be quiet! Silent Loop 2 360mm

Aanleiding

In het prille begin van mijn loopbaan als Tweaker, ongeveer 20 jaar geleden, heb ik wel eens kennis gemaakt met waterkoeling. Dat was toen nog best een hoop gedoe, met lekkende slangetjes, losse en luidruchtige pompen en lompe radiatoren.
Sindsdien is er een hoop veranderd op pc gebied, en dus ook op waterkoeling gebied. CPU’s zijn sindsdien steeds zuiniger en daarmee koeler geworden, dus er was in de tussenliggende jaren weinig reden om mij weer aan waterkoeling te wagen. Tot nu, en ik de kans kreeg de nieuwste versie van Be Quiet!, de Silent Loop 2 360mm te testen. Mijn tweaker hart ging toch een beetje sneller kloppen: die kans kon ik niet laten liggen!
Ik zoek nog steeds graag een goede reden om weer eens lekker aan mijn pc te knutselen, dus die was er nu. Aangezien ik nog een ouderwetse Antec P183 behuizing heb, moet bij het wisselen van een aftermarket CPU koeler, mijn hele moederbord er uit, en dus ook de grafische kaart etc. Geluk bij een ongeluk, wat is niks leukers dan een pc uit elkaar halen en weer in elkaar zetten.

Inleiding

Ik heb de afgelopen twee weken dus de Be Quiet!, de Silent Loop 2 360mm getest. Deze is er ook in een 120, 240 en 280mm versie. Met respectievelijk ook minder fans. De Silent Loop 2 wordt geleverd met Silent Wings 3 fans met geribbelde bladen en een PWM aansluiting. Kwalitatief goede, nette en stille fans, zonder poespas. Bij de 360mm versie worden er 3 stuks meegeleverd.
De Silent Loop 2 is een zogenoemde all-in-one-waterkoeler (AIO). Wat inhoudt dat de pomp in het cpu block geïntegreerd is en het hele systeem uit één gesloten circuit bestaat. Grote voordeel: makkelijk in gebruik, geen gedoe met lekkende kabels etc. Nadeel is wellicht iets minder flexibel, daar komt ik later nog op terug.
De Silent Loop 2 wordt geleverd in een luxe doos, met daarin netjes alles apart verpakt en gelabeld. De doos en wijze van verpakking geeft direct een high end gevoel, je hebt hier niet met goedkope rommel te maken, maar echt een premium product. Be Quiet! Timmert al een tijd behoorlijk aan de weg en is in Nederland inmiddels een bekende naam met een reputaties van goede en stille producten voor een eerlijke prijs. Denk aan voedingen, behuizingen en CPU koelers. Zelf heb ik eerdere prima ervaringen met een voeding.

De verschillende onderdelen zien er ook allemaal premium uit. Zo is het CPU blok c.q. pomp netjes afgewerkt met geborsteld aluminium en is de contact kant zo glad als een spiegel, beide netjes beschermd met een cellofaan.

Het blok heeft ook een RGB verlichting met ARGB aansluiting. Deze kan je aansluiten op je moederbord, mits ondersteunt. Mijn moederbord heeft helaas alleen een Aura RGB Strip Header en is niet compatibel. Gelukkig wordt er ook een losse controller mee geleverd en dit werkt ook prima.

Zo kan je kiezen uit een groot aantal kleuren en verschillende verlichtingsmodi, zoals breathing, loop, constant aan, kleurverloopjes etc. Zit altijd wel iets bij wat past bij de rest van het systeem. In mijn geval koos ik voor het rood van het Asus moederbord en MSI grafische kaart.

Ook de slangen zijn netjes afgewerkt met een zwarte gebreide omhulsel, wat niet alleen netjes staat, maar ook een hele degelijke uitstraling heeft.
De radiator is ook in mat zwart gespoten en heeft een degelijke en premium uitstraling.

De koelvloeistof is makkelijk bijvulbaar en er wordt een flesje meegeleverd. Als het goed is zal hervullen nauwelijks nodig zijn, maar mocht na een aantal jaar lucht hoorbaar zijn, kan dat een goed moment zijn om het wat bij te vullen.

