XFX Radeon HD 4890 Black Edition

Inleiding
Begin april dit jaar bracht AMD een nieuwe high-end videokaart op de markt, namelijk de Radeon HD4890. Ten opzichte van de oudere HD4850 en HD4870 videokaarten die in de zomer van 2008 werden gelanceerd kan de HD4890 worden gezien als een doorontwikkeling van de bestaande RV770 architectuur. De RV770 chip was een groot succes voor AMD, want door de relatief kleine en krachtige chip te combineren met goedkoop GDDR3 of snel GDDR5 geheugen kon AMD tegen aanzienlijk lagere productiekosten (en verkoopprijzen) toch een bijzonder goede prestatie leveren.

Door de goede prijs/prestatieverhouding van de Radeon HD4800 serie kon AMD zich veroorloven om een gedurende een relatief lange periode geen nieuwe high-end kaarten op de markt te zetten. Concurrent nVidia kon niet meegaan met de lage prijzen van AMD omdat de hoge productiekosten van hun GeForce GTX 260 en 280 een goede winstmarge in de weg zouden staan. Het duurde nog tot begin van 2009 voordat nVidia weer wat druk op AMD kon zetten, want gedurende de tweede helft van 2008 hebben ze er hard aan gewerkt om de GT200 GPU - de basis van de GTX 200 videokaarten - om te bouwen van een 65nm naar een 55nm procédé. In januari kwam er toen, op basis van die nieuwe chip, een GeForce GTX 285 en de langverwachte dual-gpu GTX 295 op de markt. Met de GTX 295 kreeg nVidia weer de prestatiekroon in handen en de GTX 285 was door het 55nm procédé flink zuiniger en iets sneller geworden.



De RV790 GPU
Ondertussen werkte AMD aan de RV790, een doorontwikkeling van de bestaande RV770. Door verschillende aanpassingen te doen aan de chip kon deze op een hogere kloksnelheid draaien en daarmee meer performance leveren. Ook is er iets gedaan aan het stroomverbruik in 2D modus, want dat was niet het sterkste punt van de RV770 gebaseerde videokaarten.

Als eerste heeft AMD bij het ontwerp van de RV790 een gescheiden stroomvoorziening (dual power planes) ingebouwd voor de core en de geheugencontroller, waardoor enerzijds het stroomverbruik in 2D modus omlaag kan en anderzijds de maximale klokfrequenties verder opgerekt konden worden. Daarnaast heeft AMD een zogeheten 'decap ring' om de core heen gebouwd die moet zorgen voor minder ruis in de signalen die door de chip gaan. Als gevolg van deze 'decap ring' groeide de GPU van 256 mm² bij de RV770 naar 282 mm² bij de RV790. Tot slot zijn er nog tal van interne optimalisaties aangebracht in de chip die zorgen voor een betere overklokbaarheid en is er een nieuwe 'burst read' feature aan de chip toegevoegd.

Het resultaat van dit alles is dat de HD4890 standaard werkt op een klokfrequentie van 850 MHz en dat de partners van AMD overgeklokte versies op de markt kunnen zetten waarbij de klokfrequentie is opgerekt naar 900, 950 of zelfs 1000 MHz. Het nadeel van deze hogere kloksnelheden is dat het stroomverbruik van de GPU meer dan evenredig toeneemt, want terwijl de TDP waarde voor de oudere HD4870 op 160 watt is vastgesteld geeft AMD een TDP waardering van 190 watt maximaal aan de HD4890.



Door deze aanpassingen aan de chip en door de zwaardere eisen aan de stroomvoorziening moest AMD een nieuwe printplaat voor deze GPU ontwerpen. Op deze nieuwe printplaat vinden we onder andere een 7 fase stroomvoorziening en extra soldeerpunten om een achtpins stroomaansluiting op de kaart te plaatsen. De meeste referentiemodellen van de HD4890 maken geen gebruik van die laatste feature en hebben gewoon twee zespins connectors, maar voor bepaalde overgeklokte versies is er wel gebruikgemaakt van deze achtpins stroomaansluiting.

De XFX Radeon HD4890 Black Edition die ik in deze review ga bespreken werkt standaard op een klokfrequentie van 1 GHz en heeft ook zowel een zespins als een achtpins stroomaansluiting present.



De XFX Radeon HD4890 Black Edition
Het is nog maar sinds kort dat XFX ook videokaarten van AMD verkoopt, want daarvoor waren ze nog een trouw partner van concurrent nVidia. De introductie van XFX tot de groep van AMD partners heeft de markt zeker in beweging gebracht, want veel modellen uit de HD4800 serie werden duidelijk het goedkoopst aangeboden bij dit merk, waardoor de concurrentie ook werd gedwongen om hun prijzen bij te stellen. Daarnaast waren ze er erg snel bij met de nieuwe HD4770 en de HD4890 modellen, waardoor ze zich goed in de kijker hebben gespeeld.

