LG OLED65GX6LA Zwart

Introductie

Het was een bewolkte dag in maart 2020. Deze dag stonden de LG-dealderdagen op de agenda, waar Tweakers met een aantal mensen uit de gemeenschap altijd aanwezig is. Het was de tijd dat corona net in Noord-Brabant flink om zich heen sloeg, maar in de rest van het land nog geen maatregelen genomen waren. De LG-dealerdagen konden doorgaan, Tweakers had een busje gehuurd en daarmee reisden we af naar het Vlaamse Londerzeel waar het gehouden werd. Mondkapjes hadden we al in onze zakken, voor het geval dat, maar bleken niet nodig. Met een beetje afstand houden, en wat extra aandacht voor de hygiëne hadden we een gezellige avond, waar LG zijn nieuwste paradepaardjes toonde.

In de periode na de LG-dealerdagen zouden wij één van deze nieuwe paradepaardjes kunnen recenseren. Maar dat ging niet zo lekker, want kort na het LG-evenement sloeg corona genadeloos toe in de beide lage landen, wat voor de nodige vertraging zorgde, niet alleen voor onze recensies, maar de hele marktintroductie bij LG liep in de soep.

Het gevolg is dat ik nu begin 2021 eindelijk een technologisch wondertje heb kunnen recenseren en aldus volgt hier een recensie van de LG OLED GX in de 65"-variant.

Over de OLED-techniek

De eerste keer dat ik las over OLED-techniek was ergens in de jaren '90 in een publicatie van het Philips Natlab dat ze een werkend OLED-schemppje in het laboratorium hadden gemaakt. Dat was een schermpje van enkele centimeters groot, met als grote bijzonderheid dat het schermpje op flexibel plastic was aangebracht. In de jaren '90 zaten we in de hoogtijdagen van de beeldbuizen. Dit was een tijd dat nog moeilijk voorstelbaar was dat platte schermen de toekomst waren. Platte LCD-schermen waren er destijds al wel, maar waren vaak monochroom met een verschikkelijk contrast en kijkhoek. In een tijd dat goede platte kleurenschermen dus nog amper voorstelbaar waren klonk een buigbaar scherm dan ook helemaal als science-function. Dat was dan ook de reactie toen ik het met medestudenten besprak. Toch werd in die publicatie al voorspeld dat OLED de techniek van de toekomst zou worden.

Een led is een diode die licht uitstraalt. We kennen leds al tientallen jaren en ze staan bekend als betrouwbare energiezuinige lichtbronnen. Het bouwen van een beeldscherm op basis van conventionele leds bleek enorm ingewikkeld en alhoewel er vandaag de dag dan microledschermen bestaan, geldt nog altijd dat het fabriceren van een scherm van miljoenen kleine leds dusdanig ingewikkeld is, dat de prijs zo hoog wordt dat de techniek ongeschikt is voor consumententelevisies. Waar een gewone led gemaakt is van halfgeleidende metalen, is een OLED gemaakt van organisch materiaal. Dat organisch materiaal lost een hoop dingen op. Waar niet-organische leds monochromatisch licht uitstralen, stralen organische leds multichromatisch licht uit: Een breed scala aan kleuren. Door het een beetje slim te doen, kunnen witte OLED's gemaakt worden, die net als de zon, een heel breed spectrum aan licht uitstralen. Als we een scherm volledig bouwen uit witte leds, hoeven we geen losse pixels meer in het scherm aan te brengen, maar kunnen we het hele paneel "verven" met OLED-materiaal. De pixels ontstaan niet in de OLED_laag, maar in de TFT-laag er bovenop. Het witte licht bevat alle kleuren, dus om kleur te realiseren, kan een kleurenfilter bovenop het scherm geplaatst worden, zodat we witte, rode, groene en blauwe subpixels krijgen. Dit is nu LG's WOLED-techniek.

Over deze recensie

Laten we beginnen in superlatieven. De LG GX is een technologisch wonder, het summum van de kunde der mensheid om een zo mooi mogelijk plaatje op een beeldscherm te zetten. Het recenseren van deze televisie is een eer, maar het schrijven van een goed eerlijke recensie ook een grote verantwoordelijkheid. We hebben het hier over de beste televisie ter wereld of misschien dan bijna de beste en het staat dan ook buiten kijf dat de televisie een goed cijfer krijgt.

Over de beeldkwaliteit en voordelen van OLED's is veel geschreven. Ik ga daar in deze recensie vanuit mijn eigen gezichtspunt ook op in, maar ben niet instaat om de in de recensies van Tweakers vaak met professionele apparatuur gemeten waarden over te doen of die te overtreffen. Ik wil me dan ook vooral richten op zaken die in de recensie van Tweakers niet terug komen.

Wat ook speelt, is dat een recensie mijn inziens weinig nuttig als je alleen maar roept hoe goed alles wel niet is, het gaat ook om wat er nog niet goed is. Recensies van websites als Tweakers testen de televisies vaak op dezelfde punten en dat zijn zaken waarop fabrikanten hun televisies tegenwoordig perfect hebben geoptimaliseerd, zodat ze hoge cijfers scoren. Ik wil in deze recensie ook uitgebreid ingaan op zaken die je in de recensies van de Tweakers-redactie niet terugvindt en de vinger te leggen op een aantal plekjes waar het pijn doet. Het is juist dat soort terugkoppeling die fabrikanten in staat stelt hun waren nog verder te verbeteren.

Mijn eigen televisie is een LG OLED55C7V die ik heb sedert januari 2018. Ik heb daarmee al geruime tijd ervaring met OLED-televisie, en dat stelt mij in de unieke positie om te beoordelen wat de vooruitgang is geweest in de afgelopen drie jaar. Tevens ben ik daarmee bekend met de sterke en zwakke punten van de televisies en dat stelt me in staat om de televisie gericht te testen. Ik zal in deze recensie regelmatig vergelijkingen maken tussen de C7 en GX.

De GX als middelpunt van mijn televisie-installatie

Na installatie zag mijn televisiemeubel er als volgt uit:



De televisie is het hart van de televisie-installatie, maar er zijn meer apparaten bij betrokken. Om te beginnen komen de signalen bij mij uit de ruimte, ik heb een Wavefrontier T55 met daarin LNB's gericht op de Astra 1,2,3 en Hotbird:

De LNB's zijn Inverto Unicable 2 LNB's. Via splitters komt het signaal uit in de woonkamer en slaapkamer. In de woonkamer staat een Vu+ Ultimo 4K klaar om de signalen in beeld om te zetten.



Ik ben dan in staat om 4K HDR-zenders te ontvangen en kan de televisie dan ook testen met de televisiesignalen zoals zenders die in de toekomst aan zullen gaan bieden. Maar... juist omdat ik een Unicable-installatie heb kan ik in de woonkamer een extra splitter aan de kabel hangen en ook de interne tuner van de televisie gebruiken en ook die uitgebreid aan de tand voelen.

