Samsung Galaxy Book3 Pro 360 (16", i7, 16GB, 1TB SSD, Qwerty) Grafiet

Samsung Galaxy Book 3 Pro 360 – Voor wie is dit?

Als initiatief vanuit het Tweakers Testpanel ben ik gekozen om de Samsung Galaxy Book 3 Pro 360 (een mond vol) te reviewen. Ik heb bij de bekendmaking aan Tweakers gelijk duidelijk gemaakt: “ik ga helemaal eerlijk” over dit ding zijn. Dat klinkt vooringenomen, en mogelijk: “gelijk negatief”, maar ik ben van mening dat ‘kort en bondig’ niet altijd gepast is. En dat is zeker bij deze laptop aan de orde.

Ik ben namelijk iets van een laptop/PC aficionado. Ik heb al zo’n 26 jaar een laptop als ‘copiloot’, en heb een hoop evolutie en de-evolutie meegemaakt. Gedurende die tijd ben ik van scholier, naar professional, naar senior gegaan, en ook in het werk heb ik gezien dat “de werkplek” niet bestaat. De ene persoon wil een lap-top om mee te gamen, een ander wil een laptop om mee te schrijven, een ander werkt er mee om te coden, en weer iemand anders wil er mee in een put in de modder staan, en minder dingen van papier later op kantoor overschrijven. Laptops zijn er in vele soorten en mate, en ik heb een unieke positie als GIS-professional dat ik ze allemaal ken. Ik code, ik schrijf, ik bouw 3D werelden, ik neem ze af in het veld, ik query mega datasets, ik vul excel sheets in, en ik adviseer over werkplekken voor techneuten, veldwerkers, en kantoorwerkers.

De Galaxy Book 3 Pro 360 (OK als ik je Galaxy Book noem?) LIJKT iets van dat alles te kunnen. Is het ook goed hierin? Dat is wat ik wil beantwoorden in deze review.HardwareAls initiatief vanuit het Tweakers Testpanel ben ik gekozen om de Samsung Galaxy Book 3 Pro 360 (een mond vol) te reviewen. Ik heb bij de bekendmaking aan Tweakers gelijk duidelijk gemaakt: “ik ga helemaal eerlijk” over dit ding zijn. Dat klinkt vooringenomen, en mogelijk: “gelijk negatief”, maar ik ben van mening dat ‘kort en bondig’ niet altijd gepast is. En dat is zeker bij deze laptop aan de orde.

Ik ben namelijk iets van een laptop/PC aficionado. Ik heb al zo’n 26 jaar een laptop als ‘copiloot’, en heb een hoop evolutie en de-evolutie meegemaakt. Gedurende die tijd ben ik van scholier, naar professional, naar senior gegaan, en ook in het werk heb ik gezien dat “de werkplek” niet bestaat. De ene persoon wil een laptop om mee te gamen, een ander wil een laptop om mee te schrijven, een ander werkt er mee om te coden, en weer iemand anders wil er mee in een put in de modder staan, en minder dingen van papier later op kantoor overschrijven. Laptops zijn er in vele soorten en mate, en ik heb een unieke positie als GIS-professional dat ik ze allemaal ken. Ik code, ik schrijf, ik bouw 3D werelden, ik neem ze af in het veld, ik query mega datasets, ik vul excel sheets in, en ik adviseer over werkplekken voor techneuten, veldwerkers, en kantoorwerkers.

De Galaxy Book 3 Pro 360 (OK als ik je Galaxy Book noem?) LIJKT iets van dat alles te kunnen. Is het ook goed hierin? Dat is wat ik wil beantwoorden in deze review.

Hardware

Dat deze laptop high-end gepositioneerd wordt is in veel aspecten duidelijk. Naast de prijs (bij publicatie: €2299) is alles van dit pakketje high end. De verpakking straalt luxe uit, de bijgeleverde lader is van het formaat van een telefoonlader maar toch in staat om met een standaard USB-C plug de laptop op te laden (met de meegeleverde lader lukt dit in iets meer dan 2 uur), de techniek is van de nieuwste generatie uit de Intel stal, en alles van deze laptop schreeuwt: “paradepaartje van Samsung”. En dat blijkt ook; het chassis is stevig, relatief vingerafdruk bestendig, makkelijk schoon te maken, rigide, en toch licht (voor een ‘16”’-klasse machine).

