Zalman ZM-GWB8800 Ultra,GTX

Inleiding
Mijn oude PC was niet meer stiller te krijgen dan hij al was, en zou nauwelijks in staat zijn de nog uit te brengen nieuwe games te kunnen weergeven.

Tijd voor een gehele upgrade.

Stilte
Sinds oktober 2006 ben ik mij vreselijk gaan ergeren aan de geluidsproductie van mijn (oude) PC. Als je eenmaal een product hebt vervangen / gemod om deze stiller te krijgen, komt er een ander onderdeel als luidste in beeld. Dat gaat door tot je niet verder kan, en gek genoeg is het aanschaffen van high end/semi high end een goede optie om je PC stiller te krijgen.

Prestatie
Stilte is mooi, maar ik wil tegelijkertijd geen concessies doen aan de prestaties. Ik ben een fervente gamer, helaas wordt de community steeds kleiner en zal ik uiteindelijk toch overstappen naar een ander spel. Een upgrade moet dus ook potentie hebben, geschikt zijn om de nieuwere spellen zonder problemen te draaien.

Al mijn hardware is toegespitst op prestatie en stilte, en om de juiste balans te vinden heb ik hier en daar wel concessies moeten doen, maar over het geheel genomen is dit een krachtige, stille PC geworden.

Installatie
Doordat ik mijn vorige kaart (FX 5950 Ultra - wie kent em nog?) gemod heb, wist ik ongeveer wat me te wachten stond. Ik kan mij voorstellen dat het schroeven en prutsen aan een € 500 kaart wat zweet met zich mee kan brengen als je dat voor de eerste keer doet.

Het verwijderen van de stock koeling is in zoverre lastig, dat de thermal pads en de TIM de koeler tamelijk goed laat kleven aan de kaart. Veel schuiven/draaien van de koeler ten opzichte van de kaart brengt uiteindelijk soelaas. Probeer niet de koeler van de kaart af te trekken, op een gegeven moment laat deze gewoon los.

Voor het verwijderen van de standaard TIM en thermal pad restjes heb ik ArctiClean 1 & 2 gebruikt. Met deze combinatie verrwijder je de TIM en thermal pad "lijm" geheel, en wordt het oppervlak vetvrij gemaakt.
Voor het contact tussen nieuwe koeler en kaart heb ik Arctic Céramique gebruikt.

De gebruiksaanwijzing is overzichtelijk, geen problemen met het installeren van de koeler.
In eerste instantie heb ik de koeler niet optimaal geïnstalleerd: de temperaturen waren veel te hoog.
Op advies van iemand anders: draai de vier schroeven direct boven de GPU zo vast als mogelijk, totdat de schroefdraad ophoudt en de schroeven niet verder kunnen. Draai daarna de overige 5 schroeven aan (niet te vast) zodat ze de rest van de koeler onder veerspanning klemmen. Op deze manier wordt de GPU optimaal gekoeld, en trekt de kaart niet krom.

De koeler zal op elke 8800 GTX / Ultra passen. Het blok is veel kleiner dan de standaard koeler.

Resultaten
Allereerst de temperaturen van de stock koeling:
Idle: 60 / 50 °C (core / ambient)
Load: 83 / 67 (core / ambient)

Hier wordt een van mijn redenen voor deze koeler duidelijk: zelfs als de 8800 GTX deze temperaturen aankan, is dit voor mijn gemoedsrust te hoog. De case fan draait niet snel, dus warmte (die voor een groot gedeelte in de kast wordt gebracht), zal de overige componenten (o.a. CPU) onnodig warm maken.
De CPU is luchtgekoeld, de videokaart is de enige component die wordt gekoeld middels de Reserator 2.

Resultaten waterkoeling:
Idle: 45 / 39 °C (core / ambient)
Load: 64 / 53 (core / ambient)

Met deze koeler zijn de temperaturen onder belasting iets hoger dan de idle temperaturen met stock koeling (!!)

