Update 2019: Na 2 jaar in gebruik had ik vorig jaar 6GJ besparing (ongeveer 17%) en dit jaar zat ik daar nog eens 6GJ onder. Dat zijn stevige besparingen! Een warme winter kan effect gehad hebben, maar dan nog ongeveer 20% besparing is niet mis.
Update 2020: net weer de afrekening gehad. ook dit jaar 20GJ verbruik in plaats van de 30-34GJ van de jaren ervoor. Dit zijn getallen waar ik blij van wordt. Warme winter helpt natuurlijk, maar vooral het volautomatische.
Tado maakt een huis met stadsverwarming slim
Ik wilde al jaren een slimme thermostaat, vanwege die twee dingen die iedereen van het Internet of Things wil; controle en een butler. Ik wilde controle over de temperatuur in huis en een slimme butler die het magisch voor mij regelt. Tado levert dit. De installatie is simpel. Je hebt nog iets te vaak de helpdesk nodig, maar die is dan wel heel goed. Jammer waren twee devices die niet goed functioneerden en twee kranen die een firmware update nodig hadden. Tado moet echter meer kijken naar niet technische gebruiksaspecten. Zeker in het begin krijg je nu nog te vaak last van Internet of Things-stress, daarbij zou het systeem meer moeten kijken naar de niet-nerd-gebruiker en hoe deze met een verwarming omgaat.
De aanleiding
Mijn huis heeft stadsverwarming, dus geen CV-ketel. Dat is al anders. Maar, er is ook geen thermostaat die de toevoer van warm water naar de radiatoren controleert. Er zijn alleen thermostatische radiatorknoppen, welke standje 1-5 kennen. Op standje 2-3 activeren zij het warme water als de temperatuur ongeveer onder de 20-22 zit. Het is een redelijk arbitrair systeem en vooral in de woonkamer met 4 radiatoren bleek er nog wel wat afwijking te zijn tussen de radiatoren (en hoe de mensen de verschillende radiatoren instelden), waardoor vaak de ene radiator uit stond, terwijl de ander nog aan stond. Dit gecombineerd met radiatoren die per ongeluk aan stonden als we weg waren en je begrijpt dat er mogelijkheden voor verbetering waren. Wat wel fijn is, is dat iedere kamer apart aangezet kan worden. Heel handig voor bv het kantoor/logeerkamer of de badkamer in de ochtend.
De situatie
Het huis bestaat uit een woonkamer met vier radiatoren, die ik in 1 zone wilde hebben. Daarnaast 4 slaapkamers/kantoor en een gang en badkamer, dus totaal 10 radiatoren, verdeeld over 7 zones.
De alternatieven
Slimme thermostaten als Nest vielen direct af. Er is geen thermostaat en ook geen klep die je aan en uit kunt zetten. Nest-achtigen begrijpen niets van thermostatische radiatorkranen. Dan komt de keuze al snel uit bij of Honeywell Evohome of Tado. Devolo en EQ3 max zijn er ook nog, maar die vielen af wegens een gebrek aan kwaliteitsgevoel. Tado won omdat de reviews positiever waren en het er niet ziet alsof er een computer aan je radiator gehangen wordt. Het display licht op in de knop, ipv een los led display. Honeywell heeft lompe knoppen en wil een heel tablet scherm ophangen in de woonkamer. Daarbij viel Honeywell nog een €100 duurder uit. Verder hielp het dat er veel interactie met Tado was in op het Tweakers-forum
De gekozen setup
Ik ben mezelf een beetje te buiten gegaan. Ik heb voor het hele huis radiatorknoppen gekocht. In principe was het genoeg geweest om 4 knoppen voor de woonkamer, 1 voor de badkamer te kiezen en 1 voor kantoor/logeerkamer. Maar goed, nu heb ik het hele huis onder control. Daarbij heb ik een losse Smart Thermostat voor de woonkamer gekozen, welke als master dient voor die zone. Deze set-up heb ik nog doorgesproken hier in het forum, waar Tado zeer behulpzaam was. Omdat het zo'n grote set-up was kreeg ik ook een kortingscode.
Aankoop en levering
Tado heeft een goed en prettig werkende site, de bestelling was zo geplaatst. De site gaf aan dat ik tot april moest wachten voor de levering, maar 2 dagen later had ik de verzendbevestiging al in de mail. Beter te weinig beloven en te veel leveren

.
Unboxing
De hele set-up kwam in een stevige bruine doos. Bridge, knoppen en thermostaat komen allen in hun eigen doosje. Doosjes zien er mooi en luxe uit.In de doosjes zitten de verschillende onderdelen netjes verpakt.

