Sony Cyber-shot RX100 V(A) Zwart

Introductie

Ik schiet normaal gesproken met een Canon 5D mark IV in combinatie met een 16-35L F4 IS USM, 24-70L F4 IS USM en 70-200L F2.8 IS USM. Wat beeldkwaliteit, ergonomie en robuustheid dus erg verwend, maar voor een city-trip is het niet de meest ideale combinatie. Ook wil mijn vrouw graag af en toe wat foto's schieten als ik aan het fotograferen ben, dus ik wou graag een compacte camera met een goede beeldkwaliteit aan mijn arsenaal toevoegen.

Er zijn wellicht nog wel wat betere compactcamera's te krijgen, maar die gaan al gauw naar een 4/3" of APS-C sensor toe en dan worden ze toch wat groter. Qua beeldkwaliteit en ergonomie vast een pré, maar ik wou deze zelfs met een rondje hardlopen mee kunnen nemen. De Panasonic LX-100 mk II vond ik fijner in de hand liggen, bediening leek ook beter, maar vond ik net een slag te groot.

Van de RX-100 reeks is de mk VA in mijn optiek de beste camera, vanwege de f/1.8-2.8 lens. De nieuwere varianten hebben betere AF, meer tele, maar zijn minder lichtsterk. Daarom is bij mij de keuze op de mark V(A) gevallen. Wil je iets minder uitgeven, dan is de mark III denk ik de beste in prijs/prestatie.

Beeldkwaliteit

Ik was al redelijk onder de indruk van de beeldkwaliteit bij wat testfoto's, maar ik dacht eens een 1-op-1 vergelijk te maken tussen de Canon 5D mark IV met 24-70L F4 IS USM (totaal €4.300) en de Canon RX-100 mk VA (€749). Een professionele full-frame t.o.v. een dure compactcamera is natuurlijk geen eerlijk vergelijk. Maar als ik de reviews moet geloven biedt de RX-100 bijna dezelfde beeldkwaliteit bij redelijke lichtomstandigheden.

Onderstaande foto heb ik geschoten met de RX-100 (24mm, f/1.8, ISO 125). Deze foto's heb in RAW formaat geschoten en zonder verdere bewerkingen geëxporteerd vanuit Lightroom. Het lijkt er wel op dat LR het lensprofiel herkent en automatisch toepast (kun je helaas niet uitschakelen):

Een 100% crop uit het midden ziet er als volgt uit:

Wide-open zijn de meeste lenzen niet op hun best, dus deze foto heb ik ook gemaakt en afgestopt naar f/4.0, f/5.6 en f/8.0:

Bovenstaande foto is dus de f/4 variant en wellicht is er een fractie meer contrast te zien, maar dit is echt te verwaarlozen. Geweldig dat de lens lichtsterk is, maar ook perfect bruikbaar is.

Op f/5.6 was de foto net zo scherp en vanaf f/8.0 begon die al iets af te nemen (diffractie?). De scherptediepte van een 1" sensor is al dermate groot dat f/4 vaak genoeg scherpte geeft in je frame, dus ik zou niet hoger gaan dan f/5.6 bij dit toestel.

Hoe zag deze foto er dan uit met de spiegelreflex? Het licht veranderde sterk tijdens deze shots, dus kijk even niet naar de kleuren in deze foto, maar dit is de vergelijkbare foto van de Canon 5D IV (f/5.6, ISO 100):

Er viel op dat moment wat meer licht op de boom, dus het contrast en de kleuren zijn daarom al beter. Dit is een 80% crop (zodat we op dezelfde uitsnede uitkomen als de Sony):

De scherpte is absoluut wat beter, maar ik vind het verbazend hoe zo'n compactcamera hier toch in de buurt blijft. De Canon heeft 30MP tegenover 20MP van de Sony, dus je hebt ook wat meer speelruimte met croppen. Met de 20MP van de RX-100 kom je ongeveer op ruim 400dpi bij afdrukken op A4 formaat en dat is meer dan voldoende.

