MSI X58 Pro-E

Reden van aanschaf

Met de komst van een nieuwe titel van Blizzard vond ik het een goed moment om mijn PC eens te vervangen. Aangezien voor high-end game systemen hier op Tweakers en op Hardware.info nog altijd de Core i7 wordt aangeraden wist ik dat het een socket 1366 moest worden.

Enkele eisen die ik aan het bord stel:
- Ondersteuning voor DDR3 1600MHz geheugen
- Socket 1366
- 2 PCI-e x16 sloten (en een derde die niet volledig x16 hoeft te zijn)
- 7 SATA aansluitingen
- 6x DDR3 DIMM slot voor 24GB max
- Een goede layout

Ik heb eerst nog even een ASUS P6T SE gehad, maar die bleek niet goed te functioneren en is RMA gestuurd. Om te voorkomen weer tegen hetzelfde probleem aan te lopen heb ik toen gekozen voor dit MSI board wat kwa prijs en functionaliteit vergelijkbaar is.

Algemene Beoordeling

Het bord is goed verpakt in ESD plastic en ligt op schuimrubber (ASUS laat het schuimrubber tegenwoordig uit de doos en kartoen doet toch minder stoot-absorberend aan). Inhoud:
- 1 x AMD Cross Fire connector
- 1 x nVidia SLI connector
- 4 x S-ATA kabel (met klemmetjes die los stoten voorkomen)
- 2x Molex naar Sata voedingskabel
- 1x IDE kabel
- 1x Handleiding
- 1x Driver CD (Waar niet de laatste bios op staat)
- 1x Quickstart guide
- 1x gigantische poster van het moederbord (hoort ook bij de quickstart gids denk ik)

Dit is mijn eerste MSI moederbord en ik gebruik hem nu enkele maanden. Ik ben er erg tevreden over en hieronder beschrijf ik per onderdeel hoe ik tot mijn oordeel ben gekomen.

Featureset

Het bord beschikt over 2 PCI Express 2.0 x 16 en de onderste is een x4. Daarnaast nog twee gewone 1x PCI Express sloten. Ik heb op dit moment 1 videokaart geïnstalleerd en zie nog geen nut van een aanvulling wellicht bij een volgende game nog eens nodig.
Realtek ALC889 geluidschip voor HD surround geluid. Als ik de spanning inschakkel stuurt hij een nare brom over de speakers. Een probleem wat ik niet heb zodra ik de speakers aansluit op de ASUS Xonar Essence. Ook mijn vorige moederbord ASUS M3N8200 had hier geen last van. Mogelijk is het alleen hoorbaar bij gevoelige speakers (gebruikte speakers B&O Beolab 4000).
Bij gebruik van de digitale aansluiting is er geen sprake van een brom, maar digitaal is vaak minder gevoelig voor dit soort zaken. Het onboard geluid is goed een van de betere die ik heb gehoord, maar het kan niet tippen aan een willekeurige ASUS Xonar kaart (subjectief vergeleken met Xonar D1 en Essence). Daarnaast is de ruis in idle bij de losse geluidskaarten nihil in tegenstelling tot het onboard geluid. Dit is echter geen punt van dit board maar dit merk ik bij alle moederborden die ik tot nu toe heb gehad. Overigens is er niks aan de hand als je een paar standaard computer speakers gebruikt van 25 euro oid.




Layout

Ik ben zeer tevreden over de lay-out. De 6 ICH10 SATA aansluitingen zijn dwars gezet, zodat ze praktischer naar hun doel kunnen worden geleid. De power connector zit helemaal aan de zijkant, zodat deze niet in de weg zit.

Ook de aansluitingen voor case fans zitten aan de randen van het bord, zodat de kabels kort gehouden kunnen worden.

Het bord is voorzien van SMD leds bij vrijwel alle sloten. Als een kaart is ingestoken en de led bij het slot brand niet dan is er iets mis. Bij het geheugen gaat een LED branden als daar iets mis mee is (echter niet bij iedere fout zoals een set die alleen in triple channel niet altijd functioneerd). Er zijn tevens leds aanwezig om suspend mode aan te geven en er gaat een groene led branden als het bord aan is. Bij de processor zijn zelfs 5 leds geplaatst. Die worden gebruikt om aan te geven hoeveel Phases de processor gebruikt. Ik heb hem alleen nog maar in 5 zien staan, omdat ik de MSI's Green Power CPU Phase Control feature nog niet heb benut. Ik ga dit doen en zal de resultaten later toevoegen. (bedankt MPeek, voor de correctie!



