Introductie:
Ik volgde al een tijd lang vol belangstelling de topics op Tweakers.net over SSD's. De beloftes van hoge snelheden en geweldige willekeurige lees -en schrijfsnelheden maakten de aanschaf van een SSD een interessante onderneming, maar de beperkte capaciteit en de hoge prijs van de SSD's hebben mij lang tegengehouden. Daarnaast was ik tevreden met de prestaties van de Samsung Spinpoint F3 van 1TB die ik als systeemschijf gebruikte.
In het laatste half jaar zijn er SSD's met capaciteiten van 120 tot 128GB in de prijsklasse van €150 tot €200 opgedoken. Dit was voor mij een reden om met wat spaargeld de gok te wagen.
Reden van Aanschaf:
Met deze SSD hoop ik het systeem waar ik regelmatig mee werk te versnellen door het zwakste onderdeel van de computer, de harde schijf, te upgraden. Ik heb eerdere ervaringen gehad met het stripen van gewone harde schijven om meer prestaties te krijgen, maar dit had alleen voordeel bij sequentiële schrijf- en leesacties. Sommige programma's startten alsnog langzaam op. Voor een echte boost in prestaties zou een SSD uitkomst moeten bieden.
Een andere reden van het aanschaffen van een SSD is om ervaring op te doen met dit type opslag. Ik zet vaak computersystemen in elkaar voor vrienden en familie. Daarnaast repareer ik regelmatig systemen van andere mensen op hardware of software gebied. Het is daarom nuttig om te weten of het aan te raden is om SSD's in andermans computers te zetten of om problemen met SSD's op te kunnen lossen zonder daarvoor eerst lang research te moeten doen op internet.
Gebruiksomgeving:
Ik ga de SSD gebruiken als systeemschijf van een Windows 7 installatie. De computer gebruik ik voor verschillende dingen die in theorie allemaal voordeel kunnen hebben bij een SSD.
Ik werk voor de studie vaak met zoals Office, Photoshop, Illustrator , InDesign en Solidworks. Voor audio gebruik ik Winamp en voor video Premiere, VLC player en MPC. Voor spellen gebruik ik Steam.
Het sneller kunnen starten van deze programma's zou de gebruikservaring van de computer goed doen. Ik heb daarom deze applicaties op de SSD geïnstalleerd. Om ruimte over te houden voor genoeg applicaties heb ik besloten om een exemplaar van 128Gb aan te schaffen.
Gamen, SSD en Steam:
Ik heb nogal een grote hoeveelheid spellen aangeschaft op Steam in de loop van de jaren. Deze passen lang niet allemaal op de SSD. Steam had op de harde schijf altijd wat tijd nodig om op te starten. Om de Steam client sneller te starten heb ik Steam geïnstalleerd op de SSD, maar een symbolic link gemaakt van de steamapp folder naar de vaste harde schijf. Zo start het programma Steam.exe op vanaf de SSD, maar staat de speldata op de harde schijf.
Keuze van SSD:
Omdat ik niet te veel geld uit wilde geven aan een SSD heb ik gekeken naar mainstream SSD's. Na een aantal reviews en overzichten te hebben gelezen op verschillende techsites bleven er een aantal kandidaten over met de volgende prijzen:
Vertex 2 en
Vertex 3 van OCZ van 120GB van respectievelijk
€132 en
€172
Intel 320 van 120GB
€184
Kingston SSDNow V100 van 128Gb
€151
Crucial M4 van 128GB
€159
Deze SSD's zaten op het moment van schrijven allemaal in de prijsklasse van €150 - €200. Om een keuze tussen deze schijven te maken heb ik ze via reviews op verschillende techsites getest op de volgende criteria:
Ondersteuning van TRIM:
Al deze schijven ondersteunen
TRIM.
Betrouwbaarheid:
Betrouwbaarheid van SSD's schijnt moeilijk te meten te zijn, maar surfend over techsites kreeg ik de impressie dat SSD's met een Sandforce Controller minder betrouwbaar zouden zijn dan andere SSD's. De Vertex SSD's scoren dus laag op betrouwbaarheid. Over de betrouwbaarheid van de Kingston SSDNow kon ik niet zo veel vinden. Men was het meest enthousiast over de Intel SSD's als het om betrouwbaarheid gaat, maar de Crucial M4 serie werd gezien als een goede tweede.
