Minisforum Venus UM690, 16GB ram, 512GB opslag

Introductie

Ik had mijn UM690 een maand geleden gekocht bij Minisforum met 32gb RAM en 512GB SSD. Mijn UM690 werd geleverd met Kingston RAM (4800Mhz) en SSD (NVME PCIe gen 4) onderdelen. Op de meegeleverde installatie van Windows 11 pro had ik meteen de prestaties van dit kleine PCtje onder de loep genomen. Mijn SSD werd meegeleverd met een goede heatsink, die tot het RAM spande (niet die met elastiekjes), dus dat was een aangename verrassing. De reden voor de keuze van deze miniPC is eenvoudig: lage energieverbruik, hele goede prestaties en genoeg uitbreidingsmogelijkheden.

Trouble en troubleshooting

Alle drivers geupdate en CS:GO geprobeerd als game. Op de eSport setting in AMD Adrenalin kreeg ik al gauw te maken met crashes en op den duur werd dat erger en ging het over naar hard re-boots. Tijd om te kijken waar het probleem lag in CS:GO (inspanning). HW monitor geïnstalleerd en temperaturen en clockspeeds in de gaten gehouden. In de BIOS gespeeld met de max TDP (verlaging) deed niet veel. Temperaturen van het werkgeheugen en de SSD waren ver boven mijn comfort grens. Het werkgeheugen tikte gemakkelijk 90 graden aan bij inspanning. Na het re-seaten van enkel en dubbel RAM op stock snelheid werd duidelijk dat beide kaarten niet stabiel konden runnen op 4800Mhz. Het downclocken van RAM onder de stock (4200Mhz) had het stabiliteitsprobleem echter opgelost.

Een korte Google zoektocht liet al snel zien dat er inmiddels op Reddit meerdere gebruikers kampten met problemen met het meegeleverde Kingston werkgeheugen. Case mods hebben voor sommigen de issues verholpen, waar het voor anderen aan moest komen tot vervanging van het RAM. Dat heb ik ook gedaan. Crucial 5600Mhz 32GB kitje aangeschaft en voila, problemen waren weg. Wel nog steeds te hoge temperaturen geobserveerd.

Lange termijn oplossing

Dus hoog tijd om mijn innerlijke Tweaker los te laten en actieve koeling te implementeren aan de kant zonder koeling. Ik had nog een usb fan kitje liggen waar de fans uit zijn gesloopt om met een mesh PVC plaat (120 mm fan platen) later te bevestigen aan mijn UM690. De 120 en 140mm fan mesh plaatjes moeten nog binnenkomen, maar een pilot experiment liet al duidelijk merken dat enige actieve koeling de warme kant zeer goed afkoelt.

Alternatieven om in overweging te houden

Tegen de tijd van het schrijven van deze review, is Minisforum inmiddels al weer bezig met de volgende generatie, de UM790 pro met een Radeon 780M iGPU die ook terug te vinden is in Asus ROG Ally reeks. Ik raad zeer aan voor de UM790 pro te gaan, aangezien deze dus actieve koeling aan beide kanten heeft. Hiermee wordt dat dus het geweldige apparaat wat deze UM690 had moeten zijn. Daarnaast heeft de nieuwe serie ook 2 volle snelheid gen 4 mPCIe (4x) slots, wat het makkelijker maakt later een eGPU ernaast erbij te prikken. Thunderbolt is namelijk veel te prijzig en stotterig in vergelijking met het opkomende Oculink (of andere m.2 eGPU oplossingen). Zeker Oculink heeft alle voordelen van Thunderbolt en hogere snelheid, betere stabiliteit en lagere aanschafprijs.

Als laatste is een dubbele USB4 ingang voor een goede toevoeging bij de opvolger. Ik had het niet verwacht maar ik heb de poort permanent in gebruik omdat mijn curved Gigabyte monitor maar tot de 100Hz gaat via HDMI en ik dus de USB4 met displayport moet gebruiken voor 144Hz. Stiekem laad ik toch best vaak mijn mobiel snel op via USB-C naar USB-C van het USB4 slot, dat stukken sneller gaat dan de 10Gbit SSD USB poort aan de voorklant.

Conclusie

De UM690 is een geweldig apparaatje met specificaties die genoeg zijn licht PC te gamen of emulatie te runnen. Er is een actieve koeling mod nodig om de maximale prestaties uit dit beestje te halen. Bij aanschaf van een UM690 wordt wel aangeraden voor de barebone variant te gaan, want het Kingston werkgeheugen is een hit or miss op stock settings en er zijn betere nvme schijven te krijgen voor het prijsverschil. Qua uitbreidingsmogelijkheden is het leuk Thunderbolt te hebben, maar voor de modders zou Oculink de boel pas echt opschudden. Daar is de volgende generatie beter geschikt voor met 2 nvme sloten, hierdoor hoef je niet je besturingssysteem op een 2.5inch SATA SSD over te zetten.

Bios settings op mijn UM690:
TDP 54W (pas verhoogt na toevoeging actieve koeling)
RAM 5600Mhz (Crucial; stock snelheid gelaten!)
iGPU memory 8GB
Fan speed max at 85 graden celcius

Update op mod

- USB poort voor power (wou niets permanent solderen, mocht ik toch aanpassingen willen maken)
- zhiyu pmw programmable klein boardje met temp sensor tussen ram sloten geplaatst, standaard erg laag rpm, 30 graden inschakeling op midden rpm, +15graden voor stappen tot max.
- pmw 5010 fan (erg stil)
- Plexiglas custom cut (Aliexpress, eigen illustrator design aangeleverd.
- Fan mesh op maat geknipt
- Lange schroeven (ooit hele selectie schroeven besteld van Dealextreme)

Totale kosten 25-30eu. Tools om wat plastic weg te slijpen en gaten te boren (die misten in plexiglas, ondanks design) had ik uiteraard al.

Temp onder max stress (stress test) is op huidige programmering onder de 60-65 voor de onderste so-dimm. Gen4 SSD blijft ook beter koel nu.