WD Black NVMe SSD SN750 1TB (zonder heatsink)

Edit 2: inmiddels heb ik de drive niet meer in bezit.

Edit: inmiddels is er al een tijdje een (planbare) TRIM-optie in de tool van WD beschikbaar, dit was eerst niet aanwezig en schreef ik derhalve als een minpunt aan. Deze is weggehaald.

Inleiding

Van Tweakers heb ik de mooie WD Black NVMe SSD SN750 1TB mogen testen (in combinatie met een zelf aangeschafte PCIe M.2 adapter) en laten wij eens gaan bekijken wat dit precies kan doen voor het systeem van de gemiddelde gebruiker die eigenlijk nog met de wat oudere hardware werkt.

Nu heb ik niet zo heel veel ervaring met het maken van reviews, maar zal zeker proberen zo compleet en eerlijk mogelijk met mijn bevindingen te zijn

Natuurlijk pakken we even de verpakking-foto's er even bij en kijken we wat ik gebruik en daarbij, wat ik zelf al aan SSD's heb:

De verpakking en haar inhoud

De PCIe x4 insteekkaart, mijn huidige interne SSD's en systeembrowser overzicht.

Systeem specificaties

AsRock Z77 Pro4 (BIOS 2.00 Beta) (Chipset Z77)
Intel i7-3770 @ 3.4GHz

16GB DDR3-1600 4x4GB Dual-channel 11-11-11-28 (G.Skill)

Crucial MX500 2,5" 500GB
Adata Ultimate SU650 240GB
Kingston A400 240GB

Software:

Windows 10 Pro x64 NL (versie 2004, build 19041.264)
AS SSD Benchmark 2.0.x
ATTO Disk Benchmark

Opmerkingen:

• De Z77-chipset staat (zelfs met de Beta-BIOS) niet het bootten toe via PCIe, dit reken ik dan ook niet aan als minpunt.
• Ik gebruik geen OC's, alles in het BIOS staat op automatisch, daar waar mogelijk. Alhoewel ik in de BIOS ook een non-K OC kan doen, zie ik het nut niet van marginale winst op mijn type gebruik.
• Alle SSD's zijn voorzien van de laatste firmware die via de tool van de fabrikant te vinden zijn.

Mijn algemene beoordeling

De NVMe-SSD is qua uiterlijk mooi om te zien, zeer esthetisch en praktisch in mijn mening. De verpakking is ook no-nosense en zelfs de PR-praat op de verpakking is rustig, niet overdreven en eigenlijk, to-the-point. Heerlijk. De inhoud betreft de SSD zelf en een garantie-bepalingen folder. Makkelijke installatie, via een partitie-manager (bij voorkeur de ingebouwde in je OS) kan je de drive initialiseren. In mijn geval stond ook de laatste firmware (102000WD) op de drive. Het is in principe gebruiksklaar en je zal meteen de snelheid van de SSD gaan opmerken als je of Windows opnieuw installeert (wat ik sowieso aanraad als dit je bootdrive wordt) of je dat je een disk-image gebruikt om uiteindelijk via de NVMe-SSD te bootten.

Gebruikers scenario

Van huis uit ben ik een gamer met een iets bovengemiddelde interesse in de wereld van de PC, echter met een zelf-ingeperkt budget. Dit maakt mijn hardware iets aan de oude kant en het maakt ook dat ik geen situaties heb waarin ik zou moeten gaan kiezen voor RAID-configuraties of NAS-oplossingen. Maar juist dit, hoop ik, maakt de review wat interessanter. Want als ik de laatste HW/SW-survey van Steam mag geloven, zit het merendeel juist rond mijn configuratie te hikken: Steam Survey

De statistieken

Western Digital SN750 1TB

opmerking: gaming-mode aan of uit (aan zet bepaalde powersaving opties uit, verlaging latency), lijkt niks uit te maken. Scores zijn herhaaldelijk aan elkaar gewaagd en loont niet om getoond te worden.

Crucial MX500 500GB

De overige SSD's zijn trager, desalniettemin post ik graag wel de statistieken daarvan:

Kingston (TLC) vs. Adata (3D V-Nand TLC)

Wat je hier tussendoor ziet is dat de Kingston eigenlijk beter presteert met ouder type NAND dan de Adata, dit zal ongetwijfeld de controller zijn, het ontbreekt mij echter aan inzicht om dit feitelijk te bepalen.

Wat ook opvalt van de NVMe-SSD t.o.v. de Crucial is dat de adapter PCIe x4 is, de SSD zelf ook max. PCIe x4 ondersteund en dan toch de aangeprezen "up to 3470 MB/s" niet haalt. De NVMe-SSD heeft haar eigen controller, dus daar zal het ook niet aan liggen.

