IBM Thinkpad T41

Als student was ik een tijdje geleden op zoek naar een betrouwbare laptop om te gebruiken bij mijn studie. Na bijna een R50e te hebben gekocht maar waarvan de aanbieding helaas voorbij was kwam ik een goedkope T41 tegen uit de overstock van een bedrijf. Een jaar oud maar nog nooit gebruikt. Deze laptop gebruik ik nu enkele maanden.

Specs van mijn model (2374-N09) :
14,1" TFT 1024x768
Pentium-M 1,4 GHz
512 MB PC2700 RAM
30 GB HD 4200RPM
ATI Mobility Radeon 7500 32MB
DVD-ROM 24x-8x
Gigabit ethernet
Security chip

Introuctie
IBM Thinkpads staan in het algemeen bekend als zakelijke no-nonsense notebooks die bijzonder degelijk zijn. De T41 is hierop geen uitzondering. De T-serie van IBM (nu Lenovo) is de thin and light reeks van IBM, bedoeld voor mensen die regelmatig onderweg zijn en een goede combinatie van prestaties en mobiliteit wensen. De T41 is compleet in zwart uitgevoerd en het enige in kleur is het IBM Thinkpad logo. De bovenkant heeft een 'rubber feel' wat niet alleen erg prettig aanvoelt maar ook het ontstaan van krasjes tegengaat. Kleine krasjes kun je gewoon wegvegen. Het scherm is bevestigd aan het systeem met twee metalen scharnieren. Dit ziet er niet alleen stevig uit maar is het ook. Dit betekent dat je niet al na een paar jaar je laptop moet afschrijven omdat je scharnieren 'op' zijn.

Door gebruik te maken van een 14 inch scherm kon de T41 erg klein worden gehouden terwijl je nog een redelijk groot scherm behoudt. Dichtgeklapt is de T41 slechts 311x255x26,6mm en weegt 2,2 kg. Dit zijn mijns inziens ideale afmetingen en gewicht voor een laptop. Als je de T41 openmaakt wordt je verwelkomd door een full-size toetsenbord en een touchpad gecombineerd met een trackpoint. Ondanks de kleine afmetingen hoef je je dus niet onderweg te behelpen wat betreft de invoer.

Under the hood...
De T41 is niet het nieuwste model in de T-serie (dat is de T43), en dus moet je niet de nieuwste technologie verwachten. Onder het toetsenbord bevindt zich een Intel Pentium M processor van 1,4 GHz. Het betreft nog de oude Banias core met 1 MB cache. Ondanks het feit dat dit een wat oudere processor is zul je bij normaal gebruik niet snel power te kort komen. De Pentium M structuur is bijzonder krachtig en efficient en kan goed meekomen met Pentium 4 processors tot zo'n 2,2 GHz. Het grote voordeel van de Pentium M structuur is natuurlijk de zuinigheid van de processor. Bij weinig cpu gebruik klokt de processor zich terug naar een zuinige 600 MHz om zo je accu te sparen. De processor wordt aangevuld met 512 MB geheugen. Ruim voldoende op dit moment om met meerdere applicaties te kunnen werken.

Het videogedeelte wordt verzorgd door een ATi Mobility Radeon 7500 met 32 MB eigen geheugen. De 7500 is een al wat oudere grafische oplossing die is gebaseerd op de desktop Radeon 7500. Je begrijpt hier al uit dat je niet veel van de chip mag verwachten op het gebied van 3D prestaties. De chip ondersteunt slechts DirectX 7 en heeft twee pixelpipelines tot zijn beschikking. Hoewel dit allemaal erg teleurstellend overkomt moet je je bedenken dat de T41 een zakelijke laptop is. Bovendien is het voordeel van een losse videochip dat er geen geheugen wordt afgesnoept van het systeemgeheugen en dat de chip sneller videogeheugen tot zijn beschikking heeft. Wat betreft prestaties kan ik wel vertellen dat ik regelmatig Warcraft 3 speel op de T41 en dat dit op 1024x768 soepel gaat.