Testsysteem

• Antec P183 full AX tower behuizing
• Asus ROG STRIX B360-G GAMING m-ATX moederbord
• Intel i5 8600 CPU
• Scythe Mugen 4 CPU koeler
• 2x 8GB Corsair DDR4 PC2800
• MSI GTX 1060 3GB
• Coolermaster V450 (450W) PSU
• Kingston A2000 1TB m.2 SSD
• Intel 660p 1TB m.2 SSD

Installatiegemak

De installatie was echt eenvoudiger dan dat ik had kunnen denken. Het AiO (All-in One) concept maakt het sowieso al erg eenvoudig, maar ook de bevestiging op de CPU/moederbord was simpeler dan mijn Mugen 4 koeler. Een kind kan de was doen. Wel is zoals bij praktisch iedere aftermarket koeler noodzakelijk om aan de onderzijde van het moederbord een backplate te bevestigen. Nie moeilijk, maar wel handig als de achterzijde ook goed toegankelijk is in de behuizingen en niet zoals bij mij, het hele moederbord er uit moet.
Het CPU blok is compatibel met praktisch alle momenteel gangbaar sockets, zoals: Intel: 1150/1151/1155/1200/2011/2066 en AMD: AM4/AM3(+)

Enige puntje van kritiek is de handleiding. Deze is wel erg summier. Gelukkig is het installatie proces zo simpel, dat je het bijna zonder handleiding kan, maar toch valt de handleiding wel een beetje uit de toom bij het verder zo net afgewerkte product en ook bij het AiO concept, wat waterkoeling voor een grote doelgroep beschikbaar zou moeten maken. Zeker voor mensen met nog geen ervaring met after market koelers, kan de eerste keer toch best een beetje spannend zijn en dan geeft een uitgebreidere handleiding met grotere afbeeldingen misschien net dat beetje meer houvast en zelfvertrouwen. Ik mis vooral een overzicht van bovenaf en duidelijke beschrijving van hoe de verschillende headers aangesloten dienen te worden. Voor mij geen probleem, maar voor sommigen toch wel handig.

Nog een ander klein puntje van aandacht is de aansluiting van de pomp. De fans sluit je met een y-connector aan op de CPU koeler header op het moederbord, de pomp zelf wordt ook aangesloten met een fan header. Mijn moederbord heeft ook een speciale AIO_PUMP connector, maar als die ontbreekt dan moet het op een normale fan header. En dan heb je het risico dat die standaard “gemanaged” wordt door je bios en de pomp wellicht niet op volle kracht werkt. Of je mist überhaupt voldoende fan headers. In dat geval had een simpel verloopje van fan naar molex of sata wel handig geweest. Dat hoeven de extra kosten niet te zijn, maar kan een hoop frustratie voorkomen.

Als laatste dan nog de installatie van de radiator. Je hebt een flinke behuizing nodig om deze joekel überhaupt in je behuizing te laten verdwijnen. Mijn P183 heeft helaas standaard geen ruimte voor een vaste bevestiging van een 36 cm lange radiator (in de vorm van ruimte voor 3 120mm fans op een rij). Ik heb daarom twee andere opties uitgeprobeerd. De eerste was door het door mijn 5,25 inch bays te steken, bovenin mijn behuizing en de bestaande 120mm topfan te verwijderen. Dit werkte wel, maar zat niet echt vast, dus wel iets om rekening mee te houden bij het verplaatsen of vervoeren van de behuizing.

De andere optie die ik geprobeerd heb, was het neerleggen van de radiator op het tussenschot (tussen moederbord en PSU gedeelte van de behuizing). Voordeel was dat dit iets stabieler voelde en het CPU gedeelte van de behuizing nog opgeruimder was dan bij de eerste optie. In beide gevallen is de ruimte rond de CPU wel een verademing. Je kan hierdoor goed bij de m.2 SSD’s en het geheugen.
Nadeel van beide opties is dat de airflow niet optimaal is en de warme lucht niet direct uit de behuizing geblazen wordt, wat juist een groot voordeel van waterkoeling kan zijn.