Een kopie-test tussen de SN750 en de MX500 laat ook geen torenhoge spikes zien. Hierbij maak ik gebruik van een directory met MP3's van ~21.000 files variërend in groottes van enkele MB's tot ~100MB per file, een directory grootte van ~200GB. Van de MX500 naar de SN750 duurt dit ong. 11 minuten met een gemiddelde snelheid van ong. 280MB/s met wat uitschieters tot ong. 320MB/s. Van de SN750 naar de MX500 is een stuk interessanter - dit gaat dan van incidenteel ong. 280MB/s tot uitschieters van ong. 480MB/s en dat allemaal in weer 6 minuten, dus bijna de helft sneller.

Ligt dit aan de ouderdom van het systeem? Of de BIOS die NVMe heel basaal ondersteund? Let wel: op de screenshot zie je daadwerkelijk bij de test van AS SSD "stornvme" staan, geen "storahci". De standaard drivers "STORAHCI.sys" en "STORNVME.sys" drivers worden dan ook gebruikt en bij nader onderzoek is er mij ook geen alternatief bekend. Ik hoor graag suggesties en zo mogelijk voeg ik het resultaat aan de review toe.

Stabiliteit en betrouwbaarheid

In de tijd dat ik het apparaat heb, is er eigenlijk weinig over te zeggen. Ik gebruik de drive wel intensief voor het streamen van films en series via PLEX, muziek via Subsonic en game er ook vanaf. Van de laatste Tomb Raider tot wat oudere games als Deus Ex : Mankind Divided en The Witcher 3. Ik merk kortere laadtijd en geen texture pop-in (anders dan engine- of code-gerelateerde problemen). Ik kan zelf geen wezenlijk verschil ontdekken tussen gebruik van de SN750 of de MX500. Daar ik ook geen NAS draai of RAID kan ik verder geen uitspraken doen over de stabiliteit en/of betrouwbaarheid, anders dan dat het gebruik mij niet heeft teleurgesteld.

Compatibiliteit

Als je een kleine investering maakt in een adapter of je systeem ondersteund het native, voorzie ik ook geen problemen in compatibiliteit. Je kan er een bootdrive van maken (er zijn voor oudere moederborden custom BIOS-images beschikbaar die dit bewerkstelligen, maar raad ik ten zeerste af tenzij je weet wat je doet) en kan werken met zowel Linux als Windows 10. Voor oudere Windows-versies heb ik geen licenties meer, anders had ik dit ook graag getest.

Ondersteuning van de fabrikant

Voor zover ik kan nagaan heeft Western Digital een garantiebepaling van 5 jaar, geeft firmware updates (al kan van de firmware geen release notes vinden) en heeft een software-tool (Western Digital SSD Dashboard, ondersteund ook SanDisk) voor informatie over de drive, instellingen en waar je in het geval van SanDisk-drives ook manueel een TRIM-commando kan geven. Het dashboard geeft tevens performance weer en bied shortcuts naar o.a. Windows Disk Management, System Properties en de Device Manager. Een leuke centrale tool voor de minder ervaren gebruiker.

De prijs

Op het moment van schrijven kost de SN750 1TB zonder heatsink ~198 Euro. Als je het juiste systeem hebt die native NVMe ondersteund, een gebruiker bent die echt competitief speelt, een content-creator bent of je bezighoudt in een andere professionele setting waar doorstroom en verwerking van data in geld kan worden uitgedrukt is dit zeker je drive als uitstekend alternatief voor Samsung EVO of Pro SSD drives. Heb je echter een ouder systeem of zelfs een systeem wat native NVMe ondersteund kan je beter kijken naar een SATA-SSD. Bij een ouder systeem komt de NVMe-SSD compleet niet tot zijn recht en zal wat hij daadwerkelijk kan verzetten, niet kunnen uitvoeren. Bij een moderner systeem, maar heb je gewoon het budget niet, kijk je naar wat merken als Adata, Kingston, Intenso of bij een extreem klein budget FattyDove of KingDian.

Voor mijzelf, ik zal eerlijk zijn - de kosten van deze SSD, daar heb ik bijna een moederbord en CPU voor die een AMD Ryzen 5 ondersteund mét native NVMe-ondersteuning en dan sla je de plank mis. Wat deze review wel bewijst is, kan je tweedehands zoiets krijgen, moet je zeker gaan kijken of dat een goede deal is, maar ook zeker na wat je voor die prijs nieuw kan krijgen. Want, zo blijkt - op een ouder systeem met SATA-III (ofwel SATA-600) win je daar het meeste met een SATA-SSD voor een heel, heel stuk goedkoper.