SSD

Het is daarom dan ook opvallend maar ook grappig dat hoewel de laptop alles schreeuwt van: “dit kan Samsung”, er een Western Digital SSD in zit. Desalniettemin presteert de SSD goed. Het is duidelijk een midden-naar-top SSD: trager dan de Samsung 980 Pro in mijn privé PC. Die zou je echter in de laptop kunnen plaatsen, want de SSD is “enigszins” vervangbaar. Veel benchmarks heb ik hierbij niet gedraaid (nou, heb ik wel, maar het voegt niet veel toe aan dit artikel):


De Western Digital SSD in de Samsung laptop


De Samsung SSD in de... Niet een laptop

Upgradebaarheid & repareerbaarheid

Enigszins vervangbaar was tussen aanhalingstekens, want de laptop is niet zonder schade open te maken (disclaimer: om vriendjes te blijven met tweakers heb ik dit niet gedaan, ik heb slechts externe bronnen bevestigd: de schroeven zitten onder de rubber pootjes, en die pootjes krijg je nooit meer terug gelijmd zoals het was af-fabriek).

Het is echter gelijk het enige wat je aan de hardware kan doen, want dit is in elk aspect verder een ‘thin & light’. Het geheugen is vast gesoldeerd, dus na aanschaf ga je hier nooit meer iets aan kunnen doen. Ook zaken als poorten zitten vast op het moederbord, en zul je niet met een simpele ribboncable kunnen vervangen. Deze laptop is zoals hij is, voor de rest van z’n levensduur, en erg slecht te repareren. Dat de SSD te repareren is, beschouw ik echter wel als een klein lichtpuntje, dat is naast de fans een van die dingen die je het snelste zal vervangen. Qua geheugen heb je veel keuze, zolang het maar 16GB is. Dat is gelijk het hoogste én het laagste wat je gaat krijgen. Voor veel werkzaamheden ruim voldoende, maar voor veel tech/GIS/BIM-werk… niet voldoende. Ook sommige data-analyse mensen zullen zelfs áls ze een externe omgeving tot hun beschikking hebben, graag wat meer geheugen in hun machine zien dan 16GB. Het is wel lekker snel geheugen, 6000MT/s, zei het met een wat hoge latency).


Het geheugen in task manager. 8 van 8 rows in gebruik in de 'row of chips' configuratie.

CPU & GPU (en benchmarks)

Het kloppend hart van deze laptop is een mobiele Raptor lake CPU. De Intel Core i7-1360P is gelijk de ‘drager’ van de enige GPU in deze laptop, en het gebrek aan ‘vijf’ cijfers geeft al gelijk aan: dit is een NOG energie zuinigere variant dan de typische laptop CPU’s.

Met dat in het achterhoofd vindt ik het vrij lastig om merknamen als i7 en i9 te benoemen, zeker omdat het inter-generationeel niks betekend. Ook AMD maakt zich hier schuldig aan, dus benoem ik dit beestje als de 1360p. Een CPU met 4 performance cores, en 8 efficiency cores, met een TDP van 28W. Grappig detail: dat is slechts een guideline. Tijdens een load-test heb ik CPU package naar 41W zien vliegen, maar het sys-teem in zijn totaal bleef altijd onder de 65W. Pals als de CPU warm genoeg is valt het geheel terug naar de 28W, waarbij de CPU onder belasting nooit boven de 96 graden celsius komt. Niet bijzonder tegenwoordig, maar zelfs tijdens dit soort belasting is de laptop stil te noemen (maar wel hoorbaar), en binnen spec. De fans zijn ook niet van het soort “jets” dat je er irritatie van ondervindt, maar dat kan persoonlijk zijn. Voor de dikte van de laptop is dit ‘well done’. Binnen ‘boost’ window gaat de 1360p naar een mooie 5GHz, maar zodra de temperatuur binnen/op de grens is wordt er gependeld naar 2,2-2,4GHz.

Dat gezegd hebbende… wat koop je voor een 1360p? Oef… laat ik het zo zeggen: het is een ‘thin & light’.

Cinebench Single en Multi vergelijking tussen 3 laptops... en een desktop zelfbouw PC.

