Samyang Optics 12mm f/2.0 NCS CS (Fuji X) Zwart

Voorwoord
In het verleden heb ik al eens reviews achtergelaten van andere producten, echter heb ik die altijd beknopt gehouden. Dit is mijn eerste review die ik uitgebreid wil maken.
Ik fotografeer hobbymatig sinds februari 2014. Een cursus heb ik niet gevolgd, ik ben veel gaan oefenen, lezen op internet, foto's vergelijken, proberen wat de verhoudingen zijn tussen diafragma, sluitertijd en ISO, etc. Een professionele fotograaf ben ik dus niet, maar een enthousiaste amateur met een behoorlijke nieuws- en leergierigheid. Ook in dat kader: mijn eerste review. Tips, feedback of andere nuttige opmerkingen ontvang ik graag in de reacties.

Inleiding
Begin 2016 ben ik van Canon overgestapt naar Fujifilm. Ik wilde qua kwaliteit een stap vooruit maken, maar ook qua draagbaarheid. Ik had de 60D, en hoewel die erg fijn in de hand ligt, nam ik die nooit "zo maar even mee". Daar kwam altijd wel een rugzak bij kijken en dat was ik zat. Ik heb de Fujifilm X-T10 gekocht met de twee kitlenzen, om van daaruit verder te bouwen aan een leuke lenzenset. Niet lang na de aankoop van de X-T10 heb ik de XF 35mm f/2.0 gekocht (toplens!), en die heeft sindsdien denk ik zo'n 90% op de body gezeten. Ik miste alleen nog een groothoek. Bij Canon had ik de EF-S 10-18mm f/4.5-5.6. Die was goedkoop, maar absoluut niet lichtsterk. Astrofotografie vind ik erg interessant, maar helaas is Nederland daar niet geschikt voor (op de Boschplaat na dan). Dit neemt niet weg dat ik dit in de toekomst op vakantie niet wil proberen. De EF-S 10-18mm gebruikte ik praktisch altijd op het wijde uiteinde, dus op 10mm. Het leek me dan ook beter om voor een lichtsterke prime te gaan, dan voor de Fujifilm XF 10-24 f/4, of een minder wijde prime.
Al snel kwam ik dan uit bij de Samyang 12mm f/2.0. Dat dit een manuele lens is, maakt mij niet uit. Het is geen telelens met een flinterdunne scherptediepte.

Eigen productfoto's
[img=275,275,1,left,Doos,0,0]FWIWSxNk[/img][img=275,275,1,left,Bovenkant,0,0]SkX1Nqne[/img][img=275,389,1,left,Bovenkant,0,0]0ffB8SjD[/img][img=275,389,1,left,Voorkant,0,0]POdk3pML[/img]

Gemonteerd op de X-T10
[img=444,333,1,right,Bovenkant,0,0]1cX7EBnu[/img]
[img=444,333,1,right,Bovenkant,0,0]0LjBOzVJ[/img]

Specificaties
Samyang 12mm f/2.0
Mount: Fuji X-mount. Deze Samyang is ook verkrijgbaar voor Canon M, Sony E, M4/3. Dezelfde lens wordt ook onder de merken Rokinon en Bower verkocht. De lenzen zijn identiek.
Brandpuntsafstand: 12mm op APS-C (35mm equivalent: 18mm)
Diafragma: f/2.0 - f/22
Aantal diafragmabladen: 6
Beeldhoek: 98,9 graden
Minimale focusafstand: 20 cm
Elementen/groepen: 12/10
Filterdraad: 67mm
Lengte: 59,4mm
Gewicht: 286g, zonder lenscaps, met zonnekap. Dus zoals je hem zou gebruiken
In de doos: Zonnekap, en lenskap voor en achter. En een handleiding uiteraard.
Prijs in NL: €399. Ik heb er zelf €330 voor betaald, geïmporteerd vanuit Hong Kong (€280 + €50 importkosten en BTW)

Geen elektronica
De lens is volledig manueel en bevat geen elektronica. Dat houdt in: geen autofocus, geen automatische diafragma-instelling en ook geen lensinformatie-uitwisseling met de camera. Het diafragma zelf instellen vind ik prima, dat doe ik met de XF 35mm f/2.0 ook altijd. Manueel focussen is ook geen probleem. Wat ik wel jammer vind is dat de EXIF-data van een foto niet compleet is. In de X-T10 kan ik wel nog de brandpuntsafstand instellen, maar het diafragma wordt dus niet weergegeven. Aan de andere kant was de lens met elektronica natuurlijk nooit zo compact geweest.

Bouwkwaliteit
De Samyang 12mm f/2.0 is een solide lens. De mount is van metaal, de rest van degelijk plastic. Nergens zit speling op.

Bediening
De bediening vind ik prima. De diafragmaring klikt goed in halve stops. Hoewel deze ring iets breder had gemogen, heb ik nooit problemen met instellen. De manuele focus gaat ook goed en is aan de zware kant. Te zwaar vind ik het niet, ik heb liever dat ik zeker weet dat de focus niet per ongeluk verandert, dan dat deze te los is. Op de focus zitten harde stops (natuurlijk), en de focus peaking van de Fuji maakt het eenvoudig om de focus goed te krijgen. Op de focusring staan afstanden van 0,2m, 0,24m, 0,3m, 0,5m, 1m en oneindig. Dit kan het vooraf ruw schatten van de focus vergemakkelijken. Waarom de ring nog voorbij oneindig kan draaien weet ik niet goed. Wellicht om de lens niet onbruikbaar te maken als de afstelling in de fabriek niet nauwkeurig genoeg is gedaan?

