Runcore RCP-IV-S1828-C Micro SSD 128GB

Mijn Toshiba Libretto U100 bevat een 1,8 inch / 60 Gb harde schijf van Toshiba.
Om deze harde schijf te vervangen door een 128 GB SSD had ik diverse redenen:
- De schijf raakte te vol (3 operating systems: Win XP + Win 98 + Linux); ik had ruimte nodig voor Win7.
- Een SSD is sneller
- Een SSD gebruikt minder energie, dus de accu gaat langer mee.
Daarom dus een RunCore Pro IV Female PATA 1.8" SSD aangeschaft.
Het is belangrijk om bij de bestelling het merk en type van de laptop op te geven, anders kan een SSD met een verkeerde connector geleverd worden.

In tegenstelling tot de voorgaande Libretto edities is de harde schijf van een U100 diep in het binnenste verstopt. Door de compacte bouw is de demontage van een Libretto bovendien ingewikkelder dan van een gewone laptop. Download daarom eerst de Toshiba Libretto U100 Maintenance Manual van internet, bijvoorbeeld hier:
http://tim.id.au/laptops/toshiba/libretto%20u100.pdf

De blister van Runcore bevat:
1 SSD in 1,8" metalen behuizing met een 50-polige female aansluiting
1 verloopprintje met 50-polige male connector naar 5-polige mini USB 2.0
1 metalen behuizing voor de SSD + de verloopprint, waarmee een externe mini-USB disk ontstaat
8 mini-parkertjes (hout/plastic schroefjes)
1 mini-kruiskop schroevendraaiertje
1 USB 2.0 kabel met aan een uiteinde een 5-polige mini-USB steker
1 set cloning software: Acronis True Image for Windows en SuperDuper! for MAC
2 RunCore SSD-stickertjes voor op de laptop en/of de externe disk behuizing

Eerst moet het verloopprintje op de SSD gestoken worden. De 50-polige female IDE aansluiting van de SSD is dezelfde als die van een CompactFlash card, al weet ik niet of de aansluiting helemaal compatible is met een CF-card. Van de 50 polen op het printje en de SSD worden er 44 gebruikt. Op het printje bevindt zich ook een HDD-ledje.
Bij het aansuiten is het belangrijk goed uit te kijken dat alles precies past. Er staat nergens aangegeven welke zijde van de SSD omhoog moet wijzen, maar als de SSD op zijn kop ligt kan de print er niet mooi parallel op geschoven worden. Ik dacht aanvankelijk dat ik het goed gedaan had, maar toen bleek dat er maar 48 pinnetjes precies in de gaatjes gestoken waren en de laatste 2 pinnetjes in het plastic ernaast. Ook dat kan dus fout gaan. Gelukkig bleek er niets belangrijks beschadigd.

Vervolgens het printje met de SSD in de externe behuizing gestoken. Dat vraagt wat voorzichtig manoeuvreren, maar het is te doen. Ook de externe behuizing kan ondersteboven liggen, dus weer zorgvuldig proberen totdat alles goed past.
Daarna de externe behuizing dicht schroeven met de 8 parkertjes en het kruiskop schroevendraaiertje. Helaas bevatte het zakje met schroefjes in mijn geval maar 7 schroefjes: een misser in de kwaliteitscontrole.

Vervolgens de zo ontstane externe USB-disk met behulp van het USB-kabeltje aansluiten op de laptop. De externe harde schijf werd in mijn geval onmiddellijk herkend.
Het USB 2.0 kabeltje heeft aan het ene uiteinde een 5-polige mini-USB steker en aan het andere uiteinde twee gewone USB-A stekers. De tweede USB-A steker moet in een tweede USB-poort gestoken worden, in het geval dat één USB-poort niet genoeg stroom kan leveren. Omdat een gewone USB-poort (witte tong) tenminste 500 mA moet kunnen leveren zal de tweede steker voor een SSD meestal niet gebruikt hoeven te worden. Een USB-poort met een zwarte tong moet zelfs 1000 mA kunnen leveren.

Ik had de verpakking helemaal doorzocht naar het CD-tje met de cloning software, maar geen CD gevonden. Geen wonder: zo'n CD-tje is er niet. Het staat nergens beschreven, dus je moet er zelf maar achter komen: de software staat gewoon op de SSD !

Kopieer eerst de software (True Image) van de SSD naar de HDD. De SSD gaat straks immers geformatteerd worden. Installeer daarna True Image.
Na het installeren van de software moet je aangeven hoe je de kloon gepartitioneerd wilt hebben. Ik koos voor handmatige partitioneren, daarbij elke nieuwe partitie circa 50% groter kiezend dan de partitie op de originele HDD. Tot slot hield ik 30 Gb "unallocated space" over voor mijn later aan te maken Win7 partitie.

