Acer Chromebook 14 CB3-431-C5K7

De aanleiding (x3)

Voor de school van mijn kinderen ben ik aan het onderzoeken of Chromebooks (of Windows laptops) de bestaande Windows desktop-computers kunnen gaan vervangen. Bovendien lees ik nu al jaren over Chromebooks, en ik ben inmiddels behoorlijk nieuwsgierig of ChromeOS echt zo snel en vlekkeloos werkt op relatief trage hardware als wordt beweerd. Daarnaast programmeert mijn zoon fanatiek in Scratch op een trage, kleine Windows-laptop. Dat moet beter kunnen. Ik had dus minstens drie goede aanleidingen om een Chromebook aan te schaffen.

Waarom deze Chromebook?

Chromebooks zijn inmiddels in veel verschillende maten te koop. Omdat ik de laptop vooral zelf wil gaan gebruiken, en sporadisch aan mijn zoon van 10 wil uitlenen, wil ik dat de grootte vooral op mijzelf is afgestemd. We hebben thuis voor erbij een traag 11-inch laptopje (met Windows 10), en hoewel die grootte voor mijn kinderen goed werkt, is met name het toetsenbord voor mij te klein - en na een tijdje gaat het me ook tegenstaan dat je vrij dicht bij het scherm moet gaan zitten.

Ik wil minimaal een 13 inch laptop - mijn dagelijkse laptop is een Asus UX301 13.3 inch en die bevalt uitstekend. Op het werk beschik ik over een 14 inch Lenovo. 15 inch vind ik niet portabel genoeg, dus dan blijft 13 of 14 inch over.

Overige eisen: Full HD IPS scherm. Ik erger me gek aan slechte en/of korrelige beeldschermen. En dan de processor: ik wil er een Celeron in hebben; Google claimt immers dat een Chromebook al uitstekend draait op een trage processor. Aangezien ik al ervaring heb met Windows 10 op een Atom Z3735, leek het me aardig om de nieuwe aanschaf daar aan af te meten. Dankzij een Celeron kan een ventilator worden weggelaten, en is de accuduur hopelijk goed. Ik heb bewust voor 4GB geheugen gekozen; 2 leek me wat krap als je veel tabs open hebt staan in Chrome.

De keuze gaat dan tussen de HP Chromebook 14 of de Acer Chromebook 14, want de enige Asus (de C300) in dit segment is flink verouderd. Ook de HP is niet al te nieuw meer, en ik zag dat de meeste reviews over de Acer erg positief zijn. Hoewel ik me niet kon voorstellen dat de processor snel genoeg (~ vloeiend) kon zijn, besloot ik het erop te wagen en er een tweedehands aan te schaffen. Overige Acers en HP's in het 13 inch segment zijn me te duur voor een eerste Chromebook-ervaring, en een omklappend scherm of touchscreen heb ik niet nodig. Zo valt de keuze op de Acer Chromebook 14 met N3160 CPU en 32 GB opslaggeheugen.

De hardware

Nou, dat valt dus alleszins mee met die processor. Google overdrijft niet; ChromeOS draait als een zonnetje. Om uit te proberen of het impact heeft op de prestaties heb ik tijdelijk 30 extensies en 50 Chrome-apps geïnstalleerd, en tientallen tabs opengezet. Dat gaat zonder noemenswaardig prestatieverlies. Heel fijn. En er is geen ventilator die aan kan slaan. Heerlijk om met een volkomen stille laptop te werken, die ook na uren gebruik niet warm wordt, ook niet als je HD-films op Youtube kijkt (dan wordt hij hoogstens een beetje lauw) - het afspelen van full HD filmmateriaal via Youtube of Netflix gaat overigens zonder schokken.

