Razer BlackWidow

Na 11 maanden gewerkt te hebben met mijn Razer Blackwidow is het tijd om een uitgebreide review te plaatsen, mede omdat ik het (met respect verder) totaal niet eens ben met de te positieve reviews die tot nu toe geplaatst zijn.

De volgende onderdelen zullen aan bod komen:

• Algemeen
• Van Dichtbij
• De Switches: Cherry Blues
• De Werking
• De Software
• Gamen
• De Layout
• Slijtage

Algemeen
Mechanische toetsenborden is zeker niet iets nieuws, het is eigenlijk al heel oud wat naar mijn idee weer in populariteit toeneemt. De eerste toetsenborden waren mechanisch, al voordat de pc zijn intrede maakte. IBM, Dell, Compaq, Sun, leverde allemaal mechanische toetsenborden bij hun systemen. Maar wat mischien wat bekender is voor velen waren ook de Commodore 64, Amiga's en Tandy TRS-modellen mechanisch. Zo had ik ook eerst een IBM model M toetsenbord voor mijn pc, iets later een Dell en uiteindelijk een van de laatste Compaqs. Vergane glorie voor velen en voor anderen alleen nog maar verhaaltjes van opa.

Terug in onze tijd zijn er nog steeds liefhebbers voor mechanische toetsenborden en Razer maakt er ook een paar, waaronder deze Blackwidow Expert edition. Eigenlijk betekent dit niets meer dan dat de knopjes niet oplichten, wat de Ultimate dan weer wel heeft.

De Razer Blackwidow is relatief goedkoop voor een mechanisch toetsenbord. Desalniettemin blijft het een hoop geld voor iets wat je functioneel ook voor 5 of 10 euro kan kopen, wat hetzelfde doet en kan. Niet iedereen kan het dus voor zichzelf verantwoorden om 80 euro uit te geven, laat staan 180 voor sommige andere merken.

Van Dichtbij
Plaatjes zeggen meer dan woorden dus laten we maar met wat fotootjes smijten .





Ik heb het toetsenbord flink moeten poetsen voordat ik de fotos nam, want tijdens normaal gebruik ziet het er al snel zo uit:



En dat is niet overdreven; de glossy look heeft als nadeel dat er erg snel vettige afdrukken op komen, zelfs als je droge handen hebt. Dit is niet alleen lelijk om te zien, het is ook vervelend want het glimmende oppervlak wordt glad en glibberig.

Qua featureset valt op dat de Razer geen USB poorten heeft, maar biedt daarentegen wel een aantal dingen die anderen dan weer niet hebben:

• 1000Hz polling / 1ms reactietijd
• 5 'on-the-fly' Programmeerbare macrotoetsen
• Gaming mode, wat de Win-toets deactiveert en ghosting minimaliseert
• Multimedia toetsen middels een Fn toets
• Lange, stevige gewoven kabel
• 1400 gram gewicht

Laten we er even overheen gaan want er zijn wel wat problemen en opmerkingen te maken.

De 1ms reactietijd klinkt leuk, maar wat betekent dat nou eigenlijk? In weze staat daar dat 1000 keer per seconde gekeken wordt of er een toetsje wordt ingedrukt. Er kan dus maximaal 1ms vertraging optreden vanaf het moment dat de toets wordt ingedrukt (contact gemaakt) tot het versturen van het signaal naar het OS. Erg leuk maar geloof me, je gaat hier niet beter van gamen. Dit is wat mij betreft gewoon een marketing feature wat leuk op de verpakking staat.

De programmeerbare toetsen klinkt ook leuk en dat is het ook wel. Je kan, zonder software te installeren de macrotoetsen programmeren. Programmeren in deze houdt zoveel in dat je een toets combinatie zoals CTRL-ALT-5 toekent aan 'M1', de eerste macro toets van de 5. En hier is dan meteen het bezwaar, dit is vereist om te doen, want anders doen de macro toetsen helemaal niets! Je hebt dus 5 dooie toetsen waar je eindeloos op kunt rammelen zonder dat ze wat doen. Ze geven niet eens een signaal af, iets wat ik zelf heb getest. Dus zelfs al ben je programmeur, je zult in je programma nooit een van deze toetsen af kunnen vangen in je eigen programma, omdat het totaal geen signaal afgeeft naar je systeem. Dit is een enorm gemis en eigenlijk vind ik het belachelijk dat ze het zo ontworpen hebben. Ik kan een ander toetsenbord pakken met 20 functietoetsen en dan zullen F13-F20 niets doen omdat ze geen functie hebben toegewezen in het OS, maar ze geven wel degelijk een signaal af waar je wat mee kunt in een programma. Er zijn ook zat andere toetsenborden met knopjes voor Notepad, Word, Excel, Control Panel, noem het maar op. Die zijn allemaal af te vangen en te programmeren voor andere functies.

