Dell UltraSharp U2723QE Zilver

IPS Black
Toen LG zijn IPS Black-panelen aankondigde was ik meteen enthousiast: 35% betere zwartwaarde en daarmee een dubbel zo hoog contrast als een doorsnee IPS-paneel. Plus de belofte "Deep blacks from sides". Ofwel IPS-glow zou niet of minimaal aanwezig moeten zijn (https://tftcentral.co.uk/...velopment-plans-july-2021). Hieronder kun je lezen hoe de Dell U2723QE mij in de praktijk is bevallen.
Ik ga overigens niet in op alle aspecten, bijvoorbeeld dat de monitor in hoogte verstelbaar is. Maar mocht je vragen hebben na het lezen van deze review, stel ze gerust. Ik beantwoord ze graag!

Dell
Dell is de eerste fabrikant die twee monitors met een dergelijk paneel op de markt heeft gebracht: de U2723QE en de U3223QE. In deze review gaat het dus over de U2723QE, een 27 inch 4K-monitor met 60Hz, 2000:1 contrastratio, 98% DCI-P3-dekking, DisplayHDR 400 en een KVM-switch.

Vier exemplaren
Ik heb uiteindelijk vier exemplaren getest:
- twee met productiedatum 'Nov 2021 Rev A00', Firmware M2T101
- twee met productiedatum 'Jan 2022 Rev A01', Firmware M2T101

Contrast
Ik was hooggespannen toen ik de U2723QE (het eerste exemplaar) had binnengekregen en installeerde op mijn bureau: Zou een IPS Back-paneel in de praktijk werkelijk zo goed presteren als LG in zijn marketingpraatje belooft?
Nou, dat was in eerste instantie wel een beetje van een koude kermis thuiskomen. Mijn eerste exemplaar ('Nov 2021 Rev A00') haalde slechts een contrastratio van 1300:1 in het midden van het scherm, gemeten met een SpyderX. Op een heel klein gedeelte mat ik 2200:1, maar er waren ook plekken waar ik 500:1 zag, namelijk onderin waar backlight bleed te zien was. De uniformiteit van zwart was dan ook niet geweldig met zichtbare clouding.
Mijn tweede exemplaar (ook 'Nov 2021 Rev A00') deed het beter met 1650:1 in het midden en had wat minder last van clouding, maar het was nog niet wat ik ervan verwachtte.
Pas de laatste twee exemplaren ('Jan 2022 Rev A01') deden het naar verwachting: ik mat ongeveer 2100:1 in het midden, maar ook op andere plekken rond de genoemde waarde. Clouding was beduidend minder, backlight bleed is er echter nog wel, met name onderin.
Nog een opmerking: wat mij over het algemeen bij IPS-panelen is opgevallen is dat het contrast naarmate het scherm opwarmt wat lager uitvalt. Dus koud meet ik de hoogste waardes en na een dag erop gewerkt te hebben de laagste. Het verschil kan oplopen tot zo'n 500.

IPS-glow
Zouden deze panelen nu eindelijk vrij zijn van IPS-glow? LG wekt de indruk van wel met hun statement "Deep Blacks from sides". Maar niets is minder waar, helaas! Glow is zeker zichtbaar, vergelijkbaar met de U2720Q. Nu is dat wel minder dan bij een nano IPS-paneel (bijv. 27GP950, Eve Spectrum 4K), maar het is desondanks duidelijk zichtbaar met donkere content in een omgeving met weinig tot geen licht. Het uit zich als een gelige gloed.
De glow doet deels afbreuk aan het relatief hoge contrast van het paneel. Bij een kijkafstand van zo'n 50 cm beslaat de glow een vrij groot deel van de hoeken onderin. Daardoor is het waargenomen contrast in de hoeken veel lager. Het kenmerk van IPS Black - namelijk het relatief hoge contrast - komt zo veel minder goed tot zijn recht. Best wel jammer als je het mij vraagt, want ik had hier - met LG's belofte in het achterhoofd - echt meer van verwacht.