Ik heb kaarten van Canal Digitaal en van Tivusat. Deze kaarten gebruik ik via de kaartlezers van de Ultimo 4K. Ik heb geen CI-modules om met deze kaarten te gebruiken, wat betekent dat ik voor de interne tuner van de televisie alleen vrij te ontvangen zenders kan bekijken. Nederlandse zenders zullen dus bekeken worden via de Ultimo 4K.

Naast de televisie staan mijn Little/One-luidsprekers. Dit zijn luidsprekers gebaseerd op de hoog aangeschreven Motional Feedback-technologie van Philips, geproduceerd in ons eigen landje door Chris Camphuisen. Geluid naar de luidsprekers gaat via een mengpaneel en dat kan op drie manieren:

• Via de koptelefoonuitvang van de televisie
• Via de optische uitgang van de televisie naar een AC3-decoder
• Via de optische uitgang van de Vu+ Ultimo naar een AC3-decoder

Afhankelijk van de situatie wissel ik nog wel eens van optie. Bijvoorbeeld, als ik radio wil luisteren, dan heb ik de televisie niet nodig, dus gaat het geluid dan rechtstreeks van de Ultimo 4K naar de luidsprekers. Maar als ik bijvoorbeeld de Youtube-app van de televisie gebruik, is het gebruik van de koptelefoonuitgang van de televisie weer het handigst. Eventueel kan ik op de AC3-decoder ook nog luidsprekers voor achteren aansluiten om surround te kunnen beleven, maar dat laat ik in deze recensie verder buiten beschouwing.

Schematisch ziet de installatie er als volgt uit:

Installatie

De interne tuner van mijn OLED C7 heeft een flink nadeel: Hij ondersteunt geen JESS/Unicable 2 genoemd. Nu zijn de Invero-koppen in mijn schotel terugwaarts compatibel met Unicable 1, dus is het werkend te krijgen, maar Unicable 1 heeft een flink nadeel: Je kunt maar twee satellietposities aansturen, waar JESS/Unicable 2 er 64 kan aansturen. Communicatie in het verleden met LG gaf aan dat ze weinig haast hadden om JESS/Unicable 2 te ondersteunen. Dat was wat mij betreft een stevig gebrek aan de C7, enerzijds omdat JESS al vele jaren bestaat, anderzijds, omdat meer dan twee satellietposities voor een Nederlandse schotelinstallatie helemaal niets raars is. Immers, voor Canal Digitaal moet je al de Astra1 en Astra3 ontvangen. Nederland ligt binnen de UK-spotbeam van de Astra2, wat betekent dat ook alle Britse zenders in Nederland zijn te ontvangen en men kijkt in Nederland nog wel graag naar de BBC. De C7 was dus ongeschikt voor dit doel. Oorspronkelijk dacht ik dat ik de interne tuner van de C7 geheel niet kon gebruiken, later bedacht ik me dat ik Unicable 1 voor de Astra3 en Astra2 kon deactiveren op mijn Inverto-LNB's en zo alsnog de interne tuner voor Astra 1 en Hotbird gebruiken.

Het goede nieuws is dat ik in het menu van de GX gewoon Unicable 2 aantrof en de GX dan ook geheel voor mijn installatie kon configureren op alle 4 de posities. Bij dat configureren had ik aanvankelijk wel een "Waarom werkt het nu niet??"-moment, maar na drie kwartier prutsen kwam ik erachter dat LG de gebruikersbanden vanaf 0 nummert, terwijl Inverto bij 1 begint met tellen. Ik wilde de televisie gebruikersband 9 toewijzen, maar moest op de televisie simpelweg band 8 selecteren en dat werkte het.

Even zenders zoeken en dan verscheen het leukere bericht op het scherm:



Het is een Koreaanse televisie, dus laten we de Koreaanse televisie maar eens op zetten:

Beeldkwaliteit

De beeldkwaliteit van een OLED-televisie is adembenemend, ik herhaal a-dem-be-ne-mend. Als je nog nooit naar een OLED-televisie gekeken hebt, dan kan je je het wellicht het beste voorstellen alsof je naar een bewegende foto kijkt, professioneel afgedrukt, met een goede camera is genomen, alleen dan beweegt het beeld en wordt het op een scherm met een diameter van 65" geprojecteerd. De kwaliteit is namelijk zo goed dat het niet meer op beeld uit een beeldscherm lijkt, maar levensecht. Zwart is echt zwart op een OLED en dat merk je meteen, evenals de rijke en realistische kleuren. LG stemt zijn televisies vooral af op realisme, het ziet dus geen overdreven kleuren, het is vooral de bedoeling dat de televisie de beelden toont, zoals je ze met je eigen ogen ziet. Maar dat de televisie dat beter doet zoals je wellicht van een LCD van enige jaren oud gewend bent is overduidelijk.



Kijkhoeken op een OLED zijn perfect. Ook dat merk je meteen, want zelf sals je normaliter recht voor een LCD-televisie zit, je kijkt altijd toch wel een keer van opzij naar de televisie. Dat de televisie mooi beeld geeft naar alle kijkhoeken, valt meteen op.

Om een indruk te krijgen van het enorme detail in het beeld eerst even een 4K HDR-zender op vol formaat gefotografeerd:



En kort daarna een detailopname van een klein hoekje van het scherm:



Mijn fotocamera doet overigens totaal geen recht aan de kwaliteit van het beeldscherm. Beter gezegd, ik heb grote moeite gehad om goede foto's van de televisie te nemen. Mijn Sony DSC-T30 bleek totaal ongeschikt en mijn Canon EOS 1200D lukte het niet op de automaat. Beide fototoestellen zijn namelijk geneigd te flitsen, vanwege weinig omgevingslicht, en als je de flitser uitzet, gaan ze de belichtingstijd verhogen, wat bij bewegend beeld op een televisie niet bepaald is wat je wilt. Automatisch scherpstellen op het scherm vonden de toestellen ook een lastige opgave. Ik heb de EOS 1200D dan ook geheel handmatig moeten bedienen: Handmatig scherpstellen, handmatig de diafragma-operning kiezen en handmatig de belichtingstijd kiezen. Dat heeft veel mislukte foto's opgeleverd, maar oefening baart kunst! Je kunt uit de foto's in deze recensie geen conclusies trekken over hoeveel licht de televisie geeft, met mijn diafragma kan ik je twee geheel verschillende indrukken geven:



De EOS 1200D is via de open-source Magic Lantern-firmware op zich geschikt voor HDR-fotografie, maar ik heb besloten hier geen gebruik van te maken, je moet dan via het raw-formaat werken en de vraag die daarna volgt is of je HDR JPEG's kunt maken die geschikt zijn voor de Tweakers-website. De foto's bij deze recensie zijn dan ook SDR (de TV geeft bij veel foto's wel HDR weer). Ze geven hopelijk desondanks een indruk wat een zwaargewicht de GX is op het gebied van beeldkwaliteit.