Passief gekoelde chipsets en mosfets. Die van de northbridge steekt een cm of vier de lucht in, maar niet op het punt waar je nog een PCI-e x1 kaart in kan steken. Dat hebben ze gezien de poster later aangepast.

Er is voldoende ruimte rond de socket voor exotische koelers alleen toen ik de plaat van de Scythe Mugen tegen de onderkant van het moederbord wilde plaatsen waren er een aantal pootjes van elco's die uitstaken op de plaats waar de plaat moest komen. Ze drukken dan welliswaar tegen foam aan het leek mij wat risicovol als de pinnen er doorheen prikken dan kunnen ze tegen het geleidende ijzer aan komen. Ik heb de pinnetjes toen met een zijkniptang een stuk korter gemaakt, issolatietape overheen geplakt en daarop de plaat gelegd nu zal het zeker niet meer door het foam gaan prikken. Het Asus bord had dit probleem niet en was netjes kaal rond de processorvoet. Uiteindelijk heb ik er overigens voor gekozen om de Scythe niet te gebruiken i.v.m. stabiliteitsproblemen heb ik het moederbord een aantal keren moeten wisselen en die koeler maakte dat wat mij betreft te vervelend.

Er zijn onderaan het bord drie knopjes geplaatst. Aan/uit, reset en clear BIOS. Dat is zeer handig gebleken bij het installeren van de PC temeer, omdat ik een tijd bezig ben geweest met het testen van het bestelde geheugen waar wat mis mee bleek te zijn.



Prestaties

Aan overklokken besteed ik weinig tijd. Enkel het geheugen het is de moeite om een paar tientjes extra uit te geven voor 1600MHz PC12800 geheugen. Echter is het dan nodig om te “overklokken” standaard wordt het op de laagste JEDEC standaard gezet en vervolgens stel je dan zelf de door de fabrikant op de doos aangegeven snelheden in.
Bij het Corsair geheugen zat het ingepakken en hoef je alleen in het BIOS XMP te selecteren. Bij het tevens geteste OCZ geheugen was het iets meer werk daarbij moest de frequentie en de voornaamste timings zelf ingesteld worden.
Het resultaat volgens memtest86
Bij 1066 Mhz is de bandbreedte: ongeveer 10.000 Mbps
Bij 1600 Mhz is de bandbreedte: ongeveer 13.000 Mbps (dus 30% meer) al zegt dit meer over het geheugen dan het moerderbord natuurlijk ;-)

In online reviews waarbij dit bord wordt vergeleken met vergelijkbare borden en waarbij dezelfde hardware wordt gebruikt komt dit bord simpelweg mee met de rest. Het is gerommel in de marges waarbij in de praktijk weinig verschil merkbaar zal zijn in snelheid.
Review HardOPC
http://www.hardocp.com/ar...proe_motherboard_review/5


Stabiliteit & Betrouwbaarheid

Het bord is zeer stabiel te noemen, ik heb al bij veel overklokcompetities gezien dat dit bord garant staat voor stabiliteit. Ook onder Windows 7 x64 was er niks te merken van onstabiliteit. Ook na een stuk of tien keer in en uit de kast schroeven is hij nog altijd stabiel.
Ik prijs ook M-Flash functionaliteit van het bios. Om het bios te updaten kopieer je het juist gedownloade bios op een USB stick. Vervolgens boot je naar het bios je selecteerd M-Flash, je selecteerd bios-update hij ziet je usb stick en je selecteerd de bios. Alleen even op update klikken en hij start. Geen geklooi meer met floppies!

Volgens de fabrikant is het opgenomen vermogen van het moederbord in idle toestand extreem laag in verhouding tot de andere borden. Alle fabrikanten hebben echter hun eigen trucs waardoor ik denk dat het verschil klein zal zijn. Daarnaast is het opgenomen vermogen van de processor en videokaart niet mals. Ik meet idle/load tussen de 125/400 Watt. (i7 920, 5850, Realpower 620) en dat idle verbruik is niet verkeerd, want mijn AMD systeem met een processor met een TDP van 90 watt (en ook de 5850) had een vergelijkbaar idle verbruik. In de praktijk echter een veel langzamer systeem. Ik denk echter dat het verschil eerder is toe te rekenen aan de processor dan het moederbord.