De harde schijf in mijn T41 is een 30 GB versie. Niet echt groot te noemen naar huidige maatstaven maar voldoende om onderweg je werk mee te nemen. Helaas heb je ook niet de volledige 30 GB tot je beschikking doordat er zo'n 3 GB wordt gebruikt door de restore partitie van IBM. Door middel van deze partitie kun je altijd de originele installatie weer terug zetten. Wat deze schijf de zwakste schakel maakt in het systeem is het lage toerental van 4200 RPM. Hoewel dit redelijk gebruikelijk is voor laptops maakt dit het systeem trager bij het opstarten van programma's of van Windows. Graag had ik een snellere 5400 RPM schijf gezien zoals bij veel Thinkpads wordt meegeleverd.

De T41 beschikt over een Ultrabay Slim drive, een mediabay waarin allerlei onderdelen kunnen worden gestopt. Te denken valt dan aan een optische drive, een extra harde schijf of zelfs een extra batterij. In mijn exemplaar zat een 8x/24x dvd-speler. Tegenwoordig is een dvd/cdrw drive of zelfs een dvdrw-drive al normaal, maar bij standaard gebruik is een dvd-drive zeker voldoende. Bij systemen die voornamelijk mobiel worden gebruikt is de noodzaak voor een brander sowieso erg klein te noemen en ik heb die functionaliteit dan ook eigenlijk nog nooit gemist. De drive zelf is een hele compacte om in de dunne behuizing te passen en is hot-swappable voor iets anders.

Mijn model T41 beschikte niet standaard over een wireless LAN kaartje, maar beschikte wel over de benodigde ingebouwde antennes in het scherm en een leeg minipci-slot. Via internet heb ik een Philips 802.11a/b/g kaartje gekocht en dit zelf ingebouwd. IBM probeert door middel van een bios-lock te voorkomen dat kaartjes niet afkomstig van IBM worden ingebouwd. Let hier dus op als je dit zelf wil doen! Het inbouwen zelf is geen probleem. Hoewel het officieel niet een CRU (Customer Replaceable Unit) is wordt er op de website een complete technische handleiding geleverd waarmee je alles wat los zit in de laptop kan vervangen en dit was dan ook in 15 minuten gebeurd. Bedenk wel dat je hiermee je garantie kan verspelen!

Je venster op je programma's
De T41 beschikt over een 14,1 inch scherm. Mede door dit scherm kan de T41 zo compact blijven zonder te veel oppervlakte te moeten inleveren. Het scherm in mijn model beschikt over een resolutie van 1024x768. Deze resolutie kun je inmiddels niet meer van deze tijd noemen. Laptops worden tegenwoordig geleverd met resolutie van SXGA en hoger. Hoewel deze extra resolutie op de T41 wel een gemis is om meer vensters naast elkaar open te kunnen houden past de resolutie van 1024x768 redelijk goed bij de grootte van het scherm. Hogere resoluties op dit scherm zouden alles wat moeilijker leesbaar kunnen maken. Desgewenst kan deze laptop ook worden geleverd met 15 inch schermen en/of resoluties van 1400x1050. Bijkomend voordeel van deze resolutie is dat spellen wat soepeler draaien en alle spellen ondersteunen 1024x768, wat je niet van alle resoluties kan zeggen die laptops tegenwoordig gebruiken. Het scherm zelf is een eerste klas exemplaar met goede helderheid en grote horizontale kijkhoeken zodat ook personen naast je alles goed kunnen zien.

Ergonomie
Wat meteen opvalt als je de T41 open doet is het full-size toetsenbord. Thinkpads staan bekend om hun goede toetsenborden en ook de T41 is hiermee gezegend. De toetsen zijn lekker groot en de 'travel' van de toetsen is ideaal. Dit betekent dat je onderweg net zo snel en comfortabel kan typen als thuis. Ook de layout is doordacht. Het insert-page down blok zit op een intuitief te vinden plek evenals de cursortoetsen. De cursortoetsen hebben zelfs kuiltjes zodat je ook zonder te kijken de toetsen kan vinden. Dat de layout goed doordacht is merk je ook aan bv de sneltoets voor de Thinklight, een kleine ledje boven je scherm dat je toetsen kan verlichten. Deze zijn namelijk de combinatie van de toets linksonderaan, de fn-toets, en de toets rechtsboven. En zeg nu zelf, welke toetsen kun je in het donker het makkelijkst vinden? Nadeel van de fn-toets helemaal links onderaan is wel dat je vaak deze toets indrukt als je eigenlijk Ctrl moet hebben die normaal gesproken daar zit.
Boven de standaard toetsen bevindt zich nog een rij met van rechts naar links: een aan/uit toets, een mute button, de knoppen om het volume in te stellen en een Access IBM button (tegenwoordig Thinkvantage) die toegang geeft tot een online handleiding in HTML. Verder zitten er boven de cursortoetsen nog back en forward-buttons voor bij het browsen over internet.