Ik heb natuurlijk enige jaren ervaring met een OLED en was dan ook benieuwd wat de vooruitgang is geweest in de afgelopen 3 jaar. Ik moet zeggen dat ik positief verrast ben door de beeldkwaliteit van de GX. Het is best een prestatie, want als je naar de C7 kijkt, ben je al geneigd om je af te vragen of perfectie nog verbeterd kan worden, maar het moet gezegd worden dat de GX de perfectie weet te overtreffen. Dit is waarschijnlijk toe te schrijven aan de betere beeldverwerking van de Alpha9-processor die erin zit: De televisie weet uit gewoon 1080-beeld een buitengewoon scherp plaatje met heel veel detail te halen. Dit zal voornamelijk te maken hebben met de vooruitgang in schalen en de-interlacing, maar ook de techniek om het paneel optimaal aan te sturen vanuit het geleverde signaal zal hiervoor verantwoordelijk zijn.

Om de televisie hier een beetje op zijn staart te trappen heb ik wat Duitse zenders opgezet. De omroepen van onze oosterburen volharden in hun opvatting dat 720p50 beter is dan 1080i50 en zenden dan ook in een hoge kwaliteit 720p50 uit. Maar om 1280x720 om te zetten naar 3840x2160 moet de televisie het beeld behoorlijk ver opschalen, verder dan als het van 1920x1080 moet komen, bovendien is de schalingsfactor niet integer, wat het ook complexer maakt. De GX vervult deze opdracht bijzonder netjes.

Zo is aan het zenderlogo bijvoorbeeld amper te zien dat het is opgeschaald:


Even een tekenfilm om goed te kunnen zien wat er met scherpe randjes gebeurt:





Bij normale, opgenomen beelden is het lastiger om met een pakkend voorbeeld te fotograferen, maar ook hier laat de GX opvallend scherpe plaatjes zien, waarbij subjectief waargenomen scherpte hoger is dan ik bij de C7 ervaar.

Een heel fijn aspect aan OLED-televisies is dat je geen speciaal beeldmateriaal nodig hebt om van de voordelen te kunnen genieten. Of je nu oude VHS-banden bekijkt of het nieuwste HDR 4K-materiaal, het ziet er gewoon een stuk beter uit op een OLED. Laten we even naar de jaren '80 terugschakelen en twee videoclips bekijken van Cindy Lauper en Kylie Minogue:



Natuurlijk ziet het er niet als moderne 4K-televisie uit, maar het plaatje is alleszins zonder meer goed kijkbaar. Ook bij dit materiaal is zwart gewoon echt diep zwart en heb je een groot contrast. Merk op dat je in de foto's nauwlijks het verschil ziet tussen de zwarte balken die toegevoegd worden vanwege het 4:3-bronmateriaal en de achtergrond van de kamer waar de televisie staat: Het was echter niet donker in de kamer, maar toch wordt de achtergrond inclusief balken gereduceerd tot een zwarte massa. Dat komt vanwege het hoge contrast, wat de camera dwingt de lage helderheid van de achtergrond tot dicht bij zwart weer te geven.

Dit effect treedt niet alleen bij de camera op: Als je met je eigen ogen kijkt, passen deze zich ook aan aan het hoge contrast. Dat betekent dat terwijl je naar een uitzending met balken kijkt (of dat nu 21:9 of 4:3 is), de balken in de achtergrond verdwijnen. De zwarte balken zijn daardoor niet hinderlijk, dit in tegenstellig tot bij een LCD-televisie, waar er altijd licht doorheen komt. Een OLED-televisie is daarom best wel fijn om beeldmateriaal te bekijken waar aan zwarte balken niet te ontkomen is.

Een ander aspect aan de beeldkwaliteit van een OLED-televisie zijn de sneller reactietijden. Bij een LCD-televisie kost het altijd enige tijd om de kristallen opnieuw te richten, want betekent dat LCD's bij beweging enigszins wazig worden. LCD VA-panelen hebben hier meer last van dan LCD IPS-panelen. Dit kan de kijkervaring bij uitzendingen met snel bewegende beelden negatief beïnvloeden en ook als je de TV gebruikt voor speltoepassingen, dan ben je in de regel niet blij met de traagheid van LCD-panelen.

Deze traagheden bestaan niet bij een OLED-televisie. De oorzaak is dat leds onmiddelijk meer of minder licht geven als er meer of minder stroom doorheen gaat, er hoeven niet eerst kristallen gericht te worden. De pixels kunnen zo snel van kleur veranderen dat de kwestie geheel afwezig is. Bewegend beeld is op een OLED dan ook een stuk scherper dan op een LCD.

Elk voordeel heeft evenwel zijn nadeel en dat is ook in dit geval van toepassing. Als je beeldmateriaal hebt met een lage framerate dan zorgt de onscherpte van een LCD dat je minder last hebt van de lage framerate. Met name bij 24Hz films speelt deze kwestie, maar ook bij 25p- en 30p-materiaal kan het merkbaar zijn. Gewone omroeptelevisie is doorgans 50 Hz en valt dan ook niet onder matriaal met lage framerate. De fimpjes die Tweakers en Hardware.info maken zijn wel maar 30Hz en als je die op TV bekijkt dan speelt dit wel.

Om te zorgen dat je toch vloeiend beeld kunt ervaren bij materiaal met lage framerate, hebben televisies bewegingsinterpolatiealgoritmen, die van beeldmateriaal met lage framerate materiaal met een hogere framerate maakt. Hiervoor moet de televisie informatie bijverzinnen en dus kunnen hierbij ongewenste arctefacten optreden. Mijn inziens werken de bewegingsinterpolatiealgoritmen van de LG GX uitstekend. Ik heb de mate van interpolatie doorgaans op laag staan en dat is voldoende om normaal naar dit soort materiaal te kunnen kijken, zonder dat ik storende arctefacten waarneem.

Geluidskwaliteit

"Platte televisies hebben slecht geluid" is een wijsheid die menig consument inmiddels wel opgedaan heeft. Welnu, die wijsheid moet herzien worden, want LG is er in geslaagd om een heel aardig geluid uit de interne luidsprekers te halen. Ik moet zeggen dat ik mijn C7 nog iets beter vind klinken, wellicht zorgde het platte formaat toch voor een uitdaging, maar ook de GX slaagt erin een heel aardig geluid uit de interne luidsprekers te halen.

Ik heb geen grote gaten in het frequentiespectrum kunnen ontdekken, het spectrum van bas tot middentonen tot hoge tonen is wel gevuld. Ik zou echter niet de snel concluderen dat een externe audio-installatie niet nodig is. De GX is geen partij tegen mijn Little/One-luidsprekers. Allerleerst klinkt het geluid van de GX vergeleken met Little/One ietwat hol. Verder hoor je meer detail in het geluid van de Little/One. De specialiteit van de Little/One is ultradiepe bassen te kunnen weergeven waar je normaal een subwoofer voor nodig hebt. Dat soort ultradiepe bassen kun je vergeten, als je muziek hebt met dat soort bassen, dan hoor je die nauwelijks.