Scherpte en contrast
Ik heb enkele testfoto's gemaakt vanaf mijn balkon. Toegegeven, de foto's zijn door de bewolking niet exact gelijk qua belichting, dit neem ik mee in een volgende review. Ook zit er om f/2.0 goed te beoordelen misschien ook een beetje wazigheid in de crop van de hoek rechtsonder.

Zie hier het verschil in scherpte tussen f/2.0 en f/2.8:

Volledige afbeelding f/2.0:
[img=0,0,1,left,f/2.0,0,0]guukScnj[/img]

Volledige afbeelding f/2.8:
[img=0,0,1,left,f/2.8,0,0]dMJ874dl[/img]

Center crop 100%:
[img=0,0,1,left,Center crop 100%,0,0]ugcCZfRA[/img]

Midden rechts crop 100%:
[img=0,0,1,left,Midden rechts crop 100%,0,0]trLpE51M[/img]

Hoek rechtsonder crop 100%:
[img=0,0,1,left,Hoek rechtsonder crop 100%,0,0]Na8ESGpL[/img]

Mijn oordeel is dat de lens op f/2.0 nipt voldoende scherp is, maar ik deze alleen bij astrofotografie zou gebruiken. Maar zelfs dan is het misschien de moeite om de ISO een stop te verhogen, en het diafragma een stop te knijpen naar f/2.8. Vanaf f/2.8 is de Samyang in het centrum van de foto gewoon haarscherp te noemen, en is ook het contrast beter geworden ten opzichte van f/2.0. Eventueel zou de tussenstop f/2.4 nog uitkomst kunnen bieden, deze zit qua scherpte en contrast ook precies tussen f/2.0 en f/2.8 in.

De randen worden vanaf f/5.6 haarscherp, net als de hoeken.

Aan de andere kant van de diafragmaring is f/11 nog haarscherp, daarna begint het af te nemen. f/16 zou ik nog bruikbaar willen noemen, f/22 niet meer. Daar is diffractie zeer duidelijk zichtbaar en wordt alles een stuk minder scherp, alsof de focus gewoon verkeerd is.

Vertekening
Vertekening is duidelijk zichtbaar bij objecten in de hoeken van een foto. Zie onderstaande nachtfoto en let op het gebouw linksonder in de hoek. In de nabewerking is dit weg te werken, maar dat gaat natuurlijk wel wat ten koste van het beeld omdat er op andere plaatsen iets af wordt gesneden of uit wordt gerekt.
[img=0,0,1,left,Vertekening,0,0]csZ6N7Bf[/img]

Vignettering
Vignettering is op f/2.0 duidelijk zichtbaar, daarna neemt het snel af. Ik hecht hier weinig waarde aan, op de momenten dat het storend is, is dit zeer eenvoudig weg te werken in de nabewerking. Persoonlijk vind ik de vignettering vaak zelf juist iets toevoegen aan de foto, omdat het meer de focus qua belichting richt op je onderwerp. En luchten worden er wat donkerder door.

Sun stars en lens flare
Een klein nadeeltje aan de Samyang is het aantal diafragmabladen: 6. Dit houdt in dat een mooie sun star, of een foto 's nachts van verlichting resulteert in een ster met 6 punten. Bij een oneven aantal diafragmabladen, bijvoorbeeld zeven, resulteert dit in een 14-puntige ster. Persoonlijk had ik dat mooier gevonden. Ondanks dat is de sun star naar mijn idee zeker acceptabel.

De flare die deze lens produceert vind ik mooi. Niet te groot aanwezig om de foto te verpesten, maar het voegt wel wat toe naar mijn idee:
[img=0,0,1,left,Flare,0,0]0gSEzgTG[/img]

Chromatische aberratie
Zeer minimaal tot geen, heb zelf niks kunnen zien.
[img=0,0,1,left,Chromatische aberratie,0,0]8ipH1IhT[/img]

Conclusie
De Samyang 12mm f/2.0 is een solide, manuele lens met een groot diafragma. Het grote diafragma heeft mij doen besluiten voor deze lens te gaan. De lens had scherper gemogen op f/2, maar vanaf f/2.8 wordt deze in het midden al haarscherp. De bediening is prettig. Klein minpuntje: er had van mij één diafragmablad meer in gemogen. Dat er geen lensinformatie wordt uitgewisseld met de camera kan ik met deze prijs niet over klagen. Ik kijk er in ieder geval naar uit om mijn eerste melkweg vast te gaan leggen!

Update 8 augustus 2016
Nog steeds erg tevreden over de lens! Ik zie wel verschil met de originele Fuji-lenzen, daar zijn de kleuren gewoon beter van. Dit zou ook softwarematig kunnen zijn overigens, dat durf ik niet te zeggen. Wel heb ik de Samyang eindelijk eens kunnen gebruiken voor astrofotografie. Dit zijn zes horizontaal genomen foto's, en daar heb ik een verticale panorama van gemaakt.


First time shooting the Milky Way! by Thomas Kroon, on Flickr

Update 13 december 2017
Enkele maanden geleden ben ik in Canada geweest, en kon ik zonder lichtvervuiling echt gebruikmaken van deze lens. Nog steeds erg tevreden. De foto is gemaakt op f/2.8, omdat dit echt scherper is dan f/2. Achteraf had ik nog wel willen proberen om ook op f/2 te fotograferen en in de nabewerking de scherpte toe te voegen, maar dat is dus te laat.
Milky Way near Smithers, BC, Canada. by Thomas Kroon, on Flickr