Snelheid:
Op het gebied van snelheid is het lastig kiezen. Er gaan verhalen over het internet dat niet alle SSD fabrikanten eerlijk zijn over de opgegeven snelheden. Zo presteren de Vertex schijven goed als de data die geschreven en gelezen wordt gecomprimeerd kan worden. De prestaties van de andere kandidaten zijn iets voorspelbaarder. Omdat alle kandidaat SSD's vele malen sneller zijn in willekeurige lees -en schrijfacties ten opzichte van een harde schijf, zijn de snelheden die de SSD's kunnen halen niet van een heel groot belang. Een snelle SSD is mooi meegenomen, maar een iets minder snelle zal waarschijnlijk ook voldoen. De Vertex 3 en de Crucial M4 hebben de beste sequentiële lees- en schrijf specs. De Crucial M4 lijkt daarin de meest stabiele prestaties neer te zetten.
Keuze voor de Crucial M4 128GB:
Uiteindelijk heb ik gekozen voor de Crucial M4 van 128GB. Volgens mij combineert deze schijf een relatief goede betrouwbaarheid met goede snelheden een acceptabele prijs. Na het lezen van de Best Buy Guide van september 2011, waar deze SSD ook in voor komt was de keuze gemaakt: De Crucial M4 SSD van 128GB komt in mijn systeem.
Wat krijg je?:
De SSD is sober verpakt in een kartonnen doos met daarin een plastic bakje. In het bakje zit een papieren garantiebewijs en de SSD zelf. De SSD zit verpakt in een antistatische zak op de bodem van de plastic tray. Er worden geen schroeven of kabels meegeleverd, je krijgt alleen de SSD. Als de SSD in een laptop moet is dit geen probleem, maar bij de installatie in een desktop PC is het handig om een tray, een setje schroeven en een SATA kabel voor handen te hebben. Ik heb zelf een 2,5" naar 3,5" tray gebruikt om de SSD goed en wel in de kast te krijgen.
verpakking
SSD houder van de concurrentie
Gebruikte Hardware:
Het systeem waarin de SSD getest is, is mijn huidige desktop systeem. De relevante specificaties zijn als volgt:
- Intel Pentium Dual Core E6300 @ 3,5Ghz
- MSI P7N SLI-FI (nForce 750i)
- 8GB RAM (PC2-6400)
- Gigabyte GTX460 1GB
Dit systeem wordt gelimiteerd door de beperkte doorvoersnelheid van de SATAII controller van de nForce 750i chipset. AHCI en dus ook TRIM wordt niet ondersteund op dit moederbord.
Verder ben ik van plan om tegen het einde van het jaar een nieuw systeem samen te stellen, waarschijnlijk rond een Intel i5 2500K. Hierbij zal de SSD niet gebottlenecked worden door oude SATA II controllers. Wanneer dit systeem klaar is zal ik opnieuw benchmarks uitvoeren met dezelfde SSD om het prestatieverschil te meten van deze SSD op een oud en een nieuw moederbord.
Installatie:
Na de SSD in de PC gemonteerd te hebben ben ik gelijk over gegaan tot het upgraden van de firmware naar versie 0009. Om dit snel te doen heb ik de upgrade image niet op een CD gebrand, maar met de
UNetbootin tool via een bootable USB stick geinstalleerd. Dat scheelt een CD. De firmware upgrade zelf was binnen een minuut klaar.
Firmware Upgrade naar versie 0009
Windows 7 is vers vanaf de DVD geïnstalleerd. In de setup werd de schijf meteen herkend en er was een ruimte van 119GB beschikbaar om daadwerkelijk bestanden op weg te schrijven. De installatie ging vlot, maar was niet merkbaar sneller dan anders. Na de installatie heb ik de indexing van de zoekfunctie van Windows op de SSD uitgezet. Dit schijnt de slijtage van de SSD te verminderen en minimaal prestatieverlies op te leveren.
