ASRock Phantom Gaming Z890 Nova WiFi

Allereerst zal ik even de olifant in de kamer benoemen: ik heb de ASRock Phantom Gaming Z890 Nova WiFi via Tweakers Testpanel van ASRock gekregen, om te reviewen. Met als deal dat ik het moederbord mag houden als ik binnen 2 weken na ontvangst een geschreven review zou plaatsen. Aangezien het om een moederbord van ruim €400 gaat (ten tijde van schrijven is de prijs van de ASRock Phantom Gaming Z890 Nova WiFi tussen de €405 en €489 in de Pricewatch), liet ik me dat niet twee keer zeggen.

Zal ik in deze review dan wel helemaal onbevooroordeeld en onpartijdig kunnen zijn? Nee, want zelfs al zou ik het moederbord terug moeten sturen, ik heb niet de ‘pijn’ hoeven voelen van het uitgeven van €400+ voor dit moederbord.

Een helemaal onpartijdige review is dit dus niet, maar dat neemt niet weg dat ik mijn eerlijke mening en ervaring zal delen. Er is mij namelijk niks verboden of afgeraden op het gebied van negatieve feedback of het bespreken van de prijs, dus dat zal ik ook zeker niet laten.

Want in mijn hoofd kost een moederbord €100 tot €150, *misschien* €200 als het een verdomd goede is en veel extra biedt, wat een goedkoper moederbord niet doet. Dus je moet wel van heel goeden huize komen wil je meer dan het dubbele daarvan waard zijn. Of ik dit moederbord zoveel waard vind, lees je verderop.



Overigens heb ik dit moederbord niet hoeven kopen, maar aangezien ik een Intel Core i5 9600K-systeem heb van bijna 6 jaar oud, heb ik besloten om maar gelijk alles te upgraden (ik was al een paar maanden aan het overwegen om te upgraden, en dit moederbord mogen reviewen was een goede duw in de rug). Dus ik heb alsnog redelijk wat geld uitgegeven.

Het systeem wat ik heb gebouwd, en waarmee ik dus ook de ASRock Phantom Gaming Z890 Nova WiFi heb getest, bestaat naast het moederbord uit deze, nieuwe, zelf gekochte onderdelen:

• Processor: Intel Core Ultra 7 265K (Arrow Lake, Socket 1851, 20 cores: 8x Performance, 12x Efficiency)
• Koeler: be quiet! Pure Rock 2 Zwart (120mm fan)
• Videokaart: Gigabyte Radeon RX 7800 XT Gaming OC 16G (16GB)
• Geheugen: G.Skill Trident Z5 F5-6400J3239G16GX2-TZ5K (2x 16GB DDR5 6.400MT/s)
• Voeding: Gigabyte GP-UD750GM (750W, 80 Plus Gold, volledig modulair)
• Behuizing: Fractal Design Pop Silent Black Solid (Tower, ATX, 3x 120mm casefans)
• SSD: Kingston Fury Renegade SSD (heat spreader) 2TB (M.2 80mm, PCI-e 4.0 x4, 7.300MB/s read, 7.000MB/s write)

De enige twee onderdelen die ik meeneem vanuit mijn oude systeem zijn deze twee SSD’s:

• WD Blue SN570 2TB (M.2 80mm, PCI-e 3.0 x4, 3.500MB/s read, 3.500MB/s write)
• Samsung 860 QVO 2TB (2.5”, SATA-600, 550MB/s read, 520MB/s write)

En omdat ik nog op Windows 10 zat, wat binnenkort end-of-life is, ben ik voor de verandering gegaan voor een volledig cleane installatie van Windows 11 Pro.

Hierna volgen vijf categorieën en een algemene beoordeling, wat me verzocht is om het moederbord op te beoordelen.

Aansluitmogelijkheden

Als er aan één iets geen tekort is op dit moederbord, dan is het wel de M.2-sloten. Er zitten namelijk geen één, geen twee, geen drie, geen vier, geen vijf, maar maarliefst zés M.2-sloten direct op het moederbord. Oh, en als dat niet genoeg is, zit er in de doos ook nog een PCI-express uitbreidingskaart voor nog eens vier extra M.2-sloten.

Eén M.2-slot is PCI-e 5.0 x4, en heeft zijn eigen heatsink, die zeer makkelijk, zonder te hoeven schroeven, verwijderd kan worden. De overige vijf M.2-sloten zitten allemaal onder een grotere heatsink, waar vijf losse heatpads op zitten. Eén van die vijf sloten kan PCI-e 4.0 x4 én SATA, de overige vier sloten zijn allemaal PCI-e 4.0 x4.






