je een hoop videoclips van 3-4 minuten wilt kijken. Verder heb je bij het afspelen nog de mogelijkheid om over te schakelen naar de tv out.

-Foto: Zegt ook precies wat het doet: foto’s laten zien. Je komt in de map pictures terecht waar je gemakkelijk doorheen kunt browsen. Verder is er de mogelijkheid om een foto in te stellen als wallpaper of een slideshow te starten. Het is mogelijk om te multitasken. Dat wil zeggen, muziek luisteren en foto’s bekijken tegelijk. Foto’s zien er vrij goed uit, ook zonder de noodzaak om de resolutie te verkleinen. Het apparaat rescaled prima en het blijft scherp.

-Text: Juist, tekst laten zien. Weinig nieuws nog te melden, behalve dat er de mogelijkheid is om de font-size tot 2x te vergroten. Tekst ziet er verder duidelijk leesbaar uit.

-Dictionary: Je kunt gebruikmaken van een woordenboek op de D2. Hiervoor heb je wel een nieuwere firmware nodig en zul je een dictionary-file nodig hebben. Aangezien dit verder niet zo interessant is laat ik het voor wat het is.

-FM Radio: Jawel, er zit ook een radio op. Het is mogelijk om te autoscannen en om presets in te stellen. Doet prima wat het moet doen en de ontvangst is prima. De kwaliteit is minder dan wanneer je je eigen audio afspeelt, maar hinderlijk is dit niet.

-Opnemen: Neemt audio op door middel van line in of de onboard microfoon. Het aantal kbps (max 256kbit, netjes) en volume is in te stellen. De kwaliteit is niet echt geweldig, maar om een gesprek op te nemen met iemand die niet al te ver weg zit/staat voldoet het wel. Muziek opnemen zorgt niet voor een geweldig resultaat, maar voor een onboard recorder op een PMD is het best acceptabel.

-Utilities: Hiermee onderscheidt Cowon zich van de meeste PMD’s. Er zit standaard (met nieuwere firmware) een flash player op. Leuk voor spelletjes bijvoorbeeld. Onder andere Sudoku is mogelijk. Verder is er een notepad waarmee je zelf kunt schrijven. Best vermakelijk als je niks te doen hebt. Je kunt met je vinger of stylus leuk tekenen, waarbij de dikte en kleur instelbaar zijn. Je kunt meerdere tekeningen maken en deze opslaan. Verder zit er een (wetenschappelijke) rekenmachine op.

-Instellingen: Talloze mogelijkheden vind je hier. Je kunt hier het “jet effect” instellen, wat er op neer komt dat je een equalizer in kunt stellen en allerlei features als BBE, Mach3Bass, 3D Surround, en dergelijke. Verder zijn er schermopties (scrollsnelheid, kleur van de tekst, helderheid, enz), een timer, en nog een hele sloot met wat minder ingrijpende opties.

Al met al valt te concluderen dat deze speler een zeer complete featureset biedt.

Er is nog een feature die een aparte vermelding verdient. Het SD-slot. Als een van de eersten bood Cowon een SDHC-slot aan waarin capaciteiten tot 32GB mogelijk zijn. Op moment van schrijven zijn er echter alleen nog maar 16GB-kaartjes uit. Het interessante is dat de D2 het vaste interne geheugen en het geheugen op de SD-kaart als één geheel ziet. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Creative Zen. Het is dus uitermate simpel om geheugen bij te prikken, mocht je dit nodig hebben. Om te testen heb ik een 128MB Micro-SD kaartje gebruikt welke zonder enige problemen geslikt. Het SDHC-slot is verder voor mij zeker geen overbodige luxe, aangezien op moment van aankoop de speler slechts in 4GB te verkrijgen was, en inmiddels in 8GB. Hiermee loopt de D2 toch wel een beetje achter op de concurrentie: de Creative Zen komt binnenkort met een 32GB versie.