Veel bijzonders valt er echter niet te zien aan deze HD4890 Black Edition van XFX. De kaart gebruikt precies dezelfde koeler als de referentie uitvoering van de HD4890 en ook qua prijs zit XFX tussen de standaardmodellen van deze nieuwe single GPU Radeon videokaart. Het meest opmerkelijk is de kloksnelheid, want de Black Edition doet standaard uit de doos al 1 GHz op GPU en effectief 4 GHz op het GDDR5 geheugen. De HD4890 is standaard voorzien van 1 GB videogeheugen en dat lijkt inmiddels wel de standaard te zijn geworden in het hogere segment.



De HD4890 Black Edition van XFX is verpakt in een relatief kleine doos met daarin alleen de meest essentiële zaken. Naast de videokaart vinden we onder meer een handleiding, een snelstartgids, een flexibele Crossfire brug, een DVI naar HDMI en een DVI naar VGA adapter, een PCI-Express stroomadapter en een kabeltje voor analoge Component video (HDTV). Qua software kunnen we ons verblijden met een driver CD en een volledige versie van het spel Tom Clancy's H.A.W.X. Dit spel maakt gebruik van DirectX 10.1 en kan dus het maximale uit de videokaart halen.



Installatie
Ik heb twee van deze HD4890 Black Edition kaartjes gekocht ter vervanging van de goede oude HD4870 X2. Zoals jullie weten is deze kaart na bijna een jaar nog altijd een topper en kan deze vrijwel alle games uitstekend draaien. De reden dat ik deze upgrade heb gemaakt was ook meer omdat het kon dan omdat het nodig was. De enige situatie waarin ik de bottleneck van de Radeon HD4870 X2 zag was in GTA IV, maar daar kom ik verderop in deze review nog op terug. De installatie van de nieuwe kaarten was erg simpel, kwestie van kaarten inprikken, aansluiten op de voeding en de Crossfire brug installeren.

In eerste instantie wou het systeem niet goed opstarten omdat er ergens een IRQ conflict was. Na een CMOS Clear kon de BIOS alles weer opnieuw rangorden en startte het systeem weer probleemloos op. Na de installatie van de drivers en een aantal reboots verder was het systeem helemaal klaar voor een potje gamen en het draaien van een aantal benchmarks. Voordat we overgaan op de cijfers eerst nog een paar plaatjes van de videokaart zelf.

Foto's:


De doos met daarop wat specificaties en marketing blaat


De doos is van binnen XFX groen gebleven


De HD4890 Black Edition doet zijn naam eer aan met een stijlvol zwart PCB


De kaart gebruikt de dualslot referentiekoeling met drie koperen heatpipes


Voor slechts 350 euro heb je een high-end Crossfire opstelling met twee van deze kaarten

Benchmarks:
Zoals beloofd komen ook de cijfertjes aan bod. Ik heb een aantal games doorlopen en daarbij het ik waar mogelijk de gemiddelde, minimale en maximale framerate gemeten. In bijna alle geteste games is de ingebouwde benchmark gebruikt, alleen voor Race Driver Grid is de framerate handmatig met FRAPS gemeten. Voor een aantal games heb ik ook resultaten van de HD4870 1GB en de HD4870 X2 opgenomen ter vergelijking.

Het testsysteem ziet er als volgt uit:

Hardware:
CPU: Core i7 920 @ 3895 MHz (Hyperthreading disabled)
Mem: 3x2GB Kingston Valueram 1333 CL9
Mobo: Gigabyte GA-EX58-UD5
VGA: XFX HD4890 Black Edition / Sapphire HD4870 X2 / Sapphire HD4870 1GB
HDD: 2x OCZ Vertex 60GB in raid 0
Audio: Creative X-Fi Titanium (PCI-e 1x)
Voeding: Cooler Master M1000

Software:
OS: Windows Vista Ultimate x64 SP2
VGA drivers: Catalyst 9.6 WHQL
Games:
- Crysis
- Crysis Warhead
- Far Cry 2
- Call of Juarez
- Company of Heroes
- GTA IV
- Race Driver Grid
- Tom Clancy's H.A.W.X.

Alle games zijn getest op 1920x1200 resolutie met alle detail op maximaal en 4x AA (ingame settings). Verder is V-synch in alle tests uitgeschakeld en is de DX10 versie gebruikt voorzover dat beschikbaar was. In Crysis is de score van de 3e run gebruikt en in Far Cry 2 het gemiddelde van drie runs. Bij Call of Juarez, GTA IV en Race Driver Grid is de hoogste score uit twee achtereenvolgende metingen gebruikt.

De resultaten:



Uit deze resultaten komt duidelijk naar voren dat de HD4890 met 1 GHz klokfrequentie inderdaad een stuk sneller is dan de HD4870 kaarten met 750 MHz klok. Het theoretische verschil van 33% wordt in een aantal GPU gelimiteerde benchmarks als Call of Juarez en Far Cry 2 daadwerkelijk gehaald.