Kortom, als je de budget hebt voor een GX, dan raad ik absoluut aan om nog steeds geld in je budget vrij te maken voor een geluidsinstallatie. Ben je evenwel om wat voor reden dan ook toch veroordeeld tot de interne luidsprekers, dan is dat geen straf.

Je hebt bij de GX veel mogelijkheden om het geluid naar externe apparaten te sturen. Er is de interne luidspreker, de analoge uitgang, de SP/DIF-uitgang, geluid via HDMI-(E)ARC en ook Bluetooth-koptelefoons en -luidsprekers worden ondersteund. In het menu kun je ook combinaties kiezen, bijvoorbeeld je kunt het geluid zowel via de interne luidsprekers als via de analoge uitgang uitsturen.

Een mogelijkheid die ik evenwel graag toegevoegd zou zien is de mogelijkheid om niet links/rechts stereo via de analoge uitgang uit te sturen, maar een mogelijkheid om de TV als voorluidsprekers te gebruiken en de analoge uitgang als achterluidsprekers. Op die manier zou je gewoon door een stereoversterker aan te sluiten surround kunnen realiseren. Ook het doorsturen van het subwooferkanaal via de analoge uitgang zou een nuttige optie zijn, voor degene die de diepe bassen wat wil aanvullen met een externe subwoofer.

De televisie biedt een mogelijkheid tot synchronisatie van audio en video, als dit uit de pas loopt, maar heeft geen mogelijkheid om te synchroniseren met externe geluidsbronnen. Stel: Ik wil de luidsprekers van de TV als links- en rechtsvoor gebruiken en om alsnog geluid voor links- en rechtsachter te krijgen gebruik ik mijn AC3-decoder die het geluid via SP/DIF uit de televisie ontvangt, dan is er geen mogelijkheid om dit synchroon te krijgen. Als je dus surround wilt, leg je er bij neer dat je ook luidsprekers voor nodig hebt en dat komt de geluidskwaliteit ook ten goede.

Televisie kijken met de interne tuner

Even terug naar het moment dat de televisie meldde dat hij 2559 zenders hand gevonden. Dat is het moment dat je televisie kunt gaan kijken via de interne tuner. Je opent de zenderlijst en krijgt alle 2559 zenders in een lange ongesorteerde lijst (ja echt!).



Je kunt met de het wieltje van de Magic Remote door deze lijst scrollen, maar tegen de tijd dat je onderaan bent, ben je buiten adem van het draaien aan het wieltje. Omdat je niet weet waar in de lijst de zender staat die je wilt kijken, moet je een paar keer heen en weer scrollen. Dit is natuurlijk volstrekt krankzinnig, maar het is wel wat de GX je voor je neus zet. Er is geen enkele mogelijkheid tot sorteren, filteren op satellietpositie, of filteren op provider, of het ingeven van de eerste letter van de zendernaam.

Een schrale troost is dat je kunt filteren tussen radio- en televisiezenders, of die allemaal in één lijst:


Dit is natuurlijk niet werkbaar. Het is duidelijk dat de makers van de GX het zo bedoeld hebben dat je uit de lange lijst een lijst favorieten maakt. Je kunt namelijk wel naar je favorietenlijst schakelen. Het aanmaken van zo'n favorietenlijst hebben ze evenwel niet bepaald makkelijker gemaakt, want om de favorietenlijst te maken moet je door dezelfde lijst van 2559 zenders heen scrollen en daarin je favoriete zenders terugvinden. Maar in het scherm waar je de favorieten aanmaakt kun je nu wel sorteren en op satellietpositie filter, wat het iets dragelijker maakt. Het scrollen door de 1300 zenders van de Hotbird is evenwel nog steeds geen pretje.



De beste manier om een zender te vinden, lijkt de zoekfunctie van het Home-scherm te zijn. Daar kun je iets intoetsen en de TV probeert dat te vinden, op internet, in de catalogus van Netflix, Amazon Prime, Rakuten TV, maar, ook televisiezenders worden gevonden. Als je dus Nasa TV zoekt, kun je hier zoeken naar Nasa TV.

Helaas werkt deze omweg ook niet goed: Het werkt pas als je een minuutje de interne tuner hebt gebruikt. Schakel je bijvoorbeeld van een HDMI-ingang naar de interne tuner over en gebruik je de zoekfunctie te snel, dan wordt de zender die je zoekt niet gevonden. Beste ingenieurs van LG, maken jullie hier nu een grapje of zo?



Het bovenstaande is een grote vooruitgang ten opzichte van de C7, hoe bizar het ook mag klinken. Als de C7 namelijk meer dan ongeveer 2000 zenders in de lijst moet tonen, loopt hij vast. Als je eenmaal die situatie hebt, dan krijg je iedere keer dat je op de zenderlijstknop van de afstandsbediening drukt een vastloper en moet de televisie opnieuw opstarten. Deze situatie oplossen is niet zo eenvoudig, omdat je terwijl je het probeert op te lossen voortdurend op vastlopers stuit, maar er is een mogelijkheid om zenders in de zenderlijst onzichtbaar te maken, als je je er voldoende onzichtbaar maakt, dan kom je onder een bepaalde grens en dan loopt de TV niet langer vast. Het is nog wel veel meer dan waar de C7 goed mee om kan gaan, het scrollen door de lijst gaat op de C7 ellendig traag. Dit is bij de GX volledig opgelost, de TV kan de lijst van 2559 zenders aan en wordt er niet onnodig traag van.

Bij het gebruik van digitale televisie speelt de elektronische programmagids (EPG) een belangrijke rol. In plaats van dat je zoals vroeger een omroepboekje door de bus kreeg, kijk je tegenwoordig in de EPG wat erop televisie komt. De GX heeft uitsluitend een zgn. multi-EPG, zit is een overzicht waarbij alle zenders onder elkaar gezet worden en horizontaal in de tijd kunt zien wat er op die zenders uitgezonden wordt. Een multi-EPG is nuttig als je snel wilt zien wat er momenteel aan programma's uitgezonden wordt.

Een multi-EPG is minder handig als je enkele dagen vooruit wilt bladeren. Of als je de naam van het programma weet dat je wilt kijken, weet op welke zender het uitgezonden wordt, maar opzoek bent naar het tijdstip (zodat je bijvoorbeeld een opname kunt plannen). Voor deze doeleinden is een zender-EPG veel beter geschikt. Een zender-EPG is een lijst waarin verticaal in de tijd alle programma's worden getoond die op de zender uitgezonden worden.

Een andere kwestie met de EPG van de GX is de FreeSAT- versus EIT-kwestie. De industriestandaard voor het uitzenden van elektronische programmagidsen is de zogenaamde Event Information Table. De hele wereld gebruikt de EIT-standaard, behalve de eigenwijze Britten. De Britse zenders zenden een FreeSAT-programmagids uit. Er zit op de Britse zenders een EIT, maar deze bevat enkel informatie over "Nu" en "Straks". Eigenwijze Britten of niet, het is wel een hele wezenlijke kwestie, want er wordt in Nederland nogal niet wat naar Britse zenders gekeken. De LG GX herkent alleen de Event Information Table, wat tot gevolg heeft dat je op de Britse zenders geen programmagids hebt. Zenders van eigenlijk alle andere landen gebruiken de EIT en de LG GX herkent die zonder problemen.

