Sennheiser PC 360 G4ME

Reden aanschaf
Deze headset heb ik aangeschaft als upgrade op een Creative Fatal1ty Gaming Headset. Van voorgenoemde waren geluidskwaliteit en microfoon redelijk goed, maar voor mij was er een belangrijk euvel. Het draagcomfort was, met mijn redelijk grote hoofd, niet om over naar huis te schrijven. De hoogte was voldoende hoog in te stellen, maar de Fatal1ty lijkt bedoeld voor iets smallere (kinder?)hoofden en klemde daardoor te hard.

Mijn keuze viel op de PC360 omdat Sennheiser voor mij voor (geluids-)kwaliteit staat en de PC360 G4ME zeer goed uit tests kwam. Men was met name te spreken over de afwerkingskwaliteit en het draagcomfort. Ook met de geluidskwaliteit zat het volgens reviews wel snor. Aangezien ik de headset ook wilde gebruiken voor het beluisteren van muziek, was dit ook van belang. Dingen als geluidsvervorming, ruis/gekraak (zoals FM met matige ontvangst) of oversturing vallen me snel op en ik kan het dan niet helpen daar op te blijven letten.
Als laatste, maar niet minder belangrijk, punt van afweging kwam het budget. Door gebruik te maken van mijn ING rentepunten kon ik de PC360 op de kop tikken voor een zachte €100,- exc. verzending. Precies het maximum bestedingsbedrag dat ik mezelf opgelegd had!

Ik gebruik de headset nu in combinatie met een Asus Xonar DG met ingebouwde koptelefoonversterker.


Specificaties
Sennheiser noemt deze headset hun "new flagship for pro gaming" en dat is te merken. De afwerking is prima en de specificaties liegen er niet om. Voor een gaming headset heeft hij daarnaast soms kenmerken die meer lijken op die van een kwalitatieve koptelefoon die je koopt voor het beluisteren van muziek. Dit vind ik een positief punt. Wat andere headsets nog wel eens doen is opzettelijk het klankbeeld veranderen zodat je gamegeluiden beter zou horen (met name zwakke bas en hoge tonen boost).

Features:

• Professional gaming with a cool head – the open design lets air in and delivers a natural listening experience
• Sennheiser sound – excellent hi-fi sound and acoustics from your games, music, movies and internet calls
• Noise canceling clarity – the microphone reduces ambient noise for crystal-clear conversations
• All-in-one headset – when you want to enjoy movies or music, just move the microphone out of your way
• Practical microphone mute – automatically mute the microphone by raising the boom
• Ultra comfortable – XXL velvet ear pads and a cushioned headband keep you going
• Intuitive design – the volume control is integrated in the right ear cup
• Freedom of movement – there’s only one cable, so you can turn your head without getting in a tangle
• Peace of mind – thanks to the 2-year international warranty

Technische details:

• Cable length: 3 m
• Connector: 2 x 3.5 mm for desktop/laptop
• Weight: 300 g

Headphone:

• Frequency response: 15 – 28,000 Hz
• Impedance: 50 Ω
• Sound pressure level (SPL): 112 dB

Microphone:

• Frequency response: 50 – 16,000 Hz
• Pick-up pattern: Noise canceling
• Impedance: 2 kΩ
• Sensitivity as per 121 TR 9-5: -38 dBV/Pa

Features/Gebruiksgemak
De headset heeft geen fancy features zoals surround sound, ingebouwde (stem)effecten of equalizer. Aangezien het een 'normale' stereo headset betreft die via 2x 3.5mm plugs aangesloten wordt, heb je die ook niet nodig of zijn ze niet mogelijk. De headset heeft namelijk geen ingebouwde geluidskaart zoals sommige andere headsets die via USB worden aangesloten dat wel hebben.
Wat je wel krijgt zijn een zeer doordachte microfoon die gescharnierd vastzit aan de linker oorschelp en een ingebouwde volumeregelaar in de rechter. Bij het omhoog draaien van de microfoon wordt deze automatisch gemute. Erg handig en intuïtief. Niet vergeten weer terug te draaien als je wilt praten, anders praat je zo een minuut in het luchtledig voordat je doorkrijgt waarom niemand terug praat op TeamSpeak/Ventrilo.
Omdat de ingebouwde volumeregelaar niet in het snoer zit, zoals dat meestal het geval is, hoef je nooit te zoeken en grabbelen voordat je hem vind. Simpelweg met je hand naar het rechter oor gaan is voldoende. Daar zit namelijk een draaiwiel waarmee het volume van ~25% tot 100% kan worden ingesteld. Het volume kan dus niet helemaal worden weggedraaid.
Het snoer is 3 meter lang. Dit geeft best wat bewegingsvrijheid. Ik kan bijvoorbeeld probleemloos 2m verderop even op bed gaan liggen om muziek te luisteren.
Een opberghoes of standaard wordt niet meegeleverd. Ook een haspeltje of oprolmechanisme voor het snoer is niet aanwezig.