Op zich is een behuizing met voldoende ruimte en ruimte voor een vaste bevestiging wel aan te raden om dit product volledig tot zijn recht te laten komen.
Om het volledige koelpotentieel goed uit te kunnen testen, heb ik ook nog een derde optie getest, waarbij de radiator zich buiten de behuizing bevindt.

Er hadden wellicht nog wat creatieve bevestingsmaterialen meegeleverd kunnen worden, voor als een standaard bevestiging niet mogelijk is. Aan de andere kant kan je dan wellicht beter ook gelijk voor een andere behuizing kiezen of voor een kleiner formaat. Een 240mm past al standaard in veel meer behuizingen en een 120mm versie in praktisch alle mogelijke behuizingen.

Koelprestaties

Het hoofddoel van dit product is toch wel de koeling. Zeker de 360mm versie is echt bedoeld als koelmonster. Maakt het zijn beloftes en indrukwekkende uiterlijk waar?
Kort antwoord: ja!
Ik heb het onder vele omstandigheden uitgebreid getest. Zowel met Prime95 als Intel Extreme Tuning Utility, ook heb ik alle mogelijke fanprofielen uit de bio getest. Dat houdt in onder andere:

• Max rpm (dus geen bios bemoeienis) met 2000 rpm
• Turbo profiel (1200 rpm)
• Silent (800 rpm)
• Custom (bios test dan zelf min en max rpm en kiest voor zo stil mogelijk profiel, 300 rpm idle en 800 rpm stressed)

Daarnaast dus ook op verschillende plekken in de behuizing en zelfs buiten de behuizing. De temperaturen veranderde daarbij niet. Al denk ik dat onder lange belasting met gesloten behuizing de prestaties in de behuizing met mijn niet optimale plaatsingsmogelijkheden uiteindelijk wel tot ietjes hogere temperaturen zal leiden, maar aan de andere kant, het verschil tussen max en min rpm bij de fans, is ook nauwelijks merkbaar.

Conclusie

Idle

• Mugen 4: 27 °C
• Silent Loop 2 max rpm: 21 °C
• Silent Loop 2 manual (low rpm): 23 °C

Stressed

• Mugen 4: 76 °C
• Silent Loop 2 max rpm: 57 °C
• Silent Loop 2 manual (low rpm): 59 °C

Idle dus 4 a 6 graden koeler en stressed 19 a 17 graden koeler. Vooral stressed vond ik dat best opvallend, aangezien de Mugen 4 al een koelmonster is. Ik kan mij voorstellen dat het verschil met een stockkoeler helemaal immens is en ook voor overklokken veel potentie heeft. Mijn huidige CPU is helaas niet echt overklokbaar, maar ben van plan in de komende maanden een AMD Ryzen te kopen, dus dan zal ik dat aspect ook verder onderzoeken.
Opvallend is verder dat het verschil tussen max en min rpm minimaal is. Zeker zonder overklokken is er dus geen reden om iets anders dan een silent profiel te kiezen.

Geluidsproductie

Met de koeling zit het dus wel goed. Hoe zit het met het geluid? Is de Silent Loop 2 van Be Quiet! Echt zo stil zoals de naam van het merk en het product beiden lijken te beloven?
Ik heb geen officiële geluidsmeter, maar wel een extreem gevoelig gehoor. Ik hoor pieptonen van elektra die niemand anders hoort en stoor mij ook heel erg aan constant achtergrond geluid. Vandaar dat ik al flink in een stille pc had geïnvesteerd (stille behuizing, stille casefans, Mugen 4 met stil fan profiel, stille voeding en hele stille grafische kaart) en dat werkte tot nu toe best aardig. Het was dus wel een uitdaging voor de Silent Loop 2 om dat te overtreffen. Om goed het geluid te kunnen testen heb ik de casefans helemaal uitgeschakeld. Daarnaast wordt tijdens het testen de GPU niet belast en staan die fans ook volledig stil. Enige geluid is dus de pomp, de drie Silent Wings 3 fans en de voeding (die ook onhoorbaar stil is).

