Gelid Solutions Phantom

Inleiding:

In de markt van CPU luchtkoelers gebeurt de laatste jaren niet veel spannends. Het zijn toch vooral heatpipes die de hitte naar een koeloppervlak transporteren en ventilatoren die er lucht over blazen. Ik geloof dat het 2008 was toen in m'n eerste Mugen kocht en sindsdien is er weinig veranderd. Er zijn wat meer heatpipes toegevoegd, soms een ventilator die extra stil zou moeten zijn, en de airflow door de heatsink is tegenwoordig meer gestuurd door gebogen blades aan de zijkant. Wat wel steeds verandert zijn de sockets waardoor oude heatsinks vaak niet meer compatibel zijn of een extra bracket nodig hebben.

Ook de prijs bleef lang stabiel, voor een beetje goede koeler was je meer dan 40 euro kwijt, en onder de 30 euro was het vaak maar zo-zo.
Tot nu! Want deze Gelid Phantom kost ten tijde van deze review maar 22,95 euro!
Voorheen was er in die prijs ook wat te kiezen, maar met duidelijk mindere prestaties. Nu koop je voor een prikkie een stille cpu luchtkoeler met 2 ventilatoren die 200W aan hitte weg kan blazen.

reden van aankoop:

Ik gebruikte nog de stock koeler van de 1500x. Die was idle niet erg storend maar onder load echt een straaljager met temperaturen van rond de 80°C. Ik zocht een koelertje van rond de 30 euro, want een 1500x produceert niet erg veel hitte, dus een koeler van 80 euro (Noctua NH-D15), 60 euro (Dark rock 4) of zelfs 40-50 euro (mugen 5) zou weggegooid geld zijn, hoe mooi het ook in een kast staat.
Maar tot mijn verbazing was er een goede koeler te koop voor 22,95 met 2x7 heatpipes, 2 120mm fans, en een dubbele toren!. In dat segment zijn meer dan 2x4 heatpipes eigenlijk niet te vinden voor een AM4 compatibele koeler. Plus het ding ziet er gelikt uit, dus de keuze was snel gemaakt.

De verpakking en eerste indruk:

De koeler komt in een doos met aan alle kanten schuim ter bescherming. Er zijn dan ook geen beschadigingen bij mijn exemplaar.



In de doos zitten ook 2 120mm ventilatoren met montagebeugeltjes, de handleiding, een splitter voor de fan header, koelpasta, en de montageonderdelen voor de verschillende sockets inclusief AM4. Op de doos staat dat de onderdelen voor AM4 apart verkocht worden, maar die zaten er gewoon standaard in.
Het is een redelijk standaard dual-tower heatsink met 2 ventilatoren. De bovenkant is zwart en dat past goed bij het zwart van de buitenkant (frame) van de ventilatoren. De blades van de ventilatoren zijn lichtgekleurd en dat geeft mooi contrast zodat je geen egaal zwart blok krijgt.

De heatsink:

De heatsink bestaat uit 2 torens en is grotendeels aluminium gekleurd. De bovenkant is zwart en dit oogt goed.
Er zijn 7 heatpipes waarvan 3 dikkere die direct boven de core uitkomen en 4 dunnere in de rest van de coldplate. Aan de bovenkant steken de 'naakte' heatpipes uit zoals bij de Noctua NH-U12S, zonder dat er een kapje zoals je die bij sommige duurdere (Mugen 5) koelers ziet. Dit stoort verder niet maar over smaak valt te twisten.



De heatpipes geven hun warmte af aan 44 aluminium fins. Hierbij zijn de zijkanten van de fins gebogen zodat er een soort tunnel ontstaat. Hierdoor kan de lucht die de ventilator in de heatsink blaast niet ontsnappen via de zijkant, maar wordt de lucht door de hele heatsink geblazen. Dit zie je bijvoorbeeld ook bij Noctua NH-D15, maar niet bij de Scythe Mugen 5.



De coldplate is van koper en hier valt op dat deze niet spiegelglad is. Er zijn met het blote oog wat groefjes zichtbaar. Op de foto ziet het er wat ernstiger uit dan het in werkelijkheid is: Het is nauwelijks voelbaar. Misschien goed om te benadrukken dat het beschermplasticje er gewoon op gezeten heeft bij het maken van de andere foto, dus wat je ziet is niet door mij beschadigd o.i.d.