• Linksboven: De (multi-)EPG van de LG GX op normale zenders
• Rechtsboven: De (multi-)EPG van de LG GX is leeg op Britse zenders
• Linksonder: De zender-EPG van de Ultimo 4K
• Rechtsonder: De multi-EPG van de Ultimo 4K

Een ander aspect van de interne tuner waar ik niet helemaal over te spreken ben, is ondertiteling. De GX toont ondertitels met een zwart kader eromheen. Dit geldt zowel voor teletekstondertitels als voor DVB-ondertitels. Onderstaande foto's zijn kort na elkaar genomen op dezelde uitzending, links de interne tuner van de GX, rechts de Ultimo 4K:



Ik weet wel naar welke ondertitels mijn voorkeur uitgaat.

De zaptijden van de interne tuner variëren van ongeveer 2 tot 7 seconden. Dit is aan de trage kant voor ongecodeerde zenders, maar het is wel werkbaar en ik vond het niet heel erg storend.

Al bij al is het niet te doen om serieus met de interne tuner televisie te kijken. Ik kan mij voorstellen dat het oordeel voor kabel of Digitenne iets gunstiger uitvalt, omdat de zenderlijst korter is, de Freesat-kwestie niet speelt, maar ook voor die toepassingen blijft de interne tuner erg beperkt in mogelijkheden. Een externe televisie-ontvanger in combinatie met de GX is eengoed bestede investering die het TV-kijken beslist aangenamer raakt en... daarover zijn de nodige positieve zaken te melden!

Integratie met de Vu+ Ultimo 4K

De LG GX en de Vu+ Ultimo 4K zijn uitstekende maatjes. Zo goed, dat je de indruk krijgt dat de ingenieurs van LG en Vu+ wel eens gezamenlijk koffie drinken, wat zo maar zou kunnen, want het zijn beide Koreaanse merken. Bij het installeren van de televisie kun je reeds aangeven dat er een ontvanger aan de HDMI-uitgang hangt en als je dan als merk Vu+ op geeft regelt de televisie de integratie met de Vu+.

Dit was al zo bij de C7, maar een beperking bij de C7 was dat de televisie altijd Vu+ Remote Code 2 gebruikt. Remote Code 2 wordt standaard gebruikt voor de Duo, terwijl de Ultimo standaard is ingesteld op Remote Code 4. Om de Ultimo 4K goed met de C7 te kunnen gebruiken, dien je de Remote Code om te zetten. Bij de GX is dit probleem opgeslost, de GX probeert alle 4 de remote codes, totdat de ontvanger erop reageert. Je hoeft dan ook niets buiten de wizard te doen.

Nadat de wizard de integratie heeft ingesteld, kun je met de Magic Remote de Vu+ Ultimo bedienen en met de afstandsbediening van de Ultimo 4K kun je de GX bedienen. Waar de Magic Remote toetsen te kort komt die wel aanwezig zijn op de afstandsbediening van de Ultimo 4K zijn die toetsen in de gebruikersinterface van de GX geïntegreerd en je kunt door even met het muispijltje naar de juiste knop te bewegen alsnog de betreffende functionaliteit gebruiken.

Juist omdat niet elke afstandsbediening elke knop heeft, is het desondanks nog steeds nuttig om af en toe van afstansbediening te wisselen, niet omdat het keihard nodig is, maar omdat het handig is de fysieke knoppen te kunnen bedienen.

Er wordt geen infrarood gebruikt voor de afstandsbedieningscommunicatie, ik kan het deurtje van het TV-meubel dicht doen en de Magic Remote weet de Ultimo 4K nog steeds te bedienen. Het gebeurt ofwel via HDMI, ofwel via Bluetooth (de Ultimo 4K ondersteunt zowel infrarood- als Bluetooth-afstandsbediening en de Magic Remote kan ook beiden).

Er daarentegen ook dingen die nog niet goed werken, te weten de HDMI-CEC-opties "Volume doorsturen" en "Schakel de TV naar de juiste ingang":



Deze opties functioneren niet, ook al activeer je deze opties, de TV zal nooit in opdracht van de Ultimo 4K naar de juiste HDMI-ingang schakelen het volume van de televisie regelen met de afstandsbediening van de Ultimo 4K lukt ook niet. Wat ik ook nog mis is mogelijkheden in de televisie om in te stellen hoe de TV op commando's van de Ultimo 4K moet reageren. Bijvoorbeeld als ik TV kijk en op de Ultimo 4K op de standbyknop druk, dan wil ik dat de TV meeschakelt naar standby. Maar stel ik schakel de TV naar de Youtube-app en zet dan de Ultimo 4K in standby, dan wil ik dat de TV het uitschakelcommando van de Ultimo 4K niet opvolgt, want de TV moet inschakeld blijven omdat ik Youtube aan het kijken ben. De LG GX heeft geen instelmogelijkheden voor zulke zaken.

De Magic Remote

Centraal bij het bedienen van een moderne LG-televisie staat de Magic Remote-afstandsbediening. Mijn inziens is de Magic Remote een sterk pluspunt aan LG, want het is een bijzonder prettige afstandsbediening om mee te werken. Om te beginnen kun je de afstandsbediening zoals een traditionele afstandsbediening gebruiken. Druk op 1 en de televisie springt op 1, het werkt allemaal precies zoals je gewend bent van een traditionele afstandsbediening.

Tegelijkertijd kan de afstandsbediening werken als een muis. Even schudden en er komt een muispijltje te voorschijn en hiermee kun je elementen op het beeldscherm aanklikken. Dit werkt bijzonder goed, je beweegt het muispijltje door de afstandsbediening te wijzen en kan zo vlug het pijltje krijgen op de plaats waar je wilt klikken.



De Magic Remote communiceert met de televisie door middel van Bluetooth. Dit betekent dat je hem niet hoeft te richten, hij doet het ook als er geen directe zichtlijn tussen de afstandsbediening en de televisie is. De Magic Remote beschikt echter ook over een infraroodzender en dat is van nut bij het aansturen van andere apparaten. De Magic Remote kan met allerlei andere apparaten in je woonkamer integreren, in mijn geval dus een Vu+ Utiimo 4K, maar de Magic Remote kan ook veel andere televisie-ontvangers aansturen. Ook kan hij audio-apparatuur aansturen, als je bijvoorbeeld het geluid via HDMI-ARC naar een externe versterker stuurt, dan kan de Magic Remote de versterker aansturen voor de volumeregeling.