Temperatuur Issues? (update: 29-08-2010)
Jejking merkte op dat er het een en ander te doen is over de temperatuur. Ik lees hierover op het internet dan met name over problemen met een warme IOH (=In/Out Hub wat vroeger de North Bridge was).

De resultaten zijn gemeten met de software tool "Hardware Monitor" van CPUID. En ik heb tevens mijn multimeter gebruikt voor de IOH om te kunnen vergelijken.

Ik heb geen verschillen kunnen constateren in opgenomen vermogen bij gebruik van "MSI Green Power CPU Phase" Het opgenomen vermogen is in idle steeds 50 Watt en bij het spelen van spellen of het draaien van 3DMark Vantage maximaal op 130 Watt.


Net na het opstarten van de PC (temperaturen in graden celsius)
CPU=19
IOH=60
System=32
GPU=48

Na een half uur praktisch idle (beetje internetten)
CPU=25
IOH=75
System=45
GPU=53

Aan het einde van een 3DMark Vantage benchmark (performance)
CPU=57 (wat heel snel weer zakt naar 35 na de CPU test)
IOH=81 (hoogst gemeten in de hele sessie van 13 uur)
System=50
GPU=65

Direct na het spelen van enkele games
CPU=31
IOH=80
System=50
GPU=64

In Hardware Monitor kan je al heel goed zien dat deplaats van meten erg bepalend is voor de waarde die je tezien krijgt. Zo is de temperatuur van de CPU gemeten onder de CPU op het moederbord. Hardware Monitor geeft echter ook waardes per core (ik neem aan dat deze gemeten worden in de CPU zelf). De temperatuur voor de cores is veelal 60% hoger dan de temperatuur direct onder de CPU.

De temperatuur van de IOH lijkt erg hoog, maar deze is wel erg stabiel. Als het systeem eenmaal draait is de temperatuur vrijwel altijd tussen de 75 en 81 graden.

Daarnaast heb ik eens gemeten midden in het koelblok van de IOH en daar meet ik een temperatuur van 50 graden wanneer Hardware Monitor een temperatuur aan geeft van 75 graden. En een systeem temperatuur van 43 graden. Als ik er iets over zou moeten zeggen... dan kan de IOH zijn warmte prima kwijt en is de hoge temperatuur niets meer dan een boeiende statistiek.

Mocht het bij een grovere overklok een probleem worden dan verwacht ik dat je het probleem eenvoudig op kunt lossen door het koelblok te vervangen door een grotere of door een ervoor te zorgen dat het koelblok beter wordt bevestigd aan de chip, zodat de geleiding tussen die twee beter wordt.


Overklokbaarheid

Zoals gezegd besteed ik hier zelf weinig aandacht aan. Al is aan het bios wel duidelijk te zien dat het heel gemakkelijk is. Zo zijn de knopjes op het moederbord natuurlijk handig bij het overklokken. Daarnaast is er in het bios de mogelijkheid om de instellingen op te slaan als profiel. Op die manier kan je na een BIOS reset met een klik je instellingen weer terugzetten waar je gebleven was. Je kan meerdere profielen opslaan ideaal om de stabiliteit te testen bij iedere aanpassing die je doet.
Als je niet wilt overklokken kan je het overigens ook niet per ongeluk doen. De dipswitches op het moerderbord staan standaard zo dat je niet kan overklokken. Je zal die moeten aanpassen waarna de instellingen in het bios vrij worden gegeven.
Het bord was uitgevoerd met bios 8v9 terwijl de laatste revisie 8v12 was van mei dit jaar. Vanwege het aanvankelijke probleem met kapot geheugen heb ik toen gekozen voor een update wat dus heel makkelijk bleek te zijn. Zie ook dit filmpje op youtube: hoe makkelijk een biosupdate is met M-flash.
Update 29-08: Indien je het bios wil downgraden schijnt M-flash niet de beste keuze te zijn. Het is dan beter om de standaard tool van MSI te gebruiken. Indien je er zekerder van wil zijn dat de bios upgrade of downgrade goed gaat schijnt het beter te zijn geen gebruik te maken van M-Flash maar wordt deze aangeraden. (Bedankt DaLoona voor de info!)

Op Tom's hardware guide staat een overklok test van een aantal X58 moederborden. Een andere (duurdere) versie van het MSI bord wordt in de test gebruikt. Als je puur voor de beste overklokpresetaties gaat dan is dit bord waarschijnlijk niet voor je. Het ASUS P6T bord komt er daar als beste uit. Over alle benchmarks zijn de verschillen echter heel klein, minder dan 3,5 % verschil tussen het beste en slechtste. In de praktijk niet merkbaar dus alleen van belang voor je als je voor de allerbeste 3Dmark score gaat oid.