Installatie op de radiator
CV installaties lijken altijd complexe systemen, maar het vervangen van een paar thermostatische radiatorkranen met een M30x1,5 aansluiting is echt doodsimpel met een waterpomptang. Het kost echt niet meer dan 3 minuten.

Nou ja, behalve dan als je een niet standaard aansluiting hebt, zoals bij de Danfoss hieronder. Dan is grof geweld nodig

Als de knop er af is, dan gaat de radiator open en wordt deze warm. Danfoss gebruikt een niet standaard verbinding, gelukkig levert Tado er ringetjes bij die als verloopjes dienen, zodat de aansluiting weer een standaard M30x1,5 wordt.

Een tip van Tado was om de knop een paar keer in te drukken zodat eventueel aangekoekte kalk los laat. Dit kan de calibratie van de knoppen vereenvoudigen.
De radiatorknop bestaat uit een base en een knop. De base komt op de M30x1,5 aansluiting. De knop kan op de base met een kwartslag. Hierna gaat de knop calibreren door zowel aan als uit te draaien en dan de limieten te vinden. Voor 2 knoppen heb ik nu al een beta-firmware, die de calibratie beter doet. Deze knoppen bleven namelijk een open staan.
De thermostaat is de eenvoud zelve. Vierkant met een knop waardoor je de led lampjes activeert. Bij mij functioneert de thermostaat op batterijen. Er is helaas geen mogelijkheid voor een USB-powersource. Deze thermostaat kan ook in combinatie met een CV gebruikt worden, dan zou je waarschijnlijk niet op de batterijen hoeven te functioren. Er is wel wat De pijltjes zijn druk gevoelig. Ik ben aan de ene kant wel blij dat je niet de hele tijd de temperatuur ziet, aan de andere kant, kan ik me voorstellen dat anderen dat niet erg prettig vinden.
Opvallend was wel dat de optie om met een thermostaat de thermostatische radiatorkranen aan te sluiten, zonder CV, niet in de app zat. Dit moest door de helpdesk geconfigureerd worden.

Installatie van de slimheid
Er is een app en een site. Op alle apparaten tezamen met een QR-code. De QR-code kan gescand worden. Dit maakt de installatie super eenvoudig. Alhoewel Tado llijkt te zeggen dat je via de website moet werken, is de app het eenvoudigst omdat je de QR codes kunt scannen. De app gaat echt elke stap met je door, inclusief foto's en diagrammen voor iedere stap.

Het begint met de bridge. Dit is een doosje dat ethernet en IP aan de ene kan omzet naar 6LowPAN aan de andere kant. Power wordt geleverd door USB. Tado heeft er de meest felle witte leds op gezet die ze konden vinden, veel te fel voor een slaapkamer bv. Er komt een nieuwe bridge die Apple HomeKit gaat ondersteunen. Het stickertje geeft de site waar je de aanvraag kunt doen.
Iedere knop heeft dezelfde QR-codes, zowel op de knop als op de binnenkant die op de base zit. De app scant deze. Daarna moet er een klein knopje op de binnenkant 3 seconden ingedrukt worden. Tado suggereert om een pen te gebruiken, bij mij werkte het ook met de vingers. De knop vibreert en de pairing begint. Ledjes bewegen, net zolang totdat de pairing gelukt is, daarna wordt de temperatuur getoond. De knop weet eerder dan de app dat de pairing gelukt is, dit zie je doordat de temperatuur getoond wordt. Je kunt na een pairing de radiator aan een zone teoewijzen.
Hierna is het zaak om voor iedere zone in te stellen welke schema's je wilt hebben, bijvoorbeeld dat het om 7 uur warm moet zijn. Dit kun je bereiken door early start te activeren, dan gaat de verwarming eerder aan, zodat de doeltemperatuur bereikt is om 0700. Ik ging me eerst te buiten aan moeilijke schema's. Maar, ik realiseerde me dat de combinatie met geolocatie betekend dat ik niet hoef na te denken over de stand van de thermostaat. Dus de woonkamer staat nu op 0700-2200 op 22 graden. Zijn we thuis, dan wordt de kamer verwarmd, zijn we niet thuis, dan gaat de temperatuur naar beneden. De douche heb ik zo staan dat deze even aan is om 7 uur 's ochtends, maar daarna gaat deze weer uit.

