Het aantal plus- en minpunten is beperkt, dus hier zijn er nog drie die ik niet kwijt kon:
Minpunt: Geen VGA terwijl er echt zat ruimte is voor meer poorten aan de zijkant.
Minpunt: De SSD had beter gekund.
Pluspunt: Genoeg USB poorten beschikbaar.
Mijn vergelijkingsmateriaal zijn allerlei laptops die ik over de jaren gezien heb, maar met name mijn 5 jaar oude Asus die toen 950 euro was en een i7-3630QM heeft.
Vrijwel geen enkel laptop
toetsenbord heeft n-key rollover, maar bij de meesten loop ik er niet tegenaan. Bij dit toetsenbord merk ik dat de D, W en E niet tegelijk ingedrukt kunnen worden, dus in een game zoals Factorio naar rechtsboven lopen en inventory ondertussen openen gaat niet, je moet even stil gaan staan... Natuurlijk wordt dit niet niet gespecificeerd op de specsheet, dus yay, daar kunnen ze weer een koperdraadje besparen en een goedkoper toetsenbord inkopen. Het toetsenbord voelt ook niet heel fijn aan: het is prima, maar als je in de winkel je hand over een paar andere laptops haalt (van zo'n 900 euro en hoger) is dit wel een van de mindere.
Geluid (luidsprekers) is ook niet zo goed als die van mijn vorige laptop. Ik heb het meestal toch niet op speaker staan, maar die keer dat je dat dan wil doen, valt het geluid wel tegen. Ook dit is natuurlijk niet te zien op de specsheet. Ik heb wel eens erger gehad bij zakelijke laptops (een Thinkpad, als ik me goed herinner, was echt niet uit te houden, en ik heb echt de allergoedkoopste oortjes en bluetooth hoofdtelefoon, dus het ligt niet aan mijn hoge eisen), dus vergeleken met dat is deze laptop nog wel aan te horen, maar het viel toch een beetje tegen. Lekker wegswingen, betekent dus €10 oortjes indoen.
De beoordeling bij "
warmte- en geluidsproductie" is onhandig: warmte wil ik 5 sterren geven en geluidsproductie 1-2 sterren. Anyway, warmte is goed onder controle (dat is het enige pluspunt dat niet al in de specs of op foto's te zien was). De geluidsproductie valt flink tegen: bij bijna-idle fans (ze gaan heel af en toe ook helemaal uit), is er een vervelend bromgeluid te horen. Dit wordt iets beter als je in de BIOS "fans always on" uitzet (waarom staat dit in godsnaam default aan? Waarom is dit uberhaupt een setting?!), maar het gaat niet helemaal weg. Daarnaast is het ook gewoon algemeen luid, ook als het net ietsje harder blaast dan de bromstand. Mijn vorige laptop was bij vergelijkbare temperaturen (dus ik ga uit van een vergelijkbaar koelniveau) echt wel stiller. Of dat aan te behuizing ligt, de positionering van de ventilatoren, of het type ventilator, geen idee. Vroeger hoorde ik de laptop van m'n vriendin altijd naast me, nu hoor ik deze. (Bij normaal gebruik zoals internetten, niet als we aan het gamen zijn, want dan is elke laptop luid.)
Robuustheid voelt goed aan. Schermklep kan ik erg lastig beoordelen: het is zo'n monoscharnier dat je vaak kapot ziet gaan, maar wie weet ligt hier wel een goeie in. Als je aankoop hiervan afhangt, vraag het me over een paar jaar
Featureset beoordeel ik laag door de genoemde minpunten (toetsenbord, geluid, geen vga, hdmi-positionering, touchpad-features, enz.).
Prestaties ga je elders (qua CPU en GPU) niet veel hoger vinden voor dezelfde prijs, maar ik beoordeel het toch laag door de SSD (zie verderop), en omdat het afgelopen jaren echt nauwelijks vooruit gegaan: vergeleken met mijn 3e generatie i7 CPU uit 2012, dan is dit nog niet eens 2x zo snel (je zou ongeveer 5.5*12/18 = 3.7× verwachten onder Moore's law, indien populair geïnterpreteerd). Ik heb trouwens gemerkt dat veel CPUs tegenwoordig zelfs trager zijn, zodat ze minder stroom verbruiken: ja zo kan ik het ook, als ik mijn CPU onderklok verbruikt die inderdaad minder stroom, wat een innovatie van Intel! Geen wonder dat AMD weer om de hoek komt kijken, en mensen ARM overwegen. Om eerlijk te zijn is een laptop als deze een beetje zonde van het geld, maar ik wil wel een beetje op prestaties vooruit gaan na 5 jaar (of ben ik nou onredelijk?), dus dan zit ik wel tegen dit soort prijzen aan te kijken.
En dan
het vasthang probleem. Wat er gebeurt is dat de laptop volledig vast hangt op willekeurige momenten: ctrl+alt+delete werkt niet, caps lock led'je gaat niet meer aan of uit, muziek speelt door maar pauzeren of volume wijzigen gaat niet meer... misschien hangt de laptop niet vast maar enkel invoer (toetsenbord, muis) en uitvoer (beeldscherm)? Want muziek speelt door via Spotify, ook het volgende nummer begint gewoon te spelen (en dat gaat niet zomaar, dat moet gedownload worden en zo. Je kent het BZZZ geluid van echt digitaal vasthangen vast wel). De eerste twee weken (herroepingsrecht-tijd) heeft het zich misschien één of twee keer voorgedaan, dus dat zette me niet aan tot teruggeven. Vervolgens heb ik er meer op geïnstalleerd (want als ik toch zeker weet dat ik 'm moet houden, ga ik ook alles erop zetten zodat de oude laptop buiten gebruik gesteld kan worden), en nu doet het zich vaker voor. Ik heb nog niet kunnen achterhalen wat de oorzaak is. Voorbeeldje: hoog vram leek een trigger voor een harde freeze vandaag, maar als ik dat vervolgens handmatig test met tools die je vram volzetten, kan ik het niet reproduceren. Ik ga het denk ik wel onder garantie aankaarten en kijken wat de mogelijkheden zijn, want hoewel even de stroom (AC stroom, niet de accu) loskoppelen meestal de freeze opheft, gebeurt is toch net iets te vaak. Ik kan helaas dus niet zeggen of het aan de hardware of drivers ligt (in welk geval ik zou zeggen: niet kopen), of dat ik een rotte appel heb waar iets mis mee is.
Tijdens het wissen van het systeem met SDelete merkte ik dat de SSD niet eens sneller is dan de HDD op sequential writes: de HDD claimt 239MB/s te halen (vind ik redelijk veel voor een HDD), en de SSD varieerde eerst tussen de 220-320MB/s maar varieert nu (misschien zit de write cache vol?) van 155-175MB/s... dit is echt
belachelijk slecht. Als dit niet de goedkoopste m.2 ssd is die je op de planeet aarde kan krijgen, dan is het in ieder geval wel de traagste.
Dus
concluderend: is het een afrader of niet? Dat hangt voornamelijk van jouw wensen af, maar de SSD is wel echt een domper dus ik ben geneigd te zeggen "Ja, het is een afrader." Let kort na aanschaf even op het vasthangen, en als het na een week veel gebruiken nog niet gebeurd is, dan ligt het vast aan mijn exemplaar. Buiten dat, kijk welke punten voor jou relevant zijn, en zie of je die elders beter kan krijgen. Behalve de SSD ben ik echter bang dat de meeste van de genoemde minpunten bij andere laptops ook niet vooraf duidelijk zijn.
Het design is overigens wel vet, en ook niet onprofessioneel voor bij klanten of zo