Gebruikersgemak: Touchscreen, handling en interface
De speler is met zijn Windows-achtige besturing (icoontjes en filetree) vrij intuïtief. Als je echter in de muziek/video-interface komt is het allemaal net ietsje minder vanzelfsprekend. Het is even uitzoeken hoe precies de vork in de steel zit. Maar een gemiddelde Tweaker komt daar prima uit, ook zonder handleiding. Voordeel is dat met één druk op de knop alle mogelijkheden in desbetreffende interface op te roepen zijn en wanneer je het eenmaal doorhebt klik je er zo doorheen. Met behulp van het touchscreen en de snelle response zorgt de speler voor een lekkere “feel”. Misdrukken gebeurt nauwelijks, de knoppen zijn gemakkelijk in te drukken op het scherm. Wel is het touchscreen even wennen. Voor mijn gevoel moet er vrij hard gedrukt worden. Dit vereiste in mijn geval wat gewenning. Maar na een tijdje met het apparaat gespeeld te hebben was dit geen enkel probleem meer. Het voordeel hiervan is dat per ongeluk tegen het scherm aandrukken nagenoeg geen effect zal hebben. De speler is dan ook zonder hold-knop prima in de broekzak te bewaren.
Mocht je verder niet altijd de behoefte hebben om het touchscreen te gebruiken, bijvoorbeeld wanneer de speler in de broekzak zit, kun je de drie knoppen bovenop de speler gebruiken. Hier heeft Cowon ook weer een zeer slim systeem bedacht. Zonder dat de speler op hold staat zijn de twee buitenste knoppen de volumeknoppen (dedicated) en is de middelste knop programmeerbaar. Standaard is dit de knop om terug te keren naar het menu, maar je kunt hem ook instellen als play/pause knop, of de knop om verder te gaan naar het volgende nummer. Dit zijn niet de enige mogelijkheden die je hebt met de “echte” knoppen. Je hebt het een en ander aan opties terwijl de speler op hold staat. Het is mogelijk om de speler “echt” te holden, dat wil zeggen, de knoppen werken niet meer als je de speler op hold hebt. Of je stelt in dat wanneer de speler op hold staat de twee buitenste knoppen (normaal volumeknoppen) werken als vorige/volgende knoppen. Hierdoor is het mogelijk om een boel functionaliteit uit je drie knoppen te halen. Zo krijg je dus volume +/-, vorige/volgende, play/pause met slechts drie knoppen wanneer je de hold-functie optimaal benut. Het “echt” holden van de speler is naar mijn mening niet nodig omdat het zeer lastig is om de knoppen per ongeluk in te drukken.
Ook voor de broekzakbestuurder is de D2 dus een prima speler.
Over de besturing is vrij goed nagedacht. Het touchscreen werkt goed, de knoppen zijn intelligent, en het schermgebeuren is vrij redelijk op het eerste oog, en goed na enige gewenning.

Side note: Sinds firmware versie 3.53 is het mogelijk om alternatieve skins te gebruiken op de D2. Zo heeft een creatieveling de interface van de iPod Touch nagemaakt voor de D2. Er zijn nog veel meer mogelijkheden, zie daarvoor ook mijn post op het forum.

Geluidskwaliteit
Een van de belangrijkste dingen van een PMD. Cowon staat op dit gebied hoog aangeschreven dus mijn verwachtingen waren hooggespannen. Met de standaardoortjes was het het meteen duidelijk dat deze de speler geen recht deden. Ik heb voor het testen van de geluidskwaliteit de Koss KSC75 gebruikt. Vergelijkingsmateriaal is de Cowon iAudio X5L.
Met de Koss-koptelefoon is goed te horen wat de D2 allemaal in zich heeft. Het geluid is scherp, overall goede tonen, vooral in het hogere gedeelte. Lage tonen zijn ook uitstekend, lekker vol, maar is niet té prominent aanwezig, iets waar ik wel van hou. Al met al geeft dit een warm geluid. Spelend met de equaliser valt er zeker nog wel het een en ander te tweaken aan het geluid, om het naar jouw smaak te krijgen. De equaliser is vrij goed. De tonen veranderen prima mee naar jouw instellingen zonder ergens hinderlijk schel of brommend te worden. De overige features als Mach3Bass, 3D surround en BBE heb ik gelaten voor wat het was. Het geluid werd er niet beter van. Het maakte het geluid nogal vervormd en onnatuurlijk.
In vergelijking met de X5L is de D2 duidelijk de winnaar. De D2 klinkt over het gehele spectrum beter. Naar mijn mening waren de boventonen bij de X5L iets minder briljant en was het in z’n geheel ietwat minder scherp, in vergelijking met de D2.

Videokwaliteit
Video is bovengemiddeld scherp, redelijke goede (niet briljante) kleuren. Het beeld is in ieder geval superieur aan mijn oude Archos Gmini 400. Video speelt verder lekker vlot af, zonder enige haperingen. Enige nadeel is dat de donkere kleuren soms wat ruisend zijn. Contrast en helderheid zijn uitstekend. Een kleurrijke video (zoals South Park) ziet er werkelijk super uit. Helaas is het hercoderen in vrijwel alle gevallen nodig, aangezien de maximale resolutie 320x240 is (wat tevens ook de native resolutie van het scherm is). Dit is jammer, want qua codecs slikt de D2 een hele hoop.
Al met al is video zeker geen ondergeschoven kindje bij deze speler. Een aflevering van een serie is zeer goed te doen. Ook ondertitelingen zijn perfect te lezen. De D2 kan zich hierin niet meten met de echte videospelers die bijvoorbeeld Archos biedt, of Cowon zelf met hun A2/A3, maar voor een “flash-spelertje” is dit toch absoluut een van de beteren.
De D2 mag dan ook met recht een hybrid genoemt worden.