Ook qua netwerkpoorten heeft de Z890 Nova WiFi er meer dan ik zal gebruiken, of ooit eerder heb gehad op een moederbord. Namelijk twee stuks: één 2.5Gbit-poort en een 5Gbit-poort. Aangezien mijn volledige netwerk maximaal 1Gbit is, heb ik hier niet heel veel voordeel van, maar het is leuk om voorbereid te zijn op de toekomst.

Wat betreft USB-poorten zit het ook wel snor: er zitten in totaal twee USB 2.0-poorten, acht USB 3.2-poorten (waarvan de helft 5Gbit doet en de andere helft 10Gbit) en zelfs tweemaal Thunderbolt 4 USB-C-poorten.

Beide Thunderbolt 4-poorten kunnen overigens ook als video-uitgang werken, waarbij ze als DisplayPort 1.4 dienen. Daarnaast is er ook een losse HDMI 2.1-poort. Deze laatste heb ik gebruikt tijdens de installatie, voordat ik er een videokaart in had gedaan, en dat werkte out-of-the-box perfect. Sowieso is het heel netjes dat de onboard HDMI al direct HDMI 2.1 is, want zelfs nieuwe videokaarten hebben dit niet altijd.

Lang verhaal kort: als je veel wilt aansluiten op je moederbord, en het op zo’n hoogst mogelijke snelheid wilt laten fungeren, dan is dit een sterke kandidaat.



Gebruiksgemak

Wat betreft gebruiksgemak zal ik het opdelen in twee delen: hardware en software. Qua hardware ben ik erg te spreken over de Z890 Nova WiFi, want ASRock heeft op meerdere vlakken het zo makkelijk mogelijk gemaakt om hardware te installeren.

Denk bijvoorbeeld aan alle zes de M.2-sloten die zonder losse schroefjes vastgezet kunnen worden. Een simpel schroefje die al op het moederbord zit een kwart slag draaien is al genoeg om je M.2-SSD vast te zetten. Ook de heatsinks die bovenop de M.2-sloten gaan maak je los en zet je vast door één schuifje te bewegen. En toch zit het allemaal stevig vast. Ik houd ervan.

Het eerste PCI-express-slot, waar ik mijn Radeon 7800XT in heb gestopt, is ook voorzien van een makkelijke slider waarmee je de videokaart los kan halen. Nu is dit normaal gesproken een clipje die je open moet duwen, dus dat verschil is niet heel groot, maar het is nog nét even wat makkelijker, en dat is toch fijn.

Qua software is het allemaal heel degelijk, maar in mijn ervaring niet veel beter of anders dan andere moederborden of merken. De BIOS updaten had nog iets makkelijker gekund (zie hieronder bij ‘Installatie’), maar was op zich simpel genoeg en werkte vlekkeloos. En alle instellingen die ik nodig had en wilde veranderen waren binnen de BIOS goed te vinden en vrij duidelijk omschreven. Bovendien deden ze wat ik verwachtte, wat ook niet onbelangrijk is.

Installatie

Het installeren van de Z890 Nova WiFi, samen met de rest van mijn nieuwe systeem, was een fluitje van een cent. Nu was dit zeker niet het eerste systeem wat ik heb gebouwd, maar de laatste keer is toch al weer wat jaartjes geleden. Maar alles werkte in één keer, zonder ook maar enige moeilijkheden.

Windows 11 had al drivers voor de netwerkkaarten, waardoor ik direct verbinding had met internet en de drivers voor de rest van het moederbord werden automatisch door Windows gezocht, en gevonden.

XMP stond niet standaard aan, maar dat is te begrijpen, aangezien het officieel gezien ‘overclocken’ is. Dit was verder ook makkelijk aan te zetten in de BIOS, en mijn geheugen werkte daarna vlekkeloos op 6.400MT/s.

Het enige wat ik kan bedenken wat ik graag iets makkelijker had gezien, is het updaten van de BIOS. Dit kon alleen maar door een USB-stick te gebruiken. Zeker niet het einde van de wereld, en waarschijnlijk ook wel de veiligere manier, maar ik heb moederborden gehad waarbij je de BIOS-update vanuit Windows zelf kon starten, en dat is toch nog net wat makkelijker.

Bouwkwaliteit

Over de bouwkwaliteit kan ik (voor de verandering) kort zijn: die is top. Alles wat ik tegen ben gekomen voelt solide aan, niks rammelt of zit los. Voor het prijskaartje wat eraan hangt, had ik natuurlijk ook niks minder verwacht, maar het is fijn dat ik niks tegen ben gekomen waarvan ik dacht ‘dat had wel iets degelijker gemogen’.