De Magic Remote bevat gesponsorde knopjes. Dat is een praktijk waar ik weinig vrolijk van wordt, omdat mij op die manier bepaalde diensten opgedrongen worden. Op de afstandsbediening zitten knoppen voor Netflix en Amazon Prime. De Movies-knop roept de app van RakutenTV op. De apps van Netflix en Amazon zijn met een simpel gebaar via het home-scherm op te roepen, het is echt niet noodzakelijk dat daar een extra knopje voor komt. Iets wat ik wel heb is dat bij mijn Canal Digitaal-abonnement te streamen films en series zitten. Als het dan via een knopje op de afstansbediening moet, zou ik dat liefst aan de Canal Digitaal-app willen toewijzen, maar daar zijn geen mogelijkheden voor. Want Neflix en Amazon en ik denk ook Rakuten hebben betaald, dus je zit er maar mee opgescheept als bezitter.

Iets wat dit bovendien gruwelijk irritant maakt is dat de Netflix-knop vlak bij de Terug-knop zit. De Terugknop gebruik je heel vaak en heel vaak bedien je de afstandsbediening ook op de tast. Je zult dan ook heel vaak de Netflix-knop per abuis indrukken. Wat er dan gebeurt is dat hetgeen waar je naar aan het kijken onmiddelijk van het scherm verdwijnt en de televisie de LG Content Store gaat openen waar je de Netflix-app kunt installeren. Het duurt ongeveer 5 seconden voordat de LG Content Store geladen is. Dan pas kun je weer terug schakelen naar wat je eigenlijk aan het doen bent.

Een normale afstandsbediening heeft alleen energie nodig als je op een toets drukt. Omdat de Magic Remote een muispijltje moet doen bewegen, loopt hij terwijl je de afstandsbediening beweegt voordurend te zenden. Het gevolg is dat de Magic Remote aanzienlijk dorstiger is wat betreft batterijen dan andere afstandsbedieningen. Het is daarom te overwegen om oplaadbare batterijen gebruiken. Ik heb een tijdje terug een onderzoek gedaan naar wat de beste batterij is voor de Magic Remote en dat kun je lezen in mijn forumbijdrage "De ideale batterij voor de Magic Remote".

Het inbrandspook

Zodra het over OLED-televisies gaat, komt het onderwerp ter sprake: Brandt een OLED in. De hoeveelheid tekst die over inbranden geschreven wordt is omvang van het probleem niet waard. Maar juist omdat het zo vaak ter sprake komt, ben ik ook genoodzaakt er in deze recensie op in te gaan, al zou ik er eigenlijk liever aan voorbij gaan. En de reden is heel eenvoudig: Een OLED-televisie gaat niet korter mee dan een andere televisie. Maar goed, omdat er niet aan te ontkomen is, laten we er dan gelijk maar uitgebreid op in gaan.

Inbranden is ongelijke veroudering tussen pixels en komt voor bij elke televisie die geen centrale lichtbron heeft. Het kwam voor bij beeldbuizen, bij plasmatelevisies kwam het best wel veel voor en het komt ook voor bij OLED-televisies. In alle jaren dat we beeldbuizen en plasma's hadden is er nooit zoveel tekst geschreven over inbranden als tegenwoordig. Dat de LCD-fabrikanten de discussie aanzwengelen is duidelijk, waarbij foto's opduiken van ingebrande OLED's en daar komen inderdaad ervaringen van mensen die inbrandingen ervaren bovenop en dat is hun goed recht, want de kwestie bestaat wel degelijk. Waar evenwel een misvatting ontstaat is dat OLED-televisies korter meegaan dan LCD-televisies. De hoeveelheid LCD's die kapot gaan aan een defect aan de verlichting is héél hoog en ik heb er op de forums handen vol werk aan om die mensen te adviseren betreffende de te ondernemen stappen.

Als je een OLED koopt, moet je dan bang zijn dat je na een paar jaar je TV weg kunt gooien vanwege inbranden? Ik heb inmiddels geruime ervaring met en kan stellen dat dat niet het geval is. Om te beginnen is een beetje inbranden niet het einde van de televisie, er zijn genoeg mensen die zweren bij de superieure beeldkwaliteit van hun plasma-televisie ondanks dat ze ingebrand zijn. Alle elektronica veroudert, een televisie van 15 jaar geeft minder mooi beeld dan een nieuwe televisie. Dat geldt voor beeldbuizen, LCD's, plasma's en OLED-televisies.

Hoe voorkom je inbranden? Moet je met angst en beven oppassen dat er geen stilstaand beeld op je TV komt te staan? Dat is niet het geval, je kunt me een OLED alles doen wat je met een andere televisie doet. De juiste manier om inbranden te voorkomen is om te denken in belasting. Als er stilstaand beeld op de TV staat, dan moet een deel van de pixels continu hard werken, het wordt warm op die plaats in het scherm, waardoor scheikundige vervalprocessen sneller gaan. Het spreekt natuurlijk ook voor zich, dat als je de OLED-verlichting van de TV op 100% zet, dat de belasting voor de pixels hoger is dan als je deze een stukje lager zet. De OLED-verlichting op 90% zetten scheelt enorm in de levensduur.

OLED-televisies schijnen enorm fel en ze kunnen je lasogen bezorgen. Er is doorgaans geen reden om de OLED-verlichting op 100% te zetten. Persoonlijk vind 85% het maximum wat nog prettig kijkt. De Youtube-app heeft een paar felle rode logo's die die pixels zwaar kunnen belasting, dus ik zet de helderheid inde Youtube-app op 75%, dat vind ik nog altijd uitstekend kijkbaar, ook overdag.

Als er een keertje stilstaand beeld op een OLED staat, dan is dat geen enkel probleem. Verhalen dat je moet oppassen met teletekst zijn sowieso indianenverhalen, maar ook een keertje foto die een half uurtje op het beeld staat, zal de TV echt niet doen inbranden, zolang je maar niet iedere keer dezelfde foto op het beeld zet. Spelletjes spelen is geen enkel probleem en ook de desktop van een computer kun je best op het beeld zetten, zolang deze maar niet dag-in-dag-uit op het beeld staat. De TV laat zich niet vrijwillig inbranden en zal als je rare dingen doet tegenmaatregelen nemen, hij schroeft bijvoorbeeld de helderheid terug als het beeld lang stilstaat, verdonkert zenderlogo's en heeft een schermbeveiliging die na een tijdje vuurwerk toont als je de TV te lang in een menu laat staan.

Als je een beetje in het achterhoofd houdt hoe je de TV niet te zwaar belast, en verder alles doet wat je met een TV doet, is er wat betreft inbranden niets aan de hand. Mijn C7 ziet er na 3 jaar nog altijd uit alsof hij gisteren uit de doos kwam:




(dat links onderin is een snoertje dat voor het beeld lag)

Vanaf dat de OLED-televisies op de markt kwamen is de techniek steeds verder verbeterd op het gebied van inbranden. De eerste OLED-televisies waren nog redelijk gevoelig voor inbranden, maar elk jaar werd dat minder. Bij televisies van 2016 en ouder zijn er nog relatief veel verhalen van inbrandingen, ik zou zeggen dat het toen nog een wel een dingetje was. Bij televisies van 2017 wordt het aantal incidenten een stuk lager en bij televisies van 2018 en jonger zijn er opvallend weinig incidenten te vinden. Het is waarschijnlijk nog net iets te vroeg om te stellen dat inbranden volledig de wereld uit is, maar de huidige televisies zijn zo degelijk dat je geen minuut slaap zou hoeven te verliezen vanwege het inbrandgevaar.