Nou, waarom maak ik hier nou zo'n verhaal van? Dit heeft te maken met hoe ik speel. Als vervent MMO'er bind ik dingen aan toetsen, `, 1, 2 etc t/m = en F1 t/m F12 en nog wat meuk met Shift, Alt en Control. Ik bedien mezelf dus al met alle bedenkbare toetsen en combinaties die vrij zijn (veel alphanumerieke toetsen hebben van het spel zelf al functies) en nu ben ik dus verplicht om dingen die ik eigenlijk al kan, te binden aan de macro toetsen. Dit heeft dus totaal geen toegevoegde waarde! Nou dan denk je slim te zijn, CTRL-PRTSC of CTRL-SCRLK, maar helaas, dat werkt niet. Waar-de-loos dus.

Verder is de kabel lekker lang en stevig, de USB stekker is degelijk en zit goed in het USB slot en het toetsenbord zelf is lekker zwaar met bijna 1,5 kilo. De rubberen voetjs zijn dik, zitten stevig vast en bieden goed grip.

Een volgend minpuntje zijn de uitklapbare voetjes. De Blackwidow ligt al licht schuin naar je toe en de voetjes zijn lang. Te lang. Veel andere toetsenborden hebben die helling niet standaard en de uitklapbare voetjes hebben een korte en lange versie. De Razer heeft, naast z'n standaard helling lange voetjes. Ik vind dit raar want daarmee komt tie dus veel te schuin te staan; je zou eigenlijk korte pootjes willen. Ik gebruik ze overigens niet want voor mij is de standaard helling genoeg.

Van pootjes kan je naast de stevigheid en de lengte nog twee dingen verwachten; ze zijn glad zodat ze niet inklappen als je je toetsenbord schuift of ze zijn stroef, zodat je toetsenbord vast ligt. In het laatste geval zouden ze in moeten klappen als je er hard genoeg tegenaan duwt om je toetsenbord te verschuiven. De pootjes van de Razer weten niet wat ze willen zijn; ze zijn te stroef om je toetsenbord vast te leggen en te glad om lekker te schuiven. Ze klappen ook niet in met als gevolg dat als je je toetsenbord schuift, deze begint te stuiteren. Dit heeft ongetwijfeld ook met de ondergrond te maken, maar ik heb een standaard IKEA bureau met houten fineer bovenblad, niets bijzonders dus.

De Switches: Cherry Blues
De Razer Blackwidow maakt gebruik van Cherry Blue switches. So what, denk je mischien maar voor mensen die bewust een keuze maken voor een mechanisch toetsenbord is dat van vitaal belang! Korte uitleg over de werking van een aantal mechanische switches, hun ontstaan en het verschil met een standaard, goedkoop toetsenbord.

Rubber dome



99% van alle toetsenborden werkt met rubber domes. Het is goedkoop en maakt weinig geluid met typen. Nadeel kan zijn (afhankelijk van je persoonlijke voorkeur) dat het geen feedback geeft (hoorbaar dmv een klikje of voelbaar met een zwaar punt), het is over het algemeen niet erg duurzaam doordat de contacten vies worden en het rubber vergaat en je moet de toets helemaal indrukken om hem te registreren (actuatie). Als laatste punt is de terugveer van de toetsen met rubber domes over het algemeen genomen langzamer dan met mechanische toetsenborden wat heel snel typen kan vermoeilijken. Voor de meeste mensen niet bezwaarlijk omdat ze niet zo snel kunnen typen.

Scissor switches



Schaarmechanismen wordt veelal gevonden in laptops en laptop-achtige toetsenborden zoals de meeste low profiles terug gevonden. Het is goedkoop, maakt weinig geluid en bieden een heel korte bewegingsbaan. Nadeel met deze toetsjes is dat ze geen feedback geven en helemaal ingedrukt moeten worden om een aanslag te registreren. Ook is de levensduur relatief beperkt vergeleken met de duurdere mechanische toetsenborden.

