AVM FRITZ! WLAN Repeater 310

Deze review is gelijk aan de review hier. De drie repeaters zijn in 1 round-up besproken, maar dan nog niet direct onder elk product te vinden. Deze cross-post is enkel bedoeld om mogelijke kopers die een andere variant in de database weten te vinden mogelijk van dienst te zijn.



Review: AVM Fritz! Wlan Repeater Roundup: 450E, 300E, 310.

Inleiding
Wat is/doet een WiFi Repeater
Specificaties
Uitpakken
Installatie
Geavanceerd
Snelheid en Stabiliteit
Conclusie

Productpagina Fritz!WLAN Repeater 450E
Productpagina Fritz!WLAN Repeater 300E
Productpagina Fritz!WLAN Repeater 310



Fritz!, of beter gezegd AVM, is een Duitse fabrikant van netwerkapparatuur. Klanten van XS4ALL zullen wellicht bekend zijn met enkele van hun producten, maar ze zijn ook aardig vertegenwoordigd in de welbekende zaken zoals de MediaMarkt. De link met XS4All vind ik zelf wel een passende, gezien zij als (redelijk) premium provider toch ook premium apparatuur aan hun klanten moeten leveren. Ik zie Fritz! in de categorie netwerkapparatuur toch wel als een premium merk met een ietwat premium prijskaartje. Nu valt het laatste vaak nog wel mee, zeker gezien wat er wordt geboden, maar een prijsvechter is het zeker niet.

Mijn eigen ervaring dusver met Fritz! producten was tot nu toe vooral beperkt tot de Fritz!Box’en (Modems/Routers) die XS4ALL meeleverd, en de Fritz!Wlan Repeater N/G (Wifi versterkers). Zo heb ik een perfecte (als in, kan er niet gelukkiger mee zijn) ervaring met de Fritz!Box 7340, waar een half dozijn servers achter hangt, dagelijks tientallen medewerkers fanatiek op/via/langs zitten te werken, thuiswerkers via inloggen, en ook gast-wifi-gebruikers een beetje op kunnen internetten, en dat ding is in de laatste jaren (of zo lang als ik het mij kan herinneren) geen enkele keer vastgelopen. Ook met de N/G repeater heb ik meerdere uitstekende ervaringen, de snelheid van internet over een repeater valt altijd wel wat op aan te merken (daarover straks meer), maar een veel voorkomend punt van kritiek is de noodzaak om sommige repeaters regelmatig ‘even uit het stopcontact te halen omdat ie vast is gelopen’, en daar hadden die N/G’s bij mij geen last van.

Dat laatste punt brengt ons ook langzamerhand naar één van de redenen om deze review te maken. Nog niet zo lag geleden had ik snel een repeater nodig, en gezien het budget beperkt (te beperkt voor de ca 80 euro kostende Fritz! N/G) was viel de keuze op dat moment op een zeer goedkoop model van TP-Link (De 850RE). Al snel kwam de teleurstelling dat ik bijna wekelijks, en bij actief gebruik zelfs elke paar dagen, de repeater moest herstarten. Hoewel een samplesize van 1 niet direct veel zegt over de 850RE was het voor mij voldoende om liever terug te gaan naar de bekende, stabielere, maar ook duurdere Fritz!Wlan Repeater N/G. Toen ik onlangs werd geattendeerd op het feit dat AVM ook enkele andere repeaters in het assortiment had, met vooral ook lagere prijzen, werd een vergelijkende review in de planning gezet.

In deze review ga ik de AVM Fritz!Wlan Repeater 450E, 300E, en 310 naast elkaar zetten. Alle 3 wireless repeaters met hun eigen persoonlijke tintje, maar grotendeels natuurlijk alternatieven van elkaar. De Wireless N/G lijkt inmiddels uitgefaseerd te worden en neem ik dan ook niet mee. Ondanks de stabiliteitsissue met mijn TP-Link 850RE zal ik toch enkele metingen uitvoeren om de vergelijking nog wat uit te breiden. Scratch that, tijdens het testen bleef de 850RE geen minuut stabiel, deze kon dus niet mee de resultaten in en zal een gevalletje RMA worden.