De Ventilatoren:

Er worden 2 120mm PWM ventilatoren meegeleverd met 'hydro dynamic bearings' en 4-pins aansluiting. De max fanspeed is 1600rpm voor 65.5CFM aan luchtverplaatsing. Volgens de specificaties leveren de ventilatoren op max vermogen 26.7dBA geluid. In de praktijk zijn ze nauwelijks voorbij de 1200rpm gegaan voor voldoende koeling, dus ik kan geen uitspraak doen over de geluidsdruk bij vol vermogen. Op idle draaien ze rond de 840 rpm. Onder de 1000rpm zijn ze zelfs met open kast niet hoorbaar boven het geluid van de voeding en casefans. Rond de 1200rpm wordt de luchtstroom hoorbaar met open kast, met gesloten kast zijn ze dan ook niet hoorbaar.

Koelpasta:

Tsja, wat kan je hier over zeggen, het is een standaard grijs prutje dat ongetwijfeld z'n werk doet. Het komt in een mini spuitje voor eenvoudige applicatie. Voor de testen hieronder gebruik ik de meegeleverde koelpasta.

Installatie:

De handleiding is goed te begrijpen, de plaatjes op zichzelf geven al genoeg duidelijkheid over wat er nodig is. Er worden 2 plaatjes gemonteerd op de backplate. Deze plaatjes en schroeven worden meegeleverd.



Vervolgens plaats je de heatsink op de processor en met de schroefjes maak je de heatsink vast aan de plaatjes. Dit is een beetje een gepriegel, mede omdat de schroefjes lastig in de juiste houding te plaatsen zijn. Mijn advies is om de schroefjes buiten de kast al in de gaatjes te plaatsen en daarna pas de heatsink op de processor te plaatsen. Er was voldoende ruimte tussen de torens om met een normale schroevendraaier de schroeven aan te draaien.



De ventilatoren worden met metalen clipjes op de heatsink geplaatst. Dit is verder niet echt anders dan bij andere koelers die ik in het verleden heb gemonteerd. Soms wat gepriegel maar wel goed te doen. Er is een Y-splitter meegeleverd zodat beide ventilatoren op 1 4-pin CPU fanheader aangesloten kunnen worden. Er is de mogelijkheid voor push-push (met 1 ventilator boven de RAM modules) en voor pull-pull.

Testopstelling:

De koeler wordt getest in een (bijna antieke) CM690 kast. Het moederbord is een ASUS prime B350-plus met 16GB DDR4 type cmk16gx4m2b3000c15 op XMP profiel. Dit geheugen is 'laag' genoeg om geen conflict te veroorzaken met de ventilator en zo nodig kunnen alle slots gevuld worden. De processor is, zoals eerder benoemd, de Ryzen 1500X. De GTX 970 heeft voldoende ruimte naast de cpu koeler.



Er werd vergeleken met de stock koeler van de 1500X, de Wraith Spire koeler. Omdat deze koeler de lucht richting het moederbord blaast en niet specifiek de kast uit werd er getest met open kast. Dit omdat ik geen zin had om iedere test 40 minuten te laten draaien. Het viel met dichte kast namelijk op dat zelfs na 20 minuten prime95 met de Wraith Spire de temperatuur nog heel langzaam opliep. Een open kast is in het voordeel van de Wraith spire, want de Phantom blaast wel z'n warme lucht de kast uit. Er werd gekozen voor Prime95 max heat test omdat deze een consistente temperatuur gaf. Er werd steeds 20 minuten getest. Er werden ook benchmarks gedaan.

Omdat de koeler zo veel goedkoper was dan het budget dat ik had heb ik er een extra 140mm fan bijgekocht. Het gaat om de Gelid Silent Pro 14, die maximaal 1500 rpm kan draaien en dan 80.6CFM kan leveren (tegen 65.5 CFM van de 120mm variant). Het idee was om deze in de opstelling te gebruiken indien mogelijk. Het bleek wel mogelijk te testen met ook goed effect op de temperatuur, maar goed vastzetten was wat lastiger. Met wat ijzerdraadjes was het vast gelukt, maar omdat ik besloten heb de 2x 120mm opstelling te gebruiken heb ik me niet gewaagd aan verdere modding.

Er zijn verschillende opstellingen getest met de Phantom:
1. met 1x120mm fan tussen de 2 torens.
2. met 2x120mm fan zoals hierboven te zien op de foto (bij testen wel vastgezet)
3. met 1x120mm fan tussen de 2 torens en met 1x140mm fan boven het geheugen zoals hieronder te zien op de foto. De 140mm fan kon helaas niet vastgezet worden.