Buckling Springs



Deze worden niet meer gebruikt voor zover ik weet maar ik wil het toch kort even laten zien omdat dit de voorloper is van de mechanische switches zoals we die vandaag de dag gebruiken. Buckling spring switches is door IBM ontworpen en is terug te vinden in hun populaire model M toetsenborden. Deze toetsenborden waren loodzwaar door de dikke ijzeren bodemplaat waarop het toetsenbord was gemonteerd.

Kijk goed naar het plaatje en dan zie je het volgende gebeuren:
De veer wordt ingedrukt; een veer biedt overigens lineare weerstand tot aan het eind.
De veer klapt dubbel; weerstand valt zo goed als helemaal weg en er gebeuren nu 3 dingen: er wordt contact gemaakt (actuatie), het maakt geluid (zeg maar gerust herrie) omdat de veer tegen de zijkant aan klapt en als derde biedt het feedback in de vorm van het geluid en het wegvallen van de weestand. Een ander voordeel was dat de terugkomst van de toets erg snel was wat heel snel typen bevorderde. Wel kreeg je gespierde vingers van dit bord; de benodigde druk was gemiddeld bijna twee keer zo hoog dan voor de mechanishe switches van tegenwoordig.

Cherry Blues







De Cherry blue switches zijn gebaseerd op de Buckler Springs van IBM en lijken er het meest op van alle mechanische switches. Ze klikken 'lekker', maar niet zo luid als de IBM's, bieden feedback in de vorm van een 'zwaar punt' (een punt wat iets meer druk nodig heeft om doorheen te duwen) en ze komen snel terug omhoog.

De klik van de blues is welliswaar zachter dan de oude IBM's, maar nog steeds heel duidelijk aanwezig. Voor veel mensen (met name die er naar moeten luisteren en er niet mee werken) gewoon vervelend. Gelukkig zijn er nog andere switches die niet of minder klikken, zoals de Cherry browns, Blacks en Reds. Zoek op het internet als je hier meer over wilt weten, er is ook een heel mooi topic op GoT over mechanische toetsenborden.

http://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1492723/0
https://www.scalable.com/.../keyboard-switch-details/

De Layout
Naar mijn bescheiden mening heeft Razer een paar foutjes gemaakt met het ontwerp van de Blackwidow. Een opsomming van mijn bezwaren:

De functietoetsen beginnen tussen de 2 en de 3



Verreweg de meeste toetsenborden hebben de F1 recht boven de 2, en niet schuin tussen de 2 en de 3. Dit maakt dat als je blind typt je regelmatig op 2 functietoetsen drukt omdat die rij dus iets verder naar rechts staat dan dat je gewend bent.

De macro toetsen staan te dicht op de andere toetsen



Heeft wel met gewenning te maken maar toch vind ik na 11 maanden nog steeds dat ze er te dicht op staan, ik zit nog met regelmaat onbedoeld op een M-toets of pak nog net even een tab of caps lock mee als ik een M-toets bedoelde.

De linker Win-toets en de Fn toets zijn te klein



De Fn toets zit rechts op de plek waar op andere toetsenborden een tweede Windows toets zit. Normaliter zijn deze toetsen iets breder dan normale alfanumerieke toetsen waardoor je de toets nog wel eens half pakt met alle gevolgen van dien.

De Werking
Vergeleken met de oude vertrouwde IBM, Dell en Compaq toetsenborden werkt de Razer eigenlijk lang niet zo fijn, van wat ik me er van kan herinneren dan in ieder geval want ik heb ze niet meer. Punt is wel dat ik met de Razer meer typfouten maak dan ooit, in games vaak de verkeerde functie toets te pakken heb of stiekum op TAB druk onderweg naar een M-toets (en dus van target wissel). Ook is er nog wel het een en ander aan te merken over de meer technische werking van de toetsen. Zo vind ik de toetsen niet heel accuraat aanvoelen. Ze wiebelen een beetje, je kan ze schuin drukken waarmee de weerstand van indrukken verdubbeld en het mechanisme om de brede toetsen recht te houden hadden ze net zo goed weg kunnen laten.

Ter illustratie:

Het beugeltje is te breed; als je de toets los haalt valt het of links of rechts uit het oogje waar deze in zou moeten blijven zitten. Dit betekent na wat slijtage van de toetsen en wanneer dit beugeltje wat meer speling krijgt, het aan een kant uit het oogje komt. Maar ook met het terug zetten van een toets is dit mateloos irritant! Ik heb wat lopen klootviolen om het er terug op te krijgen want bij het minste of geringste pleurt dat beugeltje uit een oogje. Simpele oplossing: verbuig het beugeltje, net voldoende om net niet uit de oogjes te vallen.