Voor ik aan de review begin wil ik graag kort mijn review ‘filosofie’ uitleggen. Ik maak reviews om een realistisch, duidelijk, en compleet beeld te geven van de producten. Zo wil ik toekomstige kopers zo goed en correct mogelijk te informeren over de producten in kwestie zodat zij met vertrouwen een aankoop kunnen doen en niet voor verrassingen komen te staan. Omdat stock foto’s van veel producten vaak ver van de realiteit staan probeer ik met een flinke dosis foto’s het product goed in beeld te brengen, en foto’s worden dus nooit bewerkt, bijgekleurd, of op andere vergelijkbare manieren aangepast. Ik vind het belangrijk om enthousiast aan de slag te gaan met producten, maar mogelijke overwegingen moeten uiteraard duidelijk aan bod komen. Zoals altijd sta ik open voor suggesties om de reviews aan te passen cq te verbeteren.

Deze review is gezien de vele opties en de benodigde uitleg bij dergelijke producten eigenlijk te lang geworden. Voor de liefhebber vast geen bezwaar, voor de haastige lezer heb ik de conclusie iets langer gehouden, zodat je met enkel dat hoofdstuk al een heel eind komt.



(let op, dit is een uitleg voor de leek. De technische werking natuurlijk complex en daar ga ik dan ook niet diep op in)

Maar wat is nu een WiFi of Wlan Repeater, wanneer wil je zoiets kopen, en wat is de gedachte er achter? Op zich zijn deze producten eenvoudig uit te leggen: wanneer je last hebt van een slecht signaal op je telefoon, tablet, laptop, of ander draadloos apparaat in een bepaald deel van je woning of kantoor, kan je met deze producten het signaal op die plaatsen verbeteren. Uiteraard kan je dit ook toepassen om een ruimte te bereiken waar je huidige draadloze verbinding momenteel helemaal niet te bereiken is.

Deze producten maken verbinding met je huidige draadloze netwerk, om vervolgens als een soort extra antenne te functioneren. Hij pakt het bestaande signaal op, en zendt het zeg maar opnieuw uit op de maximale sterkte van de repeater. Klinkt logisch, en klinkt ook interessant. Toch komt er wel iets bij kijken waar je als consument rekening mee moet houden:

Om te beginnen kan je een zeer slecht signaal niet correct versterken: hoewel je leuke iPad’je na installatie volle streepjes zal laten zien, zullen de daadwerkelijke prestaties erg tegenvallen als de verbinding tussen de repeater en je huidige netwerk heel erg slecht is. Repeaters moeten dus altijd op een plek worden geplaatst waar nog wel een redelijk bereik is.

Een andere beperking is dat je met communicatie via een dergelijke repeater, zelfs in een situatie met uitstekende signalen, altijd een prestatieverlies zal waarnemen. De maximale doorvoer zal vanwege de noodzakelijke techniek neerkomen op 50% van de maximaal haalbare prestaties. Dit is vaak geen bezwaar, want de prestaties op de locatie die je wilt bereiken zijn in veel gevallen een stuk beter met een repeater dan wanneer je er geen hebt en je router zelf die locatie niet of nauwelijks bereikt. Ook is de consequentie voor veel gebruikers beperkt of zelfs totaal niet aanwezig omdat de snelheid van de internet verbinding regelmatig nog de beperkende factor is; zelfs een trager wifi netwerk kan de meeste adsl of kabelverbindingen ruim aan. Voor de serieuzere gebruiker die volop wil genieten van de glasvezelverbinding, of die meer dataverkeer tussen systemen binnen een eigen netwerk heeft lopen is een repeater echter al snel een no-go, en zal je echt op zoek moeten gaan naar een andere oplossing.