Uiteraard kan ik nog niks zeggen over de levensduur, want ik heb het moederbord pas een weekje in bezit, maar ik heb geen enkele twijfel dat dit moederbord minimaal 10 jaar mee zal gaan. Waarbij ik moet zeggen dat ik die twijfel bij voorgaande moederborden ook nooit had

Snelheid

De snelheid van een moederbord testen vind ik een lastige, want het zijn vooral de onderdelen die je erop prikt, die snel of langzaam kunnen zijn. Wat de Z890 Nova WiFi in ieder geval wel doet is ervoor zorgen dat je hardware zo weinig mogelijk gelimiteerd wordt.

Zo is er koeling voorzien voor alle zes de M.2-sloten, door middel van heatsinks en heatpads. En aangezien alle sloten minimaal PCI-e 4.0 x4 zijn, zal je ook qua lees- en schrijfsnelheid niet snel tegen het maximum aanlopen. Mijn snelste SSD, de Kingston Fury Renegade is ‘slechts’ PCI-e 4.0 x4, maar die liet inderdaad om en nabij de 7.000MB/s zien toen ik ‘m benchmarkte. Wat goed in de buurt komt van de beloofde 7.300MB/s read & 7.000MB/s write van de schijf.

Mijn geheugen, 32GB aan G.Skill Trident DDR5 (6.400MT/s), stond standaard op 4.800MT/s, maar met een simpele dropdown in de BIOS kon ik XMP aanzetten, en na een reboot stond het op 6.400MT/s. Na de BIOS-update moest ik XMP nog een keer aanzetten, maar op dat na heb ik geen enkel probleem hiermee gehad.

Op het gebied van netwerk is de Z890 Nova WiFi ook weer veel sneller dan ik daadwerkelijk nodig heb (of überhaupt kan gebruiken). Er zitten namelijk twee netwerkpoorten op: één 2.5Gbps en één 5Gbps. De rest van mijn netwerk is allemaal maximaal 1Gbps, dus ik heb niet kunnen testen of ik daadwerkelijk de 5Gbps haal, maar voor in de toekomst is het mooi meegenomen.

En ook qua WiFi zelf is dit moederbord de rest van mijn spullen ver vooruit: hij heeft namelijk WiFi 7. Nu heb ik slechts WiFi 6 in huis, en sowieso maar een 200Mbps glasvezelabonnement, dus ook hier heb ik het niet kunnen testen.

Wat ik wel enigszins heb kunnen testen is Bluetooth 5.4. De Z890 Nova WiFi komt met een losse antenne in de doos, die voor zowel de WiFi als Bluetooth is, en deze sluit je met twee schroeven via een kabel aan. De kabel is niet heel lang, ongeveer een meter, maar doordat je deze dus op een gunstigere plek kan plaatsen, zal het wel helpen met het bereik. En dat bereik is voor mij helemaal top.

Bij m’n oude systeem had ik een losse Bluetooth-dongle, die ik via een USB-verlengkabel iets hoger had geplaatst, om het bereik te verbeteren. En dat werkte op zich prima, maar even naar boven of naar de andere kant van mijn huis met m’n koptelefoon op, wat maximaal zo’n tien meter zal zijn, leverde meestal een beetje gehaper op. Met de Bluetooth 5.4 van dit moederbord heb ik nog geen enkele hapering gehoord, zelfs als ik langere tijd met een muur of twee verwijderd ben van m’n systeem.




Algemene beoordeling

De ASRock Z890 Nova WiFi is een moederbord van de bovenste plank. Naast dat alles van de hoogste kwaliteit lijkt te zijn, en ASRock er op zoveel mogelijk plekken voor heeft gezorgd dat het zo makkelijk mogelijk werkt, biedt het simpelweg heel veel mogelijkheden qua aansluitingen en uitbreidingen. En daar is de prijs ook naar.

Daarom ben ik tot de conclusie gekomen dat dit moederbord voor mij 4 uit 5 sterren krijgt. Want ik ben een bang-for-the-buck gebruiker, en ik vind €400 dan ook te veel geld om uit te geven aan een moederbord, ook al zie ik zeker wel de meerwaarde van de Z890 Nova WiFi.

Wil je het beste van het beste, waarbij de prijs minder ertoe doet en/of heb je bijvoorbeeld alle M.2-sloten nodig, dan kan je makkelijk een ster optellen bij mijn score.