Lenovo ThinkPad X120e

Nu bijna twee maanden geleden gaf mijn vorige laptop (een 15” XXODD) de geest, ik moest dus op zoek naar een vervanger. Die zoektocht duurde vrij lang omdat ik redelijk specifieke eisen had.

• Een scherm tussen de 11,6” en 12,5”
• In staat om soepel op te werken en films af te spelen zonder te gaan stotteren
• Goede batterijduur
• Hardware nu, of in de nabije toekomst, compatibel met Linux
• Niet veel duurder dan € 400,-
• Een zo volledig mogelijk toetsenbord, met pgup/pgdn
• Degelijke kwaliteit, ik heb geen zin over twee jaar met een kapotte laptop te zitten.
• Het liefst een mat scherm

'Gelukkig' was mijn laptop stukgegaan op het moment dat er laptops op de markt begonnen te komen met AMD's Fusion APU, die CPU (procesor) en GPU (videochip) met elkaar combineert. Daarmee werd een combinatie van lage prijs, films afspelen en goede batterijduur in een kleine laptop opeens mogelijk. (ja, het ION platform kan dat ook maar dat werkt slecht samen met Linux) Op de Nederlandse markt waren, en zijn, er drie mogelijkheden: De HP Pavilion dm1, de Sony Vaio VPCYB1S1E/S en de MSI Wind U270 (van die laatste bestaat ook een 12”uitvoering). De MSI heb ik, wegens verhalen over de slechte bouwkwaliteit nooit heel serieus overwogen en de Sony was veel te duur. De DM1 (nu trouwens bijna € 30,- goedkoper dan toen ik mijn laptop kocht) leek me de meest aantrekkelijke keuze van die drie. Maar ook die had voor mij nadelen, het toetsenbord ontbeert de pgup/pgdn Home en End toetsen en het scherm glimt. Na wat verder zoeken buiten de Pricewatch ben ik uitgekomen bij Lenovo's x120e, die aan al mijn punten leek te voldoen. Al geef ik toe dat hij alleen maar aan het prijscriterium voldoet omdat m'n vriendin hem voor me uit de VS kon halen. Als hij in Nederland op de markt was geweest schat ik dat hij in prijs niet ver van de Vaio had gezeten.

Maar goed, genoeg inleiding, tijd om te kijken of deze laptop inderdaad voldoet.
Wat krijg je

• Een laptop (ja, echt waar)
• Een lader
• Een boekje met garantie-informatie en summiere uitleg over de door Lenovo meegeleverde software
• Snelinstallatievel

Kortom, eigenlijk precies wat je tegenwoordig verwacht.

De versie die ik nu heb was uitgerust met de E-350 processor, 2GB RAM, een 320 GB harde schijf en Bluetooth, wat $ 480,- kostte bij Amazon.

Prestaties
Om met de installatie te beginnen, die verliep erg snel, binnen vijf á tien minuten had ik de Windows desktop voor me. Een prettig detail is dat je de optie krijgt om extra software als Office en Norton Anti-virus te installeren, terwijl je dit bij veel andere merken zonder pardon door de strot wordt geduwd. Het enige wat er na installatie aan niet-standaard software altijd op staat is de thinkvantage software van Lenovo zelf, die kan worden gebruikt voor dingen as energiebeheer en het maken van backups.

Ik heb de meegeleverde Windows (Home Premium 64) overigens gewoon laten staan, het kan dus zijn dat de laptop na een schone installatie nog wat beter zou presteren.

Opstarten, inslapen en wakker worden gaan, mede dankzij de 7200rpm harde schijf, lekker vlot. Ook programma's starten zonder al te veel vertraging op. Terwijl ik deze review schrijf staan er twee LibreOffice ramen en Opera met een dozijn tabs open (één ervan is Grooveshark), taakbeheer geeft aan dat er nu zo'n 16% van de CPU wordt gebruikt dus er is ruimte zat voor nog meer programma's.

Het afspelen van video, immers één van mijn criteria, loopt soepel. Als ik naast de bovengenoemde programma's een 720p filmpje laat spelen in VLC schiet de CPU belasting weliswaar naar rond de 70% maar alles blijft wel werken, zowel de muziek van Grooveshark als de film spelen zonder te haperen. (Overigens is de CPU belasting bij het spelen met Smplayer aanmerkelijk lager, kennelijk heeft VLC toch wat moeite de grafische chip te vinden) Ook in Opera werken de 720p Youtube filmpjes zonder te stotteren, zolang het tenminste Flash filmpjes zijn. Zodra er wordt overgeschakeld op HTML5 video's gaat het mis bij HD films, daar is immers (nog) geen hardware acceleratie voor. Ik heb het hier trouwens over films in het Webm formaat, h.264 films zouden zich allicht anders gedragen maar ik gebruik geen Safari.