[img]TavskciR[/img]

Behuizing en scherm

ChromeOS zit afgewogen in elkaar, en het is Acer gelukt om een uitstekende balans te vinden met deze laptop, waarmee ChromeOS tot zijn recht komt. Wat ze voor elkaar hebben gekregen voor dit geld is zonder meer indrukwekkend. De kast voelt super deluxe aan. Ik kan eigenlijk nog niet geloven dat je een Apple-uiterlijk voor deze prijs kunt aanbieden (het is bijna een volledige kopie van een Macbook Air 13"), en dat er dan nog geld overblijft voor een goed Full HD IPS-scherm. Het scharnier van het scherm werkt precies goed; de weerstand is wat mij betreft perfect. Je kunt het scherm helemaal plat op tafel leggen. Het metaal is nergens echt in te drukken; het is een degelijk geheel. De klep past precies recht op de behuizing. De poorten links en rechts zijn netjes uitgelijnd en de voetjes onderaan bevatten genoeg rubber om de laptop stabiel en stevig neer te zetten.

[img]NO5560SM[/img]

Wat betreft het beeldscherm: dat is werkelijk uitstekend. Goed scherp, goede verzadiging, goede matte coating en goede beeldhoeken. Ik ben er heel tevreden mee. In de Tweakers-review werd vermeld dat het scherm niet zo fel kan worden afgesteld. Dat onderschrijf ik, maar door de matte coating is dit niet zo snel een probleem. Ik typ deze review buiten in het zonnetje (zie foto's). Dat gaat gemakkelijker dan met mijn Asus UX301, die veel feller kan worden afgesteld, maar voorzien is van een glanzende coating.

De kleurcalibratie van het scherm is niet zo best: te koud, te veel groenblauw, net als vrijwel alle laptops. Ik moet zeggen dat dat me niet zo opvalt als ik met de laptop werk, maar het wordt pijnlijk duidelijk als ik hem naast mijn kleurgecalibreerde Windows-laptop zet. Die gebruik ik voor foto-ontwikkeling, vandaar dat ik hierop let. ik hoop dat Google binnen afzienbare tijd een mogelijkheid inbouwt om het kleurprofiel (al is het maar handmatig) bij te stellen, en dan bedoel ik niet het beloofde blauwfilter.

Toetsenbord, trackpad en muis

Het toetsenbord heeft voor mij precies de goede grootte, en ik heb gemiddelde handen. Ik houd van chiclet toetsenborden, dus ik ben niet de juiste persoon om te beoordelen of het een goed toetsenbord is. Voor een chiclet toetsenbord vind ik het best fijn; ik kan er in ieder geval snel op typen en het toetsenbord registreert alle toetsaanslagen. Er zit geen enkele flex in het toetsenbord. Mijn dure Asus UX301 typt fijner, maar eigenlijk niet sneller of beter, en dat heeft wel wat flex. Een kleine wens: voor een klein beetje extra geld had Acer er wel toetsenbordverlichting in mogen zetten, maar ik snap dat dat wat veel gevraagd is voor een Chromebook - en de lage prijs komt natuurlijk omdat dit soort extraatjes is weggelaten. Toch knaagt dat een beetje, ook omdat de laptop zich goed leent voor gebruik op schoot, en als je de laptop overal wil kunnen gebruiken, dan is de verlichting niet altijd optimaal.

De trackpad is subliem. Hij is erg groot, reageert snel, registreert nauwkeurig (tot drie vingers), en het oppervlak is precies stroef genoeg voor mij. Je kunt het oppervlak indrukken om muisklikken te emuleren, maar een zachte tik op het oppervlak met een (linker muistoets), twee (rechter muistoets) of drie vingers (middelste muistoets) werkt ook uitstekend. ChromeOS blijkt uitstekend met een trackpad te bedienen; ik heb het idee dat Google hier meer aandacht aan heeft gegeven dan aan de muisbediening.

