ASUS Sabertooth 990FX R2.0

Update Februari 2016:
Kapot moederbord
Na iets meer dan een jaar gebruik begon ik problemen te krijgen met het geluid. Ik heb het moederbord RMA gestuurd om het te laten repareren. Het leek er de eerste dagen op dat het gerepareerd was, maar toch kwamen de problemen weer terug.

Ik heb toen zelf een heleboel tests uitgevoerd om erachter te komen waar het probleem vandaan kwam. De uitkomst: het gewicht van een videokaart in het bovenste PCIe slot zorgt ervoor dat wanneer het moederbord in een kast ingebouwd is, het geluid niet meer werkt.

Volgens mij mag een moederbord niet gebreken gaan geven omdat een videokaart - die altijd goed vastgeschroefd heeft gezeten aan de achterkant van de kast - teveel gewicht veroorzaakt op het PCIe slot. Ik vind het erg jammer dat ik dit probleem tegen ben gekomen; zeker omdat Sabertooth toch een erg degelijke moederbord zou moeten zijn.

Als Asus een vervangend moederbord had geleverd, dan zou mijn oude score van 4 sterren blijven staan omdat elk product een keer een probleem zou kunnen krijgen. Helaas heeft Asus geen oplossing gegeven. Ik heb wel mijn geld terug gekregen. Ik vind het jammer dat dit moederbord in ruim een jaar tijd meer dan 30€ duurder is geworden en ik niet die meerprijs over heb voor dit bord.

Rede van aankoop
Bijna een jaar geleden heb ik van een vriend zijn computer overgenomen. Omdat hij minder veeleisend is dan ik, liep ik al snel tegen de beperkingen van de AsRock 970 Extreme 3 aan. Daarom heb ik op het moment van schrijven 7 maanden geleden dat moederbord vervangen door deze Asus Sabertooth.

Minimale aansluitingen
Toen ik ging zoeken naar een nieuw moederbord heb ik vooral gelet op de volgende punten:
- Minimaal 6 Sata-aansluiting én 1 eSata-aansluiting
- Minimaal 8 USB 2.0 en 4 USB 3.0 aansluitingen aan de achterkant
- Minimaal 2 USB 2.0 en 2 USB 3.0 aansluitingen optioneel
- Mogelijkheid om 2 videokaarten is SLI/Crossfire met 2x 16 PCIe-lanes aan te sturen
- Minimaal 6 fan-headers

Waarom deze eisen
(e)Sata aansluitingen: Toen ik dit moederbord wilde kopen had ik in de computer een SSD en twee harde schijven draaien. Samen met een dvd-brander en twee hot-swap bay's heb ik minimaal 6 Sata-aansluitingen nodig. Omdat ik ook eSata geregeld gebruik voor mijn backup harde schijf, moet dit moederbord ook die aansluiting hebben.
USB aansluitingen: Waarom zoveel USB aansluitingen? Nou, omdat ik dat aantal gewoon nodig heb. Op het moment van aankoop gebruikte ik drie USB 2.0 aansluitingen voor toetsenbord en muis, twee USB 2.0 aansluitingen voor mijn beeldschermen, drie USB 2.0 en twee USB 3.0 aansluitingen voor harde schijven. In combinatie met twee USB 3.0 aansluitingen op mijn behuizing en twee USB 2.0 aansluitingen voor een cardreader, gebruik ik ze ook bijna allemaal tegelijk.
PCIe-lanes: Dit is gewoon wat ik denk nodig te hebben. Op het moment draait er nog steeds een enkele videokaart, maar ik heb er bij de aankoop rekening mee gehouden dat ik er misschien twee wil kunnen aansluiten. Omdat AMD nog geen PCIe 3.0 ondersteunt, vind ik het belangrijk dat beide kaarten 16 lanes kunnen krijgen. Of het nou echt een voordeel bied of niet, ik wil wel deze mogelijkheid hebben.
Fan-headers: Toen ik dit moederbord ging kopen had ik totaal zes ventilatoren in mijn computer. Een simpele rekensom vertelt dat deze ventilatoren totaal zes aansluitingen gebruiken.

Verschillende Chipsets
Voor een AMD FX8350 processor zijn er verschillende chipsets waar uit te kiezen is, namelijk voor de northbridge uit 970, 990X en 990FX. De southbridge is voor deze processor altijd een SB950. Hieronder staan de verschillen tussen de drie northbridges. De overeenkomsten zijn dat ze alle drie 14 USB 2.0 aansluitingen ondersteunen en samenwerken met de eerder genoemde SB950.