Uit Cinebench blijkt dat deze CPU snel is. In de context van een laptop CPU van “3” of zelfs “5” generaties geleden. Dat is echter meer te onderschrijven aan het feit aan de architectuur (Intel is na 11th gen hard bij zichzelf gaan kijken en heeft een paar érg goede architecturele verbeteringen doorgevoerd door toenemende concurrentie), maar niet aan de chip zelf. Zoals we zien aan de 13900k in een desktop PC zit er een hoop ‘rek’ in deze architectuur. De 13900k verbruikt echter wat meer dan 28w, en zeker in het idle verbruik (de 1360p gaat naar 3W package power). Kijken we echter naar de load, en koppelen we tijd als een factor, dan is de 13900k geknepen op 180W sneller klaar, maar verbruikt hij exact even veel energie als de 1360p (waarvoor valt te argumenteren dat deze bovendien in bepaalde loads een nadeel heeft).

Kijken we naar ‘wat biedt deze cpu’ is dat zeker niet iets wat past bij een high-end GIS werkplek. Ook niet bij een cad of datascience werkplek. Dit is een kantoorautomatiseringslaptop met 2D gebruik. Wel lekker snel daarvoor, maar zeker niet een data-driven megamachine. Voor gamen zal ik er echter nog wel een argument voor durven maken… maar de rest van de laptop leent zich daar niet voor. De geïntegreerde Iris Xe graphics zijn namelijk welliswaar beter dan ze ooit waren voor Intel-begrippen, maar het zijn verre van ‘snelle’ videokaarten. Gamen zal dan ook niet al té snel gaan, en de hoge schermresolutie is daarbij alleen maar nóg meer hindernis:

Poorten

Overige hardware vind ik de noemer ‘connectiviteit’.


Voor een thin en light wil ik aangeven dat USB-A geweldig is. Full-size HDMI ook, het is alleen jammer dat het niet HDMI2.1 “48GBPS”-spec is. Het label zegt wel HDMI2.1 maar buyer beware. Het staat ook niet meer op de website, maar 4k120Hz is me niet gelukt. Voor een kantoor situatie waarbij een powerpoint gedeeld wordt prima, maar qua visueel vermogen is het lastig dat je op thunderbolt 4 (2 poorten) na naast het interne scherm geen kans hebt om een visueel spektakel extern te delen. HDMI is zo’n chaos-spec geworden, maar desalniettemin: zeker in een kantoor/deel sessie haast belangrijker dan thunderbolt dat ik de poort die er nu op zit haast als onvergeeflijk beschouw in de context van het scherm.

Wifi & ethernet

Wifi is een Intel Wi-Fi 6E AX211 adapter, met een antenne setup die ‘redelijk’ te benoemen valt. Ik heb in mijn huis drie AP’s (woonkamer, overloop, zolder, alles Ubiquiti) en hoewel een paar apparaten wel vanaf de woonkamer naar de zolder kunnen komen, lukt het deze laptop niet. Toegegeven: een randgeval, maar toch de moeite waard om te noemen. De kaart is wel stabiel, en snel, maar helaas: ook het enige wat in de laptop zit aan netwerkcommunicatie. Ethernet, al dan niet via een dongle, zou fijn zijn geweest.

Draagbaarheid

Qua gewicht en draagbaarheid is de laptop geweldig: hij past makkelijk in mijn rugzak, en voelt zelfs na twee dagen meesjouwen goed te tillen.

Batterij

Dit brengt me ook op de batterij. Het is een 73wH batterij, en dat is in de praktijk genoeg voor een dag ‘beetje dom browsen en wat YouTube’. Wat voor mij ook equivalent is aan Word, Excel, PowerPoint. Ga je meer doen, zoals wat compiles, debug acties, en Valheim tijdens de lunch… dan gaat het snel voorbij. Er zijn energie-instellingen, maar in de praktijk betekend dit vooral dat je de snelheid halveert. En laat ik eerlijk zijn: de performance van de ‘computer’ is niet de grootste zuupert. Dat is het scherm. Zelfs met Windows Modern Stand-by is de laptop in staat om met 5 dagen ‘slapen in de tas’ slechts zo’n 10% accu kwijt te raken. Dat is na zoveel problemen en slechte firmware implementaties een verademing. Nadeel: er is op de soft-ware in Windows na niet veel in te stellen. Ik heb niet de moeite genomen om een desktop Linux erop te zetten (je kiest immers toch altijd de verkeerde), maar uit eigen ervaring is het afwezig zijn van S3/power state instellingen in de UEFI-BIOS een indicator voor het ‘is het ook op accu een goede laptop’-verhaal bij Linux. Al dan niet: voor een 500 DisplayHDR TrueBlack scherm hebbende OLED-laptop een indrukwekkend verhaal met de accu: goed bruikbaar, en ik heb er vertrouwen in dat het ook zo blijft, immers, er zijn instellingen voor maximale laad/ontlaad limieten, en de accu/software communiceren goed met elkaar. De meegeleverde brick is een 65W USB-C-plug voorziene PD adapter die 5 t/m 20V kan leveren. De meegeleverde USB-C kabel kan ook data vervoeren.

