WD Black NVMe SSD SN750 1TB (met heatsink)

WD Black NVMe SSD SN750 1TB Review

Inleiding

De markt voor SSDs was lange tijd saai: eigenlijk nam je ofwel een instapmodel van eender welk merk met ene nog betrouwbare naam, of je gaf goed geld uit en name en Samsung 900 series SSD, waarbij de Evo de mid-end en de Pro de high-end was.

De laatste tijd is daar echter verandering in gekomen: spelers zoals Corsair en Western Digital richten zich op gamers en proberen op te boxen tegen marktleider Samsung. Aangezien ik ook enkel Samsung SSDs in huis heb ga ik die vergelijking hier maken.

Deze SSD is zowel met als zonder heatsink te koop, ik ontving het exemplaar met heatsink.

Disclaimer: ik heb dit product van Tweakers.net gekregen. In ruil voor het schrijven van deze review mag ik het product houden. De voorwaarden van de overeenkomst schrijven voor welke onderwerpen de review minimaal moet bevatten, maar legt geen waardeoordeel op, het staat me dus vrij deze SSD af te kraken of aan te prijzen. Ook zijn er geen beperkingen qua onderwerpen opgelegd, ik mag dus alles bespreken wat ik wil.

Specificaties van de fabrikant

Onderin de review kan je de specsheet in het groot bekijken, hier vind je de specsheet van de fabrikant.

Verpakking, uiterlijk, en bouwkwaliteit

In de verpakking zit naast de SSD de gebruikelijke warranty-meuk en een papiertje met daarop basisinformatie over de installatie. Samenvatting van die laatste: installeren zoals elke M.2 SSD.

Het pakketje kwam erg gedeukt aan (vooral de achterkant van de doos), maar gelukkig zit de SSD stevig in foam verpakt.


De SSD ziet er met de heatsink strak uit, iets dat je kan appreciëren als je een behuizing met sidewindow hebt. De meerprijs voor de heatsink is momenteel zo'n 14 euro, je kan dus enkele euro's besparen door zelf een heatsink uit te zoeken en te installeren, maar dan ziet hij er uiteraard minder mooi uit: zeker de goedkopere heatsinks maar je vast met twee rubber bandjes. Voor die paar euro dat je dan bespaart (als je door verzendkosten al niet duurder af bent) is de meerprijs van de voorgeïnstalleerde heatsink dus helemaal niet slecht.

De heatsink zit vast met 6 torx schroefjes (3 aan beide kanten). Die kan je er makkelijk afhalen... maar dan zit de heatsink erg stevig vast met zelfklevende thermal pads.

Na een tijd proberen durfde ik het niet aan nog meer kracht op de SSD te zetten om de heatsink lost te maken. De instructies waarschuwen ook dat de SSD beschadigd kan raken bij het verwijderen van de heatsink.
Jammer dus: ik had graag de benchmarks met en zonder heatsink gedaan, en met een goedkope aftermarket heatsink, maar dat feestje gaat helaas niet door.

Wat ik hierbij wel ondervonden heb is dat de bouwkwaliteit echt top is. De heatsink fungeert als een massief harnas dat rond de SSD geklemd zit, en dus kan je hem eigenlijk zomaar laten vallen zonder je zorgen te maken... of toch bijna: de M.2 connector blijft uiteraard wel gewoon ontbloot.

Installatie

Het installatiegemak van M.2 schijfjes is echt geweldig... maar niet alle kopzorgen zijn verdwenen. Het moederbord van mijn gaming PC heeft namelijk een tweede M.2 slot aan de achterkant dat ik wilde gebruiken, maar...

Door de heatsink past de SSD daar niet. De heatsink voegt zo'n 6 mm aan hoogte toe bij de SSD, en daardoor past hij net niet meer onder mijn moederbord.

Indien je de SSD onderaan een moederbord wil/moet installeren kan je dus best kijken naar een model zonder heatsink. Goed, dat is iets dat je al kan verwachten natuurlijk.

Ik heb daarna de SSD in mijn HTPC geïnstalleerd... en ook daar kreeg ik een verrassing:

Vlak boven het M.2 slot zit een condensator die de SSD (door de heatsink) wat in de weg zit. Daardoor zit hij niet helemaal recht in het slot. Dit komt omdat de heatsink aan beiden kanten zo'n 1 mm extra ruimte inneemt:

Gelukkig kon ik de SSD alsnog vastschroeven... maar toen merkte ik nog een mogelijk probleem op

Op dit moederbord zit de SSD achter een PCIe x1 slot. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar indien je een PCIe kaart gebruikt die ver achter het PCIe slot uitsteekt, dan kan dit een probleem zijn want de heatsink komt zo'n millimeter hoger dan het PCIe sluit.

