Valve Steam Deck, 64GB eMMC opslag Zwart

Introductie

Er is al veel gezegd over de Steam Deck, en aan al dat review geweld kan ik niet tippen. Wat ik wel kan doen is de Deck toelichten vanuit het perspectief van mobile PC gaming, een niche markt waar ik al meer dan tien jaar in actief ben. Omdat dat de meeste websites en reviewers, zoals bijvoorbeeld Tweakers.net, kijken naar de Steam Deck als console of handheld zijnde, zullen ze vaak gemengde signalen geven over de Deck. Ik en velen in het GoT Topic vinden dit jammer en een beetje onterecht: vanuit het handheld PC gaming perspectief is het duidelijk, de Steam Deck is een ware revolutie, op meerdere fronten. Ik zal eerst dit perspectief uitleggen.

Achtergrond

In den beginne had een kleine XanderDrake geen toegang tot echte PCs, maar wel een Nintendo en een Gameboy. Dat maakte mij al vanaf vroege leeftijd een gamer, zoals vele hier. Een PC kwam pas in mijn leven na de introductie van Windows 95, en sindsdien ben ik er niet van weg te slaan. Ik zit op werk achter een laptop, en thuis achter de PC, elke dag, al ruim 25 jaar.

Bij PC gaming hoort een Steam account, welke ik al kreeg in 2004 bij het kopen van Half-life 2. Tientallen jaren, Steam Sales en Humble Bundles verder is mijn Steam library gegroeid tot een indrukwekkende collectie. Dit is één van de reden dat ik niet achter een Playstation zit: al mijn spellen zullen daar zitten, eigenlijk een soort Vendor lock-in. Maar dat wil niet zeggen dat je je PC games in Steam op één plek moeten blijven, nee: ik bezit een scala aan PCs, laptops, mini PCs, streaming servers, you name it.

Al jaren wil ik in de trein, auto of op de bank kunnen spelen. Dat zijn de plekken dat je anders passief een beetje op je mobiel zit te pielen, een geweldig moment om er een game bij te pakken. Maar dat was lastig. Zelfs compacte laptops zijn niet heel handig om de meeste PC games op te spelen. Op een gegeven moment raakte Tablets in zwang en kocht ik een Microsoft Surface Pro 2. Met een Ipega controller erbij zag dit er ongeveer zo uit:


Dit was een mooi stap voorruit: de Surface Pro 2 had beste lekkere hardware voor zijn generatie en zeker voor zijn compacte formaat. De dikke fan zorgde ervoor dat hij zijn performance vast kon houden. Vele tientallen uren Civilization V en Skyrim heb ik op deze manier doorgebracht. Maar het was niet geweldig: de tablet kon je na een tijd niet meer vasthouden door de hitte, accutijden waren beperkt, de Surface Pro was veelste zwaar; pijnlijke polsen, de contols moest je per game configureren, (op)starten duurde altijd lang en veel spellen werkte niet goed. Ook was het geheel groter dan de Steam Deck, dus hij kwam niet verder dan de bank.

De opvolger moest compact zijn om hem in de trein te gebruiken. Toen kwam de GPD Win op de markt:



Ook dit apparaat was een stap voorruit: GPD had de controls redelijk goed gemaakt voor het formaat en Xbox 360 compatible, hij was betaalbaar, veel lichter dan de Surface Pro en mega compact (Nintendo DS formaat), accutijden waren ook beter. Maar helaas: performance was slecht met zijn Intel Atom processor, hij werd weer erg warm, opstarten duurde weer lang en Windows op zo'n klein scherm was lang niet ideaal. Ondanks deze problemen heb ik de GPD Win tot zeer recentelijk gebruikt, want je wil toch iets hebben om te gamen onderweg. Een opvolger voor de Win kopen wilde ik niet; ze waren vrij duur, terwijl veel van de nadelen niet echt werden opgelost.

Toen kwam de Deck

Ik was een van de eerste NL pre-orderaars, omdat ik de geruchten volgde en een Steam-fanboy ben

Ik bestelde de 64GB versie, omdat de prijs erg goed was en opslag voor de meeste games geen groot probleem opleverde. Het was een gok, maar het kwam goed uit; de 64GB variant was makkelijker leverbaar want minder populair en de opslag was inderdaad geen probleem met een goede MicroSD kaart, daar ga ik het later nog over hebben.