Bouwkwaliteit
De headset voelt zeer degelijk aan. Hij is gemaakt van een zwaar, stug, maar nog flexibel plastic dat niet goedkoop (hard/broos) aanvoelt. Het snoer, de aansluiting daarvan op de headset en de stekkers zijn zeer dik en stevig uitgevoerd. Deze geven de indruk niet snel stuk te gaan. Het snoer is omhuld met een dik maar toch nog redelijk flexibel rubber.
De oorschelpen kunnen beide ~15 graden draaien om de lengteas. In het verticale vlak kantelen kunnen ze niet, dit moet het buigen van de hoofdband opvangen.
Ook het draaien van de microfoon of de volumeregelaar voelt stevig en soepel aan. Ik heb niet het gevoel dat deze snel lam zullen raken.


Geluidskwaliteit
Deze is kortweg prima. Omdat het om een half-open design gaat is hij niet zo ruimtelijk als een volledig open headphone, maar sluit ook niet volledig af voor geluiden van buitenaf. Nu er hier verbouwingen plaatsvinden in de flat is dat laatste een (tijdelijk) nadeel. Dit half-open design lijkt een compromis. De ruimtelijkheid en neutraliteit zijn hierdoor redelijk goed en je wordt niet te veel gestoord door geluid van buitenaf. Voordeel is daarbij ook dat je het nog doorhebt als er iemand tegen je praat. Ik zal hieronder per luisterscenario een verdere toelichting geven.

Muziek:
Door het grote frequentiebereik zijn details in hoog en laag waar te nemen. Na de nodige luistersessies van zowel elektronische als akoestische muziek valt mij een aantal zaken op.
Ten eerste de ruimtelijkheid en plaatsing. Waar ik eerst nog werkte met FreeSurround en Dolby Headphone (Foobar2000 plugins) om wat ruimtelijkheid te creëren, heb ik deze nu weer uit mijn DSP chain gehaald. De nieuwe geluidskaart, die ik later aangeschaft heb, biedt ook Dolby Headphone. Voor muziek verkies ik echter toch stereo in de hi-fi modus (soort pass-through) te gebruiken. De plaatsing van instrumenten/stemmen is in stereomodus (bronmateriaal ook stereo) simpelweg zo goed, dat al die surround trucs vaak meer kwaad dan goed doen.
Ten tweede valt de helderheid op. Het geluid dat de PC360 produceert is zeer natuurgetrouw en helder. De hoge tonen zijn soms zelf zo 'crisp' dat ik de hoge tonen wat afzwak in de equalizer*. De bassen zijn standaard juist iets (te) neutraal naar mijn smaak. Ik houd niet van een overdreven opgeblazen bas, maar wel van een beetje kick. Daarom heb ik deze dus juist een lichte boost gegeven. Als je de bas wel flink opschroeft heeft de Sennheiser daar ook geen enkel probleem mee. Houd je wel van zeer stevige bassen en wil je niet hoeven klooien in een equalizer, dan zou ik adviseren uit te kijken naar een andere headset. Edit: Toen ik de headset net in gebruik nam vond ik de basweergave iets tegenvallen, maar het lijkt erop dat de headset ingespeeld moest worden. Waar ik eerst de basintensiteit te matig vond, is deze nu prima. De bass boost in de equalizer heb ik dus weer kunnen verwijderen. Lage tonen klinken neutraal en niet rommelig of opgeblazen.
Ten derde viel opeens op hoe slecht onboard geluidskaarten eigenlijk klinken qua storing/ruis die wordt opgepikt via andere componenten in de PC. Met minder gevoelige koptelefoons merk je deze ruis niet eens.

