Asus Eee PC T91MT Zwart

De Tablet PC

De Asus T91MT onderscheidt zich van zijn iets oudere broertje, de Asus T91 (http://tweakers.net/pricewatch/241753/asus-eee-pc-t91.html), door de grotere SSD (32GB ipv 16GB), Windows 7 ipv Windows XP en heeft multi-touch ipv single touch.

De laptop heeft maar een 9 inch (1024x600) scherm. De processor is een Intel Atom op 1.3GHZ met 1 core en HT. Deze CPU is zo een beetje de langzaamste x86 processor die Intel maakt. Dit is heel wat minder dan mijn Workstation met een 30 inch (2560x1600) scherm, Intel Q9550, 8GB geheugen en Intel SSD (http://tweakers.net/produ...dsa2mh080g2c1-80gb.html). Maar de TabletPC heeft het formaat van een half A4tje en weegt ongeveer 1 kilogram, en is volledig stil. Ik heb de TabletPC aangeschaft om mobiel altijd een PC bij handen te hebben, en ten tweede wilde ik lekker op de bank liggend kunnen surfen. Het is de bedoeling dat deze TabletPC altijd in mijn rugzak zal zitten.

Ook heb ik nog naar de Acer 1820 tablet (http://tweakers.net/price...pire-1820ptz-413g32n.html) zitten kijken (12 inch, 1.75KG), maar dat is toch een stuk groter en zwaarder. 2 kg en het formaat van een a4tje vond ik gewoon teveel om altijd mee te sjouwen. De Acer 1820 is nu vervangen door de Acer 1825.



Specificaties T91MT

Intel Atom Z520 (1.33GHz, 533MHz FSB)
Intel US15W Chipset
Intel GMA 500 Graphics
Windows 7 Home Premium
8.9” LED-backlit LCD with Multitouch
32GB SSD
1GB DDR 667MHz
10/100 Mbps Ethernet
802.11 b/g/n and Bluetooth v2.1
0.3 Megapixel Webcam
2x MMC/SD/SDHC Card Readers
Measuring 225mm x 164mm x 25.2-28.4mm, Weighing 2lbs
Integrated Lithium Polymer (5 hours battery life)
1 Year Warranty

Behuizing

Pianolak zwart. ARGHHHH. Vingerafdrukken overal. Waarom doen fabrikanten dit? De onderkant is wel mooi mat zwart.

Gelukkig is het scherm zelf niet al te glanzend, waardoor de spiegeling van het scherm nog enigszins meevalt. Zelf heb ik het scherm voorzien van een screenprotector, wat het scherm ontspiegeld (Jammer dat Asus er niet een paar meelevend, lijkt mij voor een touch device wel nuttig). Buiten in de volle zon gebruiken is er niet echt bij, daarvoor is de belichting van het scherm te zwak. Helaas staat het scherm bij mij niet 100% recht op de behuizing. Erg slecht van Asus!

De behuizing is geheel van plastic. Ik zou de TabletPC dus niet laten vallen. Wel is het keyboard gedeelte dusdanig stijf dat er geen flex/speling in zit, dit komt dus zeer degelijk over. In het scherm gedeelte zit wel flex/speling, zoals bij de meeste laptops het geval is.

Er bevindt zich geen sleeve in de verpakking. Dit is wel erg slecht van Asus. Cheap bastards! Een mooi nylon etui kan er toch wel af? Volgens mij doet dat ook het aantal reparaties significant afnemen. Naast de TabletPC zelf, voedingsadapter en stylus zit er eigenlijk niks bij (nog wat boekjes en CD's maar daar heb je niks aan)







OS MS Windows 7 Home Premium

Zelf ben ik pas net over van Windows XP naar Windows 7. Ik heb Vista overgeslagen. En ben alleen voor de betere driver support overgestapt van Windows 2000 naar Windows XP. Er zit natuurlijk weinig nieuws en beters in Windows 7 tov Windows XP (behalve DX11 maar dat had MS ook gewoon voor XP kunnen uitbrengen). Maar, juist de verbeteringen mbt touch input maakt Windows 7 een veel beter alternatief tov Windows XP voor een TabletPC.

Software

Er staat natuurlijk heel wat software op de SSD. Hieronder vindt je de lijst van alle nodige en onnodige software op de TabletPC.