Er zijn ondertussen al veel reviews uit, want de hele wereld stond te popelen om de Deck uit te proberen. Deze reviews zijn veel professioneler dan die van mij, dus ik zal naar ze verwijzen, met specifieke invalshoeken:

• Voor reviews van de Deck als console zijn er de reviews van LTT, Verge en Tweakers
• Voor reviews van de Deck vanuit een algemene handheld gamer heb je the Phawx
• Voor de analyse van de hardware, temperaturen en componenten heb je Gamers Nexus
• Voor een diepte performance analyse heb je de review van Digital Foundry

Mijn Review

Wat opvalt is dat de reviews vanuit het oogpunt van een console gamer of gemiddelde consument nogal negatief zijn. Dit is inderdaad een manier om naar te kijken, maar daarmee mis je de grote stappen die er gezet zijn! Deze punten en vele andere zaken die tot in den treuren zijn besproken in de bovenstaande reviews ga ik dan ook niet bespreken in mijn review. Ik ga de dingen bespreken die na het lezen van deze reviews MIJ nog opvielen

Hardware

Ronduit fantastisch. Vergeleken met al de voorgaande systemen die ik gebezigd voor mobile PC gaming is de Deck het einde. Snel, compleet, soepel, koel, redelijk licht, niet lawaaierig, ergonomisch, betaalbaar. Wauw
Een paar mindere puntjes die ik wilde uitlichten en toelichten:

• De Deck voelt goed in de hand, maar niet gewichtig, dus iets minder duurzaam. Dit is logisch: de Deck te zwaar maken helpt natuurlijk niet met de ergonomie. Maar als ik de Deck vergelijk met bijv. de Valve Index Knuckles is het toch een tandje minder. (Ook dat is een scheve vergelijking: de Knuckle controllers zijn bijna net zo duur als de hele Deck ).
• Opladen gaat niet echt snel, vaak 2 uur. Let daarop; als je echt uren en uren onderweg bent moet je óf lichtere games spelen, minder zware settings gebruiken of een externe accu mee nemen.
• Sommige knoppen klikken niet, wat jammer is, want je mist feedback die handig is als je alleen naar het scherm kijkt.
• Het scherm is niet fel genoeg in de zon. Op zich is dat slim van Valve om daar niet in te investeren want in de zon gamen kan je eigenlijk alleen op een kostbaar 1200+ nits OLED scherm Geloof me, ik kan het weten.
• Het is ook merkbaar aan sommige keuzes dat de Deck niet het duurste apparaat is. De Rumble is om te huilen. Het trilt wel maar of het is abrupt of het is veelste subtiel. Ook kon de accu wel een stukje groter, of een hogere density.

Opslag

Een ander punt over hardware dat ik wilde maken is de vorm van opslag. Op mijn andere handheld apparaten wist ik dat de meeste spellen prima werken vanaf een MicroSD kaart, dus had ik goede hoop bij de Deck. Om het toch wat inzichtelijker te maken voor jullie, de lezers, heb ik een vergelijking gemaakt van het laden van Portal 2 op een goedkope oudere Chinese MicroSD en een gloednieuwe Samsung snelle MicroSD. Ten eerste, een paar bechmarks vanaf mijn Windows 10 laptop:

Hoewel de Max lees snelheden vergelijkbaar zijn, is de Samsung in random read/writes 3x sneller.
Op de Deck heb ik Portal 2 geinstalleerd op beide MicroSD kaartjes en getimed hoelang het duurde om vanuit het start menu het eerste level van het spel te laden. Ik zette er een stopwatch naast, drukte de start knop tegelijkertijd en maakte een foto zodra het scherm wit werd (sorry, slecht te lezen dankzij het felle scherm). Links de Samsung, rechts de Mingsford.

Conclusie, het is wel een meetbaar verschil, maar geen dealbreaker. De oude trage kaart is twee keer zo traag, maar werkte wel goed. Een goedkopere MicroSD uit 2022 zal prima snel zijn, zolang je maar niet de allergoedkoopste koopt.
Het verschil tussen de Samsung EVO Plus 2021 en de interne 64GB eMMC module is niet te merken in deze test: het duurt ongeveer 15 seconden in beide gevallen. Om zeker te zijn dat het geen RAM caching effect is heb ik de Deck tussentijds herstart