Consistentie kleurweergave
Bij alle vier exemplaren was de kleurweergave erg goed te noemen. Dat geldt voor alle modi waaronder sRGB, Rec709 en DCI-P3, maar ook voor de modus Standard. De gemiddelde kleurafwijking bleef bij alle exemplaren onder de Delta E2, bij één zelfs rond de dE0,5. Ook de kleurtemperatuur zat bij alle samples dicht bij de ideale 6504 Kelvin met 6300-6600K. In HDR vielen de waarden iets hoger uit, tot zo'n 6800K, maar altijd nog netjes. De kleurafwijkingen zijn ook in HDR laag (gemiddeld dE <2).
Er was inconsistentie te zien en te meten in de gemiddelde gammawaarde tussen de verschillende samples in de Standard- en Custom-modus (niet in de sRGB, Rec709 of DCI-P3). Twee maten 2,0, wat toch wel te laag is met wat fletse kleuren als resultaat. En twee deden het keurig met 2,2 (dit was trouwens revisie onafhankelijk).

KVM-switch en USB-poorten
Hoewel het mij vooral te doen was om IPS Black, vind ik de KVM-switch erg handig. Ik heb zowel mijn werklaptop (Lenovo T14 G2), via USB-C, als mijn desktop-PC, via DisplayPort en meegeleverde USB-kabel, aangesloten op de monitor. In één van de vier USB-poorten aan de achterkant van de monitor heb ik de Logitech Unifying-dongle zitten waarmee mijn muis en toetsenbord draadloos verbonden zijn. Het switchen gaat naadloos, de muis en toetsenbord werken direct als je verandert van video-input

Bovendien kun je met Dells utility Display Manager shortcut-keys toewijzen aan de video-inputs voor switchen. Dat werkt erg fijn!
Onderop links zitten nog een USB-C-poort en een USB-A. De USB-C-poort geeft 3A bij 5V (15W vermogen dus), maar als ik mijn Pixel 3a aansluit op die poort, meldt Android weliswaar dat de telefoon snel opgeladen wordt, maar met een tijdsduur van meer dan 4 uur (als de accu bijna leeg is). Best raar. En om het nog gekker te maken: gebruik ik de USB-A-poort, dan geeft Android niet aan dat deze snel opgeladen wordt, maar is de tijdsduur wel slechts 1,5 uur. Dit is echt een raadsel voor mij. Ik heb beide aansluitingen meerdere keren geprobeerd, maar ik kon het steeds reproduceren.

Verschillen revisie A00 en A01
Ik had al genoemd dat het contrast van de exemplaren met Rev A00 aardig wat lager is dan bij die met Rev A01. Of het toeval is of een verbetering in het productieproces? Dat durf ik zo niet te zeggen.
Datzelfde geldt voor de HDR-piekhelderheid, beide samples met Rev A00 komen gemiddeld uit op 435 nits, die met Rev A01 op 455 nits. Toeval of een verbetering? Moeilijk te zeggen.
Het laatste verschil dat ik heb gezien tussen de verschillende revisies is dat de HDR white point bij Rev A00 op maar liefst 7500 zit. Vanaf dat punt begint clipping pas op te treden in de highlights. Met andere woorden, Dell heeft bij A00 flink wat tone mapping toegepast - het standaard dynamisch bereik tot 7500 nits hebben ze gedownscaled naar het bereik wat de monitor daadwerkelijk aan kan, ongeveer 0,1 tot 435 nits (de piekhelderheid). Daardoor zijn, als je goed kijkt, heel subtiel meer details zichtbaar in de highlights, maar in de praktijk valt het nauwelijks op. Bij Rev A01 zit het white point op 500 conform je normaliter van een HDR400-scherm verwacht.
Ik heb deze bevinding aan Dell voorgelegd en zij beamen dit: "The HDR white point is a change by our product engineering team as per the market needs. Unfortunately, we can't do anything about that." Dus dit is in ieder geval wel een gevolg van revisering.