De T41 geeft je de keuze uit een trackpoint en een touchpad voor het bewegen van de pointer. De touchpad werkt goed en heeft twee eigen knoppen voor de linker en rechter muisbuttons. In het midden van het toetsenbord bevindt zich nog de bekende rode trackpoint van IBM. De trackpoint is min of meer te vergelijken met een joystick. Hoewel ik persoonlijk de touchpad iets preciezer vind werken heeft ook de trackpoint zijn voordelen. Je kan de pointer bewegen tijdens het typen zonder je handen te moeten verplaatsen en je kan niet per ongeluk dingen selecteren zoals bij een touchpad regelmatig gebeurd. De trackpoint heeft zijn eigen muisbuttons plus een middelste button die als scrolltoggle dient. Door op de trackpoint te drukken kun je een muisklik uitvoeren. Ik heb hierdoor wel vaak dat ik tijdens het typen per ongeluk de trackpoint raak en mijn cursor naar een compleet andere plek stuur. De oplossing is de gevoeligheid te verlagen, maar dan moet je wel weer harder drukken om te klikken.

IBM verdient complimenten voor het feit dat het de gebruiker de keuze geeft welke mogelijkheid deze wil gebruiken zonder dat je aan een methode vastzit. Als je overigens compleet gebruik maakt van een mogelijkheid kun je de andere een alternatieve functie geven zoals scrollen of een snelkoppeling.

Features
Aangezien de T41 een zakelijke laptop is zijn er bepaalde features waarvan je moet afzien. Je moet dan denken aan een kaartlezer, FireWire, goede speakers (de speakers op de T41 zijn relatief simpel hoewel ze redelijk hard kunnen) etc. Gelukkig komen hier weer andere features voor in de plaats die net zo waardevol zijn, zo niet waardevoller.

De meeste aansluitingen bevinden zich aan de linkerkant. Als eerste heb je een slot voor twee PCMCIA kaarten type II danwel een van type III. Dit is extra bijzonder als je kijkt naar het slimline ontwerp van de laptop. Daarnaast hebben we de standaard headphone en mic aansluitingen en een gigabit ethernetaansluiting. Gigabit ethernet is op dit moment nog verre van standaard en dit onderstreept weer het zakelijke karakter van de laptop. Verder hebben we nog de overbodige 56K modem, een S-video out (handig om eens een divx'je mee te kijken op je tv) en twee USB poorten. Twee poorten voor USB is tegenwoordig niet echt royaal te noemen maar kan er net mee door.

De achterkant is door de volle linkerkant erg leeg met een paralelle poort en de adapteraansluiting. De accu neemt de rest van de ruimte in. Aan de rechterkant hebben we dan nog een VGA poort en de slimline dvd-rom speler. Het is heel prettig dat ondanks het kleine formaat er toch plaats is gevonden voor een optical drive zodat je niet gedwongen bent allerlei externe apparatuur mee te nemen onderweg. De drive zelf is hot-swappable en kan worden uitgewisseld tegen bv een extra batterij. De voorkant huisvest slechts de speakers en een FIR poort (Fast infrared).

Hier houdt het echter niet op. De T41 beschikt als eerste generatie over het Active Protection System. Dit systeem bestaat uit een sensor die schokken en vallen kan detecteren en binnen milliseconden de kop van de schijf parkeert om zo dataverlies te voorkomen. Ook heeft de T41 een ingebouwde securitychip die hardware security mogelijk maakt. De encryptiesleutels worden in de chip als in een kluis opgeslagen (stukken veiliger dan de standaard beveiliging van XP die alles in het register stopt) en maakt het mogelijk om alle wachtwoorden op je laptop te vervangen met een master passphrase. Bovenstaande twee functies zijn op dit moment in nog maar weinig notebooks opgenomen en dan vooral de wat duurdere modellen (Toshiba Tecra series en de duurdere modellen van de Dell Latitude series).

