Sapphire Crossfire Radeon X1900 XT 512MB DDR3, (PCI-e, 2xDVI)

Inleiding
Een maand geleden kwam ATi met het bericht naar buiten kwam dat er toch Crossfire support zou komen voor de Intel 965 chipset. Dat bericht kwam als geroepen, want ik was al een tijdje serieus aan het overwegen om een 2e X1900 videokaart te kopen. Om een ander moederbord daarvoor te kopen von dik iets te gek, maar nu was dat niet eens meer nodig.

Ik had al een X1900XTX van Sapphire, dus ik wilde het mezelf makkelijk houden door wederom een Sapphire te kiezen. De X1900 Crossfire Edition was op dat moment het goedkoopst bij PC Megastore, dus daar heb ik de kaart gelijk besteld en laten verzenden voor een totaalbedrag van 360 euro. Ongeveer vijf werkdagen later stond er een grote doos op mijn slaapkamer, de X1900CF was gekomen, het was tijd om uit te pakken.

Eerste indruk
De Sapphire X1900XT CF wordt verpakt in een paarse, glanzende, doos. Op de voorkant van een de doos staat een leuk plaatje, de zijkant geeft aan wat de belangrijkste features zijn. De achterzijde van de doos bevat een soort raampje, waarachter de videokaart schuilgaat. Een uitstekende verpakking dus.

[img=620]r09aM9q1[/img]De doos

Het is tijd om de doos te openen. Als we alles hebben uitgepakt vinden we als het goed is het volgende terug:

• 1x Sapphire X1900XT Crossfire Edition videokaart
• 1x Molex naar 6-pins PCI-E kabel
• 1x Crossfire dongle
• 1x CD met ATi Catalyst driver
• 1x PowerDVD 6 software
• 1x DVD met verschillende games
• 1x DVI naar VGA adapter
• 1x DVI naar component video adapter
• 1x Gebruikershandleiding
• 1x Papier over 'power supply requierements'

[img=620]eknZwWHA[/img]Inhoud van de doos

Featureset
De Sapphire X1900XT Crossfire is voorzien van alle hedendaagse technieken. Hieronder een beknopt overzicht van alle features:

• Direct X9.0c support
• Open GL support
• Shader Model 3.0
• Avivo
• Crossfire support
• Smartshader HD
• Smoothvision HD (filtertechniek voor betere 3D beeldkwaliteit)
• 3Dc (compressietechniek voor het videogeheugen)
• HyperZ HD (optimaliseert geheugenbandbreedte tussen GPU-GDDR)
• Videoshader HD
• H.264 Acceleration (standaard voor Blue-Ray en HD DVD video)
• Dual link DVI voor 2560x1600 schermen

Zoals je ziet is de kaart goed uitgerust voor het renderen van de nieuwste (shaderintensieve) games en het probleemloos afspelen van HD videobestanden.

Installatie
Na het doorspitten van deze droge informatie wordt het tijd voor het echte werk, de videokaart installeren! Als eerste gaat de X1900XTX eruit, deze wordt verplaatst van het bovenste naar het onderste slot. Dat gaf eigenlijk al meteen problemen, welke je kunt lezen in de review van mijn DS4 moederbord. De onderste X1900 videokaart blokkert vier SATA poorten en de enige IDE poort, jammer.

Vervolgens is het tijd om de Crossfire Edition kaart te installeren, dit verliep uiteraard zonder problemen. Na het aansluiten van de crossfire dongle en de stroomkabels kon het systeem worden opgestart. Een paar reboots later had ik verse Catalyst 6.9 drivers op mijn PC staan en was Crossfire ingeschakeld. Victorie

[img=620]kaT0EdPv[/img]De X1900XT CF videokaart.

Prestaties
Dit is waar de meesten van jullie op gewacht hadden. Na al die kluwen tekst eindelijk wat cijfers en harde feiten Ik zal jullie niet langer laten wachten. Ik heb 3DMark 05 gebruikt om de prestaties van het systeem te meten.

Testsysteem
Hardware:
- Core 2 Duo E6600 @ 3,15GHz (350x9)
- 2x1GB OCZ PC6400 @ 700MHz @ CL4-5-4-15
- Sapphire X1900XTX + X1900Crossfire @625/725MHz

Software:
- Windows XP SP2 NL
- Direct X9.0c
- ATi Catalyst 6.10
- Futuremark 3DMark05

Catalyst settings:
- Mipmap detail level = Quality
- Enable Adaptive AA = Yes, Quality
- High Quality AF = Disabled

Resultaten 3DMark 05 - Crossfire

• 1024x768 (no AA/AF) = 17548
• 1024x768 (4xAA/8xAF) = 14093
• 1280x1024 (no AA/AF) = 16595
• 1280x1024 (4xAA/8xAF) = 12582
• 1680x1050 (no AA/AF) = 15589
• 1680x1050 (4xAA/8xAF) = 11694

Klik hier voor een grafiek

Resultaten 3DMark 06 - Crossfire
1024x768, no AA/AF
SM2.0 = 4743
SM3.0 = 5705
CPU = 2713
Total = 11468

1280x1024, no AA/AF
SM2.0 = 4254
SM3.0 = 4707
CPU = 2706
Total = 10198

Naast 3DMark heb ik ook wat games gespeeld om een gevoel te krijgen van de extra performance van Crossfire. Ik heb hier geen harde cijfers van, maar er zijn wel een aantal games die beter draaien op Crossfire.