(kat voor likes)

Scherm, touch, pen

Het scherm is denk ik het grootste stuk pracht bij deze laptop. Een 2880x1800 stuk OLED-wonder. Zoals bekend hebben OLED’s een paar grote voordelen: ze zijn self-emitting (dus geen achtergrond verlichting, zwart is ook echt zwart), en schakelen instant. Beweging is vloeiend, en waar een lage refreshrate op LCD dan ook ‘verborgen’ blijft, heb je op OLED dan al snel een ‘schokkend’ beeld. Samsung lost dit op door het scherm óók nog eens 120Hz te maken. Okay, stop, het ultieme scherm ís al ultiem. En dat is waar Samsung dan nog eens een stap er bovenop doet: het scherm is ook nog eens HDR. En om het af te maken zijn de verhoudingen 16:10. Hoewel de laptop exact even breed is als een Dell XPS15, is deze significant minder diep. En dat is voor mij een voordeel van de Samsung.



Standaard wordt de laptop op 2880x1800 200% scaling geleverd. Dat maakt de effectieve werkplek 1440*900. Beetje jaren ’00, en hoogst ongewenst. Door de hoge DPI kan je echter vrij eenvoudig ‘oneven’ scalen zonder dat ouderwetse applicaties er direct lelijk uitzien. Op 100% is de pixel density eigenlijk té hoog voor nut, maar op 150% is het scherm voor mij (38 jaar oude oogjes) perfect. En dat is toepasselijk hetzelfde als wat je zal krijgen op een 1920*1200 resolutie, qua werkplek. Ideaal.



Qua kleur is het een feest. Contrast, helderheid, maar ook: precisie is aanwezig. De bijgeleverde Samsung-software (op OneUI gebaseerd!) bied bovendien een hoop keuze profielen varierend van kleurecht tot aanpassen aan licht, tot zuurstokkleurtjes. AdobeRGB profielen, P3 profielen, SRGB-profielen, en standaard “AMOLED” profielen zijn beschikbaar, en bovendien via het standaard Windows 11 kleurprofiel scherm te selecteren. Samsung heeft hun best gedaan om alles dus ook standaard bedienbaar te houden.



Het scherm is tevens een ‘dubbel touch’-scherm: dubbel, want naast 10-vinger capitatief touch (van goodix een Chinees touch driver merk, wie telt…), is er ook ondersteuning voor de S-pen. De S-pen… heb ik meningen over. Het is feitelijk een wacom-stijl touchpen met drukniveau (maar liefst 4096 niveaus). Een achtergummetje zit er niet op (dat moet via een knopje), en een plek om hem op te bergen in de laptop is er ook niet. Dat maakt de pen eigenlijk een gimmick. Mijn gedachte na een weekje de laptop op werk meenemen is: “ik raak die pen kwijt”.

Het scherm is reflectief, en ondanks de hoge helderheid van het scherm, valt er buiten overdag niet veel te zien. Het scherm is voorzien van een lichtsensor, en bovendien: een webcam bovenin de rand. Het kan dus wél, Dell. Het scherm heeft ook afgeronde hoeken. Dit zou sommige micro-UI’s lastig kunnen maken, maar is in de praktijk niet lastig geweest, en zelfs enigszins stijlvol.



Het scherm kan bovendien (zoals de naam suggereert) 360 graden rondom de laptop draaien, en helemaal vlak aan de achterkant komen van de laptop. Dit zorgt er voor dat het toetsenbord (wat netjes uitgeschakeld wordt) aan de onderkant is. Op tafel best een lastige situatie, want er zijn geen rubberen ‘voetjes’. De laptop glijd dus alle kanten uit. Ook in lessenaar-stand (voor het tekenen) is dat niet praktisch. Als teken-tablet stand-alone/zonder rubberen mat is dit dus niet praktisch.