Deze producten zijn dus vooral gericht op de ‘gemiddelde’ consument, en minder op de echte power power-user. Al kan ook deze laatste categorie gebruikers soms een eenvoudige en snelle oplossing gebruiken om dat laatste hoekje in huis beter bereik te geven. Niets is vervelender dan enige tijd op het toilet door moeten brengen en tot de realisatie komen dat je 9gag niet kan laden, of je angry flappy floppy nogwat birds niet kan installeren.




Nu we weten waar deze dingen voor zijn, laten we de specificaties van de AVM website bekijken. De specificatie pagina’s zijn in dit geval dusdanig lang dat ik het bij de linkjes hou. Met een 600pixel beperking wordt het anders een giga lap aan getallen:
http://en.avm.de/products...ater-450e/technical-data/
http://en.avm.de/products...ater-300e/technical-data/
http://en.avm.de/products...eater-310/technical-data/

Wellicht dat na het bekijken van die pagina’s het een beetje duidelijker wordt waarom deze drie producten in één review worden verwerkt. De onderlinge verschillen zijn klein.

De 450E zou de hoogste snelheid moeten hebben met een bruto 450 Mbit/s specificatie. De 300E heeft zoals je zal verwachten een 300 Mbit/s specificatie maar is tegelijkertijd ook in staat om een 5.0 GHz netwerk te versterken, in tegenstelling tot de 450E die het enkel met de 2.4 GHz band moet doen. De 5.0 GHz netwerken zijn een onderdeel van veel moderne routers, maar zijn in de praktijk nog altijd flink minder gebruikelijk dan de 2.4 GHz band waarop de meeste wifi netwerken zich bevinden. Als gevolg daar van zijn de 5.0 netwerken vaak in staat hogere snelheden vast te houden. De 5.0 GHz frequentie kan echter niet altijd even goed mee wanneer je echt lange afstanden probeert te overbruggen, dus wat ‘beter’ is wisselt sterk per locatie en de reeds aanwezige apparatuur. De 310 is duidelijk het kleinste broertje van de drie en komt met een 300 Mbit/s specificatie op enkel de 2.4 GHz frequentie.

Dat de 310 het kleinste is zie je ook aan de afmetingen. Waar de 300E en de 450E dezelfde maatvoering hebben is de 310 aanzienlijk kleiner. Dit komt doordat de 310 –geen- ethernet (bekabelde netwerk) aansluiting heeft, waar de 300E en 450E dat wel hebben. Deze netwerk poort kan je gebruiken om een computer of ander systeem direct op de repeater aan te sluiten, want een hogere doorvoersnelheid tot gevolg heeft (dus geen 50% beperking zoals zojuist besproken), of handig is wanneer het apparaat welke je er aan wilt hangen van zichzelf helemaal geen wifi heeft. Een andere optie met die aansluiting is om de verbinding naar de moden/router bedraad te maken, en de 450E/300E vervolgens als wifi toegangspunt te gebruiken (access point optie), ook dit zorgt dan voor een hogere doorvoersnelheid.

De specificaties die voor alle drie de modellen op gaan mogen duidelijk zijn, maar in het kort: Ze zijn alle drie primair gericht om je huidige draadloze netwerk te versterken. Hoewel ze enkele extra features bevatten welke goed samenwerken wanneer je een Fritz!Box modem/router hebt zijn ze ook compatible met praktisch elk ander merk en type router (Als je specifiek een 5.0 GHz router hebt zal je dus wel de 300E willen overwegen). Ook de gebruikelijke beveiligingstypen worden ondersteund, en het zijn allemaal apparaten welke je direct in je stopcontact steekt.

Verder geeft Fritz! op al deze producten 5 jaar fabrieksgarantie, een mooie periode.