Opmerking
Alle temperaturen zijn gemeten met NVidia's "Smoke" demo. Deze demo belast de videokaart voor de volle 100% en kan windowed worden uitgevoerd, dus de temperaturen zijn gemakkelijk te volgen (RivaTuner).
Ik heb ook tests gedaan met de "Human head" demo en 3DMark06 en er zijn geen noemenswaardige temperatuursverschillen.
Vanwege waterkoeling is het belangrijk het systeem voor een langere tijd te belasten, de temperaturen onder belasting zijn na 1 uur en 15 minuten genoteerd. De idle temperaturen zijn na nog eens 1 uur genoteerd (de temperaturen vlak na opstarten zijn veel lager, maar geven een verkeerd beeld omdat de temperaturen dan nog niet in balans zijn).

Het enige dat hoorbaar zal zijn, is de pomp en (eventueel) de ventilatoren van de radiator.
Modbaarheid zal nagenoeg nihil zijn, misschien dat de waterconnectors aangepast kunnen worden, maar hier is niet echt reden toe.

Conclusie
Ten opzichte van andere waterblokken weet ik niet of deze koeler beter functioneert of niet. Ik heb gekozen voor deze (aluminium) koeler omdat de Reserator 2 ook van aluminium gemaakt is, een koperen koeler zou problemen met galvanische corrosie kunnen veroorzaken.

Mijn wensen waren:
- betere koeling dan stock
- stil
Deze wensen zijn zeker uitgekomen!

Met deze koeler wordt verreweg de meeste warmte buiten de kast gebracht (of je nu een reserator of een actief gekoelde radiator gebruikt), de interne componenten worden dus niet opgewarmd door de videokaart.
Gevolg: de CPU en kast fan (beide Scythe S-Flex E), in combinatie met een fan controller, draaien nu beide op 600 RPM (!)
Onder belasting bereikt mijn CPU een temperatuur van 41 °C (ongelooflijk, mijn vorige CPU was idle 44 °C met een veel luidruchtiger fan).

Met deze koeler kan een 8800 GTX meer dan voldoende gekoeld worden, in stilte, en beïnvloedt de andere componenten nauwelijks.


Toevoeging (11-06-2008):
Sinds een paar weken heb ik een Eheim 1046 pomp aan de loop toegevoegd. Reden hiervoor was, dat de reserator zichzelf twee maal in 1 week had uitgeschakeld. Nog een week later hield de pomp (?... zie onder) er helemaal mee op.

Ik heb nog geen tijd gehad om er achter te komen wat er nu precies aan de hand is - het zou ook kunnen zijn dat de "flow control" de boosdoener is.
Met de nieuwe pomp is de waterflow constant, de "impeller" aan de voorzijde (de rotor die ronddraait en aangeeft dat het systeem functioneert) draait echter niet meer, maar de prestaties zijn hetzelfde als voorheen.
De standaard pomp is niet verwijderd, deze beïnvloedt de prestaties met de nieuwe pomp namelijk niet negatief. Als de pomp wordt verwijderd, moet de verbinding tussen "in" en het radiator deel worden hersteld met een kort stukje slang, en je kunt hier vrijwel onmogelijk bij. Gewoon laten zitten, die standaard pomp.

Doordat de nieuwe pomp zich buiten het elektrisch systeem van de reserator bevindt, blijft de koeling werken, maar ik heb wel de reset knop aan de voorkant moeten afplakken om het alarm af te kappen. Dit werkt ten dele: het systeem registreert geen flow, geeft 1 keer een alarmbiep, en na 5 seconden "start" hij weer op. Na een poosje herhaalt zich dit.
Ik denk dat ik de voorkant openmaak om deze irritante biepjes uit te schakelen, of misschien is de stroomtoevoer van de reserator uitschakelen ook voldoende.

Dus: systeem nog steeds in gebruik, maar met een extra pomp.