Gelukkig is het niet al te veel troep. Hoewel een 650MB grootte PDF reader van Adobe natuurlijk belachelijk groot is voor op een 32GB SSD. Ook staat er een 60-day trail van MS Office op. Gelukkig kan je alles wat je niet nodig hebt verwijderen. Uiteindelijk had ik 18GB ruimte over. Niet veel in dit tijdperk, maar beter dan voorheen (14GB). Zelf gebruik ik zoveel mogelijk cross-platform open source applicaties, bij voorkeur portable versies van www.portableapps.com (nooit meer software installeren, heerlijk!).

Helaas gaat het verwijderen van de applicaties erg langzaam. Je ziet dat het verwijderen gelijk 1 thread van de kleine Atom maximaal belast. En dan heeft de kleine CPU het gelijk heel moeilijk.

Na een beetje rond gespeeld te hebben met de standaard Windows 7 installatie, heb ik Windows 7 Ultimate x86 geïnstalleerd. Windows 7 Starter N neemt 'slechts' 7GB in beslag van de SSD (maar geen multi-touch), 2 keer zo weinig als de aanwezig standaard Windows installatie. Windows 7 Ultimate x86 heeft ongeveer 1GB meer nodig (neemt 8GB in beslag van de SSD). De benodigde hoeveelheid werkgeheugen is ongeveer gelijk. Wel heb ik de services 'Windows Search' en 'Windows Media *' uitstaan. Dat scheelt een hoop CPU belasting.

Games

De grote vraag is natuurlijk, kan je Plants vs. Zombies (http://www.popcap.com/extras/pvz/) op de TabletPC spelen. Het antwoord is ja, dat gaat prima. Maar probeer geen 3D game van de laatste 10 jaar, want dat trekt de GPU/CPU gewoon niet.

Keyboard

Typen op een toetsenbord van 22 cm. breed gaat boven verwachting goed. Het geluid van het keyboard bevalt me totaal niet. Het komt goedkoop plastic over. Ook springt het toetsenbord in zijn geheel op en neer als je erop typt. Maar dit is allemaal ondergeschikt aan de functionaliteit van het toetsenbord. Alleen de 'enter' en rechter 'shift' keys vind ik te klein. Over het algemeen gaat typen vrij redelijk.

Keyboard is niet verlicht, en het LCD scherm geeft te weinig licht, waardoor typen in het donker, zonder extra lamp, zeer moeilijk gaat.

Hieronder zie je een foto van het keyboard van de TabletPC tov van een gewoon formaat PC keyboard.



CPU Intel Atom 1.33GHZ met HT

Het formaat van de TabletPC beperkt natuurlijk de grote van de accu en het wattage van de CPU. Er bevindt zich geen enkel bewegend onderdeel in deze TabletPC. Geen ventilator en geen ronddraaiende harddisk, dus de TabletPC is geluidloos.

We kunnen lang en kort over de Atom praten, maar sneller zal de CPU er niet van worden. De CPU is gewoon langzaam. Maar de vraag is natuurlijk is deze te langzaam?

Het verwijderen van enkele geïnstalleerde applicaties ging langzaam. Maar gelukkig doe je dat niet elke dag. Navigeren door Windows heen gaat goed. Niet super snel als op mijn workstation. Maar zeker acceptabel. Een goede video van JKKmobile over de navigatie in Windows 7 vind je hier (http://www.youtube.com/watch?v=Dl0nXa6AJcc).



Overclocking the CPU

Op dit moment nog niet mogelijk. Maar we weten de clockgenerator, dus het moet niet al te moeilijk zijn. Hopelijk gaat de ontwikkelaar van SetFSB verder met de ontwikkeling van zijn applicatie, of misschien komt er een andere applicatie die dit mogelijk maakt.

Accu

De accu moet het ongeveer 5 uur uithouden volgens de sticker op de behuizing. De Accu kan niet worden verwijderd en heeft een vermogen van 36 Watt. Dit vertaalt zich in ruim 4 uur surfen over wifi. Zo rond de 4.5 uur is zonder problemen te doen, zonder voltages etc. aan te passen. Bluetooth staat aan, en ook staat het scherm op bijna 100%.

Harddisk 32GB SSD

Duidelijk is dat de CPU eerder de bottleneck is dan de SSD. Windows geeft aan een SSD met de grote van 29.7GB. De SSD ondersteund geen TRIM (geloof ik). Hieronder vindt je enkele benchmarks van de SSD die standaard in de Asus TabletPC zit, na een aantal OS installaties.



