Nikon Z9 Zwart

Nikon Z9 – spiegel- & sluiter-loze alleskunner

Dit is een gebruikersreview op basis van zo’n 8 maanden gebruik in combinatie met D850 camera’s. Voor alle details over de Z9 camera en een uitgebreide productreview, kijk dan vooral op: https://www.dpreview.com/reviews/nikon-z9-review-a-dslr-like-stills-video-monster
Omdat de camera nog geen 2 maanden geleden een nieuwe firmware versie (3.0) heeft gekregen die grote verbeteringen en toevoegingen brengt is deze video over deze update mogelijk ook nog interessant: https://youtu.be/TlkVHygOolQ

Ergonomie & Bouw

De Z9 is goed ergonomisch gevormd, voor zowel kleine als middel/normale handen/vingers. Wie professionele Nikon DSLR camera’s gewend is en deze voor het eerst oppakt merkt hoe goed deze aansluit bij de laatste D4/5/6 camera’s of bijvoorbeeld de D850 met grip. De body is iets kleiner qua vorm en een ‘knoppen-paradijs’ Door de grootte van de Z9 is dit niet hinderlijk, voldoende ruimte om je vingers te laten rusten of blindelings je keuze te kunnen maken tussen de knoppen. Enkele knoppen/functies zijn wel verschoven van eerdere modellen. Door de mogelijkheid om veel knoppen te programmeren naar andere functies is dit deels op te lossen.
Uitermate stevig gebouwd en met een prettige response bij het gebruik van knoppen, selectie wieltjes en de joystickjes. Ook na vele duizenden keren van indrukken, rond bewegen of open- en dichtklappen nog geen enkele vorm van slijtage merkbaar. Het rubber of beter gezegd bekleding op de grip en rest van de Z9 body is van het nieuwere type, minder zacht maar ook veel minder vatbaar voor slijtage en uitlubbering. De camera is uitstekend beschermt tegen regen. Urenlang in regen heeft geen enkel probleem opgeleverd. Ondanks hete zomerdagen en hoge temperaturen geen wit uitgeslagen rubber of dat vervormd is. Af en toe even af doen met een vochtige doek met gedemineraliseerd water is voldoende.

Er zijn 4 specifieke functie knoppen op de body, waarvan 3 heel handig gepositioneerd zijn op de voorkant die onder elkaar naast de grip met een vinger goed te bereiken zijn.
Nadeel is dan wel dat Nikon deels bepaalt welke functionaliteit aan welke functieknop wordt toebedeeld. Bijv. het schakelen tussen automatische en handmatige iso keuze kun je niet aan elke functieknop verbinden. Ondanks dat je veel kan aanpassen missen er nog een aantal functies die handig zouden zijn. Zoals na het maken van elke foto – deze automatisch gelijk op het LCD scherm wordt getoond als alleen de zoeker voor focussen wordt gebruikt, net als bij de spiegelreflex camera’s zo is.

De camera heeft naast geen spiegel ook geen mechanische sluitermechanisme t.b.v. fotografie, hierdoor is slijtage van dit slijtage onderhevig onderdeel niet aanwezig. Om de sensor te beschermen zit er wel een sluiter mechanisme. Deze kun je bijvoorbeeld instellen om neer te klappen als je de camera uitzet om een lens te bevestigen, om vuil of eventueel beschadiging van de sensor te voorkomen. Het werkt goed want na maanden van gebruik is de sensor bijna net zo schoon als na levering van de camera.


Het mechanische sluitermechanisme dient alleen voor de bescherming van de sensor

Digitale zoeker

De digitale zoeker is groot en vooral heel helder en na een firmware update met maximaal 120Hz verversingsmogelijkheid ook vloeiend. Het beeld in de zoeker kan ook worden aangepast voor gebruikers die een bril dragen door het hele beeld iets te verkleinen en in het midden te plaatsen van de zoeker, zodat ook het hele zoekerbeeld (en alle instellingicoontjes) goed zichtbaar zijn.

LCD scherm

Goede grootte, kwaliteit en voldoende resolutie om zowel beelden op 100% terug te bekijken als ook om het te gebruiken om te focussen. Ook in fel licht
Het LCD scherm is in twee delen uit te klappen maar niet geheel naar links of rechts te draaien. De constructie waar het scherm aan hangt zit in het midden achter het scherm. Het is uitermate stevig. Helaas is het scherm hiermee dus niet uitgeklapt compleet te draaien. Het zou mooi zijn als het scherm om z’n as kan draaien via een stevig mechanisme aan de zijkant van de body en daardoor omgedraaid ingeklapt in de body kan worden zodat het beschermt wordt.