Als tablet algemeen is dit ook geen goede tablet. Hoewel de touch bediening van Windows ook qua gebaren goed werkt, en de touch zelf is prima, is de combinatie “vasthouden” en “bedienen” erg lastig. Puur door het vasthouden zijn er constant door ‘valse positives’. Mijn ‘veldwerk GIS’-testapplicatie had daardoor constant false positives.

Input & bediening

Hier kan ik kort over zijn. Dit is wennen. Samsung heeft gekozen voor een jumbo-touchpad. Dat touchpad werkt bovendien érg goed. Voor gewoon ‘muiswerk’ is het fijn werken. Het touchpad zit bovendien centraal tussen L-ALT en R-CTRL, en dat maakt type-duim-touchpad werk erg fijn. Wat minder fijn is, is het numpad. Ik ben normaal vóór numpads, maar de combinatie van het geheel maakt de laptop onnatuurlijk.


... let niet op de sticker, want once seen, can't be unseen

Misschien is dat ook gewenning, maar ik heb er nog niet aan kunnen wennen. Hoewel het toetsenbord een (superieure, fight me als je het er niet mee eens bent!) ANSI-layout heeft, en érg fijn typed, heb ik de neiging om toch iets té snel het touchpad te raken als ik mijn vingers op home-row (F/J) zet. Dat is een nieuwe voor mij!

Het numpad gedeelte mist bovendien een numlock LED (die is er ook niet standaard in-software), waardoor standaard gebruik lastig kan zijn. Het reken-gedeelte (enter/+/-/*//) is bovendien afwijkend. Dat is echter goed te wennen. Op een of andere manier heb ik wel moeite met de asymmetrie van het toetsenord in relatie tot het touchpad. Ik zeg dit niet vaak, maar een iets kleiner touchpad was misschien wel “OK” ge-weest!

Travel/voorkeuren is een heel persoonlijk ding, maar ik kan snel typen op dit laptop. Mijn normale dagelijke driver heeft tot dankbaarheid van mijn collega’s (en de lokale noisecancellingkoptelefoon boer) Cherry MX Blue’s, dus je zou wel kunnen stellen dat ik van een ‘tactile’ ervaring houd. Ondanks korte travel kan ik snel, en precies typen op dit toetsenbord. De feedback is ook goed aanwezig. De laptop is bovendien niet zo rubberig of zwaar, en dat is goed.

Wat wel jammer is, en dat past eigenlijk ook wel onder het scherm, is dat deze laptop (zonder 5G module, soms heb je dit als bijvangst van een 5G module) géén positiebepaling. Naast een tech/GIS/cad laptop (op specs), en “bank hangen”-tablet (op basis van false touches) valt deze laptop dus ook af als veldwerk-GIS laptop. Niets wat met een externe GNSS-module niet kan opgelost worden (de laptop heeft bluetooth) maar voor simpele veldcaptures met ArcGIS Collector, of Quickcapture heeft deze laptop zonder enige verbinding gewoon geen positie. Verbind je met internet via een 5G hotspot in mijn Galaxy Z Fold 2 5G (mocht andere Samsung-producten noemen, meer in software), kom je op een precisie van… ongeveer 170km. Nutteloos.

Vooralsnog is deze laptop goed in typen en klikken, maar niet zo goed in touch, of tekenen op het bureau (wel vanuit de hand!). Om ‘blind’ te beginnen is het asymmetrische van de laptop wat wennen, maar het went wel. Dit zou makkelijker zijn als het touchpad kleiner was.

Software

De laptop wordt geleverd af-fabriek met Windows 11 Home. Niet onaangenaam, maar wel een beperking voor zakelijk gebruik, waarbij een enterprise deployment doorgaans gangbaar is. Net zoals op telefoons, is een laptop iets waar een fabrikant doorgaans ook een eigen ‘sausje’ overheen gooit, én wat meer marge op probeert te halen door apps te bundelen.

De ene categorie vind ik acceptabel: het kan een voordeel zijn in de bediening van de laptop, of zelfs een unieke meerwaarde (disclaimer: ik vind dat RGB-als-ambilight dat kan zijn, vanzelfsprekend is de RGB-software dan iets wat ik meeneem in de bediening). De andere categorie vind ik onacceptabel. Zo is er bij Samsung ook wat… ‘sponsorware’ meegeleverd. In dit geval McAfee. Naar mijn mening een waardeloos stuk software. Qua pure adware/antivirus biedt het niks boven op de standaard defender en het ‘stelsel van SAAS’ wat mail providers vaak bieden, en de ‘meerwaarde’ heeft een hoog snake-oil gehalte. In Nederland is een VPN-provider gewoon een extra laag van wantrouwen waar een ISP op zit, bijvoorbeeld, is McAfee meer te vertrouwen dan KPN? De uninstall was makkelijk, gelukkig, hoewel de gids van John McAfee zelf out of date is (niet voor de jongste lezers: https://www.youtube.com/watch?v=bKgf5PaBzyg – wijlen John McAfee zelf over het verwijderen van de virusscanner).