Het chipset is niet bijster snel, met als gevolg dat het installeren van een snellere SSD niet echt veel zin heeft. Als je de resultaten van de Runcore SSD in andere PC's (http://jkkmobile.blogspot...o-iv-really-fast-ssd.html) (201MB read, 135 write) vergelijkt met de prestaties in de T91 (http://jkkmobile.blogspot...-gets-runcore-pro-iv.html) (75MB read, 35MB write), is dat ronduit teleurstellend.

Als je de Atom CPU zou combineren met een traditionele 2.5inch HD (zoals in de T101MT) dan is de PC gelijk een stuk minder snel, maar de redelijk rappe SSD zorg voor een aangename werkervaring.

Geheugen 1GB

Gelukkig is het geheugen makkelijk en snel te vervangen door een 2GB exemplaar. Dit gaat je ongeveer 40 a 45 euro extra kosten. Jammer dat Asus niet automatisch een 2GB exemplaar installeert, maar dat is natuurlijk het werk van Microsoft's licentie voorwaarden (geloof ik). 1GB voor Windows 7 is weinig, maar te doen, zolang je het aantal applicaties wat je open hebt staan maar beperkt. Aangezien ik meestal toch minimaal een paar MS/Open Office applicaties en Chrome/Firefox heb openstaan, heb ik 2GB geheugen geïnstalleerd. Je merkt gelijk dat de boel een stuk vlotter loopt (minder stottert en minder HD gebruik). Een echte aanrader dus!

Meer dat 2GB aan werkgeheugen gaat niet lukken, aangezien dit het maximale aanspreekbare hoeveelheid werkgeheugen is van de CPU.

GPU Intel GMA 500

De GPU is ook zo een beetje het langzaamste wat Intel te bieden heeft. Het is eigenlijk een PowerVR, waardoor eigenlijk sinds FEB-2010 de drivers pas redelijk goed waren. Maar is deze te langzaam?

http://en.wikipedia.org/wiki/Intel_GMA#GMA_500

Movies SD.mkv, 720P.mkv en zelfs 1080P.mkv

Ik heb een aflevering van FamilyGuy (200MB, 20 min, SD, mkv) en Star Wars Clone Wars (550MB, 20 min., 720P, mkv) bekeken met WMP-HC classic, met gebruik van DXVA (hardware acceleratie). Kijken gaat prima, alleen het switchen naar/van fullscreen gaat wat moeizaam, af en toe, en dan vallen er wat frames weg. Het afspelen van een 4GB 720P mkv film met Vobsub ondertiteling over wifi, is te doen. Zelfs highbitrate 720P mkv (3GB, 60 min.) en 'lowbitrate' 1080P mkv (1920x816, 8GB, 120min.) zijn via wifi te bekijken met de nieuwste GMA500 drivers (MAR-2010).

Flash

Er is nu nog geen hardware support voor Adobe Flash maar over 1 of 2 driver versies (APR-2010) moet dit wel het geval zijn. Adobe en Intel zijn hier in ieder geval mee bezig. 380P filmpjes gaan goed, maar met 480P filmpjes heeft de Atom het al moeilijk. 720P is echt een slideshow. Dit moet hopelijk in de toekomst zijn opgelost.

/update 9-April

Met de flash 10.1 beta van 5 April is het mogelijk om 480P videos af te spelen. CPU belasting is ongeveer 50-80%, afhankelijk van de video. Wel zit er nog een bug in, want full screen afspelen geeft een zeer vreemd beeld vol strepen. 720P is nog steeds' een slide show.

Scherm

Geeft zwart mooi weer. In films zie je goed de beperkingen van het LCD scherm. Donkere regio's hebben weinig tot geen detail.

Inkijkhoeken zijn niet geweldig. Horizontaal is okay, maar verticaal een stuk minder, voor een device wat in veel verschillende standen kan worden gebruikt eigenlijk onacceptabel.



Hieronder zie je hoeveel ruimte een scherm met de resolutie 1024x600 je geeft.








Wifi

Aangesloten op mijn Netgear WNDR3700 (Dual-band N) haal ik draadloos met het kopiëren van 1 groot bestand tegen de 9MB per seconde op de 150mbit wifi N connectie, met WPA2-PSK (AES) encryptie. Zeker niet slecht. Bereik is goed in huis.