Camera instellingen & mogelijkheden

Wie de menustructuur van Nikon gewend is heeft weinig moeite om te wennen. Dezelfde hoofdmenu items, structuur en kleurgebruik als al sinds vrijwel het begin van de Dx(xx) serie gebruikt wordt. De instellingsmogelijkheden van de Z9 zijn zeer uitgebreid. Het aantal mogelijkheden en deels dus ook instellingen neemt ook nog toe door firmware updates.
Het aanpasbare i-menu geeft je ook in de elektronische zoeker direct mogelijkheid om snel instellingen te wijzigingen zonder je oog van de zoeker af te halen.
Naast de eigen towwijsbar functieknoppen zijn veel knoppen configureerbaar met andere of extra functionaliteit. Zo kun je bijv. de sluiterknop instellen om ook opname van video te starten, in plaats van het kleinere specifieke video-record knopje.

Autofocus

De Z9 autofocus is een grote stap voorwaarts ten opzichte van de D6 en D8xx series. Dit is duidelijk merkbaar met het volgen van bijvoorbeeld een onderwerp dat snel en recht of enigszins in een hoek op je afkomt, lastig voor elk AF systeem. Bij de Z9 is het vrijwel nooit een probleem zeker in combinatie met onderwerp herkenning. Het systeem om onderwerpen te herkennen en te volgen werkt dus uitstekend, zeker na de laatste firmware update.
Het enige minpunt is dat de achtergrond van een onderwerp soms bepaald welke focus modus je moet kiezen, niet het onderwerp of andere omstandigheden zelf. Na de laatste firmware update is dit al verbeterd, maar nog steeds weigert de camera soms te focussen met een aantal focus modus afhankelijk van de achtergrond. Gelukkig kan je altijd terugvallen op het ‘klassieke’ single point en soms helpt even de onderwerpherkenning uit of aan te zetten.

Een uitgebreide toelichting over de mogelijkheden en de verschillen tussen de verschillende AF modus, deze video laat dit goed zien https://youtu.be/4U0_0DCXHl0

Snelheid

De camera is gericht op pers, -sport en natuurfotografie. Met 20 beelden per seconde in RAW, 30,60,120 beelden p/s in JPEG is er zeker in combinatie met de bijna foutloze AF geen moment meer te missen. Vergeet hierbij ook het ‘machinegeweer’ geluid van spiegel/mechanische sluitercamera’s. Een absoluut voordeel bij veel perswerk of natuurfotografie. Om het maximale qua snelheid uit de camera te halen, vooral zo snel mogelijk weg te schrijven naar de kaartjes, zijn Compact Flash Express Type B kaartjes nodig. XQD kaartjes zijn ook mogelijk met een flinke beperking in snelheid en video kwaliteit.

Fotografie & Beeldkwaliteit

De foto RAW beeldkwaliteit van de 45 megapixel sensor is vergelijkbaar met die van de Nikon D850. Uitstekend bruikbaar tot ISO 6400, mocht je ook de afbeeldingen veel kleiner moeten aanleveren, dan is ISO 12800 of zelfs hoger ook nog prima, zeker met enige nabewerking. De Z9 RAW beelden zijn altijd gecomprimeerd, maar er zijn 3 verschillende bestandscompressies waar je uit kan kiezen: Lossless compressed (hoogste kwaliteit), High Efficiency* en High Efficiency, waarbij de laatste versie de hoogste compressie heeft. De mate van compressie heeft veel invloed op de grootte van bestanden maar nauwelijks op de beeldkwaliteit. De bestanden met de hoogste compressie zien er wat ‘platter’ uit, dit kun je met wat contrast in je RAW editor al snel verbeteren. Qua scherpte/detaillering is er niet tot nauwelijks iets te zien, zeker als je de beelden verkleint moet aanleveren is het verwaarloosbaar.

De JPEG kwaliteit is ook prima, maar sterk afhankelijk van je camera instellingen, met name dan ook m.b.t. je ruisonderdrukking instellingen, contrast en saturatie.
In-camera kleurinstellingen en de automatische witbalans zijn zeer goed, ook onder kunstlicht zijn de automatische standen beter dan voorheen.

Video mogelijkheden en kwaliteit

De Z9 is echt gericht op hybride gebruik, zowel voor fotografie als video. Dat merk je al snel aan de zeer uitgebreide mogelijkheden en de grote hoeveelheid instellingen die gericht zijn op professioneel video gebruik waarbij vooral de keuze in opname formaat en kwaliteit eruit springen. De camera kan in 4K en 8K ongecomprimeerd 12-bit intern opnemen bij 60 beelden per seconden. Dit kan de camera vrijwel ongelimiteerd, zonder door te veel warmte ontwikkeling om de zoveel minuten te moeten stoppen.



De enige serieuze beperking in kwaliteit en lengte video opname is het gebruikte type opslagmedium. Voor de hoogste kwaliteit 8K opname moet je rekening houden met zo’n 12GB per minuut video. Compact Flash Express Type B kaartjes van 1 of 2TB zijn dan ook een must. Daarnaast moeten de kaartjes ook voldoen aan zeer hoge permanente (en niet piek) schrijfsnelheden (600-800mb/s) die zijn naast een hoge prijs ook nog eens lastig te krijgen.