Als ik in de pricewatch rondkijk zie ik dit vooral bij micro ATX borden, maar ook bij sommige ATX bordjes. zie ik bvb een M.2 slot net onder een x16 slot, war dan weer problemen kan geven indien je GPU een erg grote koeler heeft die zeer laag komt.

Wederom: meet of de heatsink past voor je koopt!

Features & Support

Een punt waarop fabrikanten zich vaak proberen te onderscheiden is software, omdat dat de meest zichtbare manier is om gebruikers iets te bieden.

Western Digital heeft een tooltje gemaakt genaamd Western Digital SSD Dashboard. Daarin kan je de status van je SSD bekijken, prestaties meten, SMART tests uitvoeren, en de firmware updaten.

Het hoofdscherm geeft een overzicht Waar me al meteen twee schoonheidsfoutjes opvallen:

• De schaal van het overzicht van gebruikte schijfruimte klopt niet helemaal.
• De temperatuur staat eerst in Fahrenheit, of je nu Engels of NL gebruikt. IMO nogal slordig.
• De reclame rechts in beeld is voor mij nogal storend

In de peformance tab kan je benchmarks draaien en een historgram zien van de throughput, IOPS, en temperatuur...

...maar de IOPS grafiek is bugged: de schaal van de grafiek glitcht helemaal weg.

In de extra tab kan je de firmware updaten, secure erase uitvoeren op de schijf, SMART testen uitvoeren, en extra software installeren.

Vooral SMART testen zijn best handig, normaal heb je daar een aparte tool voor nodig.

De extra software verdient z'n eigen kopje

Extra software: Acronis True Image WD Edition.

Acronis True Image is een softwarepakket om schijven te partitioneren en/of te formatteren, backups te maken en terug te zetten, en schijven te clonen. Western Digital heeft je een beperkte licentie waarmee je backups kunt maken en schijven kunt clonen. Daar heb je dan wel niet alle functies van Acronis, maar het is verdomd handig als je hierdoor windows niet hoeft te herinstalleren.


Een backup maken van een hele disk is supersimpel: select source (hele schijf, of enkel een mapje), select destination, go.

Ik was echter het meest geïnteresseerd in het clonen van mijn disk, om zo een windows reinstall te vermijden :

In dit proces kan je alles automatisch laten gebeuren, maar doe dit niet als je naar een grotere schijf gaat. Acronis bepaalt dan zelf welke partitie hij de extra ruimte geeft, en dat gaat niet goed: bij mij werd de volledige 750 extra GB (ik kom van een 265GB SSD in mn HTPC) toegewezen aan... de Windows recovery partitie van 500 MB... Goed, het handmatige proces is erg simpel: klikken en slepen hoe groot je elke partitie in de clone wilt:

Daarna ging alles vlot...


...Tot ik wilde booten vanaf de clone.

Na wat uitzoekwerk bleek het probleem dat ik van een SATA ssd naar een NVMe SSD ging. In dat geval heeft Windows andere drivers nodig om op te starten. Dit is te fixen... maar uiteindelijk was het makkelijk om Windows opnieuw te installeren. Jammer!

Benchmarks

Ik vermoed dat dit is waarvoor mensen een review lezen. Ik heb drie verschillende benchmarktools gebruikt om de prestaties van de SSD te meten:

• AS SSD
• ATTO Disk Benchmark
• CrystalDiskMark

Daarna heb ik ook nog een duurtest gedaan om na te gaan of de SSD langdurig zijn performance kan aanhouden.

Alle benchmarks heb ik ook gedraaid op de andere SSDs die ik in huis heb, dit zijn

• Een Samsung 830 256GB (SATA)
• Een Samsung 840 EVO 1TB (SATA)
• Een Samsung 970 EVO 1TB (NVMe)

Het lijkt me niet relevant een HDD op te nemen in de testen: iedereen weet intussen dat eender welke SSD elke HDD vermorzelt (zolang je geen sketchy aliexpress SSD neemt).