Hoe zit het met inbranden en garantie? Dit is een onderwerp dat ook veel discussie veroorzaakt. In beginsel is inbranden een gevolg van gebruiksslijtage. Als koper kun je gebruiksslijtage verwachten en zolang slijtage binnen de verwachting valt is zoiets dan ook geen grond voor een garantieaanspraak. Kort gezegd: Als je een auto koopt zit daar een paar jaar garantie op, maar als je 200.000 kilometer per jaar rijdt, moet je niet gaan zeuren als de motor binnen de garantie versleten is.

Het is ook logisch dat inbranden in beginsel niet door garantie gedekt is: Anders zou je een TV namelijk bewust oneigenlijk kunnen gebruiken en inbrandingen veroorzaken om zo aanspraak te maken op een nieuwe.

Het wordt wat anders als een televisie onverwacht snel defect raakt en dat geldt ook voor inbranden. Als de televisie aanzienlijk sneller slijt dan je redelijkerwijs kunt verwachten, dat is dat wel reden voor aanspraak op garantie. Er zijn beslist voorbeeld van televisies die vroegtijdig in hun leven last krijgen van inbranden. Ik vermoed dat in ieder geval een groot deel van deze televisies een hoge belasting heeft gehad op zijn paneel, maar dat de bezitter zich daar niet van bewust was. De ervaring die mensen met LG hebben is dat, zodra je garantie bij je verkoper opeist, deze het door kan spelen naar LG en LG op dit punt vrij makkelijk is en de televisie gewoon onder garantie repareert.

Ik denk dat het weinige inbranden dat nog voor komt niet zozeer een kwestie is van de techniek. Natuurlijk zou het mooi zijn als LG de televisies in de toekomst nog beter kan beschermen tegen inbranden, maar ik denk dat veel inbrandincidenten veroorzaakt worden doordat gebruikers onbewust de televisie zwaarder belasten dan ze wellicht verwachten. Ik dat heel veel kopers best bereid zijn om zuinig met hun dure OLED-televisie om te gaan, maar daar moeten ze wel de middelen voor hebben. Als ik een potentiële verbetering zou kunnen aandragen, dan zou ik graag bij toekomstige televisies zien dat er in de menu's van de televisie op te vragen is hoe de belasting van het paneel de afgelopen week geweest is. Op het moment dat gebruikers kunnen zien dat ze hun paneel zwaar belasten, dan denk ik dat mensen daar vanzelf naar gaan handelen. En als ze zien dat ze het paneel normaal belasten, dan denk ik dat mensen een stuk rustiger slapen.

Want uiteindelijk is het hele inbrandspook gewoon op één ding gebaseerd: Angst. De techniek is goed genoeg, maar de angst moet uit de hoofden van mensen.

Pixeldefecten

In de briefing die ik van Tweakers gehad heb staan in het lijstje van te behandelen onderwerpen pixeldefecten vermeld. Dode pixels kunnen in theorie voorkomen op een OLED-televisie, maar zijn vooral een LCD-kwaaltje. Omdat een OLED zelfoplichtende pixels heeft zal een defecte pixel bovendien geen licht uitstralen en om die reden niet erg hinderlijk zijn. Bij LCD's kan een defecte pixel permanent licht doorlaten en daarom vrij storend zijn. Bij LCD's kunnen teven gehele lijnen defect raken, zodat je gekleurde lijnen door je beeld krijgt, velen zullen dit wel eens gezien hebben.

Defecte pixels en defecte lijnen zijn de belangrijksten defecten waar LCD-televisies aan kapot gaan. De afwezigheid van dit soort kwalen bij OLED is precies de reden waarom OLED-televisies lang meegaan, ondanks dat ze in kunnen branden.

Conclusie

LG heeft met zijn OLED-reeks een ijzersterk aanbod beschikbaar. OLED-televisies zijn nu nabij 10 jaar op de markt, en in die 10 jaar is het aanbod voortdurend verbeterd, je ziet duidelijk aan de GX dat de ervaring die LG heeft opgebouwd zijn vruchten afwerpt. Zeker vergelijking met de C7 die ik heb kunnen maken is daan aan talloze kleine details te zien dat de ingenieurs van LG hard gewerkt hebben om een goede televisie te perfectioneren. Op veel punten zijn ze daarin geslaagd.

Wat bij een apparaat als dit een aspect van belang is, is de veelzijdigheid van het apparaat. Ooit bestond een televisie uit een analoge tuner, een menusysteem en een teletekstapplicatie. Omdat zo'n televisie een vaste hoeveelheid functionaliteit had, was het ook heel makkelijk alle functionaliteit te recenseren. Dit ligt bij televisies van vandaag de dag totaal anders. Dit is een vrij uitgebreide recensie, maar er zitten zoveel aspecten aan de televisie, dat het eigenlijk onmogelijk is om alles te behandelen. Ik heb de televisie gerecenseerd van hoe ik hem gebruik en daarbij uitgebreid aandacht besteed aan de interne tuner. Iemand anders zal de interne tuner mogelijk weer weinig kunnen schelen en bijvoorbeeld vooral streaming-applicaties gebruiken. Iemand anders zal de TV weer vooral als monitor voor zijn spelcomputer gebruiken.

Dat er tijdens deze recensie dan ook zaken naar boven zijn gekomen die nog niet volmaakt zijn, is logisch. Als je een televisie van een ander merk op alle mogelijke aspecten gaat testen, zul je ook zaken tegenkomen die niet volmaakt zijn. Beter gezegd, ik denk dat het apparaat dat LG op de markt zet veel beter voor de verschillende toepassingen is geoptimaliseerd dan andere merken. Ze lezen we over OLED-televisies van andere merken bijvoorbeeld vaak dat de fabrikant flink heeft lopen timmeren aan functies voor de filmliefhebber, maar de spelfanaat over het hoofd gezien.

Dit is bij de LG-televisies juist andersom: De filmliefhebber die zilveren schijfjes gebruik komt aan zijn trekken, degene die dat via streaming doet komt aan zijn trekken, de spelfanaat komt aan zijn trekken, en ja... de degene die gewoon televisie kijkt? De interne tuner werkt toch op veel punten te onhandig om echt goed te gebruiken. Op dat punt dus een flink minpunt. Maar hoe zwaar moeten we daar aan tillen? Nou ja, weliswaar gebruiken veel mensen de interne tuner, maar tegelijkertijd kijkt denk ik een nog groter deel van Nederland via een kastje. Via mijn Ultimo 4K kan ik volledig van de duizenden zenders die ik kan ontvangen genieten en daar komt de uitstekende integratie die de televisie heeft met externe apparaten bovenop. Die integratie maakt het pijnloos om een externe ontvanger te gebruiken en zo komt degene die gewoon televisie kijkt toch prima aan zijn trekken. Om die reden reken ik het de televisie niet teveel aan. LG moet gewoon nog even werken aan het gebruiksgemak van de interne tuner. Er is al verbetering zichtbaar t.o.v. de C7 en als hier nog wat werk aan verricht wordt, dan bereiken we wellicht de komende jaren het punt dat we ook hier positief over kunnen zijn.