	970	990X	990FX
PCIe versie	PCIe 2.0	PCIe 2.0	PCI 2.0
PCIe-lanes	22	22	38
Kleine PCIe aansluitingen	x4 + x1 + x1	x4 + x1 + x1	x4 + x1 + x1
Grote PCIe aansluitingen	x16	x16 / x8 + x8	x16 / x16 + x16 / x16 + x8 +x8 / x8 + x8 + x8 + x8
Crossfire	Ja, 2 kaarten	Ja, 3 kaarten	Ja, 4 kaarten
SLI	Nee	Ja, 2 kaarten	Ja, 4 kaarten
Max. TDP.	13.6 W	14.0 W	19.6 W

Ervaringen met dit bord

Specificaties
Nog even de belangrijkste specificaties van het moederbord op een rij:
- 990FX + SB950 chipset
- 2x PCIe 2.0 x16 + 1x PCIe 2.0 x16 fysiek, x8 elektrisch + 1x PCIe 2.0 x16 fysiek, x4 elektrisch + 1x PCIe 2.0 x1 + 1x PCI
- 6x Sata 3 6.0Gbit/s vanuit SB950 + 2x Sata 3 6.0Gbit/s vanuit AsMedia + 2x eSata 3 6.0Gbit/s vanuit AsMedia
- 8x USB 2.0 achterop + 4x USB 2.0 intern vanuit SB950
- 4x USB 3.0 achterop + 2x USB 3.0 intern vanuit AsMedia



Inbouwen
Het inbouwen van dit moederbord is niet anders dan ik gewend ben. Het plaatsen van de processor, het ram-geheugen, de videokaart en het aansluiten van de stroom-, Sata- en USB kabels ging ook gewoon zoals hoort. De locaties van de fan-headers, de USB-headers en Sata-poorten vind ik wel prima. In mijn kast (Corsair Carbide Air 540) zijn er precies bij de Sata-poorten twee gaten voor de kabels waardoor de bovenste twee kabels iets gebogen in de poort zitten. De overige aansluitingen hadden voor mijn build iets gunstiger kunnen zitten, maar dat is muggenziften omdat alles goed aan de rand van het moederbord zit.

VRM
Wat vooral bij de AMD FX8350 processor van belang is, is een goede koeling van de stroomvoorziening van de processor. Op de website van Asus beweren ze dat de keramische coating van de koeling een 50% groter koeloppervlak heeft dan een vergelijkbare koeler zonder deze coating. Dit is vrij lastig om als simpele consument te controleren, maar het valt me wel op dat het koelblok nauwelijks warm wordt. Waar dit precies aan ligt weet ik niet, maar waarschijnlijk omdat mijn CPU-koeler (Noctua NH-U14s dual fan) het koelblok ook deels mee koelt. Of het de keramische coating is of niet, het totale koelblok doet zijn werk goed.

Fan-headers
Een speciaal kopje voor de fan-headers omdat ik een groot probleem heb ontdekt sinds ik een mini-itx computer heb gebouwd op basis van de MSI Z97I AC. Bij die computer draaien de Noctua NF-F12 PWM en Noctua NF-B9 PWM op zo'n 175 rpm. wanneer de computer bijna niks doet. Bij dit Asus moederbord draaiden met de fansnelheid in de bios op het laagst de 2 Noctua NF-A15 PWM, 3 Noctua NF-P12 PWM, de Noctua Noctua NF-A14 PWM en de 2 Noctua NF-A14 FLX in dezelfde situatie op ongeveer 700 rpm. Dit vond ik best vreemd omdat alle Noctua PWM fans een minimale draaisnelheid hebben van 300 rpm. volgens de site van Noctua. Ja die in mijn mini-itx computer draaien te langzaam, maar een minimum van 600 rpm via pwm is weer veel te hoog. Na een heleboel gezoek op internet, las ik ergens dat sommige 4-pin aansluitingen niet worden geregeld via PWM, maar dat de moederbordfabrikanten op de vierde pin een vast voltage zetten. In de handleiding van het moederbord vond ik het antwoord op pagina 1-33 (47^e blz. van de pdf). Er zitten inderdaad twee verschillende 4-pin aansluitingen op het moederbord. Zoals in onderstaande afbeelding te zien is, heeft de CPU_fan op de onderste pin keurig PWM-signaal terwijl de CHA_fan op de onderste pin 5V staan.

Ik vind deze manier van adverteren dat er 6x een 4-pin fan aansluiting beschikbaar is niet netjes op zijn zachtst gezegd. Omdat ik alleen premium Noctua fans in mijn computer heb, kon ik met behulp van de bijbehorende Y-kabel toch alle zes de PWM-fans via de twee CPU-fan aansluitingen laten werken. Op dit moment draaien de NF-A15 PWM, NF-P12 PWM en NF A14 PWM rond de beloofde minimum 300 rpm. als de computer niks doet. De twee NF-A14 FLX fans rond hun minimum van ongeveer 600 rpm. Omdat ik de ventilatorbesturing van het moederbord niet goed vind werken heb ik in de BIOS alsnog handmatig de verschillende snelheden aan moeten geven.

Conclusie
Dit is hét moederbord wat je moet hebben als je net zo veel aansluitingen nodig hebt als ik. Er zijn genoeg USB- en Sata-poorten, de processor, het ram-geheugen en de videokaart werken gelijk zoals het hoort en het geheel blijft relatief koel. Ondanks alle goede punten aan het moederbord, vind ik het ontbreken van 6 PWM fan-headers heel erg jammer. Omdat voor mij de ventilatoraansturing heel zwaar meeweegt in mijn beoordeling moet ik van de 5 sterren die ik een maand geleden zou hebben gegeven er zeker 1 ster afhalen.

Grote afbeeldingen voor de liefhebbers:
Bovenkant
Achterkant
Voorkant