Over die Win7 partitie valt nog wel iets op te merken:
Bij de software staat in de map "tools" een bestandje met de naam "Installing Win7 on RunCore PATA SSD Solution". Om Windows 7 te installeren adviseert RunCore volgens dit bestandje om vòòr het installeren een partitie in NTFS te formatteren vanuit Windows XP of Vista schijfbeheer. Dat werkt dus niet in een multi-boot systeem. Windows 7 heeft een eigen primaire partitie nodig en via Windows schijfbeheer kun je alleen logische partities creëren. Wellicht omdat onder Windows op een USB-disk maar 1 primaire partitie mogelijk is.
Wat wel werkt is: wanneer je begint een kopie te maken met True Image de optie "manual" kiezen en daarmee de benodigde ruimte (minstens 25 Mb) voor Win7 vrij laten als een "unallocated" blok.
(Als later de SSD de plaats van de HDD heeft ingenomen in de laptop, ziet de Win7 installatiedisk de unallocated ruimte en biedt de mogelijkheid om daar Win7 neer te zetten. De installatiedisk formatteert het blok dan voor je.)

Nadat de SSD is ingedeeld volgt het kopiëren van de bestanden van de originele HDD naar de SSD. Dat kun je laptop misschien het beste ‘s nachts laten doen, want het duurt wel een paar uurtjes.

Vervolgens de SSD uit de externe behuizing gehaald en aan de hand van de Maintenance Manual de HDD vervangen door de SSD. Toen was het moment suprême aangebroken...
En jawel, de laptop startte keurig op zoals voorheen, maar nu op de SSD in plaats van de HDD ! En niet alleen dat; het opstarten ging ook een stuk sneller.

Na wat meten en uitproberen blijkt het starten en afsluiten van mijn XP-configuratie circa 4x zo snel geworden. Een verbetering van 5x tot 10x die sommige bronnen claimen, haalt deze configuratie dus niet, de snelheid wordt waarschijnlijk beperkt door de IDE-controller van de Libretto.
Een vergelijkbare beperking is bekend bij SATA SSD's: Een SATA SSD kan een snelheid van 6 Gb/sec aan, terwijl oude SATA-controllers niet sneller zijn dan 1,5 Gb/sec.
De zoektijd op de CD/DVD-drive en het netwerk tijdens het opstarten verandert met het inbouwen van een SSD overigens niet.

Tot slot heb ik Windows 7 op mijn Libretto U100 geïnstalleerd. Het vinden van de juiste drivers is een verhaal apart. Zie hiervoor verder http://www.librettoworld.com/?p=83#comments .

De lege externe behuizing met de USB-interfaceprint van Runcore is prima geschikt om van de oude HDD een externe HDD te maken (in het geval van de Libretto U100: 60 Gb) of om de oude bestanden na de vervanging nog via een USB-poort te bereiken.

De "Fully functional trial version" van Acronis True Image Home zou 30 dagen moeten werken. Twee weken na het installeren, kopiëren en inbouwen, wilde ik nog een keer met dit programma naar mijn nieuwe schijf kijken. Tot mijn verbazing bleek de proeftijd van 30 dagen toen al verlopen! Wellicht gaat de proeftijd al in als het installatiebestand door Runcore op de SSD gezet wordt.

Het enige programma dat niet onmiddellijk werkte was Virtual CD. Diverse CD's moesten opnieuw geïnstalleerd worden. Dit hangt ongetwijfeld samen met de wijze waarop Virtual CD zwaar beschermde CD's naar de harde schijf kopieert. Wie met de Libretto onderweg de losse CD/DVD-drive liever thuis laat, kan een programma als Virtual CD evenwel niet missen.

Inmiddels is de SSD 3 maanden probleemloos in gebruik. Het Linux OS heb ik nog niet getest, dat wil ik eerst opnieuw installeren. Misschien moet dan Win98 eraf, omdat er nu al 4 primaire partities nodig zijn, waaronder de extended partitie.

De Toshiba Libretto heeft een ingebouwde bewegingsdetector waarmee schade aan de harde schijf kan worden voorkomen. Na het inbouwen van de SSD is deze detectie overbodig en kan de bijbehorende software ontinstalleerd worden.

Wat je beslist moet uitschakelen in WinXP is de defragmentatie! Door de aard van het SSD-beestje levert defragmentatie in een SSD helemaal geen snelheidswinst op. Elke defragmentatie verkort echter wel de levensduur van de SSD. Win7 regelt het meestal zelf: als Win7 bij het installeren een SSD ziet, schakelt hij defragmentatie automatisch uit. Het kan geen kwaad dat toch even te controleren.

Samenvattend:
De methode werkt en het resultaat is verbluffend goed !

Punten waarop Runcore haar product zou kunnen verbeteren:
- De hele instructie bestaat uit slechts 3 zinnetjes. Dat moet echt uitgebreider. Er mag best een heel A4-tje aan besteed worden. Zo was onder andere niet duidelijk dat het kopieerprogramma op de SSD staat. En een tekeningetje hoe de SSD op het verloopprintje moet worden aangesloten is ook geen luxe.
- De instructie hoe Windows 7 te installeren klopt niet en moet aangepast worden.
- De kwaliteitscontrole moet beter: een schroefje te weinig mag niet voorkomen.
- Het Image-programma zou 30 dagen geldig moeten zijn. Als het korter geldig is, dan moet er een waarschuwing bij en een einddatum van de proefperiode.