De wél acceptabele software die op de laptop staat is gemengd. Het is duidelijk dat Samsung OneUI (5) naar Windows heeft geport, en daar een hoop software op gebouwd heeft. Samsung Settings is best aardig: naast instellingen qua beeldscherm kleur, batterij beheer, en ‘boot als je het scherm openvouwt’, zijn er veelal ook standaard Windows links. Een paar zaken zijn nuttig in de Samsung-manier, zoals de accu beheersing, en power profile wisseling, en de software is érg snel (waar Asus nog wat van kan leren…), maar veel zaken zitten ook in Windows 11 zelf, zei het via colour profiles, of in de UEFI. Ook via FN-combo’s zijn veel zaken te bedienen. Dit is overigens een pluspunt: het maakt een ander OS een optie. Hiervoor moet je wel wát met het partitiebeheer doen, de hoofd partitie met alle opslag zit namelijk vlak ná de UEFI-partitie, en dit betekend dat de recovery partities (3 stuks, een van Windows zelf, twee Samsung-specifieke recovery partities voor in totaal zo’n 20GB verloren ruimte):



Veel van de Samsung-specifieke tools zitten achter een Samsung-account, maar werken ook redelijk goed zonder. Ik heb dit getest in combinatie met mijn Samsung Fold 2 5G, en zaken als een file van/naar de laptop zetten via een directe verbinding gaat goed. Zou ik het doen over een simpel USB-kabeltje? Eigenlijk niet. Zeker niet omdat USB-C naar USB-C ook gewoon werkt…

Gebruik

Op dit moment ben ik eigenlijk nog best aan het worstelen: voor wie IS deze laptop nou? Omdat ik de laptop een tijdje mocht lenen van Tweakers/Samsung, heb ik een paar ‘avonturen’ met deze laptop gehad, en ik heb ook constant door mensen over de laptop gesproken. Vragen gesteld over het uiterlijk.

Al in al valt de laptop in smaak: hij ziet er mooi uit, voelt degelijk, en ‘dat scherm… wauw’. Dingen als onprak-tische pennen en de scheve stickers (can… not… unsee) worden daardoor snel vergeven. Maar dit is een laptop van €2299… da’s veel geld! Dus ik ben gaan ‘roleplayen’.

• De Gamer
• De software architect
• De presentator
• De GIS-veldwerker

De Gamer

Tsja, wat kan ik zeggen. Bij Hardware wisten we het eigenlijk al, want benchmarks, maar even serieus gamen leert me vrij snel: 17 tot 19fps is bij Valheim al mooi op de native resolutie met medium settings:

(we zien dat m’n keuken z’n schoorsteen niet eens helemaal inrendert want medium settings).


Gaan we naar 900p, dus 25% native resolutie, halen we 47fps. Nog niets om over naar huis te schrijven… het scherm echter… geeft me het gevoel dat ik er zó graag op zou willen gamen!!! Maar dit is geen gaming-laptop. Ik zou zeggen dat het 65W-argument een reden is, maar de realiteit leert me dat het een balans van componenten is: de combinatie scherm én grafische pracht is gewoonweg niet in het voordeel van deze laptop. En een persoonlijke jammere mocht gamen een factor beschouwd worden: geen onboard ethernet (uitvouwbare connectoren ZIJN een dingetje!!!) maakt hem naar mijn mening al helemaal niet geschikt voor online gamen.

De Software architect

Ik ben dat eigenlijk zelf. En stiekem denk ik graag dat ik ook nog steeds af en toe develop. Wat dat betreft ben ik heel erg blij met de 16:10 schermratio: voor VSCode, archimate, Visio, maar ook: technische GIS/CAD applicaties is het scherm geweldig. Gek genoeg is de CPU ook een redelijk beestje hiervoor. Ook voor technisch werk dus. Mocht 3D GIS/BIM een factor worden echter, dan is het al vrij snel over met de pret. Een gelikte demo geven van een 3D applicatie is ook not-done hoewel het scherm zich daar prima voor leent.