Gebruik met Z & F-vatting lenzen

De Nikon Z lijn camera’s hebben een nieuwe lensvatting formaat dat een stuk groter is dan het daarvoor gebruikte F formaat en dus ook een nieuwe lens lijn. Om Nikon (Nikkor) F lenzen toch te kunnen blijven gebruiken op de nieuwere lijn Z camera’s heeft Nikon een adapter uitgebracht, de FTZ(II) Hiermee is het mogelijk om vrijwel alle lenzen met een F vatting te kunnen gebruiken op Z camera’s, ook van andere merken zoals Sigma of Tamron. Bij sommige lenzen is een firmware update van de lens wel noodzakelijk of aan te raden. Als voorbeeld De Sigma 135mm f/1.8 Art lens werkt na firmware update zonder enig probleem op de Z9. Er is een klein verschil in snelheid van scherpstellen. Wat opvalt is dat de lens op de Z9 iets langzamer maar beter scherp stelt wijd open (f/1.8) op de Z9 dan op een D850, ondanks dat de Sigma lens is ontworpen voor het F-formaat.


Doordat de Z9 ingebouwde beeldstabilisatie heeft, zijn ook lenzen zonder stabilsatie gestabiliseerd op de Z9, zoals bovenstaande voor het F formaat oude 24-70mm f/2.8G gekoppeld aan de FTZ adapter

Voor Nikon Nikkor F-vatting lenzen is er geen firmware update nodig voor de lenzen. Ook hier is de focusing snelheid iets trager dan de Z-formaat lenzen. De voor het Z formaat gemaakte lenzen focusen duidelijk sneller (vooral de 24-70mm en 70-200mm f/2.8S) in vergelijking met hun eerdere F-varianten, maar zijn daarnaast ook duidelijk scherper. Ook kun je bepaalde functionaliteit aan je Z lenzen via de camera koppelen met de functie-ring of knoppen op de lens. Bijvoorbeeld je ISO instellingen of belichtingscompensatie.

Conclusie

Wie de beste Nikon camera wil hebben voor het professioneel gecombineerd gebruik van foto en video opnamen kan met de ‘onverslijtbare’ Nikon Z9 vele jaren vooruit. Het lens aanbod voor het relatief nieuwe Z systeem is flink aan het toenemen, met name ook in het tele bereik. De camera is in combinatie met de niet meegeleverde FTZ (II) adapter ook prima te gebruiken met oude en nieuwere lenzen van het F systeem of dat van merken zoals bijvoorbeeld Sigma of Tamron.

Plus

• Spiegelloze en enige sluiterloze camera gericht op professionals die (stil) met foto’s en video’s moeten werken
• Stevig gebouwd en uitstekende ergonomie en instelmogelijkheden
• Zeer heldere grote zoeker met 120Hz beeldverversing
• Geen mechanische sluiter meer, dus ook geen slijtage en volkomen stille fotografie zonder beperking
• Het zogenaamde waaier of golf effect in beelden door het gebruik van een elektronische sluiter en het (te) snel heen en weer bewegen van de camera is niet of nauwelijks aanwezig in fotografie
• ‘Slimme’ digitale 2x zoom in video zonder kwaliteitsverlies
• 8K video ongecomprimeerd in-camera 12-bit 60 fps video zonder beperkingen qua warmte ontwikkeling/opname tijd. 4K slomotion 12-bit 120 fps video
• 20 beelden p/s RAW, met het juiste media type zonder beperking en maximaal 120 beelden p/s in JPEG
• Firmware updates breiden de camera uit met krachtige en handige toegevoegde functies

Min- en verbeterpunten

• Instellen en gebruik draadloze verbinding met computer/wifi-netwerk waardeloos
• Geen FTZ (II) adapter meegeleverd
• Kleine top display heeft weinig tot geen nut
• Eigen custom instellingen kan (nog) uitgebreider
• Autofocusmogelijkheden kunnen verwarrend zijn en vergen gewenning als je jarenlang digitale spiegelreflex camera’s van Nikon hebt gebruikt - AF heeft het soms moeilijk met achtergronden van het te volgen onderwerp
• Sommige flitsers kunnen in combinatie met de Z9 last van zogenaamde ‘banding’ geven

Eigen gebruik (in combinatie met):

Pers en reportage (foto en korte video clips)
Lenzen: Nikon 24-70mm f/2.8S, 70-200mm f/2.8S, 85mm f/1.8S, 50mm f/1.8S. In combinatie met de FTZ-II adapter: Nikon 14-24mm f/2.8G, 24-70mm f/2.8G, 70-200mm f/2.8G, 35mm f/1.4G en Sigma A 135mm f/1.8
Flitsers: Nikon SB800, SB5000 en Godox V1
Rode Video Mic Pro+
Media: Pergear CFE type-B 1TB, Sony XQD 120GB kaartjes