Software

Ook over de software en SteamOS is al veel gezegd. Het is inderdaad nog niet af, maar ik kan je aanraden om toch op deze Linux versie te blijven. De integratie met de hardware is best goed, en de updates volgen elkaar snel op. Iets wat Windows waarschijnlijk niet zal kunnen evenaren is de instant standby-on gaming feature: je zet je spel op standby en kan wanneer je wilt weer verder spelen. Dit werkt zover ik heb getest voor elk spel en is een game changer. Bij andere PC handhelds ben je elke keer gewoon weer 10 minuten bezig met opstarten, inloggen, Steam starten, spel zoeken, spel starten, dan weer een stom splash scherm van de uitgever, start menu, welke save game, loading level, bla bla bla bla.
Bij de Deck is het, aan-knop klik, BAM en door. Standby tijd is ook een week als ik de reviewers mag geloven.
Ook iets wat opvallend goed gaat is verschillende spellen uit je library gewoon uitproberen. Er zijn al duizenden games getest door Valve zelf de meeste spelen gewoon uitstekend. Soms moet je wat tweaken, maar dat valt dan nog te overzien. Ik ga daar later op in, bij controls.
Je kan zeer makkelijk on-the-fly allerlei performance eigenschappen van de AMD APU aanpassen. Dit maakt dat je dan thuis op de bank makkelijk de volle bak 800p@High@60hz kan spelen op een fel scherm, en in de trein naar bijvoorbeeld 800p@Medium@30hz overstapt en dan 3 tot 4 uur accutijd over houdt. Het is geheel aan jou: wil je toch 60hz renderen in de trein om competitief te blijven? Zet dan FSR aan en je hebt nog steeds bijna 3 uur aan accutijd. Geniaal.

Er zijn nog wel een paar punten:

• Update in Standby is nog niet uit, hoewel het er aan zou moeten komen. Nu, als ik een spel download zonder aangesloten te zijn op het stopcontact, gaat de Deck op standby na het downloaden. Dat is wel handig
• Bluetooth audio heeft wat vertraging, zo lijkt het in ieder geval. Ik hoop dat dit verholpen word, anders blijf ik bij headsets met kabels.
• De software is nog niet helemaal lekker. Bij Shadow Warrior (Deck Verified!) crashte het spel een keer en kreeg ik het met geen geweld afgesloten. SteamOS werkte nog wel, maar bij elke switch ging ik terug naar Shadow Warrior. Ik moest hem herstarten. Het is uiteindelijk geen 100% complete console ervaring, dat zal je houden.
• Proton performance tax: een twijfel die ik had is dat de compatibility laag tussen Windows en Linux, welke Proton heet, teveel zou wegen op de hardware. Conclusie; nee. Alles draait vaak echt soepel, soms opvallend goed zelfs. Ik zal dat later toelichten met een paar voorbeelden.
• Iets wat ook nog niet goed werkt is Off-line mode. Als je geen internet meer het op je Deck, dan kan je nog wel prima Single player spellen spelen, maar de voortgang (playtime, achievements) wordt niet goed onthouden. Ook als je daarna weer in je netwerk komt, maakt hij niet zomaar weer verbinding. Jammer, maar er komen waarschijnlijk verbeteringen voor uit.

Controls

Het laatste punt waar ik stil wil bij staan is controls. De Deck heeft echt duizend knoppen. Als je daar een beetje tureluurs van wordt, focus dan vooral op de standaard Xbox-achtige controls, je zal er bijna alles mee kunnen doen. Maar omdat PC games vaak met de de muis bedient worden, zijn er nog veel meer opties. Je kan makkelijk per game de controller opties aanpassen, door het Steam menu te starten tijdens het spel. Voor Stellaris, een PC game pur sang, ziet het er zo uit:

Als je hier het menu in gaat kan je alles maar dan ook ALLES aanpassen. Alleen al voor de rechter joystick kan ik 8 verschillende opties kiezen, zoals als een Muis, als joystick, als flight stick, etc etc. Dit kan je doen voor elke knop. Daarnaast heb je nog aspecten zoals Gyro aim, maar daar ben ik nog niet aan toe gekomen.

Ik zal per spel genre een paar voorbeelden geven van hou dat nou werkt met die controls.
Die Hard PC Games, Bijvoorbeeld Civilization VI en Stellaris.
Bij dit soort spellen ga je snel over op iets wat ik "Hybrid controls" ga noemen. Oftewel, een combinatie van meerdere contole stijlen. Bij strategie spellen wordt dat bijvoorbeeld touchscreen, triggers voor muisknoppen, én joysticks voor navigatie van de kaart. Bij Civilization werkt dit, na even oefenen, wonderlijk goed. Toen ik vroeger CivV speelde op mijn Surface Pro 2, had ik alleen touch controls. Ik mistte dan opties zoals mouse hoover info en right clicking en dat maakte de ervaring minder positief. De Deck doet dat veel beter, je kan hooveren en rightclicken met je triggers. Ik denk serieus dat ik Civ VI vooral op mijn Deck ga spelen
Stellaris is een ander verhaal. De interface is zo vol op het kleine scherm en de controls zo verwarrend dat het eerder in de weg zit. Eerlijk gezegd is dit spel ook complex op de PC dus het zal geen verrassing zijn dat ik deze niet op de Deck ga spelen.