Ook heb je de beschikking over het bekende Thinklight lampje boven aan je scherm. Dit is bijzonder handig als je in een donkere omgeving aan het werken bent, zoals in bed. Hoewel het geen schijnwerper is geeft het meer licht dan je scherm en zijn alle toetsen een stuk beter te zien. Goed over nagedacht door IBM en vreemd dat nog geen andere fabrikanten dit hebben nagevolgd.

Kan ie tegen een schokje?
Ook dit is een punt waarin Thinkpads uitblinken. Niet voor niets wordt vaak de vergelijking getrokken met een tank. Natuurlijk is dit wat overdreven maar Thinkpads behoren nog steeds tot de degelijkste notebooks verkrijgbaar. Vooral de T-series die bedoeld zijn voor mobiel gebruik blinken uit in stevigheid. In plaats van goedkoop plastic zoals in veel consumenten notebooks maakt de T41 gebruik van een magnesium alloy om het scherm te beschermen terwijl de onderkant bestaat uit carbon fiber in combinatie met titanium. De T41 voelt heel stevig aan en is het ook. Je hebt geen last van gekraak als je bijvoorbeeld het scherm opent zoals bij andere laptops wel eens gebeurt. Zoals boven al is genoemd is het scherm bevestigd met metalen scharnieren die er niet alleen goed uitzien maar ook nog eens de levensduur verlengen. De combinatie van de stevige behuizing en het Active Protection System maken de T41 tot een laptop die makkelijk tegen een stootje kan.

Warmte en geluid
De processor in de T41 wordt gekoeld door een heatsink met een kleine fan. Bij licht gebruik waarbij de processor niet continu naar zijn hoogste versnelling hoeft zal de fan danwel idle zijn of in zijn laagste stand draaien. Hierbij is de fan vrijwel onhoorbaar. Alleen in heel stille omgevingen, zoals een bibliotheek, kun je de fan nog horen. Maar dit is niet storend te noemen. Wanneer je volledige snelheid nodig hebt zal de fan regelmatig in de hoogste stand draaien. Dit is niet te voorkomen aangezien de T41 door zijn kleinere behuizing gewoon meer moeite moet doen om alle warmte kwijt te raken. Deze hoogste stand is wel duidelijk hoorbaar maar is stiller dan een opspinnende dvd-drive. Tot nu toe heb ik alleen bij het spelen van Warcraft III hier last van gehad, maar dan overstemt het geluid van het spel toch de fan . De harde schijf is bijzonder stil en alleen licht hoorbaar als het doodstil is in je omgeving. De dvd-speler maakt zoals verwacht meer lawaai bij het opspinnen maar gelukkig bestaat er een optie om je dvd-speler kunstmatig te vertragen. Dit kan vooral handig zijn als je films wil afspelen onderweg.

De T41 blijft onder stress redelijk koel. De enige plek die mijn T41 redelijk warm wordt is direct onder het touchpad, maar het is niet onprettig om aan te raken. De rest van de behuizing blijft gewoon koud. Dit wordt mede veroorzaakt door het gebruikte materiaal dat de warmte goed isoleert.

Mobiliteit
Zoals gezegd heeft de T41 een handzaam formaat gecombineerd met een laag gewicht van 2,2 KG. Dit maakt hem bijzonder geschikt voor degenen die regelmatig mobiel gebruik maken van hun laptop. In mijn geval kan ik hem makkelijk meenemen van een college naar de andere zonder me kapot te sjouwen. Maar dit zou weinig uitmaken natuurlijk als de accu maar kort mee ging. Gelukkig kan ik zeggen dat de T41 ook hier uitblinkt. De accu voor de T-serie is leverbaar in drie versies. Een 6-cell standaard accu, een 9-cell extended accu en een extra LiPoly accu die je in de bay van de dvd-rom drive kan stoppen. In mijn model zat de standaard 6-cell accu. Voordeel is dat deze accu lichter is dan de 9-cell versie en niet buiten de behuizing uitsteekt.