Ik heb twee muizen uitgeprobeerd: een Logitech MX Master en een Logitech M535. Beide zowel via bluetooth als via een Unify USB-dongle (deze wordt stilletjes direct herkend door de Chromebook). Beide muizen hebben direct een fix met de laptop, of je nu bluetooth of de dongle gebruikt. Dat kan ik van mijn Windows-laptops niet zeggen; die hebben een aanzienlijk slechtere bluetooth-implementatie. De MX Master werkt uitstekend. Je kunt vrijwel niets instellen in ChromeOS, maar de default-snelheid en responsiviteit is in orde, of ik nu bluetooth of de dongle gebruik. Dat gold niet meteen voor de M535. Met name het scrollwiel reageerde in eerste instantie te gevoelig. Er zijn Chrome-extensies waarmee je het muisgedrag wat kunt bijstellen, maar de oplossing heb ik nog niet gevonden. Na een herstart reageerde de M535 wel normaal, en sindsdien valt er mee te werken, maar ideaal is het nog niet. Daarnaast stoort het me dat de scroll-richting van trackpad en muiswiel aan elkaar zijn gekoppeld in ChromeOS. Ik scroll met mijn muiswiel natural en met mijn trackpad Australian, maar dat kun je in de Chromebook niet configureren. Jammer.

Update 29-07-2017: Ik ben erachter hoe het zit met de muisresponsiviteit. Als ik de muis via de Logitech Unify-dongle bedien, is de responsiviteit, met name van het muiswiel, vrij goed afgesteld. Ik zou zeggen net iets te gevoelig. Maar als ik de muis via bluetooth verbind, dan is het muiswiel veel te gevoelig. De muispijl bewegen gaat dan acceptabel, maar scrollen niet. Heel jammer, want hoe klein de dongle ook is, ik heb liever een 'schone' laptop zonder stekkertjes. Zeker als het zo'n mooie behuizing is.

Geluid, wifi en aansluitingen

Over de geluidskwaliteit kan ik kort zijn: die is eigenlijk best goed. De speakers zitten onderaan, links en rechts tegen de zijkant aan. Op een tafel 'echoot' het geluid naar boven en dan is het heel acceptabel. Maar de speakers brengen een gedempt, wollig geluid voort als je de laptop op schoot hebt.

De wifi-connectie is sterk. Als ik met mijn beide laptops (ze hebben wifi 802.11ac) helemaal achterin de tuin ga staan, dan ziet mijn Windows-laptop wel het netwerk, maar de connectie valt telkens weg. De Acer heeft gewoon een stabiele connectie, en de connectie raakt niet verstoord. Het streamen van bestanden van en naar internet (bijvoorbeeld Google Drive of Microsoft OneDrive) gaat ongeveer even snel. Maar het kopiëren van grote bestanden van en naar mijn NAS gaat met de Windows-laptop veel en veel sneller. Ik heb het idee dat de SMB-implementatie van de Chromebook (te installeren met een Chrome App van Google zelf) niet bepaald optimaal in elkaar zit - los van het feit dat de SMB-verbinding niet altijd tot stand komt als ik de Chromebook uit zijn slaap haal. Dat zijn flinke minpunten, want van een apparaat dat always connected zou moeten zijn had ik veel meer verwacht. SMB en SFTP zou out-of-the-box door Google moeten worden ondersteund, en dan graag zo geoptimaliseerd mogelijk. Ik heb een tijdelijke oplossing bedacht: ik synchroniseer alle bestanden die er toe doen van mijn NAS naar mijn Google Drive (bidirectioneel) en ik benader de bestanden vanuit de Chromebook alleen in Google Drive. Dat werkt wel vlekkeloos.

De Acer heeft niet veel aansluitingen, maar hij is dan ook heel duidelijk bedoeld als draadloos, zeer portabel apparaat (als we SFTP en SMB even buiten beschouwing laten). Links bevinden zich twee USB-A poorten en een HDMI-aansluiting (een volledige, geen mini).

[img]oRLQdELz[/img]

Rechts bevindt zich de koptelefoon/microfoonpoort en de voedingsaansluiting, en daarnaast bevinden zich twee heel kleine lampjes die aangeven of de laptop aan staat en of hij wordt opgeladen. Er zit een vrij lichte stroomadapter bij met een lange draad.