Spellen van een paar jaar oud spelen is voor de HD 6310 geen probleem. Een potje Killing Floor op 1366x768 kan makkelijk tussendoor, ik heb helaas geen FPS maar ik heb geen problemen gemerkt. Spellen die zwaarder zijn voor de CPU, zoals Hearts of Iron III kosten meer moeite, ik vermoed dat dat spel op het laatst vrij traag zou spelen.


Koeling
Aanvankelijk was de x120e bij dit alles trouwens wat luidruchtig, de ventilator hield eigenlijk nooit op te draaien en er was ook geen manier om hier iets aan te veranderen met de thinkvantage software. Gelukkig is er tpfancontrol, met dat programma staat de ventilator tijdens schrijven en surfen meestal stil, het enige wat je dan nog hoort is het gezoem van de 7200rpm harde schijf. De buitentemperatuur blijft daarbij heel acceptabel. De bovenkant wordt nauwelijks warmer dan hij van je handen toch wel zou worden. De onderkant wordt wat warmer maar beslist niet oncomfortabel. Bij het spelen van spellen blijft hij trouwens wel luidruchtig en de temperatuur loopt dan ook op. Zodra er wat omgevingsgeluid is, zoals in een café of in het OV, is van de ventilator trouwens helemaal niets meer te merken, ook niet als hij draait.

Accuduur
Ik heb de laptop eigenlijk nog niet lang genoeg in handen gehad om hier echt iets zinnigs over te zeggen maar voor zover ik tot nog toe gezien heb kan ik op een acculading toch wel zo'n 5,5 uur werken, met WiFi aan en het scherm op 3/15 helderheid.

Webcam en Microfoon
De webcam doet voor een laptop van deze prijs heel redelijk z´n werk, je moet er geen HD films mee willen maken maar voor gewone chatsessies voldoet hij uitstekend. De microfoon is een ander verhaal, hier heeft Lenovo, vind ik, een fikse bok geschoten. Op zich is de kwaliteit niet beroerd, al klinken de opnames wat gemoffeld. Erger is de plaatsing, niet, zoals je zou verwachten, in de schermbezel bij de webcam, maar in de kast zelf, vlakbij het toetsenbord. Dit heeft een aantal nadelen. 1) Tijdens het chatten praat je meestal richting camera of scherm, niet richting toetsenbord. 2) De microfoon zit zo vrij dichtbij de ventilator, wat te horen is. 3) Het aanslaan van toetsen is duidelijk te horen tijdens een gesprek (en ik heb volgens mij geen idioot harde aanslag) en 3) Tijdens het typen bedekt je linkerhand de microfoon zodat je erg moeilijk te verstaan bent. Al met al is dit voor mij geen heel belangrijk onderdeel van de laptop (en het is te ondervangen met een externe microfoon) maar ik vind het wel een heel rare ontwerpkeuze.

Aansluitmogelijkheden
Met de klok mee, beginnend aan de achterkant hebben we eerste de VGA poort en de aansluiting voor de voeding. Rechts zitten twee USB poorten en en kaartlezer. Eén van de USB poorten (de gele) kan trouwens zo worden ingesteld dat hij altijd stroom levert, ook als de laptop uit staat, handig voor het opladen van telefoons en MP3 spelers. Aan de voorkant vinden we alleen twee lampjes maar links zit en gecombineerde in- en uitgang voor audio, de ethernetpoort, een derde USB poort en een HDMI poort. Ook een Kensington slot kan aan deze kant worden aangesloten.

Wat draadloze aansluitmogelijkheden betreft is er natuurlijk altijd WiFi, maar ook Bluetooth en mobiel internet behoren tot de mogelijkheden.

Ergonomie
Het toetsenbord was voor mij één van de redenen op deze laptop te kopen en hij stelt gelukkig niet teleur, de alfanumerieke toetsen zijn groot genoeg dat er comfortabel op deze laptop te typen is, zonder al te veel misslagen. De aanslag van de toetsen voelt goed. Zoals bij alle Thinkpads zit de Fn toets aan de buitenkant met daarnaast de ctrl toets, maar dat is zowel fysiek als in de BIOS om te draaien.