Toch kan op deze standaard versie uren gewerkt worden. Bij licht gebruik - zo nu en dan wireless LAN, standaard office gebruik - kan de accu wel vier uur mee. Voorwaarde is wel dat je de brightness van het scherm op stand drie zet (max is zes). Zwaarder gebruik - veel wireless LAN en regelmatig cpu op volle snelheid - bekort de mobiliteit naar ongeveer 2,5-3 uur. Dit zijn uitstekende waardes en ik heb dan ook nog niet de noodzaak ingezien om de 9-cell versie te kopen. Daarmee zouden tijden van vijf uur en hoger mogelijk moeten zijn.

Software
Zoals het een zakelijke laptop betaamt wordt er standaard Windows XP Professional meegeleverd. IBM levert zelf nog eigen software mee die het werken met de T41 moet veraangenamen. Het nut van deze programma's loopt van zeer nuttig tot aan waardeloos. Een programma dat er uit springt is de Access Connections software. Dit programma vervangt oa de XP software voor wireless LAN. Het mooie aan Access Connections is dat je profielen kan instellen voor alle locaties waar je regelmatig komt. Zo kun je een profiel maken voor op je universiteit/werk, een voor thuis en misschien een voor bij een vriend. Elk profiel heeft zijn eigen netwerkinstellingen en je kan oa een aparte startpagina instellen voor IE, een programma automatisch laten opstarten bij dit profiel en naar keuze file- and printersharing uitschakelen. Wat helemaal mooi is, is dat je bij een profiel meerdere netwerkadapters kan toewijzen en die prioriteiten kan toekennen bv op snelheid. Ben je dan wireless verbonden thuis en plug je je ethernetkabel in, dan wordt je automatisch overgeschakeld naar het snellere wired LAN en wordt de wireless adapter uitgeschakeld. Heel erg prettig. Ook de mogelijkheid om voor een bepaald profiel toch gebruik te maken van de Windows configuratie software is heel handig. Bij mij op de uni wordt bv gebruik gemaakt van een apart programma om je te authentificeren bij het netwerk. Helaas ondersteunt Acces Connections dit programma niet maar door de instellingen voor dit profiel aan Windows over te laten kon ik toch het netwerk op. Het nadeel van de vele programma's is wel dat er veel moet worden opgestart tijdens het booten en dat maakt de T41 onnodig trager. Ook tijdens gebruik merk je in de Task Manager dat er veel processes open staan. Gelukkig kunnen onderdelen naar keuze worden gedeinstalleerd hoewel er dan wel op functionaliteit moet worden ingeleverd.

Conclusie
Jullie merken wel dat ik zeer ingenomen ben met de Thinkpad T41. Het is een klein en licht notebook en de no-nonsense uitstraling spreekt mij erg aan. Hoewel de T41 er niet uit springt op het gebied van prestaties en features moet worden gezegd dat wat noodzakelijk is gewoon aanwezig is en dat dit op andere gebieden ruimschoots wordt gecompenseerd. De T41 is een van de degelijkste notebooks, de aanwezigheid van Gigabit lan en twee PCMCIA sloten, het Active Protection System en de uitmuntende ergonomie. Dit alles en nog meer maken de T41 je beste vriend onderweg. Natuurlijk is de T41 niet perfect. De schermresolutie van 1024x768 is niet meer van deze tijd en dit beperkt je ruimte aanzienlijk als je vaak met grote documenten of meerdere vensters werkt. Ook de capaciteit en de snelheid van de schijf vallen tegen. Deze min-punten liggen eigenlijk aan mijn versie van de T41 aangezien er ook modellen zijn met een snellere harde schijf en een hogere resolutie. Het laatste minpunt is de hoge prijs die voor een nieuwe T41 betaald moet worden. Voor veel mensen zal een goedkoper model van Dell veel aantrekkelijker zijn.

Aangezien de T41 op dit moment zo goed als niet meer leverbaar is zal de dichtstbijzijnde versie de T43 zijn. Deze voegt oa ondersteuning toe voor het nieuwe Sonoma platform van Intel en zal dus op gebied van prestaties flink hoger scoren dan mijn model.

Al met al is de T41 een absolute aanrader te noemen, vooral als je hem voor een relatief lage prijs hebt kunnen kopen zoals ik. Ben je op zoek naar een degelijke notebook voor onderweg en zul je er regelmatig gebruik van gaan maken, dan verdient de T41 en de T-serie in het algemeen zeker je aandacht.