Wel viel mij op dat toen de stroombeheer de wifi uitdeed, ik het helemaal in de bios weer moest aanzetten (stond op disabled), omdat ik het in Windows 7 niet aan de praat kreeg.

Speakers

Veel moet je er niet van verwachten. Niet al te luid, en een beetje blikkerig. Zeker niet al te slecht, kon weinig storing ontdekken bij het afspelen van films en MP3tjes.

Touchpad

Gebruik ik niet, omdat ik altijd mijn vinger/stylus gebruik, dus daar kan ik eigenlijk weinig over zeggen. Je hebt het gewoon weg niet nodig op een TabletPC. Het is wel multitouch geloof ik.

OS Linux

Zelf heb ik ook Linux getest (Ubuntu 9.10 UNR). Je moet wel heel wat zelf installeren, maar het gaat. Ik ben zelf weer terug gegaan naar Windows 7, omdat onder Linux de gebruiksduur met 30 minuten daalde. Ubuntu 10.04 heeft weer betere powermanagement dan de vorige versies, dus als deze uit is zal ik het nogmaals proberen.

Voor hulp bij het installeren van Ubuntu zie
http://ubuntuforums.org/s...p?t=1237709&highlight=t91
http://binken.org/wordpress/?p=476

Beoordeling Prestaties

Deze zijn door de langzame Atom niet meer dan voldoende.

Beoordeling Bouwkwaliteit

Doordat het scherm scheef op de behuizing staat, en het toetsenbord nogal goedkoop overkomt is deze niet meer dan voldoende bij mijn exemplaar. Zou het scherm er gewoon recht hebben gestaan dan was de beoordeling gewoon goed geweest.

Beoordeling Warmte en Geluid

De TabletPC is geheel stil, dus hier scoort de Tablet gewoon zeer goed. De tabletPC wordt lichtelijk warm (niet heet) aan de onderkant, wat misschien zomers wat extra zweet kan produceren. Maar de warmte is nooit hinderlijk. Score goed+

Beoordeling Featureset

Doordat de TabletPC klein is zit er niet alles op. Geen DVD drive. Maar 2 USB porten. Alleen VGA out, geen DVI/HDMI. Geen digitale audio uit. Geen firewire. Lage resolutie webcam. Kleine grote van de SSD. Geen 1Gbit UTP Ethernet, maar 100Mbit. Accu houd het "maar" 4.5 uur uit. Score voldoende.

Beoordeling Beeldkwaliteit

Dit is eigenlijk het enige echt zwakke punt van de TabletPC. Weinig detail in donkere kleuren. De kijkhoek en brightness van het TN paneel is gewoon erg beperkt. Zeker als je het vergelijkt met het mooie IPS panel wat in de nieuw Apple iPad zit. Score is gewoon mager/zwak.

Beoordeling Ergonomie

Het is en blijft een heel kleine laptop, waardoor het toetsenbord niet je van het is. Maar de touch interface is een stuk beter dan een trackpad, dus overal is de ergonomie gewoon goed. Score goed.

Beoordeling Mobiliteit en Accuduur

Nog geen 1 kilo, afmeting 22 bij 16 cm. Mobiliteit is dus zeer goed. Accuduur is 4.5 uur bij surfen over wifi, wat voor formaat gewoon goed is. Alleen als je voor een ARM based Laptop gaat zal je accuduur langer zijn bij dit formaat. Score is zeer goed.

Beoordeling Prijs

Ik heb er 450 euro voor betaald, wat veel is voor een netbook, maar weinig voor een tablet. Verder komt er nog 40 euro bij voor 2 GB geheugen, 15 a 20 euro voor een tweede charger (ebay.nl) en 15 a 20 euro voor 3 screenprotectors (ebay.nl). Eventueel nog 50 a 100 euro voor een interne 3G/GPS modem (extern heb je ze al voor 30 euro (ebay.nl)).

Er had voor die 450 euro van mij wel een beter LCD panel in gemogen, en 2GB geheugen. Score is voldoende.

Eind Beoordeling

Lekkere kleine stille en lichte TablePC, die overal mee naar toe te nemen is. Jammer van de verticale kijkhoek en het ontbreken van een 3G module. Maar zeker een aanrader.