Totnogtoe heb ik winst gezien in Farcry en NFS MW & UG2. Call of Duty 2 voelde niet zo veel sneller aan en Company of Heroes voelt met Crossfire zelfs wat trager en schokkeriger aan dan met een single X1900XTX. Deze gemengde resultaten zijn waarschijnlijk nog de kinderziektes van Crossfire op de Intel 965 chipset. Ik kan dan ook niet wachten op Catalyst 6.10, waarmee mijn Crossfire iets volwassener wordt en net wat meer solide presteert in real life.

Overklokbaarheid
De overklokbaarheid is prima in orde. Ondanks het feit dat deze kaart standaard al een hittemonster is was het geen probleem om de snelheden van de Crossfire edition op te trekken naar het niveau van de XTX (625/725 vs. 650/775). Dit zonder voltage aanpassingen. Zowel mijn XTX als mijn XT CF draaien nu dus op XTX speeds, en dat geeft wel een prettig gevoel. Ik ben niet van plan om verder over te klokken. Het is me zo snel zat en de videokaart wordt al warm genoeg zo.

Warmte en geluidsproductie
Voordat ik met Crossfire aan de slag kon was het noodzakelijk om mijn amper 2 jaar oude 450W voeding te vervangen. Met mijn nieuwe 700W voeding van BeQuiet is het geen probleem om dit systeem van stroom te voorzien. Dat er een sterke voeding nodig is voor Crossfire is wel duidelijk, want de kaart wordt onder volle belasting al gauw 80-90 graden! Vroeger was ik altijd een temperatuurfreak, maar tegenwoordig boeit de temperatuur mij niet zoveel meer. Zolang het op fabrieksspecs maar werkt is het goed. Overclocken heeft een lage prioriteit, dus dat komt wel goed uit.

Ik moet nog wel opmerken dat de geluidsproductie tijdens het booten niet om te harden is. Hoewel de X1900XT CF al bijna meteen terugvalt op 27% fanspeed, doet de XTX dat pas halverwege het laden van Windows. Dat is best irritant, want het is serieus een stofzuigerlawaai. Ook tijdens het gamen zul je de videokaarten zo nu en dan horen.

Beeldkwaliteit
De beeldkwaliteit in 2D modus is uitmuntend. Ik maak gebruik van een 20 inch widescreen TFT scherm, welke alleen via VGA aan te sluiten is. Toch ziet het beeld er strak en rustig uit. De kleuren zijn uitstekend.

Een negatief puntje over de beeldkwaliteit is die in 3D modus. Ik weet niet of het een algemeen probleem is bij Crossfire, maar in de meeste games zie ik lichte trillingen over het scherm gaan,m iets wat lijkt op problemen met de refreshrate. Deze is echter wel goed ingesteld volgens het Catalyst Control center, ook Vsynch aanzetten lost dit probleem niet op. De trillingen/golfjes in het beeld zijn alleen zichtbaar als je stilstaat. Zolang het beeld in beweging is (bijna altijd bij games ) zie ik gelukkig niets van de trillingen.

[img=620]VfsiKbPK[/img]Crossfire neemt serieus veel ruimte in onderin je kast..

Drivers en ondersteuning
Het feit dat ATi Crossfire mogelijk heeft gemaakt op de Intel 965 chipset verdient op zich al een pluim. Ik gebruik de Catalyst drivers met veel plezier en het Catalyst Control Center is naar mijn mening erg compleet en erg gebruiksvriendelijk. Op dit punt ben ik dus positief. Enkele pre-releases van Catalyst 6.10 lieten nog wat extra performancewinst zien voor Crossfire op Intel 965 chipset. De toekomst ziet er dus ook gunstig uit.

Conclusie
De Sapphire X1900XT CF is een zeer snelle videokaart en doet zijn naam als high-end zeker eer aan. De featureset is erg uitgebreid en door de dual-link DVI connectors is het ook geen probleem om enorme TFT schermen aan te sluiten op deze videokaart. Helaas gaat al het grafische geweld wel gepaard met een enorme hitte en geluidsproductie, maar dat is wel te ondervangen met alternatieve VGA koelers als de Arctic Accelero X2 en consorten.

18-10-06 - Benchmarkresultaten toegevoegd.
1-11-06 - Benchmarkresultaten geupdated.