Tijd om uit te pakken. Met de drie doosjes op tafel zien we ook direct dat de 310 de duidelijk kleinere variant is. Alle repeaters zitten op vergelijkbare wijze verpakt, prima stevig, valt weinig op aan te merken.





Laten we eerst de 450E bekijken. Naast de repeater krijgen we een mooie platte kabel en een redelijk uitgebreide installatiehandleiding in een flink aantal talen. De repeater is in typische Fritz! kleuren uitgerust: Wit met rode accenten. Het rood is niet knal rood, maar desondanks wel een herkenbaar en aanwezig element. De enkele knop is te gebruiken om WPS verbindingen te maken, de verbinding tijdelijk aan/uit te schakelen, of een reset uit te voeren. Aan de onderzijde zien we de ethernet aansluiting.















De 300E komt ook met een kabel en handleiding, al is hier een normale kabel aanwezig. Oplettende kijkers zullen zien dat de 300E van buiten toch net van de 450E te onderscheiden is aan het andere signaal sterkte icoontje, verder zijn ze exact gelijk.













De 310 is beduidend kleiner, en komt ook zonder kabel. Niet vreemd gezien deze geen ethernet poort heeft natuurlijk. De blauwe “remove” letters zijn uiteraard van het beschermend laagje plastic welke je direct kan verwijderen, anders dan de kleinere uitvoering is hij wederom erg herkenbaar vormgegeven en gekleurd. Zoals je ook kan zien verdwijnen er soms wat spullen van de tafel…













Naast elkaar kan je de verhouding tussen de grote en het kleine model beter zien, en dat je wel heel scherp moet zijn om de 300E en 450E van elkaar te houden.









Installatie van alle repeaters begint uiteraard met het in het stopcontact prikken van de Fritz!jes. Vervolgens kan je kiezen uit meerdere methodes om de integratie binnen je eigen netwerk voor elkaar te krijgen: Via WPS, met behulp van de Fritz! software, of geheel handmatig.

WPS, of “Wifi protected setup” is uiteraard het meest eenvoudig, en hoewel je router WPS ondersteuning dient te hebben is dat tegenwoordig bijna altijd het geval. Je drukt de WPS knop in op je router (kan per model nog wel iets verschillen), je drukt de WPS knop in op de Fritz! repeater 6 seconden lang in, en klaar! Je repeater staat ingesteld. Kind kan de was doen zullen we maar zeggen. Uiteraard bestaat de mogelijkheid om later alsnog geavanceerde instellingen aan te passen als je dat wilt, maar daar kom ik in het volgende hoofdstuk op terug.

De volgende stappen zijn normaliter dus niet nodig, dat iemand niet opeens denkt dat installatie noemenswaardige tijd in beslag hoeft te nemen.

Mocht jouw router geen WPS ondersteunen dan wordt het tijd voor een nieuwe maar het kan ook zijn dat je liever zelf de installatie doorloopt. Ik zie er zelf weinig echte redenen voor, maar laten we de optie toch doorlopen. Installatie via een software installatie kan ook, enbegint bij het bezoeken van “avm.de/en/repeater” in je webbrowser. Je ziet dan direct de vier modellen repeater in het Fritz! assortiment, en je klikt dan op het model welke van toepassing is. Ik zal de 450E installatie doorlopen, er zijn geen noemenswaardige verschillen met de 300E of 310 installatie dus ga ik die niet los bespreken.



Na het downloaden van het programma opent de installatiewizard, allemaal vrij vanzelfsprekend.



Uiteraard moeten we de repeater zelf in het stopcontact steken, anders doet ‘ie niet veel.



Ook de wizard geeft direct aan om WPS te gebruiken, het is tenslotte de eenvoudige oplossing. Maar wij gaan het nu zelf doorlopen, dus kunnen we kiezen voor WLAN of LAN. Wanneer we de computer via de kabel aan de repeater hangen kiezen we voor LAN (Dus deze optie is er dus niet voor de 310), anders voor WLAN.