In GTA IV, waar de bottleneck van de HD4870 X2 het meest naar voren kwam, zien we in de ingame benchmark amper verbetering. Toch merk ik ingame wel een groot verschil met de HD4870 X2. De framedrops zijn veel minder geworden en de gemiddelde framerate ligt ongeveer 10 fps hoger. Dit is zeker prettig als je het spel online speelt, want het maakt het racen en het richten/schieten een stuk makkelijker.

Voor de liefhebber dan nog even de resultaten uit het benchmarkpakket van Futuremark (scores zijn voor de twee kaarten in CF!):
3DMark Vantage: 20777 (GPU score = 19976)
3DMark 06: 25190

Beeldkwaliteit:
De beeldkwaliteit is in alle gevallen uitstekend en ik heb ook nog geen vreemde bugs of artifacts gezien. Ook werkt Crossfire uitstekend en merk ik wat dat betreft geen verschillen met de HD4870 X2 of een enkele HD4870/ HD4890. Over de weergave van HD video met behulp van de UVD videodecoder kan ik niets zeggen, omdat ik deze nog niet gebruikt heb. Dit zal inmiddels ook wel prima in orde zijn.

Warmte en geluidsproductie:
Met een klokfrequentie van 1 GHz verbruikt deze kaart natuurlijk flink wat meer stroom dan een HD4870 op 750 MHz. Dit merk je dan ook wel tijdens het gamen en benchmarken, want er komt echt een flinke hoeveelheid hitte uit deze videokaart. Met twee van deze kaarten in Crossfire is de hoeveelheid warmte en de kracht waarmee deze naar buiten geblazen wordt goed te vergelijken met een doorsnee fohn.

Omdat XFX heeft gekozen voor de referentiekoeler is de stilte helaas ver te zoeken. In 2D modus op de desktop zijn de kaarten amper hoorbaar met een toerental van ~2200 tpm op beide koelers. De GPU klokt in 2D toestand terug naar 240 MHz en daarbij zakt de temperatuur van de chip ook tot ongeveer 50 - 54 graden Celsius. Tijdens het gamen spinnen de fans flink op en zijn ze zeer goed hoorbaar, maar bij normaal volume op de speakerset is dit voor de meeste mensen nog niet storend. Wanneer je echter een game gaat draaien die sterk GPU limited is, zoals Call of Juarez of Race Driver Grid, gaan de fans behoorlijk hard tekeer. Ik heb de geluidsproductie van de twee videokaarten onder verschillende fanspeeds vastgelegd op video. Deze kun je hier bekijken.

Modbaarheid:
Ik kan me voorstellen dat niet iedereen genoegen zal nemen met de geluidsproductie van deze HD4890 Black Edition videokaart. Daarom zijn er verschillende alternatieve videokaartkoelers op de markt die de GPU en het geheugen aanzienlijk stiller koel kunnen houden. Natuurlijk ben je dan wel zo weer 30 euro verder, maar dan heb je nog steeds ongeveer de beste prijs/kwaliteit verhouding die je kunt vinden in het high-end segment.


Twee XFX HD4890 Black Edition kaarten op X58 moederbord

Conclusie:
Ik heb twee van deze XFX HD4890 Black Edition kaarten gekocht voor de bodemprijs van 173 euro per stuk. Voor dat geld leveren deze kaarten werkelijk fantastische performance en doen ze waarschijnlijk weinig onder voor een SLI opstelling van twee GeForce GTX 285 videokaarten, terwijl deze per stuk bijna 100 euro duurder zijn. Zoals je uit de benchmarkresultaten al kunt afleiden zit je zelfs met één HD4890 Black Edition al gebakken, want op Crysis na heb je dan in alle gevallen al een prima speelbare framerate. En dat is op 1920x1200 resolutie met 4x AA en alle details op maximaal!! Heb je dus een lagere resolutie of kun je ook prima zonder AA spelen, dan voldoet deze videokaart natuurlijk helemaal aan je eisen.

Wie een videokaart zoekt voor tussen de 150 en 200 euro hoeft naar mijn mening eigenlijk niet meer verder te zoeken, want de HD4890 Black Edition van XFX draait eigenlijk alles. Wie hogere eisen stelt en/of meer geld wil investeren in zijn PC kan ook gerust twee van deze kaarten kopen, want Crossfire werkt naar mijn beleving uitstekend en zorgt in veel gevallen voor een flink hogere framerate.

Het enige nadeel aan de XFX HD4890 Black Edition is de geluidsproductie van de standaardkoeler, maar dit kan prima worden opgevangen met een alternatieve koeler. Als je deze bij de prijs meeneemt heb je nog steeds ongeveer de beste prijs/performance in het high-end segment.