Ik heb in het programma AS SSD gekeken of de partitie goed "aligned" was. Dit bleek het geval te zijn. Ik heb het programma niet gebruikt voor benchmarks omdat ik zuinig wilde zijn met het aantal uitgevoerde lees- en schrijfacties, aangezien AS SSD de SSD vrij intensief test.
Prestaties:
Nu was het tijd om de prestaties te testen. ik heb er voor gekozen om een paar simpele benchmarks uit te voeren om een snel overzicht te krijgen van de geboekte snelheidswinst. Om de SSD te sparen heb ik voor CrystalMark gekozen als benchmarkprogramma. Verder heb ik nog twee simpele eigen tests gebruikt.
Een "koude start" van Windows waarbij de tijd gemeten werd tot het kunnen openen van een afbeelding uit de My Documents folder.
Als tweede is op een zelfde manier getimed hoe lang het duurde om Photoshop een PSD bestand te openen van 376MB. Deze "real world" tests zijn waarschijnlijk niet geheel betrouwbaar, maar kunnen een beetje een beeld geven van hoe het gebruik van een SSD zich vertaalt in dagelijks gebruik.
Ik heb de tests uitgevoerd op mijn oude Windows installatie op de Spinpoint F3 van 1TB en op de nieuwe installatie van de Crucial M4 128GB. Hierbij heb ik dezelfde programma's in de startup lijst van Windows. Ook heb ik na een maand gebruik (zonder TRIM) opnieuw de tests uitgevoerd. De test is niet helemaal eerlijk tegenover de Spinpoint F3. De Windows 7 installatie op deze schijf was al ongeveer 1 jaar oud.
De resultaten waren als volgt:
Starten van Windows en het openen van een foto:
Spinpoint F3: 62 seconden
Crucial M4: 43 seconden
Crucial M4 (1 maand): 40 seconden
Het kost mijn huidige setup ongeveer 17 seconden om de POST door te komen. De gemeten tijden zijn inclusief POST opstarttijd. De snelheidswinst was 19 seconden op ongeveer een minuut.
Photoshop een PSD bestand van 376MB laten openen. (Photoshop stond uit)
Spinpoint F3: 23 seconden
Crucial M4: 15 seconden
Crucial M4 (1 maand): 14 seconden
Photoshop was 8 seconden sneller op de SSD. Hierbij moet wel gezegd worden dat de manier waarop Photoshop startte en sloot veel sneller en minder haperig was op de SSD dan op de harde schijf.
De CrystalMark resulaten zagen er als volgt uit:
Spinpoint F3:
Crucial M4 (IDE mode)
De snelheden van de SSD leken niet helemaal te kloppen. De schijf leek gelimiteerd te zijn tot IDE of SATA I snelheden. Ik ben de BIOS maar ingedoken om te onderzoeken wat het was. In de BIOS moest de SATA mode op RAID gezet worden (in plaats van IDE) en de RAID optie bij elke SATA connector uitgeschakeld worden. Alleen op deze manier kon de doorvoersnelheid van het moederbord op SATAII snelheden plaatsvinden.
Hierna zijn alle tests opnieuw uitgevoerd. Bij deze tests lijkt de SSD optimaal te presteren (Voor een SATAII moederbord)
Crucial M4 (RAID mode)
Crucial M4 (RAID mode, 1 maand in gebruik zonder TRIM)
Het starten van Windows duurde nu nog maar 38 seconden en het Photoshop bestand was met 14 seconden opstarttijd ook marginaal sneller. Na de SSD een maand in gebruik te hebben gehad, heb ik alle benchmarks nogmaals gedraaid. De prestaties van Windows starten en Photoshop gebruiken zijn hetzelfde gebleven of misschien zelfs wat sneller geworden. In de synthetische test van CrystalMark waren de resultaten marginaal langzamer, maar van een groot perstatieverval is nog geen sprake.
De test is daarbij iets in het voordeel van de M4 omdat de eerder geteste Spinpoint F3 Windowsinstallatie al een stuk ouder was.