De volgende twee stappen zijn alleen van toepassing als je voor WLAN kiest. In het eerste scherm krijgen we nu alle draadloze netwerken in de omgeving te zien, waarbij wij de Repeater in het lijstje terug zoeken. Na de Fritz! te selecteren moeten wij de beveiligingssleutel invoeren, welke standaard 8x een 0 (nul) is.





We hebben nu verbinding met de repeater (heb je eerder voor LAN gekozen, kom je ook hier uit). De volgende stap is om de repeater met je eigen netwerk te laten communiceren. We kunnen de repeater ‘in’ door Fritz.repeater in de browser in te vullen, of je kan op User Interface klikken.



Ook de volgende stappen zijn praktisch gelijk voor de 450E, 300E, en 310. Eerst vraagt beste Fritz! welke taal wij graag zien. Geen Nederlandse optie aanwezig, maar met Engels of Duits moeten we er toch kunnen komen. Na het selecteren van de taal mogen we een wachtwoord instellen voor het benaderen van de instellingen van de repeater (dus niet je wifi toegangscode). Wel verstandig om te doen natuurlijk, zeker gezien enkele zaken in de repeater in “plain text” opgeslagen lijken te zijn (daarover straks meer)





Vervolgens moeten we de repeater natuurlijk aangeven welk netwerk van ons is, deze aanvinken, en volgende. Daarna is het een kwestie van je wifi wachtwoord invullen, de instellingen bevestigen, en we zijn wederom klaar!







Mocht je het helemaal handmatig willen installeren kan dat uiteraard ook. De software doet tenslotte niet veel spannends. Je kan na het inpluggen van de repeater ook direct het Fritz! repeater netwerk in je wif overzicht zien, handmatig verbinding maken, en vervolgens via Fritz.repeater in je browser de laatste stappen mbt het selecteren van jouw netwerk uitvoeren. Sneller dan de software, al blijft de WPS uiteraard de snelste oplossing.



Je netwerk is versterkt, en klaar zou je denken? Dat kan, maar je kan ook de repeater wederom zelf benaderen door Fritz.repeater of het ip adres van de Fritz! in je browser in te vullen. Na het invullen van het wachtwoord (welke je uiteraard hebt ingesteld) kom je dan in het volgende scherm. Je kan dan direct zien hoe de Fritz! is ingesteld, hoeveel draadloze apparaten er op verbonden zijn, of er iets bedraad aan is verbonden, en welke apparaten hij binnen het netwerk kan detecteren. In dit geval zie je dat er 6 andere apparaten binnen het netwerk zijn aangesloten.



Laten we alle geavanceerde instellingen maar even doorlopen. Uiteraard kan je hier de repeater een ander netwerk laten versterken. Opvallend was dat de Network key in plain text opgeslagen is. Uiteraard moet je al op het wifi netwerk, of bedraad aangesloten zijn, om deze informatie te kunnen uitlezen, maar het beveiligen van je repeater met een wachtwoord is wel verstandig.



Via de monitor functie kunnen we wat meer details zien van de verbinding tussen de repeater en router. We zien dat de doorvoer snelheid op de huidige locatie 111 Mbit/s is, wat het IP adres is van de Fritz!, en hoe de invloeden uit de omgeving zijn op de mogelijke wifi kanalen. Zo kunnen we eenvoudig zien of ons netwerk niet beter af is op een ander kanaal.



In het volgende scherm kunnen we nog wat sleutelen. Normaliter versterkt de repeater het netwerk onder exact dezelfde naam, waarbij een wireless apparaat (telefoon, tablet, etc) zelf regelmatig het sterkste toegangspunt zoekt. Je kan de repeater echter ook netwerk onder een andere naam laten uitzenden, waarbij het eenvoudiger is zelf te selecteren met welk toegangspunt je apparaat verbinding maakt. Zo kan je bijvoorbeeld voorkomen dat een bepaald apparaat schakelt tussen de repeater en de router, wanneer je weet dat op een bepaalde locatie één van die twee beduidend betere prestaties geeft. Mocht je het willen kan je eventueel ook de uitzendkracht verminderen. Ook de optie om apparaten onderling niet met elkaar te laten communiceren is aanwezig, en de optie om geen nieuwe apparaten op het wifi netwerk toe te staan is aanwezig.