Het Touchpad is een ander verhaal, met de standaard instellingen is er maar moeilijk mee te werken. Scrollen met twee vingers werkt niet betrouwbaar en scrollen langs de zijkant alleen als je op het goede plekje begint. Maar, na het uitzetten van alle foutdetectie opties werkt hij gelijk een stuk beter, alleen knijpend zoomen geeft nog soms problemen, al is dat ook afhankelijk van het programma waarin je wilt zoomen. Het touchpad ligt vrij diep verzonken, wat soms wat raar aanvoelt bij scrollen langs de zijkant, maar het maakt het wel moeilijker om per ongeluk je handpalm op het touchpad te leggen. Een blijvend nadeel is natuurlijk het oppervlak, of gebrek daaraan. Dat laatste komt ook door de knoppen voor de trackpoint bediening. Het is voor mij de eerste keer dat ik langere tijd met een trackpoint werk dus ik kan deze eigenlijk nergens mee vergelijken, maar hoe langer ik er mee werk hoe prettiger ik het vindt en hoe minder ik het touchpad gebruik. Overigens is het bij dit model niet mogelijk op het trackpoint te gebruiken om me te klikken. Het mooie van die middelste trackpoint knop is trouwens dat hij ook is in te stellen als een midden-muisknop.

Wat vreemd is, is dat er geen lampjes zijn voor WiFi of Caps Lock, van beide wordt de status softwarematig aangegeven, een slechte keuze vind ik. De WiFi knop zet ook niet direct WiFi uit maar laat een menutje zien waarin je de draadloze verbinding en/of Bluetooth aan en uit kunt zetten.

Het scherm is bijna 180^o terug te klappen, wat erg handig kan zijn.

Doordat de achterste twee voetjes aan de accu vast zitten staat de laptop helaas niet echt lekker als je de accu er uit haalt.

Beeld en geluid
Het scherm van deze laptop voldoet op zich prima voor een laptop als deze. Hij is helder genoeg om ook bij veel omgevingslicht leesbar te blijven, het helpt natuurlijk dat het een mat scherm is, en de kleuren zien er redelijk uit. De kijkhoeken, vooral de verticale, zijn echter niet best.

Ook het geluid zit qua kwaliteit in de middenmoot, het is niet al te blikkerig, maar een echte audiofiel zoud er waarschijnlijk niet van genieten. Door de positie van de speakers werken ze ook alleen goed als de laptop op een harde vlakke ondergrond staat, zodra je hem op schoot neemt klinkt het gelijk een stuk minder.

Bouwkwaliteit
Ik ben meestal iemand van het halflege glas, maar ik vind het moeilijk hier minpunten te vinden. De laptop is bijna gheel opgetrokken uit zwart plastic, maar hij voelt daarom zeker niet goedkoop aan. Het geheel zit stevig in elkaar zonder rare naden of kieren. Ik kan de kast eigenlijk nergens meer dan een beetje indrukken ook niet bij het toetsenbord. Het scherm geeft wat meer mee als je er van bovenaf op drukt maar ook dat is niet veel, de metalen scharnieren zijn redelijk stroef zodat het scherm niet wiebelt. Aan de onderkant van de kast bevindt zich een metalen plaat die toegang geeft tot het RAM geheugen en de harde schijf. Hij zit met drie schroeven vast en is makkelijk te verwijderen, zodat upgraden een fluitje van een cent is. Het enige minpuntje, wat mij betreft, is dat de accu een beetje wiebelt.

Uiterlijk
Tjsa, hier kan ik eigenlijk heel kort over zijn. Het is een Thinkpad en zo ziet hij er ook uit, de één vind het mooi, de ander spuuglelijk. Persoonlijk vind ik het ingetogen uiterlijk van de Thinkpads een stuk mooier dan de 'pianolak' die op veel laptops wordt gesmeerd. Het zwarte matte plastic van de behuizing is beslist geen vingerafdrukkenmagneet. Het enige wat ik wel jammer vind is dat de 6-cells accu uitsteekt, dat hebben ze bij de DM1 eleganter opgelost. Het was me liever geweest als ze de laptop dieper hadden gemaakt en hem een 16:10 scherm hadden gegeven maar ja, die schermen zie je bijna niet meer op laptops.

Linux ondersteuning
Dit hoofdstuk komt nog, ik heb nog geen tijd gehad Linux te installeren, hierover dus later meer. Wel is het zo dat de nieuwste kernel ondersteuning heeft voor de belangrijkste hardware in de laptop.

Conclusie
Voor wie opzoek is naar een kleine laptop met goede batterijduur maar meer kracht dan een Atom is de x120e een goede keuze.
PS: Excuses voor de kwaliteit van de foto's ik ga nog proberen betere te nemen.
PPS: opmerkingen/suggesties over de review zelf zijn uiteraard welkom.