Bug
Helaas is er wel een bug in het OSD die ik gemeld heb bij Dell. Als je in SDR bijvoorbeeld de sRGB- of Custom-modus gebruikt en je switcht dan naar HDR en vervolgens weer terug naar SDR, dan springt de monitor terug naar de Standard-modus i.p.v. de in dit voorbeeld ingestelde sRGB- of Custom-modus. Hopelijk komt Dell met een firmware-update.
Update 08-03-2022: Het lijkt erop dat Dell serieus bezig is met de bug: "Hi, thank you for reaching back. Yes, the issue has been escalated to the engineering team and they are currently working on it. They have advised that they need 3-5 business days more to attempt and replicate the issue. We will keep you posted as and when there is progress. Thank you for your patience with us in the meantime."
Update 17-03-2022: Dell kan de bug reproduceren: ''We were able to duplicate the issue at our lab. Our team is investigating the same.
We will get back to you as soon as we have an update.''
Update 18-03-2022: Dell heeft bevestigd dat het aan de firmware ligt en zal wellicht komen met een update, alleen is nog niet bekend wanneer dat zal zijn: "We found the issue to be with the Firmware. The engineering team has been notified about this. Unfortunately, we don't have an ETA."

HDR-probleem
Het is niet echt een bug te noemen, maar de local dimming-implementatie van de U2723QE werkt niet goed, aangezien het in bepaalde situaties flikkerend beeld kan geven door een waarschijnlijk te agressieve afstelling in combinatie met de zeer beperkte aantal zones, namelijk drie à vier. Dit issue heb ik gemeld bij Dell en na vele weken van berichten heen en weer hebben ze het issue uiteindelijk geëscaleerd van het engineering team naar het development team. Ik ben nog in afwachting van een oplossing.
Update 05-07-2022: ik heb eindelijk een firmwareupdate gekregen van Dell die ik onder NDA mag testen (versie M2T102). Mijn eerste bevindingen zijn zeer positief; er treden geen flikkeringen meer op, terwijl de dimming zones nog steeds hun werk doen. Het probleem lijkt dus opgelost!
Update 15-08-2022: Dell heeft de firmwareupdate M2T102 nu officieel beschikbaar gesteld: https://www.dell.com/supp...oductcode=u2723qe-monitor

Conclusie
De Dell U2723QE is een veelzijdige monitor met een erg goede beeldkwaliteit en handige KVM-switch. Qua contrast is IPS Black indrukwekkend voor IPS. Maar de glow is dat allerminst, ondanks LG's statement en doet afbreuk aan het relatief hoge contrast wat nu juist het bijzondere kenmerk van IPS Black is.
Voor de zekerheid raad ik wel een Rev A01 aan. Als je 'm vanaf nu bestelt, verwacht ik dat de kans groot is dat je die ook krijgt. De eerste batch lijkt al op te zijn, aangezien de monitor een paar weken na zijn introductie eventjes niet meer leverbaar was. Update 03-03-2022: er zijn mogelijk nog steeds Rev A00-exemplaren in de omloop (zie comment hieronder).
Update 08-04-2022: Als je 'm nu bij Dell bestelt kun je een leuke korting krijgen van 18% met de volgende couponcode: MON18DAS. Zie comment hieronder, ik heb dit geverifieerd.

Testresultaten SpyderX Elite
Contrast op 5 verschillende punten gemeten (midden, rechtsboven, rechtsonder, linksonder, linksboven)
Gemiddeld contrast Standard mode 1970:1:

Gemiddeld contrast Custom mode 2100:1:


Kleurbereik Standard mode 98% DCI-P3:


Kleurafwijking Standard mode gemiddeld Delta-E 1,24:


Uniformiteit wit Standard mode grootste verschil t.o.v. de max 7%:


Mogelijk interessante links

• De testresultaten van het Tweakers Testlab: https://tweakers.net/pric...3qe-zilver/specificaties/
• Een draadje over de gebruikerservaringen met de U3223QE en 2723QE op het forum van Mac Rumors: https://forums.macrumors....trasharp-monitor.2333450/
• Review van TechWalls: https://www.techwalls.com...-4k-usb-c-monitor-review/
• YouTube-review van Sasch: https://www.youtube.com/watch?v=HLLxFd_UINU
• YouTube-review van 小雪人评测: https://www.youtube.com/watch?v=q4xJgP4G4dA&t=536s
• Review van de 32"-variant van TechRadar: https://www.techradar.com/reviews/dell-ultrasharp-u3223qe