*: Na enig onderzoek ben ik er achter gekomen dat de te uitgesproken hoge tonen niet noodzakelijkerwijs aan de headset te wijten zijn. Door de vorm van het gehoorkanaal en de afstand van de driver tot het trommelvlies treedt er blijkbaar resonantie op. Zie ook deze how-to over het equalizen van koptelefoons. "The 7.5 kHz peak is due to the acoustic impedance mismatch between transducer, ear canal and ear drum causing a half wavelength resonance in the canal." {bron} Dit effect is natuurlijk nog duidelijker te merken als de respons van de headset ook nog eens pieken vertoont in dit frequentiegebied.
Door gebruik te maken van de methode uit de bovenstaande how-to heb ik weten te bepalen dat er bij mij resonantie optreed rond ~7.4KHz en ~11KHz. Ter compensatie gebruik ik nu de volgende EQ instelling:



Het resultaat: minder blikkerig en onnatuurlijk klinkende cimbalen of high-hats en minder overdreven scherpe 's' klanken in vocalen. Muziek klinkt zo een stuk prettiger en het maximale luistervolume dat geen hoofdpijn veroorzaakt is toegenomen.

Games:
Omdat details niet verdrinken in een overdreven bas en de plaatsing goed is kan je vijanden prima lokaliseren. De heldere sound (crisp/veel hoog) zorgt ervoor dat geritsel en voetstappen opvallen boven het overige lawaai. Door een prima dynamiek blijven afzonderlijke geluiden van elkaar te onderscheiden, zelfs bij explosies. In Battlefield 3 gebruik ik nu enhanced stereo met de geluidskaart in hi-fi stereo. Dit werkt mijns inziens beter dan 7.1 met Dolby Headphone. De laatste optie geeft wel een zeer 'immersief' geluid, maar plaatsing van vijanden lijkt moeilijker en het klinkt wat 'hol' c.q. echoënd.

Films:
Dit is de enige situatie waarin ik wél met Dolby Headphone werk. Dit geeft bij bronnen met meerkanaals geluid toch een overweldigendere filmervaring. Een helikopter die van achter aan komt en over je hoofd heen het beeld in vliegt klinkt zo erg overtuigend.
Actiescenes met flinke explosies en ander lawaai zijn geen probleem, ik merk niks van vervorming/oversturing/gekraak. Stemmen zijn duidelijk verstaanbaar en blijven onderscheidbaar wanneer er veel achtergrondgeluid is.


Opnamekwaliteit:
De mic is zeer gevoelig en de opnames zijn helder en vrij van achtergrondgeluid. In het verleden heb ik ter test van de mic mezelf wel eens opgenomen. Nu ik dat weer deed klonk mijn stem veel natuurlijker en minder herkenbaar als opname. In combinatie met de nieuwe geluidskaart lijkt het volgens iemand op TeamSpeak: "net alsof je naast me staat".


Comfort:
Zelfs bij langere gamesessies of stints van een of andere serie is het draagcomfort goed te noemen. Alhoewel de headset voor zijn klasse erg licht is, heeft hij door de stevige uitvoering wel iets gewicht. Dit gewicht drukt na verloop van tijd lichtjes. Echter, voor dat dit gebeurt is het toch al hoog tijd voor een pauze. De oorschelpen zijn voorzien van een zachte voering die niet te erg laat zweten of irriteert. In tegenstelling tot mijn vorige headset knelt deze niet bij een iets groter hoofd. De druk is wel voldoende om stevig op het hoofd te blijven zitten, maar voelt niet onprettig hard op het kaakgewricht of de slaap.


Conclusie:
Ik ben tot nog toe zeer te spreken over de headset. De prijs/kwaliteitsverhouding is wat mij betreft dik in orde. Ik ben daarom blij dat ik een goede stereo headset gekocht heb met twee goede grote drivers in plaats van een surround headset met meerdere kleinere goedkopere drivers. De PC360 G4ME is geschikt voor alle gebruiksscenario's waar ik hem in gebruik. Films, muziek en games zijn allemaal geen probleem. Dat scheelt weer in de aanschaf van een aparte kwaliteitskoptelefoon voor het luisteren van muziek.
Een aanrader dus voor wie regelmatig voice-chat, games speelt maar ook muziek luistert via de koptelefoon.


edit historie:
3-2-2012: Eerste versie
4-2-2012: Enkele typos/zinnen verberterd
7-2-2012: Aanvullingen, trimmen overbodige/dubbele zaken, zinsverloop.
23-2-2012: Stukje over basweergave aangepast nu headset is ingespeeld (klinkt nu beter)
24-2-2012: voetnoot toegevoegd over EQ settings ter compensatie resonantie hoge tonen