Testresultaten:

Er is getest op verschillende voltages en bij verschillende kloksnelheden in een kamer van 23°C. De 1500X draaide al een tijdje op plus 0,0925 Vcore en 3,7 GHz. Met de Wraith Spire koeler was 3,8 GHz niet stabiel te krijgen, ook niet met meer Vcore. Om toch een goede test met wat meer warmteontwikkeling te kunnen doen werd de spanning verhoogd naar plus 0,1625 op 3,7 GHz. Op deze spanning was de 1500X wel stabiel op 3,8GHz met de Phantom, dus daar werden de testresultaten ook van gedeeld.



Idle was er met de Wraith Spire eigenlijk al niet een groot probleem. De stock koeler draait idle wel op 1200rpm wat met open kast wel hoorbaar is. De stock koeler houdt de CPU op 37.3°C in een kamer van ongeveer 23°C. De Phantom doet het veel beter.

Update met dichte kast:

Nu met de kast dicht zijn de resultaten niet slechter dan met open kast.
Dit is ook niet geheel onverwacht, want de warme lucht wordt meteen de kast uit geblazen.
De kamertemperatuur is lager, dus de maximum temperatuur ook.
Bij 21°C kamertemperatuur is de Tdie 57.5°C bij +0,0925V @3,7GHz in de 2 fan opstelling.
Idle draait de boel nu op zo'n 27°C tot 26,4°C

Ventilatorsnelheid:

Onder een stresstest stond de Wraith Spire altijd op de volle 2700rpm te draaien met een zeer luid geluid, ook met gesloten kast. De Phantom doet het wat dat betreft stukken beter: Idle rond de 840rpm volledig onhoorbaar, onder load bij +0,0925V 1040rpm, en onder load bij +0,1625V 1115rpm. De Phantom is met gesloten kast ook onder load bij overclock niet hoorbaar. Bij een open kast is de geproduceerde luchtstroom van dichtbij hoorbaar, maar van verder weg overstemmen de casefans en voeding dat geluid.

Benchmarks:

Het viel me op dat de hoge temperaturen van de Wraith Spire blijkbaar een negatief effect hebben op benchmarkresultaten. Ondanks dat er geen sprake was van throttling voor zover ik kon vinden waren de resultaten bij de Phantom op gelijke spanning en clock consistent beter, ook bij herhaaldelijk testen.

Wraith Spire op +0,0925V @3,7GHz geeft:
Een cpu-z bench score van 414-417 en 2186-2198
Een Cinebench R20 score van 1736
Een Cinebench R15 score van 780

Ter vergelijking geeft de Phantom op dezelfde instelling:
Een cpu-z bench score van 425 en 2283
Een Cinebench R20 score van 1832 (+5.5%)
Een Cinebench R15 score van 825 (+5.8%)

Conclusie:

Voor een zeer schappelijke prijs koop je een koeler die zeer stil is en goed koelt. Er was een hogere overclock mogelijk van de Ryzen 1500X t.o.v. de stock koeler en ook bij gelijke clocks was de prestatie van de processor beter. Eigenlijk is deze koeler wat overkill voor deze processor, maar bij een upgrade hoef ik er niet weer een nieuwe koeler bij te kopen.

Voor systemen met hoge RAM-modules is het ook een optie om de ventilatoren in een pull-pull opstelling te gebruiken in plaats van push-push. Dan hangt er niets over de modules. Of dat dezelfde prestaties geeft heb ik niet gestest, maar zelfs 1 120mm ventilator gaf prima koeling.
Het vervangen van één van de 120mm ventilatoren door een 140mm variant gaf een duidelijke verbetering van de prestaties. Dit is ook logisch want deze verplaatst veel meer lucht. Met de standaard brackets was dat wat lastig te installeren, maar een beetje modder laat zich niet tegenhouden. Het verschil in prestaties is op een 1500X op +0,0925Vcore niet zo indrukwekkend, maar er was bij hogere overclocks en meer spanning wel een steeds groter verschil.

In de klasse tot 40 euro heeft deze koeler eigenlijk geen concurrentie. Alleen mensen met een zeer kleine kast, hoge RAM modules, of een sterke voorkeur voor RGB verlichting zou een andere keus kunnen onderbouwen, al zal smaak misschien ook een rol spelen. Ook een Threadripper zal een andere koeler nodig hebben.

Al met al is deze koeler zeker aan te bevelen, het is enorm veel koeler voor vrij weinig geld!