[img]aDJ6QVxO[/img]

Update 01-08-2017: Jammer dat er geen SD-kaartlezer aanwezig is. Er is ruimte voor, en ik kan me voorstellen dat dit bij uitstek een laptop is die je meeneemt op vakantie, omdat hij goedkoop is, buitengewoon goed wifi-bereik heeft, en handig te bedienen is zonder muis. Als je dan vakantiefoto's maakt, wil je die wellicht uploaden (tenzij je met een smartphone fotografeert).
Bij gebrek aan kaartlezer heb ik een Trust CR-1350p USB SD-kaartlezer gebruikt. Ik heb foto's (in Olympus Raw formaat) en video's met mijn Olympus systeemcamera gemaakt. Deze worden tot mijn grote blijdschap direct herkend door de bestandsbeheerder ("Bestanden") van ChromeOS. Dat is een meevaller. Op deze manier kan ik foto's cureren met de ingebouwde fotoviewer, hoewel het navigeren door de fotoselectie niet erg snel gaat. Een kleine terzijde: de Trust-kaartlezer past niet goed. Hij is net te dik en steekt voorbij de onderkant van de Chromebook. Geen goede match met deze Chromebook dus.

Benchmarks

Dan nu enkele benchmarks. Ik heb deze ook (in Chrome natuurlijk) gedraaid op mijn Asus F205TA 11 inch met Intel Atom Z3735F en op mijn Asus UX301 met Intel Core i7-4558U. In alle gevallen is Chrome of ChromeOS 59 (stable) gebruikt.

Kraken 1.1

Gemiddelde van 3 runs, geen andere apps of tabs open, maar wel een set extensies ingeladen.
Asus UX301: 1297 ms
Acer Chromebook 14: 4383 ms
Asus F205TA: 7633 ms

CrXPRT

Acer Chromebook 14: 62 (3x gedraaid, in alle gevallen was de score hetzelfde)

Update 01-08-2017: Ik heb nu ook Futuremark Peacekeeper benchmarkscores toegevoegd.

Peacekeeper

Asus UX301: 4055
Acer Chromebook 14: 1314
Asus F205TA: 711

Booten

Ik heb een aantal keren koude en warme starts geklokt. Opstarten vanaf het indrukken van de aan/uit-toets duurt exact 10 seconden. Je hebt dan het inlogscherm voor je neus. Nadat je je account hebt aangeklikt en je wachtwoord of pincode hebt ingevoerd, duurt het nog welgeteld 3 seconden (!) voordat de desktop helemaal klaar staat. Dat lukt mijn snelle UX301 alleen als ik geen enkele app in de startup heb staan, en die heeft twee SSD's in RAID0. Chrome starten gaat vervolgens zo snel dat je direct kunt beginnen met typen/zoeken/link klikken.

Update 24-08-2017:

Laden van webpagina's

De eerste laadtijd betreft de Acer Chromebook, de tweede telkens de Asus UX301. De tijden zijn weergegeven in seconden. Het gaat telkens om een 'koude' laadtijd.
Strava: 11,2 / 13,5 (!)
Google Drive: 8,90 / 3,05
Gmail: 10,3 / 2,21 (de Acer was wel snel visueel gereed, maar het laadicoontje bleef lang doordraaien)
Volkskrant: 2,96 / 1,56
Wikipedia NL: 3,07 / 4,11
Tweakers.net: 2,46 / 1,21
IENS.nl: 6,28 / 6,14
Google Maps: 1,88 / 1,75
medium.com: 5,61 / 1,40 (de Acer was wederom snel klaar, maar het laadicoontje bleef lang doordraaien)

In bijna alle gevallen kan ik de website sneller bedienen dan de laadtijden doen vermoeden. Google Drive is eigenlijk de enige uitzondering; deze site laadt veel sneller in op de UX301 en is ook veel sneller bruikbaar.