Compatibiliteit

Zowel ondersteuning voor Crossfire als SLI dat vind ik al knap ondersteund vrijwel alle gangbare pci-e videokaarten. Daarnaast alle 1366 processoren waaronder de Xeon nehalem-ws.
De lijst voor ondersteund geheugen is lang. Bij de ASUS plank waar ik mee begon was zo'n lijst ook gemakkelijk te vinden en op basis daarvan ben ik gegaan voor het Corsair geheugen. Dat bleek ook in deze plank prima te functioneren (ten minste toen ik eenmaal geheugen had wat goed was).
In de test rapporten van MSI [url=http://eu.msi.com/index.php?func=prodtestreport&maincat_no=1&cat2_no=&cat3_no=&prod_no=1804die bij het bord staan[/url] zijn heel veel producten getest dit geeft een redelijke zekerheid dat die producten goed functioneren. Het wil echter niet zeggen dat producten die niet in de lijst staan pertinent niet werken. Zo werkt mijn geluidskaart die niet is getest ook prima (Asus Xonar essence).

Ondersteuning van de fabrikant

Twee jaar fabrieksgarantie. Naar wat ik heb gehoord over MSI ondersteuning is deze prima indien de winkelier het al niet op zich neemt.
De garantie is echter twee jaar in tegenstelling tot drie jaar fabrieksgarantie van ASUS met de tweede heb ik ervaring en die maken hun beloftes waar. Bij problemen heb ik nog altijd gewoon een nieuw of beter exemplaar teruggekregen.

Prijs

Op dit moment is het moerderbord in de pricewatch te vinden voor ongeveer 157 euro. De tegenhanger van Asus de P6T SE is enkele euro's duurder. Je krijgt daar iets meer PCI-e voor terug (derde slot is x8 ipv x4). Echter ontbreekt het bij dat bord aan de praktische bios features en de knoppen op het moederbord. Bij het MSI bord zit een Norton licentie en HDDBackup. Kleine verschillen dus.
Het bord van MSI doet al met al toch wat luxer aan. Bij ASUS heb ik ook wel ooit een moederbord gehad met extra knopjes en zo, maar dan betaalde je extra “deluxe” noemen ze dat dan. Bij dit bord heb ik nu het idee dat ik de praktische onboard leds er bij krijg evenals de knopjes.

Er zijn maar twee andere 1366 borden op dit moment die iets (€4-10) goedkoper zijn, daarvan is de Foxxcon Flaming Blade duidelijk minder uitgebreid (slechts 3 dim sloten). Het Asrock X58 Extreme bord is wel redelijk vergelijkbaar met het MSI bord zelfde aantal PCI-e lanes x16, x16, x4. Tevens lees ik online over dit bord dat het bios minder goed is (traag/onhandig). Er staat ondersteuning voor 2000 Mhz geheugen op de site echter heeft het MSI board dat ook het staat niet in de specificaties, maar wel in de test rapporten voor geheugen.

Graag hoor ik wat jullie van de review vinden en eventueel commentaar/verbeterpunten!

@Hc-Gamer - Ik zal volgende week nog foto's toevoegen. 27-08 verschillende foto's toegevoegd.
@kaas_Tostie & pgm5700 - USB3 en SATA3 op een moederbord dat ik ga vervangen voordat ik één van die twee standaarden ga gebruiken vind ik niet nuttig. Dan betaal ik daar liever niet voor. Pgm5700 het is inderdaad verder wel een beetje een saai bord als je het vergelijkt met de moederborden die verder nog te krijgen zijn voor het X58 platform, maar daar zit zoals je zegt een prijs aan. Zelf vind ik het minimalistiche karakter van dit bord positief.
@MPeek Bedankt voor je toevoeging. Je hebt helemaal gelijk, ik heb dat aangepast. Ik zal de MSI's Green Power CPU Phase Control eens gaan testen. Dan voeg ik de resultaten nog toe.
@Jejking Temperaturen in graden celcius na 8 uur 98% idle: CPU=26, Systeem=46, IOH=76, GPU=53 ik zal later ook nog de temperaturen toevoegen na een aantal uren gamen/load. 29-08 Meetgegevens temperaturen toegevoegd.
@DaLoona Bedankt voor je waarschuwing. Lijkt mij legitiem ik heb een vermelding hierover toegevoegd in de review!