Op de telestand heb ik ook twee vergelijkbare foto's gemaakt. Beide foto's geschoten op f/8. Op 24mm is dat net buiten de sweet-spot, maar dat wist ik nog niet. Maximale aperture op 70mm is f/2.8, dus heel veel verschil t.o.v. f/5.6 zal het niet maken denk ik. Hier het resultaat van een 100% crop de Sony:

Een prima resultaat, maar het valt me wel op dat er in de lichte delen wat korrel is waar te nemen. Hier het result van de Canon:

Het beeld van de Canon vind ik hier een stuk beter. Het contrast ligt hoger, maar ook de scherpte is een stuk beter, waarbij het beeld van de Canon ook wat verkleind is om de resolutie gelijk te trekken. Ook is er totaal geen ruis te zien.

Dynamisch bereik

Het grote voordeel van een full-frame sensor vind ik dat je meer creatieve ruimte hebt. Meer soorten lenzen, betere low-light eigenschappen en een veel beter dynamisch bereik. De overgang van mijn oude Canon 40D naar de 5D mk IV gaf vooral hier de winst. Een schaduw optrekken kan met de 5D mk IV op een heel natuurlijke manier, zonder gauw ruis of artifacts te introduceren. Eén van de redenen waarom ik altijd in RAW-formaat fotografeer.

Nu heb ik hier niet specifiek foto's voor gemaakt, maar bij onderstaande foto is er wel wat te proberen:

Onder de achterbumper is het erg donker, dus dat is een mooie plek om de schaduwen eens flink omhoog te halen. Niet omdat de foto er beter van wordt, maar puur om te zien wat er mogelijk is. Bij de Canon is dit het resultaat:

Het gras ziet er nog steeds prima uit en er is vrijwel geen korrel te zien. Je hebt in LR dan ook wel eens het gevoel dat je de schaduwen nog wel verder kunt oprekken, maar dat de slider gewoon niet ver genoeg kan. Bij de Sony zit je nu echt wel aan de limiet:

De kleur wordt grauw en er komt een bak ruis in het beeld, dus het is duidelijk dat je op de Sony echt minder speelruimte hebt dan bij de Canon. Voor landschappen is dat te ondervangen door exposure bracketing te gebruiken, maar als er wat meer beweging is dan houdt het echt op.

Telefoons maken tegenwoordig toch ook prachtige foto's?

Veel mensen willen niet met een dSLR slepen en daar kan ik mij best wat bij voostellen. Maar ik kan mij niet voorstellen dat mensen foto's blijven maken met hun telefoon. Ook al is die kwaliteit heel erg toegenomen, het blijft nog altijd vrij dramatisch. Met veel licht en op een klein scherm lijkt het vaak nog wel wat. Door de grote processorkwaliteit zijn zaken als HDR, kleurbalans, ... vaak erg knap gedaan, maar de meeste foto's zijn softwarematig opgepompt en missen vrijwel elk detail. Daarbij is er ook amper tele aanwezig. Soms alleen softwarematig en anders vaak via een telelens die niet echt lichtsterk is. Als vergelijk heb ik hieronder drie 100% crops geplaatst van de Sony (100% en 50%) en de Samsung Galaxy S8. Alle foto's geschoten in RAW-formaat:

Sony RX-100 (100% crop)

Sony RX-100 (crop geresized zodat die resolutie S8 matcht).

Samsung S8 (100% crop)

Ondanks de goede lichtomstandigheden zit de foto van de telefoon vol met ruis en is er amper detail zichtbaar. De foto van de Sony ziet er veel natuurlijker uit en heeft daarbij ook nog eens een veel hogere resolutie, beter contrast, betere kleuren, ...

Nu kijk je niet vaak foto's op 100%, maar zaken als kleuren, contrast, ... zijn ook duidelijk zichtbaar op kleinere foto's. Hierbij beide foto's nog een keer:

Sony RX-100

Samsung S8


Natuurlijk bestaan er tegenwoodig ook een iPhone XS en een Galaxy S10 met een iets betere sensor. Dat maakt wel iets verschil, maar

Gebruiksgemak en ergonomie

Dit is toch wel een minpunt van de Sony RX-100 en een gevolg van het compacte ontwerp en het gemis aan een touch-screen. Allereerst is het toestel erg klein. Heel prettig om mee te nemen, maar minder fijn om mee te fotograferen. Dat het toestel helemaal van glad metaal is geeft een solide uitstraling, maar maakt het erg glad. Er wordt een polsbandje bijgeleverd en dat is een must als je het toestel niet wilt laten vallen. Ik had ook de optionele grip (€15) gekocht, maar daarmee vond ik het toestel nog onhandiger vast te houden.