Wat ik ook belangrijk vind in deze rol is het verbinden met externe videoapparatuur… en hoewel Displayport goed werkt via de Thunderbolt poorten, ben ik zwáár teleurgesteld in de HDMI-poort. Gedeeltelijk heeft het HDMI-consortium dat zelf geregeld door de 2.0/2.1 versie nogal ‘vaag’ te maken; en gedeeltelijk heeft de consumentenelektronica sector dit ook gedaan door überhaupt HDMI ipv DP ‘groot’ te maken (daar zijn goe-de redenen voor echter), maar laat ik het zo zeggen: als je 60Hz wilt hebben in 4K, ben je maar beter fan van chroma subsampling. Ik heb dit getest door de HDMI-plug die uit m’n 3090 komt en naar een Denon 4700H z’n 8K/48gbit poort gaat ín de laptop te steken. Waar de 3090 een mooie 10-bit RGB naar 120Hz uitvoert, is de enige manier waarop ik RGB op 8 bit én 4K haal met deze laptop 30Hz. Op 60Hz lukt het enkel met 4:2:0 chroma subsampling. Het klinkt als muggenziften maar dit is daarmee slechts een 1080p-class HDMI-poort, en gezien de dominantie van HDMI is dit onacceptabel.

De presentator

Deze functie heb ik gekozen omdat ik verre ván een ‘creator’ ben. Maar hierbij wou ik beeld/grafisch werk én presentatiewerk benoemen. Het presentatiewerk heb ik al een stuk aan de Software architect gekoppeld, even vergeten hoe vaak ik wel niet zelf aan beamers/grote schermen hang, maar de ‘creator’ gaat wat verder natuurlijk. Hier heb ik naast schermkwaliteit (wat GOED is) dus ook de pen onder gehangen.



De pen werkt vrij redelijk voor zover mijn tekentalent gaat (familieleden die WEL kunnen tekenen waren iets te druk om tijdens deze review tijd te maken). In het tekenen hiervan echter viel me wel op dat de laptop om met één hand vast te houden terwijl je tekent zwaar is. Omdat het scherm flexibel genoeg is om op een andere hoek te zetten, is neerzetten echter een optie. Als je tekent wordt gelukkig wél je hand goed gedetecteerd, waardoor je door kunt blijven tekenen. De pen lijkt mij goed genoeg, en wat ik op papier kan, kan ik ook met de S-pen. Niet bijster veel, maar zoals je hierboven ziet: IK KAN EEN KAT TEKENEN. En wat generieke oude software meuk. Van mijn LG G2 TV en de kalibratie daarvan weet ik wel wát van kleurprofielen en het is mijn gevoel (ik mis de juiste testhardware én kennis, en laat dit graag over aan experts met gereedschap) dat dit veruit een van de beste beeldschermen is in laptops. Punt. 500 nits is tevens ruim voldoende voor het meeste gebruik. Schermretentie (‘burn in’) heb ik niet kunnen testen echter, en hoewel Samsung hun OLED-tech anders is dan die van LG, ben ik een van de ‘stille meerderheid’ die al jaren niet-TV doeleinden aan LG OLED’s heeft, en zelfs op m’n oude C7 (waarom ik nu weer voor een G2 ging) is er geen probleem. Ik heb er wel vertrouwen in, want OLED is erg ver gekomen.

De GIS-veldwerker

Een voordeel van een Nederlandse GIS-techneut te zijn die door het hele land werkt, is natuurlijk ook dat ik zo’n stereotype ben die z’n woning tijdens covid verkocht heeft om een grotere woning te kopen in de regio waar de familie vandaan komt. Ergens Groningen-Drenthe is dat dus voor mij. Omdat ik al eerder aangaf: GIS werk is óók veldwerk, en ik vanuit mijn werk boven gemiddeld veel ervaring heb met o.a. Panasonic Toughbooks (en hoe duur DIE kunnen zijn), heb ik de kans aangegrepen om te kijken wat deze ‘goedkopere’ laptop doet in vergelijking met andere veldwerk-op-consumenten-niveau machines kunnen doen. Dus stap ik op m’n fiets, laptop in rugzak, met als doel: de steenstapels die mijn voorouders ~tegelijk met de oude Egyptenaren neerzette. Allen zijn mijn voorouders zwaar inadequaat waardoor we in plaats van piramides in Drenthe dus… hunebedden hebben.