AS SSD

In sequentieel lezen en schrijven zien we dat de SN750 de 970 EVO achter zich laat. Echter, 4K random read en write snelheden zijn bij de de 970 EVO 10-25% hoger.
In de 4K random op 64 thread benchmark verslaat de 970 EVO de SN750 met een enorme marge (ongeveer dubbel zo snel), en dat wijst op een controller die een stuk meer load aan kan, maar aangezien dit een erg onrealistische load is moeten de meeste gebruikers hier niet al te veel waarde aan hechten.
Wat hier wel belangrijk is: beide SATA SSDs worden ook in de random benchmarks ruim verslagen. Indien je dus denkt aan een upgrade van SATA naar een NVMe drive kan je zien dat je hier in alle scenario's significante snelheidswinst boekt.

ATTO Disk Benchmark

In de Atto benchmark zie we weer dat de 970 De leiding neemt in random reads en writes. Interessant is dat zelfs de Samsung 840 EVO beter presteert dan de SN 750 in Atto bij random reads van 4KB en kleiner (De reden dat de WD Black SN750 in AS SSD wel nog de leiding wist te nemen is waarschijnlijk de Queue depth van 4 ops in Atto, in AS SSD is die 1 of 64).
In sequentieel lezen gaan de Samsung 970 Evo en de WD Black SN750 gelijk op, maar bij schrijfoperaties loopt de SN 750 ver uit op de 970 Evo, zo'n kleine 30%.

CrystalDiskMark

Noot bij grafiek: "Q=x T=y" Betekent een queue depth van x en schrijfacties met y threads.
Eigenlijk vertelt deze benchmark ons niet veel nieuws: In sequentieel schrijven is de WD Black SN750 de baas, in sequentieel lezen gelijk aan wat Samsung biedt, in random operaties heeft Samsung de bovenhand.

Duurtest

Ik wilde deze test omdat na te gaan of de SN 750 zijn prestaties lange tijd kan volhouden. Er zijn namelijk SSDs waarvan de prestaties na korte tijd inzakken, ofwel omdat de temperatuur te hoog wordt, ofwel omdat het goedkope modellen met trager QLC flash zijn die een snelle cache van enkele GBs gebruiken voor schrijfacties.
Als test heb ik Crystal Dismark op de hoogste settings (8 keer 64GB) sequentieel laten lezen en schrijven.

Goed nieuws: de performance bleef stabiel gedurende de hele test. Op wat statistische ruis na is de snelheid bij de duurtest gelijk aan die van korte benchmarks.
De temperatuur van de SSD liep op van 35 graden bij idle naar maximaal 47 graden gedurende de test. Ruim binnen de normen van wat aanvaardbaar is dus.

Prijs en conclusie

In de benchmarks lijkt de WD Digital zich zeker met de populaire 970 Evo van Samsung te kunnen meten: ja, samsung is wat sneller in random read/write, maar de SN 750 is dan weer sneller bij sequentiele schrijfacties. Daar komt nog eens bij dat de SN 750 met een heatsink te krijgen is, wat zowel visueel leuk is, als helpt om de performance op pijl te houden. Wel meot je even controleren of de heatsink geen problemen oplevert met jouw moederbord.

Echter, er is een probleempje: de SN 750 zit rond de 200 euro, terwijl je de Samsung 970 Evo (niet de vernieuwde plus) al vanaf 180 euro te krijgen is. Als sequentieel schrijven je ding is, dan lijkt dat misschien overkomelijk, maar dan is er die olifant waar we het nog niet voer hadden: PCIe gen4 SSDs. Die zijn voor enkele tientjes extra al te koop, en die bieden sequentiële snelheden die nog wat hoger zijn. Daar staat wel tegenover dat die dingen erg heet worden, en je maar net een PCIe gen4 moederbord moet hebben, maar als je de maximale sequentiële snelheid wilt, dan kijk je beter daar.

Western Digital probeert je over de schreef te trekken met hun WD Black software, maar helaas brengt die niet veel zoden aan de dijk. De eigen software is nuttig voor een smart test, maar door de kleine bugs en rommelige afwerking laat ik die liever links liggen. De meegeleverde Acronis software is wel potentieel waardevol om je upgrade makkelijk te maken, maar die werkt alleen goed als je al een NVMe SSD hebt. Gelukkig kan je de software ook gewoon negeren: je kan hem installeren voor-het-geval-dat, maar hij start niet automatisch op en doet niets geks met je systeem.

Samengevat is er dus zeker niets mis met de WD SN 750, maar indien je niets geeft om het uiterlijk en de heatsink is de Samsung 970 Evo momenteel een betere value. Check echter de prijzen, want SSD prijzen zijn grillig. Wil je echter maximale sequentiele snelheid, maar zit je nog op PCIe gen3? Of wil je echt een SSD die er gelikt uitziet in je mooie battlestation? Dan is de SN750 zeker het overwegen waard.