Sony wordt vaak bekritiseerd vanwege de menu-structuur. Nu is er werkelijk een overload aan instellingen in het menu, maar éénmaal ingesteld kom je er niet veel meer. De meest gebruikte instellingen kun je ook onder je favorieten zetten en dan heb je nog maar weinig te zoeken in het menu.

Helaas moet je ISO, belichtingscompensatie, ... allemaal instellen in een soort quick-menu. Dat vergt enige gewenning en is bruikbaar, maar het zijn nogal wat handelingen en met veel licht op het scherm is het niet altijd even praktisch. Vandaag waren er veel stapelwolken en dan verandert het licht snel. Met mijn spiegelreflex had ik altijd binnen 1-2s de boel ingesteld, maar bij de Sony was ik soms wel 10s bezig.

Als 40+ met leesbril is zo'n scherm helemaal onpraktisch, omdat ik het gewoon niet goed genoeg kan zien. Wat ook niet helpt is dat dit "quick-menu" over het beeld ligt. Een zwarte achtergrond zou het veel leesbaarder maken.

Een andere misser is het gemis van een touch-screen. Handmatig een AF punt selecteren is een hele tour. Daarom val je vaak terug op de automatische keuze of centerpunt met recompose. Met een touch-screen was dit probleem direct opgelost en waren ook de keuzes in het snelmenu veel sneller te maken. Nu moet je met een kleine joystick je keuze maken en dat is te omslachtig.

Kleurenissue in Lightroom

De kleuren zien er prima uit, maar in Lightroom zie ik dat de tint meestal ergens tussen de 40-55 ligt bij de standaard witbalansinstellingen van de camera. Bij al mijn dSLR toestellen die ik heb gehad zit de tint meestal rond de 0 (meestal er iets boven). De foto's zien er prima uit, maar de standaard witbalansinstellingen van LR zijn hierdoor vrijwel onbruikbaar. Ik ben wel benieuwd of andere RX-100 gebruikers dit ook hebben opgemerkt.

Video

Ik maak nooit geen video's, dus dit is voor mij niet interessant. Het schijnt dat dit toestel video's kan maken in 4K kwaliteit, maar dit heb ik niet getest. Ik heb het toestel puur gekocht voor zijn foto-kwaliteiten.

Praktijk

Ik heb deze camera nu twee vakanties gebruikt en ook wat meer praktijkervaring opgedaan. Voor point-and-shoot werk is de camera prima, maar de camera gaat in auto-ISO mode erg snel naar hoge ISO waarden en dan is er toch best wat ruis te zien.

Ik heb een leesbril (45+ jaar oud ) en dan is een LCD scherm onhandig voor het doen van instellingen. Ook is deze in de zon niet altijd al te best af te lezen, dus ik gebruik erg veel de EVF. Het is jammer dat die niet het handige uitklapmechanisme heeft van de latere modellen, maar het is niet onoverkomelijk.

Ook nodigt de bediening niet uit tot manueel gebruik, waardoor ik merk dat ik veel meer in de P-mode schiet dan met de dSLR. Het is niet eens dat het allemaal slecht werkt, maar het is gewoon allemaal erg priegelig. Belichtingcompensatie had ik op de lensring ingesteld, maar hier ben ik van teruggekomen. Ik heb nu regelmatig dat ik per ongeluk aan die ring draai en dan klopt de belichting niet.

Ook heb ik heel af en toe een onscherpe foto, waarbij er niets scherp is. De sluitertijd is korter dan 1/100s en het ziet er ook niet uit als bewegingsonscherpte. De oorzaak weet ik nog niet.

Conclusie

Ik ben erg onder de indruk van dit toestel. Natuurlijk moet het zich nog in de praktijk bewijzen, maar de eerste indrukken zijn erg goed. Het gebruiksgemak is eigenlijk het grootste nadeel, maar dat komt ook deels vanwege het grootste voordeel en dat is het formaat. Een touch-screen had er echter op moeten zitten, want daarmee was het toestel veel praktischer geweest.

Zoek je een compact toestel om mee te nemen voor trips waarvoor je dSLR te onhandig is, dan is het zeker een kijkje waard. Ook voor mensen die niet willen slepen met een dSLR, maar toch goede foto's willen maken is dit toestel erg geschikt.