Datatransfer, software en content browsing/managing
De Cowon iAudio D2 is op elke pc aan te sluiten door het ondersteunen van UMS. Je kunt de speler dus gewoon in verkenner benaderen en er muziek, video of wat voor data dan ook naartoe slepen. De speler ondersteunt USB 2.0 maar haalt deze snelheden bij lange na niet. Dit is echter niet vreemd, aangezien flashgeheugen nog niet zo gigantisch snel is. Al met al is de snelheid acceptabel, een albumpje is er zo op gezet.
Er is verder geen software om bijvoorbeeld je muziekbibliotheek te managen, à la iTunes, maar hier zijn –mocht je het nodig hebben- 3rd party oplossingen voor, bijvoorbeeld Mediamonkey of Winamp.
Eenmaal aangekomen op je speler is de content op twee manieren te benaderen. Door middel van ID3 tag wordt er een bibliotheek gegenereerd op basis van artiest, album, genre, titel, nieuwe muziek, jaar en afspeellijsten. Mocht je je ID3-tags niet op orde hebben of simpelweg liever op folders browsen zoals je die zelf op de D2 gezet hebt, dan kan dat ook. Tussen de beide modi switchen is erg simpel, slechts één druk op de knop is nodig.

Verder levert Cowon nog software bij om video te converteren: JetShell. Dit programma werkt aardig; het zet alles automatisch voor je om naar een geschikt formaat en kan het bovendien automatisch voor je op de D2 zetten. Het programma is helaas wat beperkt in zijn features, maar gelukkig zijn er werkbare alternatieven. Zie bijvoorbeeld mijn guide: http://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1190452

Batterij
Cowon geeft een accuduur van 52 uur op voor audio, en 10 uur voor video. Ik heb niet precies getest of dit gehaald wordt, maar er lijkt geen eind aan de batterij te komen. Aangezien de speler gemakkelijk elke dag aan de lader gegooit kan worden, komt het einde ook nooit in zicht. Ik kan met gemak de speler een week gebruiken (hoofdzakelijk audio) zonder op te hoeven laden. Wat dat betreft lijkt de opgegeven batterijduur dus niet overdreven. Wel lijkt het erop dat de flashspeler veel van de batterij afsnoept.
Exacte cijfers heb ik dus niet, maar wat betreft de batterijduur is het meer dan in orde.

Bouwkwaliteit, stevigheid en afwerking
Zoals al gezegd valt meteen op dat de D2 een zeer compacte speler is. Een bijna vierkant/rechthoekig “blok” zonder gekke uitstekende dingen. De speler is zeer netjes afgewerkt, lekker strak en voelt bijzonder stevig aan. De randen zijn verder goed afgerond en het scherm ligt een beetje “dieper” zodat je minder snel krassen krijgt. Een klepje zorgt ervoor dat de USB-aansluiting en de line-in/tv out beschermd worden. Het klepje zelf valt niet echt op. Het is dus niet zo dat dit een kwetsbaar punt is. Het design is verder weinig spannend, maar door de heerlijke compactheid en de strakke afwerking ben ik er bijzonder over te spreken.

Firmware
Ook op het gebied van firmware heeft Cowon een naam. En de D2 stelt niet teleur. Sinds de lancering van de speler zijn er talrijke firmware-updates verschenen die verscheidene features toevoegen. Onder andere de besproken flash-player die support voor .flv’s biedt en de mogelijkheid om de interface aan te passen met alternatieve skins is toegevoegd dmv een firmware update. Bugs zijn er uitgehaald, en ik kan er zelf geen enkele meer ontdekken.

Prijs
Al dit moois heeft een prijs. De Cowon iAudio D2 is allesbehalve goedkoop. De speler kost een flinke schep geld meer dan concurrerende spelers (Creative Zen, Meizu M6, iRiver Clix2). Echter door de prima kwaliteit, talloze features en het goed werkende touchscreen ben ik van mening dat deze speler het zeker waard is.

Conclusie
Al met al ben ik uitermate tevreden met dit apparaatje. De speler heeft innovatieve features, zoals de DPL, SDHC-slot welke samenwerkt met het intern geheugen, de multi-functionele stylus, touchscreen (komt weinig voor op een dergelijk kleine PMD) en de programmeerbaarheid van de drie knoppen die op de speler zitten. Gecombineerd met een sublieme audiokwaliteit, goede videokwaliteit en de mogelijkheid om op filetree en bibliotheek te browsen, is deze speler compleet. Naar mijn mening is er geen enkele speler die op dit moment kan tippen aan de D2 qua totaalpakket. De concurrentie is er wel in de vorm van de al eerder aangehaalde Creative Zen, Meizu M6 en iRiver Clix2. Deze kunnen de concurrentie met de D2 aan vanwege de hoge prijs van de D2 maar ze halen het niet bij de compleetheid qua features van de Cowon iAudio D2.

Bijgevoegd: Foto’s van de D2 + vergelijking met de Archos Gmini 400.