Ook zitten de oogjes los; als het beugeltje los komt kan dit oogje er makkelijk uitvallen waarna je toets klem komt te zitten.

Persoonlijk vind ik dit ronduit slecht. Die oogjes moeten gewoon vast gelijmd zitten en dat beugeltje moet net iets krapper zijn zodat het er niet vanzelf uitvalt. Ik heb het maar opgelost door het beugeltje zelf iets verbuigen. Zolang dit in het oogje blijft zitten valt het oogje er ook niet vanzelf uit. Twee vliegen in een klap maar geeft maar wel aan waarom de Razer een van de goedkoopste mechanische toetsenborden op de markt is.

Verder zorgt de glossy look er voor dat de num- en capslock leds niet goed zichtbaar zijn. De volgende foto is vanuit ooghoogte genomen, wat je ziet zijn de spiegelingen van de tweede monitor.



Key Roll Over
Ook wel #KRO of nKRO genoemd. In feite bepaald dit hoeveel toetsen je tegelijkertijd kan indrukken zonder dat daarbij fouten optreden. Goedkopere toetsenborden pakken er 2 of 3, de betere 6. Meer dan 6 is alleen mogelijk op PS/2 en dat heeft te maken met de USB specificaties die dat beperken. De Razer zou 6KRO moeten ondersteunen maar helaas laat dit wat te wensen over (zie ghosting).

http://blog.controlspace....hat-it-is-and-how-to.html

Ghosting
Ghosting houdt in dat er een extra of verkeerde toets registratie plaats vind tijdens het indrukken van een of meerdere toetsen. Bij sommige goedkopere toetsenborden kan dit optreden doordat de printplaat buigt waardoor er andere contactjes geactiveerd worden. Als een enkele toets twee keer geregistreerd wordt noemen we dit bouncing (zie hieronder). Bij de Razer is ghosting door ombuigen onmogelijk doordat er mechanische switches worden gebruikt. Bij USB toetsenborden gebeurd het uitlezen van toets registratie over het algemeen door middel van een matrix van sporen. Horizontaal lopen onder de toetsen sporen en schuin-verticaal (1, Q, A, Z etc) lopen sporen. Zo kan een hele rij dus gelijktijdig gemeten worden omdat er verticaal voor iedere toets een apart spoor loopt. Pak je W, S en D tegelijk dan zie je dat S en D horizontaal wel een spoor delen maar verticaal nog steeds op een eigen spoor zitten. Dat gaat dus ook nog steeds goed. Pak je nu W, E, S en D dan wordt elk spoor door 2 toetsen gebruikt en kan de logica in je toetsenbord in de war raken en toetsen niet of verkeerd registreren.

Ik heb de Razer getest met WSAD, modifiers zoals CTRL, Shift, ALT, pijltjestoetsen, spatiebalk en functietoetsen en willekeurig 1 of 2 andere toetsen. Helaas, de Razer maakt fouten; bij het gelijktijdig indrukken van W, S, Control-Alt-F1 en een willekeurige andere toets blijkt dat er soms een verkeerde registratie wordt gemaakt. Ook bleek dat de 6de toets vaak niet werd geregistreerd. Wat me wel opviel is dat de verkeerde registratie niet altijd consequent was met de sporen waar de toetsen opzitten (de matrix hierboven uitgelegd). Ik heb de Razer niet uit elkaar gehad dus ik weet niet hoe deze precies werkt, feit is wel dat het in ieder geval niet goed gaat maar waarom daar heb ik niet direct een verklaring voor.

Het beste is om ghosting te testen met een speciaal programma, bijvoorbeeld onder DOS, maar onderstaande site werkt ook redelijk goed (wel wat beperkingen, lees de pagina).

https://www.microsoft.com...ntiGhostingExplained.aspx

Bouncing
Bouncing houdt in dat een toets een tweede keer geregistreerdt word met het terug omhoog komen. De Razer heeft hier heel soms nog wel last van. Met name de spatiebalk komt het nog wel eens voor dat er ineens 2 van staan. Het gebeurt niet vaak maar net genoeg om storend te zijn.