Mocht je een ander wifi netwerk aan maken vanuit je repeater kan je uiteraard ook een andere toegangscode gebruiken, zo werkt de repeater als een sort individueel netwerk op dezelfde internetverbinding. Dit is overigens op zich –geen- veilige gastnetwerk functie, want eenmaal verbonden kunnen de apparaten normaliter nog wel andere apparaten binnen het gehele netwerk zien. De gastnetwerk functie komt zo aan bod.



Hoewel de repeaters sowieso niet meer dan 5 W mogen gebruiken (of 3W voor de 310) is het toch mogelijk het verbruik nog wat te verminderen door de wifi functie op bepaalde tijden uit te schakelen. Nadat de repeater de eerste keer verbinding met internet heeft gemaakt kan je hier een schema instellen wanneer de repeater in de besparingsstand gaat, zo kan je tijdens je werkuren of slaapuren onnodig verbruik besparen. Zoals het plaatje ook aan geeft, je kan ook ten alle tijden de knop op de repeater indrukken om de wifi functie tijdelijk uit te schakelen (totdat je de knop weer in drukt) om zo zelf een beetje verschil te kunnen maken.



De volgende functie werkt alleen in combinatie met een Fritz!Box in huis. In de Fritz!Box’en kan je een volwaardig en veilig gescheiden gastennetwerk instellen, oftewel internet voor je gasten zonder dat een handige jongen stiekem even in je netwerk omgeving zit te spelen. Wanneer je in een Fritz!Box een gastennetwerk maakt pakt de repeater deze instellingen vanzelf over, tenzij anders aangegeven.



Ook niet onhandig: een log feature. Zo kunnen we in de repeater zien wie/wanneer op het netwerk inlogt, verbinding met de repeater zelf probeert te maken, etcetera.



De verbruiksmeter geeft geen daadwerkelijk verbruik aan in Watt, maar is toch een indicatie van hoe efficiënt onze instellingen met energie om gaan. Na het veranderen van instellingen kunnen we 24 uur later beoordelen of het zuiniger is of niet. Om eerlijk te zijn denk ik niet dat de gemiddelde gebruiker er veel beter van wordt, tenzij je structureel de wifi versterking uit zet gedurende tijden wanneer je zeker geen gebruik maakt van je netwerk.



De volgende feature is enkel aanwezig op de 300E en 450E, gezien deze bepaalt hoe je bedrade aansluiting werkt. Normaliter werkt het zoals je op het plaatje ziet: de repeater heeft een draadloze verbinding met je router, en je kan de bedrade poort eventueel gebruiken om een ander apparaat binnen je netwerk te hangen. Je kan er hier voor kiezen de repeater als access point te laten functioneren, waarbij de kabel dus aan je router gehangen moet worden om goed te functioneren. Een access point heeft een hogere doorvoer tot gevolg op je draadloze netwerk dat via de repeater loopt, maar dan moet je wel een kabel direct tussen de router en de repeater hebben liggen. En een gebrek aan dat laatste is de meest gebruikte reden om een repeater te kopen, maar als je een access point zoekt welke in je stopcontact zit in plaats van een los kastje op tafel, is de 450E of de 300E dus een overweging.



Normaliter is de repeater te bereiken via Fritz.repeater of het ip adres. Met meerdere repeaters is dat natuurlijk niet handig, en kan je elke repeater je eigen naampje geven, zoals Fritz.repeater300E , om ze zo van elkaar te onderscheiden. Zo heb ik de 450E Arnold.Repeater genoemd voor hopelijk voor de hand liggende redenen.