De sublieme beeldkwaliteit is de belangrijkste reden dat je voor dit apparaat kiest, daarin steekt het aparaat met kop en schouders boven de rest uit. In al het andere is het een erg fijne televisie en op veel punten geraffineerd. Er staat dan ook weinig een hoog cijfer in de weg, waar wellicht willen we toch wat aftrekken voor de onhandige interne tuner? Dat zou kunnen, maar ik vind 4 sterren te laag en geen recht doen aan de uitmuntende kwaliteiten van de televisie. 4,5 sterren geven is niet mogelijk, het worden dan ook gewoon 5 sterren.

Dan rest een discussie over de prijs die LG er voor vraagt. Volgens de Pricewatch gaat de 65GX momenteel voor net onder de €2000 over de toonbank. Een voorname concurrent van de GX is de Samsung Q95T, beiden zijn immers modellen die ontworpen zijn om strak tegen de muur gemonteerd te worden. De Samsung GX gaat voor zo'n €100 minder over de toonbank gaat, maar wordt evenwel nog kleiner doordat LG de muurmontagebeugel in de doos meelevert, terwijl je deze bij Samsung nog apart moet bijkopen. De Samsung is wat betreft beeldkwaliteit geen partij voor de GX. Wat hierbij extra speelt is dat Samsung bij zijn 2020-modellen kostenbesparingen heeft doorgevoerd en daarbij de hoeveelheid FALD-zones flink heeft verlaagd. Samsungs LCD's waren in 2019 al niet opgewassen tegen het OLED-geweld, dit jaar zijn ze dat helemaal niet.

We hoeven niet uitgebreid in te gaan op de functionaliteit van de LG GX versus de concurrentie, de Samsung heeft beslist een aantal sterke punten, maar die heeft LG ook. Waar het om draait is dat LG voor ongeveer hetzelfde geld te koop is en je daarvoor een televisie krijgt die in elk geval op beeldkwaliteit superieur is en wellicht ook nog op andere punten, maar daar gaan we dus niet op in. Mijn inziens is de prijs die LG voor de 65" GX vraagt beslist redelijk.

Toekomstverwachting

De WOLED-televisies van LG concurreren momenteel met LCD-televisies. LCD is een techniek die al lang onder ons is, de eerste LCD-schermpjes kwamen in de jaren '70 op de markt. Waar OLED een techniek is die in de basis vooral voordelen heeft en fabrikanten vooral moesten ontdekken hoe je OLED-schermen kon produceren, was LCD een techniek die in de basis makkelijk te produceren was, maar waren fabrikanten vooral bezig met het ondervangen van de nadelen. LCD is de dominante techniek geworden niet omdat het beter beeld gaf (tot op vandaag zijn beeldbuizen zeer concurrerend tegen LCD) maar omdat het het mogelijk maakte om goedkoop grote schermen te maken met een goede resolutie. Het ondervangen van de nadelen maakt LCD-schermen evenwel complexer: Een modern LCD-scherm bestaat uit een led-array waarvan de hoeveelheid leds steeds verder groeit met daar bovenop het scherm dat steeds meer lagen is gaan bevatten. In verhouding is een OLED-scherm veel eenvoudiger en is het in potentie goedkoper te maken dan LCD.

In potentie, want omdat het zo ingewikkeld is gebleken OLED-schermen te produceren, zijn er weinig fabrikanten die het kunnen en die fabrikanten hebben fikse investeringen gedaan. Die investeringen moeten terugverdiend worden en het duurt gewoon tijd nodig voordat OLED-schermen op voldoende schaalgrootte geproduceerd kunnen worden opdat ze daadwerkelijk goedkoper worden dan LCD-schermen. Dat LG de enige is die OLED-panelen voor televisies maakt helpt hierbij niet, omdat dit betekent dat LG in zijn eentje alle investeringen moet dragen, dit voor de eigen faciliteiten, maar ook die bij toeleveranciers komen uiteindelijk uit de portemonnee van LG. Toch lijkt dat moment nu nabij: De prijzen van LCD's zijn nu zo laag dat fabrikanten fabrieken sluiten en de complexiteit van de panelen verminderen om ze tegen de steeds lagere prijzen te produceren. Samsung heeft zijn LCD-fabrieken gesloten, LG heeft er eentje gesloten en houdt er voorlopig nog eentje open, maar heeft inmiddels twee OLED-fabrieken. In 2023 opent LG nog een OLED-fabriek, dit keer een hele grote.

Daarmee lijkt het begin van het eind van LCD in zicht. Feit is dat LG voorlopig de enige serieuze OLED-producent is en je kunt je afvragen of er niet een situatie gaat ontstaan zoals bij Trinitron, waar Sony jarenlang het alleenrecht had op beeldbuizen met appertuurrooster en de rest van de fabrikanten het met schaduwmaskers moesten doen. Een toekomstbeeld is dat dan ook dat LG OLED's maakt en andere producenten het bij LCD houden. Ik zie dit scenario niet meer als realistisch, omdat er wel degelijke meerdere OLED-fabrikanten zijn: Bij Samsung zit zeer veel OLED-kennis, zij het voor mobiele schermen, en ook JOLED lijkt na veel vertraging eindelijk massa-productie te kunnen uitvoeren. Samsung mengt zich met QD-OLED in de televisiemarkt, JOLED zou zich op wat langere termijn ook in de televisiemarkt kunnen mengen en dan zijn er nog de Chinese fabrikanten die weliswaar niet op industriële schaal, maar in het laboratorium keihard aan OLED werken. Het WOLED-patent verloopt dit decennium

Daarmee is voor mij duidelijk dat OLED het van LCD gaat winnen, rest alleen nog de vraag of LCD geheel gaat verdwijnen, zoals beeldbuizen en plasma, of op kleine schaal blijft bestaan. LCD heeft wat voordelen zoals hele hoge lichtsterktes en dat het inbrandspook niet bestaat wat zou kunnen dat het op kleine schaal kan overleven. Dit is met beeldbuizen en plasma evenwel niet gebeurd, ondanks deze technieken veel voordelen hadden. Het staat of valt het de kwestie of het rendabel blijft om een LCD-fabriek op kleinere schaal uit te baten. Ik ben er nog niet uit of dit het geval gaat zijn, hoe dan ook worden de jaren '20 het OLED-decennium. De LG GX staat model voor wat mogelijk is en vertelt ons dat we dit decennium ongelooflijk goede televisie-uren kunnen verwachten.