Wat opvalt is dat standaard de Silent Wings 3 fans onhoorbaar stil zijn. Zeker met een gesloten behuizing zijn deze gewoon niet waarneembaar. Alleen onder een hoge belasting 1000+ rpm beginnen ze hoorbaar te worden. Op max rpm (2000rpm) gaan ze lichtelijk opstijgen. Maar zoals gezien onder hoofdstuk “koelprestaties” is er 0,0 reden om boven de hoorbare grens uit te komen.
Dan de pomp. Ook deze is behoorlijk geïsoleerd en nauwelijks hoorbaar. Trilt ook niet. Direct na installatie hoor je wat luchtverplaatsing, maar dat was vrij snel weg en daarna nooit meer gehoord. Het is bijna niet te merken of de pomp wel functioneert. Alleen als je de toevoerslang vastpakt, kan je voelen dat er iets doorheen stroomt. De pomp maakt wel een hele subtiele zoem/piep, zoals praktisch alle elektrische apparaten, maar dit is voor de meeste mensen onhoorbaar en met een gesloten kast zelfs voor mij niet hinderlijk.
Nou was de Mugen 4 idle ook al extreem stil, maar het verschil onder belasting is wel goed merkbaar. De Mugen 4 begint onder een stress test toch wel wat geluid te maken. De Silent Loop 2 blijft dus met het juiste fan profiel onhoorbaar stil. En hier zit ook gelijk (naast eventueel overklokken) de grootste winst.

Modbaarheid

Zoals ik al in de inleiding schreef is het een AiO product, wat veel voordelen heeft, maar ook wat nadelen. Zo is de modbaarheid beperkt. Mijn behuizing heeft 2 doorvoergaten speciaal voor waterkoelingsslangen. Deze zijn helaas niet bruikbaar omdat de slangen vast zitten. Hierdoor ben je dus vrij beperkt met de plaatsingsmogelijkheden en ook verlengen o.i.d. zit er niet in. De slangen zijn ook vrij stug. Dat geeft een veilig en degelijk gevoel, maar helpt aan de andere kant ook niet bij de modbaarheid.

Daarnaast mist de radiator in mijn ogen afwijkende bevestigingsmogelijkheden. Er zitten nu alleen schroefgaten voor de fans aan de voor en achterzijde, maar iets alternatiefs, zoals haakje om tie rips doorheen te halen etc ontbreekt. Dat maakt plaatsing in een behuizing zonder een officiële plek voor dit koelmonster, zoals de mijne, wel wat lastig.

Een pluspunt voor de modbaarheid is wel de neutraal mat zwarte afwerking van de radiator, en de neutrale nette afwerking van het koelblok, met een aanpasbare en volledig uit te zetten led verlichting. Op deze wijze zal het in praktische iedere lay-out qua stijl wel passend te maken zijn.

Prijs

Aan de ene kant een hoog bedrag. Je hebt al bijvoorbeeld een nieuwe Mugen voor rond de 45 euro en die voldoet in veel gevallen prima. 156 euro voor de Silent Loop 2 is dan wel een rib uit je lijf. Aan de andere kant, voor een volledig AiO koeling oplossing met dito prestaties is het een net bedrag. Zeker als je nagaat dat de kwalitatief erg goede fans als bij elkaar 75 euro kosten, dan is 75 euro voor de rest, een koelblok met veel bevestigingsopties, ingebouwde pomp, customizable ledverlichting en een enorme net gespoten radiator eigenlijk een koopje.

To do

Zaken die ik nog verder wil onderzoeken in de komende tijd:

• Langdurig met gesloten behuizing en volle belasting testen
• Een nieuwe overklokbare CPU aanschaffen
• Een pull i.p.v. push configuratie testen

Conclusie

Na twee weken de Be Quiet! Silent Loop 2 getest te hebben kan ik niet anders concluderen dat het een net product is, met veel potentie. Het maakt zijn naam waar, is erg stil en koelt erg goed. Het is wel een product wat vooral qua prijs niet voor iedere doelgroep geschikt is. De eenvoudige installatie maakt waterkoeling wel toegankelijk voor een grote doelgroep. De prijs is verder zeer netjes als je in ogenschouw neemt wat je er allemaal voor terug krijgt.