Actuatie
Dit is het punt waarop de toets registratie plaats vind. Kortom, dit is gewoon goed met de Razer. De feedback is duidelijk en ik kan de Razer er niet op betrappen dat tie een toets te vroeg, niet of te laat registreert. (Los van het feit dat de aanslag niet consequent is, zie boven onder Werking).

Actuatiekracht
Simpel gezegd, dit is de kracht die nodig is om de toets in te drukken. Dit is voor de Razer 50g, wat redelijk licht is maar omdat het moet klikken en feedback moet geven zit er een zwaar punt in; om de toets door de de klik heen te duwen is 60g nodig. Dit is nog steeds niet veel (de oude IBM's hadden 80g nodig) maar net genoeg om gewoon lekker te kunnen rammelen.

Tactische switch
Er zijn twee soorten switches, tactisch en linear. De Razer heeft (of beter gezegd, de Cherry Blues zijn) tactische switches wat betekent dat deze een zwaar punt hebben; dit is de tactische feedback van de toets. De totale bewegingsbaan van de Razer is 3,5mm (zelf gemeten) en de actuatie en feedback vind plaats op 2mm.

De Software



De software heb je niet nodig en ik zou zelfs adviseren om het gewoon niet te installeren. De software is een kriem om mee te werken en ik vond het gewoon ronduit omslachtig. Macro's opnemen klinkt handig maar de software maakt werkelijk overal notitie van dat je allemaal achteraf handmatig moet aanpassen. Een voorbeeld. Ik wil Ctrl-Alt-F5 in een macro hebben. De software neemt het als volgt op:

• Left-Control down
• 49ms
• Left-Alt down
• 152ms
• F5 Down
• 32ms
• F5 Up
• 21ms
• Control up
• 11ms
• Alt up

Dit maakt het niet alleen onleesbaar maar ook onnodig omslachtig om aan te passen. Als je na Control-Alt even niet op let en je toets zoekt, zal daar tussendoor ineens 5423ms of zo iets staan.

Naar mijn idee had de splitsing van key down en key up een optie moeten zijn (vinkje of zo) en de tijd tussen de toetsen kan gerandomized worden tussen de 8 en de 35ms. Wil je het anders, klik op advanced en dan kan je al je tijden etc naar hartelust aanpassen.

Gamen
Gamen met de Razer heeft twee gezichten. Aan de ene kant typt het bord goed en ligt het stevig vast op je bureau wat erg fijn is tijdens het gamen. Aan de andere kant zorgt de afwijkende layout en de beperkte mogelijkheden van de macrotoetsen er voor dat je toch zo nu en dan een toets mist of half aanslaat. Werk je niet (veel) op andere toetsenborden zal dit voor een langere gewenningsperiode zorgen maar daarmee ook er voor zorgen dat je op andere toetsenborden minder effectief gamed. Sommige mensen zullen echter nooit aan bepaalde dingen wennen, zoals voor mij de plaatsing van de functietoetsen en de kleinere win/Fn toets. Dit komt simpelweg omdat ik op mijn werk met toetsenborden werk die wel een gestandaardiseerde layout hebben.

Sommige toetsen zijn na verloop van tijd een ander geluid gaan maken. Dit zorgt er soms voor dat je op kritische momenten ineens twijfelt of het wel goed ging omdat je een verkeerd geluid hoort. Ik speel geen World of Warcraft meer, maar dit punt heeft meer dan eens voor een wipe gezorgd omdat ik als tank in de war raakte en daarna niet snel genoeg meer was om iets critisch te casten!

Slijtage
Ik geloof niet dat ik ooit een toetsenbord heb gehad wat zo hard en zo snel sleet als de Razer Blackwidow.

Wederom, plaatjes spreken meer dan woorden:





Je ziet de glimmende plekken op de toetsen en je ziet dat de opgedrukte tekst op de Shift en Control toets al aan het vervagen is. Dit is ook het geval met een aantal andere veel gebruikte toetsen zoals de enter toets en de pijltjes toetsen.

Ik had het hierboven ook al even gezegd, maar ook de mechanische delen van de toetsen slijten relatief snel. Toetsen zijn anders gaan klinken en sommige toetsen klikken vrijwel niet meer, voor een bord van 11 maanden oud vind ik dit onacceptabel.

Extra plaatjes ter afsluiting (klikbaar, omdat ze te groot zijn):

Linkerhelft closeup
Volledig en recht
Onder een hoek