Installeer wel 2GB aan werkgeheugen en een schone Windows7 installatie (zonder virusscanner, als je weet wat je doet) met de laatste GMA drivers van Intel anders is de gebruikerservaring een HEEL stuk minder.

Vragen, opmerkingen, etc. zet ze hieronder neer, en ik zal ze in een update verwerken.

Update 18-Mei-2010

Scherm.

Het scherm is en blijft matig, zeker als je buiten bent.

Behuizing.

Kwalitatief niks op aan te merken. Echter word ik wel gek van dat painolak zwart, vingerafdrukken overal! Heb al enkele stukken (bovenkant) voorzien van folie, en dan zie je gelijk minder vingerafdrukken. De T10MT heeft geloof ik een geheel mat zwarte behuizing. Dat is inderdaad 10 keer beter.

Keyboard.

Het is erg jammer dat ze niet de pijltjestoetsen onder het toetsenbord hebben geplaatst, of in ieder geval hebben laten uitsteken, zodat er meer ruimte was voor de andere keys. Nu zijn de toetsen rechtsonder in het toetsenbord gewoon te klein. Hoop dat ze het in een nieuwere versie aanpassen en de pijltjestoetsen verplaatsen nar beneden, aangezien je dit steeds vaker ziet bij --kleine-- laptops. En misschien maken ze er dan ook gelijk een chiclet keyboard van, wie weet.

Als ik 's avonds in bed wat surf en mail dingen doe, mis ik toch wel toetsenbordverlichting. Maar een klein bedlampje doet wonderen.

Overal.

Het is echt heerlijk om altijd een PC bij de hand te hebben, en gezien het gewicht van maar 1 kilo, loop ik nooit te zuilen met zware spullen. Echt ideaal.

Update 28-Jun-2010

Algemeen

Het scherm blijft het zwakke punt van deze TabletPC. Kijkhoek en kleur reproductie, van vooral lichte kleuren, is matig. Hoop dat een toekomstige versie van de T91 een mooi Amoled, PVA of IPS scherm heeft MET pen support.

Als je de laptop in een donkere ruimte zonder al te veel licht gebruikt, kunnen de blauwe leds aan de voorkant nogal hinderlijk overkomen.

Nu is er nog 14.4GB vrij van de 29.7GB grote SSD. Er staan alleen Windows 7 Ultimate en een paar GB aan apps op. Meer heb ik eigenlijk niet nodig.

Overal, een zeer kleine lichte tabletPC die prima functioneert.

Multitouch

Eerlijk gezegd gebruik ik multitouch eigenlijk nauwelijks. Als ik het gebruik is het 1 keer per maand in de browser in- of uitzoomen. Je kunt dus eigenlijk net zo goed de T91 kopen aangezien deze vaak meer dan 100 euro goedkoper is.

Startup time

Van aanknop tot Windows 7 paswoord invoer duurt 35 seconden. Van login scherm naar desktop duurt een extra 33 seconden. Word2010 start in 4 seconden.

Adobe Flash

Met de final van Flash 10.1 is het niet veel beter geworden. 380P en 480P flash video afspelen op Youtube in Chrome of Firefox gaat goed tot redelijk. Wel is de CPU belasting onacceptabel hoog (lees geen GPU acceleratie). 720P is vaak een slideshow. Hopelijk gaat Adobe eens wat doen aan de niet aanwezige support. Het duurt nu wel erg lang!

Positieve Punten

+ Er is geen betere kleine computer/tabletPC te vinden voor dit geld (500 euro incl. 2GB Geheugen)
+ Klein formaat, licht gewicht, stil
+ Touch input

Negatieve Punten

- Beperkte verticale kijkhoek scherm
- Scherm staat niet recht op de behuizing
- 1GB geheugen in Windows 7 loopt niet lekker (mag wel met 2GB komen)
- CPU is langzaam
- Geen 3G module (maar is intern in te bouwen)
- SSD maar 32GB
- Scherm maar 1024x600 resolutie
- Geen Sleeve
- Geen GPS

Reviews

http://myt91.info/?p=149
http://gadgetmix.com/inde...review-first-impressions/
http://www.shopexplorer.c...ew-asus-eee-pc-t91mt.html

Handige Asus T91 Links

http://myt91.info/
http://forum.eeeuser.com/viewforum.php?id=73

/update 9-April extra informatie toegevoegd, en flash stuk van update voorzien.