ChromeOS-ervaringen

En tot slot mijn ervaring met ChromeOS. Natuurlijk draait een review vooral om het apparaat, want het OS is niet wat hem onderscheidt van andere Chromebooks. Toch zie ik een indruk van apparaat niet los van de software die erop draait. Vandaar deze korte indruk.

ChromeOS heeft weinig instellingen. Enerzijds is dat de charme van het systeem; veel werkt meteen al goed, en de standaardinstellingen zijn wat mij betreft vaak goed gekozen. Maar er zijn lacunes, en op diverse terreinen heb ik het gevoel dat ik naar een betaproduct zit te kijken. Zo kun je de resolutie aanpassen, en dat is nodig ook, want als ik deze op zijn eigen resolutie van 1920x1080 laat staan, dan worden websites weliswaar goed gerenderd, maar de UI van Chrome zelf (menu, werkbalk, tabs) wordt zo klein weergegeven dat het volstrekt uit verhouding is. Die is (op het moment van schrijven) niet mee te schalen, en dat is erg jammer. Na al die jaren van ChromeOS-ontwikkeling en bijvoorbeeld de hoge resolutie van de Google Pixel Chromebooks had ik meer verwacht. Voorlopig heb ik de interne resolutie daarom op 1536x864 gezet. Het gebrek aan muisinstellingen (zeker voor bluetooth!) en het feit dat deze soms gekoppeld zijn aan de trackpadinstellingen, heb ik eerder al beschreven. Het ontbreken van netwerkprotocollen is een onbegrijpelijke omissie. Google zal betogen dat het Google Drive biedt, maar er zijn wat mij betreft grenzen aan de beperkingen van het apparaat, en die worden hier overschreden.

Van volledig overstappen naar ChromeOS kan nog geen sprake zijn, en dat is niet vanwege de problemen die ik hierboven opsomde, maar vooral vanwege het gebrek aan ondersteuning van professionele ontwikkelsoftware (op allerlei gebieden): online IDE's zijn in de verste verte niet opgewassen tegen IntelliJ Idea en het ecosysteem dat daarbij hoort. Ik heb dat pakket tot in de haarvaten zitten, en het is voorlopig onvervangbaar. Dan Adobe Lightroom: het voelt als een omweg om foto's in Google Drive te zetten en dan met een online app te bewerken. Dat gaat nu nog traag en de bewerkingsopties houden over het algemeen niet over. Om maar te zwijgen van de DAM-mogelijkheden van Lightroom; ik heb online niets kunnen vinden wat daarbij in de buurt komt. En natuurlijk de ontbrekende hardware-integratie met mijn SONOS (en nee, ik wil geen Android-apps op mijn Chromebook, dat is qua IT-architectuur echt een stap terug in de tijd: we moeten naar 100% webintegratie toe - dan houd ik liever mijn smartphone in de buurt).

Na al deze (subjectieve) nadelen belicht te hebben zou je kunnen denken dat ik geen ideale aankoop heb gedaan. Dat is echter niet het geval. Op deze punten na is mijn conclusie over ChromeOS positief. De manier waarop de zoekknop op het toetsenbord is geïntegreerd in ChromeOS is fantastisch. Alle zoekmachines werken vanuit de globale zoekknop, en bookmarks en geïnstalleerde apps worden ook meteen meegenomen. Heel, heel fijn. En geen Windows-, programma- en driver-updates meer. Ik heb gisteren mijn Windows-laptop weer eens een rondje driver-updates gegeven. Na 15 herstarts en uren zoek- en (de-)installeerwerk had ik een avond stukgeslagen. Dat gebeurt je niet met een Chromebook. Maar vooral: alles werkt zo heerlijk snel en stil, met een gigantische accuduur.

Kortom, als ik niet bezig ben in IntelliJ of in Lightroom, dan is dit voortaan mijn GOTO-apparaat!