De laptop is ondanks de grootte erg draagbaar, en amper merkbaar in de rugzak. Ook in het veld er mee rondlopen is goed te doen. De ‘inwin’-GIS software werkt ook goed op de laptop, en offline kaarten die door ArcGIS vooraf ingeladen waren werken goed. Door de hoge DPI van het scherm ziet het geheel er bovendien prachtig uit.

Helaas is de reflectie in daglicht té zwaar. Darkmode UI’s en kaarten werken niet, en zelfs lightmode is lastig om iets mee te zien. Dat doet de Galaxy Fold weer beter…



Wat minder goed werkt… is de locatiebepaling. Er zit geen GPS op de laptop. De laptop is dus maar wat aan het gissen (pun intended):


Ook de camera is een teleurstelling. Het is een webcam, en dat is ook het enige waar het zich aan moet houden. Geen “even wat data inwinnen” of “foto voor uitleg”-camera:

Zoals linksboven te zien een pluk van mijn moet naar de kapper-kop, en dat is omdat de ENIGE camera op het tablet de webcam is. Er is geen makkelijke tablet-stijl-data-inwin-camera. Ter vergelijking wat de Fold2 (NIET bekend om zijn geweldige camera) ervan maakt:

Conclusie

Dit brengt mij tot een enigszins ongemakkelijke conclusie. Want ik wil dit een geweldige laptop vinden. Hij ligt goed op schoot, het scherm is fenomenaal, hij kan snel zijn zonder gaming laptop luid te worden, hij kan stil zijn, de accu is goed, en ik kan wennen aan het toetsenbord. Maar er zitten een hoop haken en ogen aan deze laptop. Het is namelijk een flut tablet voor bijna elke tablet use-case. Het tekenen is niet zo goed als bij andere pen-hebbende tekentablets, de pen is dom op te bergen (lees: niet), de GPU is notoir afwezig en de IGP is hooguit kantoorautomatisering niveau (ik beargumenteer dat zelfs daar soms meer voor nodig is maar ik ben een van die gasten die graag dingen in softwareoplossingen offload naar de GPU in zelfs 2D-webapplicaties).

De software is goed te noemen, maar niet zakelijk, en hoewel de meegeleverde McAfee me een behoorlijke afkeer geeft, is er tenminste omheen te werken. Liefhebbers van andere OS-en zullen zich dan ook wel redden met deze laptop. De connectiviteit is “redelijk”. Pluspunten zijn 2x thunderbolt, de meegeleverde lader, en de USB-A poort en headphone jack. Minpunten zijn “slechts” MicroSD en de HDMI-poort. Daar heb ik zelfs sterke meningen over. Ook het niet upgradebaar en repareerbaar zijn van de laptop buiten de SSD heb ik mijn bedenkingen bij. Dat de schroeven ONDER de rubber pootjes zitten is anti-consument te noemen, maar er is gelukkig in de laptop zelf geen lijm gebruikt bij de vervangbare onderdelen.

Dat brengt mij bij de kernvraag van deze laptop. Voor wie is hij? Oef… erg lastig. Dat scherm… is zó mooi. Ik heb echter het gevoel dat het op de verkeerde laptop zit. Voor wat hij kan, en waar hij goed in is, is de laptop namelijk veel te duur. Want de 360-gimmick vertaalt zich niet in erg bruikbare ‘extra’ scenario’s. Touch an-sich is namelijk erg goed zonder een volle tablet modus, en de tablet modus, zoals genoemd, is mede door de randen en false-positives gewoonweg niet goed te noemen.

Hoe jammer ik het ook vind puur als ‘laptop laptop’ deze machine terug te sturen (want via steam remote kan je er wel op gamen), en dat de review daarmee ophoudt (in auto-termen is deze laptop wel de aanleiding voor een hoop rubberneck-gedrag: hij trekt veel bekijks), zou ik hem niet zelf kopen. Zelfs als ik excessief veel geld over had. Ik zou wel een laptop met dit scherm kopen met dikkere specs, of deze specs met een goedkopere laptop (ik weet niet wáár de kosten in zitten), maar ik vermoed dat deze laptop voor wel meer mensen als niche kan worden omschreven. Zonder specialisatie, en áls hij er al een had: te duur. Jack of some trades, master of none.