Competative PC FPS/Shooters Bijvoorbeeld Apex Legends
Dit soort spellen zijn lastig op een handheld, want je moet het vaak van twitch reflexes hebben. Maar ik zal je het volgende vertellen: Apex Legends draait eng goed op de Deck Op medium settings ziet het geheel er haarscherp uit en draait het op een solid 60 frames per seconde, en dat zonder de accutijd te doen verdampen. De controls had ik in de vingers in iets van vijf minuten, het is heel logisch ingedeeld en werkt uitstekend. Natuurlijk je win je niet makkelijk van iemand met een muis, maar als je een server selectie kon maken op controller, is Apex Legends dé Steam Deck Launch game.

PC Shooters/FPS Games Bijvoorbeeld Skyrim, Portal 2, Shadow Warrior
Skyrim Special Edition moet je starten vanuit een splash screen en configureren vanuit een Windows... window:

Het is geen probleem, met de touchscreen kan je alles regelen. Het is alleen een beetje maf, dit zijn van die dingen waar je mee moet dealen als je een Deck koopt. Skyrim zelf draait ook goed, maar op Ultra kwam ik tot de conclusie dat het geheel er een beetje wazig uit zag. Op Medium zag het er nog steeds mooi uit en kreeg ik 3,5u aan batterijtijd. Skyrim is een controller game dus speelt het heel intuïtief.
Portal 2 draait natuurlijk uitstekend want dit is een van Valves games die ze de hele tijd demo-en op de Deck. Het is een oud spel maar ziet er goed uit op het kleinere scherm.
Shadow Warrior werkt goed, na de eerste crash. Snelle actie, dus het is even wennen aan de controls. Met name aan de grote joystick travel; je moet met de Deck joysticks meer afstand afleggen om te bewegen dan bij bijvoorbeeld een Xbox 360 controller. Dit is even wennen, maar kan een voordeel zijn als je nauwkeurige bewegingen moet maken.

Race Games Bijvoorbeeld Dirt 3
Ik ben geen grote race gamer, maar Dirt 3 draait echt geniaal op de Deck. Ik kan veel makkelijker races winnen dan bijvoorbeeld op mijn GPD Win. De grote joystick travel en de nauwkeurige triggers voor gas geven werken goed in deze relatief realistische race game.

Platformers Bijvoorbeeld Super MeatBoy
Gaat wederom geweldig, je kan zo 5-6 uur Super Meat Boy spelen. Dat mag geen verrassing zijn want dit spel werkte ook al heel goed op mijn GPD Win. Alleen de lange joystick travel gooit soms roet in het eten bij complexe wall-jumps, je moet er even aan wennen.

Top Down shooters Bijvoorbeeld Alien Swarm
Alien Swarm Reactive Drop is een erg leuk en gratis spel, uitgegeven door Valve zelf nota bene. Maar ondanks dat, was het niet Deck verified en niet goed geconfigureerd! De rechter joystick's x-as was inverted om de een of andere reden, en dat duurt dan een paar minuten voordat je door hebt wat er mis is. Wederom een typisch Deck dingetje wat het anders maakt dan een console, maar na een beetje tweaken kom je er wel uit. Ook moet je wederom hybrid controls toepassen, de Mission Objective schermen werken alleen met touch controls.

Third Person action games Bijvoorbeeld Enslaved
Enslaved werkt geweldig, wat ook wel wiedes is, want Deck Verified. Dan nog is het echt een filmische ervaring, je zit min of meer direct in het verhaal en in de actie zonder lange leer curve. Ideaal voor de Deck.

Conclusie

Zoals je merkt ben ik vrij lyrisch over de Deck. Het is by far de beste Handheld PC voor dit geld. De combinatie de juiste mobiele AMD APU, pro-user software opties, duizend-en-één control mogelijkheden en makkelijk bijna al je Steam games bij de hand? Wat wil je nog meer?