De App
De app is vrij eenvoudig en schematisch. Een eenvoudig kleurenschema helpt je goed. Geel is actief dagprogramma, blauw is nachtprogramma, grijs is handmatig. Als je een thermostaat unit hebt, dan is er ook een grafiekje met temperatuurverloop en invloed van de zon/verwarming actief (vlammetje en zonnetje zijn een knopje). Als je handmatig iets ingesteld hebt, dan kun je dit actief houden voor een bepaalde tijd, tot de volgende automatische wijziging, totdat je zelf wat doet of totdat je uit huis gaat. Ga je uit huis, dan zoek Tado zelf een optimale temperatuur setting voor je huis. In huizen die snel afkoelen zal het niet de moeite doen om het huis warm te houden, maar in een geisoleerd huis als de mijne zal het juist ervoor zorgen dat de temperatuur relatief hoog blijft, zodat er weinig bijgestookt hoeft te worden. Daarnaast houdt de app ook rekening met het weerbericht en de verwachte invloed van de zon. In mijn huis blijkt dat dit overdag soms wel 2-3 graden warmte oplevert, zodat het vaak boven de 22 graden is, zelfs gedurende de dag.
Er is een beta programma, waar ik nu gebruik van maak en er is ook een heldere roadmap met wanneer nieuwe functies zullen komen.

Gebruikservaring
Voor mij is het grootste genot dat ik nu weet hoe mijn huis zich verwarmd. Ik weet nu ongeveer hoe lang het duurt voordat een bepaalde temperatuur bereikt wordt. Hoe de temperatuur door het huis verandert. Voor mij is dat al een hele grote plus. De app werkt goed en de belangrijkste functies, zoals geolocatie ook. Al met al, zodra het werkt, werkt het ook wel heel prettig.
Leermomenten, verbeterpunten etc
Het meest opvallende van Tado is de kwaliteit van de helpdesk. Je wordt echt goed geholpen. Het jammere is dat dat ook wel eens nodig is. Bv om de slimme thermostaat te installeren in deze setup. Ik weet dat het nieuw is, maar het is ook weer niet geheel vreemd.
De kwaliteit van de hardware voelt heel degelijk. Toch heb ik twee thermostatische kranen teruggestuurd en heb ik op twee andere een update van de firmware nodig gehad. Een van de DOA's leek keer op keer te herkalibreren en ondertussen bleef de radiator maar warm. De andere functioneerde ook niet goed en liet de verwarming ook warm. Deze laatste was moeilijker te detecteren, maar werd door de helpdesk snel als foutief herkend. Firmware updates hebben met calibratie te maken. Voor een product dat nog niet lang op de markt is, denk ik dat dit onder kinderziektes valt. Ook hier weer, fantastische helpdesk en het wordt gefixt.
En dan komen we op een belangrijk element, namelijk het menselijke aspect. In het begin heb ik last van Internet of Things-stress. Dat gevoel dat je niet zeker weet of het apparaat wel doet wat het zou moeten doen. Als je dan ook nog knoppen hebt die niet goed functioneren, dan is dat bloedirritant. Tado blijkt zelf meer info te kunnen uitlezen en kan snel zien dat er iets niet goed is. Ze detecteren dit niet automagisch en je krijgt geen melding via de app. Dit zou echt beter kunnen, vooral in de eerste dagen na installatie, zou het goed zijn dat de app status updates geeft over het functioneren van het systeem.
Deze klacht gaat ook naar de software kant. Je krijgt IoT-stress als 's ochtends de badkamer niet warm genoeg is. Dit blijkt vooral met het leerproces te maken te hebben, maar er is niets in de app die je waarschuwt. De slimme thermostaat probeert ook dingen te leren, maar hoever het daar mee is en wat voor conclusies of het systeem trekt is totaal onduidelijk. Het is een blackbox. Deze blackbox zou opener kunnen.
Ten aanzien van het gebruiksgemak zou ik ook willen adviseren dat Tado de tijd bij houdt dat het duurt om een ruimte te verwarmen en dit in de app te communiceren. Ik heb 1 gebruiker proberen uit te leggen dat het niet uit maakt of de thermostaat op 25 staat of op 23, het duurt even lang om van 20 naar 23 te komen. Dan kunnen wij dit als nerds wel onlogisch gedrag vinden, maar je hebt met gebruikers te maken. Een andere optie die ik zou toevoegen is een boost-functie. Een functie die er kort voor zorgt dat alle radiatoren warm zijn. Blijkbaar is dit heel belangrijk voor gebruikers, zelfs al is de temperatuur al bereikt. Of vergelijkbaar hier aan een warme radiatorfunctie, zodat als het koud buiten is, de radiatoren zo nu en dan even warm gemaakt worden, zodat de mentale rust van de gebruiker beter geregeld wordt.