Binnen een paar weken hoop ik in het bezit te zijn van een
MSI P67A-GD65 moederbord met een i5 2500K processor er op. Ik kan dan bekijken hoe de SSD zal presteren in een moderner systeem.
Benchmarks tegenover Responsief systeem:
Alleen kijkend naar de benchmarks en de bijkomende kosten lijkt de aanschaf van een SSD tegenover een HDD niet geheel logisch. Voor drie keer de prijs van een Spinpoint F3 1TB krijg je met de Crucial M4 128GB een schijf met 8 keer zo weinig opslag terug. De sequentiële doorvoersnelheden van een SSD zijn wel 3 tot 4 keer zo hoog als een HDD, maar het is in de random doorvoer waarin de SSD uitblinkt. Hierin kan een SSD zo'n 50 tot 100 keer zo snel zijn als een HDD.
Wat uit de cijfers moeilijk op te maken is, is het gevoelsmatig sneller en responsiever aanvoelen van het systeem. Wat bedoel ik daarmee? Het lijkt alsof programma's veel sneller klaar zijn om input te ontvangen. Het laden van programma's gaat sneller en soepeler. Het is net alsof programma's al in het RAM geladen zijn. Het afsluiten van programma's gaat ook makkelijker.
Bij gebruik van een SSD zal je computer sneller opstarten, starten programma's sneller en zijn schijfintensieve handelingen zoals virusscans en softwareupdates een stuk sneller voorbij. Zoek je alleen hoge doorvoersnelheden, ga dan voor een fatsoenlijke RAID setup. Wil je een responsief systeem? Installeer je OS dan op een SSD.
Conclusie: Is de Crucial M4 de moeite waard?
Met een prijs van €159 is het hele investering om een SSD in je systeem te zetten. helemaal als je voor €50 een snelle normale harde schijf van 1TB hebt die in de meeste gevallen ook voldoet als systeemschijf. De vraag is eigenlijk hoeveel geld je uit wilt geven om je systeem responsief te houden. Met een SSD voelt het alsof je een verse installatie van je besturingssysteem draait. Ook als je veel programma's tegelijk start kan de SSD het makkelijk bijhouden. Als het goed is blijft die snelheid redelijk behouden in de toekomst doordat fragmentatie van de bestanden op de SSD een kleinere rol speelt en het OS of SSD aan garbage collection doen.
Voor mij is de Crucial M4 128GB de moeite waard. Het is een hele investering, maar het effect van een responsief systeem is vele malen groter dan het effect van een processor of ram upgrade t.w.v. €160. Als je systeem op die gebieden al voldoet kan je systeem nog steeds baat hebben bij een SSD. De keuze voor een 128GB exemplaar is genomen om ook de wat grotere applicaties te kunnen installeren en nog wat ruimte over te hebben voor later.
Is de SSD aan te raden voor andere gebruikers?
Voor computerenthousiastelingen is het zeker aan te raden om een SSD te gebruiken in een systeem. Het zal verschillen per persoon hoeveel geld iemand bereid is uit te geven voor een SSD, maar voor mij raakt de Crucial M4 als eerste SSD de sweet spot van prestatie, betrouwbaarheid, capaciteit en prijs.
Voor minder technische mensen weet ik niet of een SSD handig is. Ik weet (nog) niet hoe een SSD presteert wanneer deze zo goed als vol zit. Het kan helpen met mensen die op hun computer veel onzinnige software installeren en deze ook automatisch laten starten bij het starten van Windows. Ook ken ik genoeg voorbeelden van mensen die een hopeloos gefragmenteerde computer lijken te hebben. Met een SSD zou je hier in de praktijk minder last van hebben. Voordat ik SSD's in computers zet van minder computervaardige mensen zal ik eerst aanzien hoe het gebruik van de SSD is in mijn eigen PC bevalt over een langere tijdspanne.
------------------------
edits:
• Verschillende typo's weggehaald (onder andere TB's en GB's verwisseld)
• SSD prestaties na 1 maand gebruik meegenomen
• Tekst bij plaatjes gezet
• Informatie over ouderdom Windows installatie op HDD verwerkt