De push service is wederom iets wat uit de Fritz!box omgeving voort komt. Zo kan je jezelf mails laten sturen wanneer bepaalde zaken gebeuren. Je kan jezelf regelmatig laten informeren over het data verbruik op de repeater of als er bepaalde verbindingen plaatsvinden. Mocht je je huis verder opgefritz!t hebben met bijvoorbeeld Fritz! Dect telefoons op een Fritz!Box, kan je bijvoorbeeld ook emails ontvangen bij gemiste gesprekken. Wanneer ik aan de review van de nieuwe Fritz! Modem/Router toe kom zal ik daar verder op in gaan, want het zijn zeker leuke features, en de integratie van de vele Fritz! apparaten onderling maakt het voor mij extra interessant.





Tot dusver best interessante features, maar veelal zaken waar de meeste mensen niet aan zullen zitten. De LEDs feature is echter wel een zeer praktische, en zal ongetwijfeld een zeer populaire blijken. Zelfs kleine LEDjes geven in het donker best wat licht af, en veel mensen hebben last van dit soort verlichting. Gelukkig dat je eenvoudig alle LEDs op je repeater uit kan schakelen om dit probleem op te lossen. Erg handig! Mocht AVM luisteren, misschien zou het leuk zijn ook deze feature aan een timer te kunnen hangen, zodat de LEDs bijvoorbeeld enkel in de avonduren/nacht uit schakelen. Beetje overdreven wellicht, maar wel leuk.



Ook niet onaardig is de backup feature, om al je instellingen in een bestand op te slaan. Zo kan je hem in geval van nood altijd herstellen, al is installatie met de WPS functie dusdanig snel dat ik mij af vraag of dat niet handiger is. Ook zie je hier de opties om de repeater te herstarten, of om de fabrieksinstellingen te herstellen.



Firmware updates zijn ook vanuit de interface mogelijk. Zoeken (gaat automatisch via internet), en bevestigen dat je hem wilt installeren. In mijn geval was de meest recente firmware reeds aanwezig.



Zoals je kan zien zitten er best wat handige features in deze repeaters. Het gros van de kopers zal niet voorbij de <1-minuut WPS installatie komen, maar voor de veeleisende gebruiker zitten er toch veel extras. Persoonlijk ben ik erg te spreken over de LED feature, wat gebruik in slaapkamers en dergelijke beter mogelijk maakt, en iets wat voor een groot deel van de doelgroep interessant zal zijn.



Over de stabiliteit van het apparaat kan ik tot nu toe zeer kort zijn. Alle drie de range extenders zijn inmiddels enige tijd in gebruik, en geen van allen heeft tot nu toe een herstart/reset nodig gehad. Ik rond het punt van stabiliteit op deze manier wel kort af, maar het belang van dit onderdeel van de ervaring is uiteraard zeer groot. Dit gaat overigens op voor situaties waar de repeaters een sterk signaal versterken, maar ook in de situaties met een zeer beperkt signaal heb ik nog geen problemen kunnen waarnemen.

Hoewel repeaters grotendeels gebruikt zullen worden voor eenvoudiger gebruik mag je als onderdeel van een review toch verwachten dat je de producten goed op hun donder geeft. Ik heb alle repeaters dan ook vele uren grote bestanden laten overbrengen, en ook dagen op rij (uiteraard enkel 100% legale) torrents laten verwerken met een groot aantal verbindingen. Ze hielden ook in die situatie uitstekend stand. Zeer positief dus.

Het testen van de snelheid en het bereik is echter geen eenvoudige taak, er zijn tenslotte veel variabelen die een (ook zeer groot) effect uit kunnen oefenen op de snelheid van een wifi netwerk. Zoals:

- De kwaliteit van je modem/router
- De kwaliteit van de wifi adapter in het testapparaat
- Invloeden van andere wifi netwerken in de omgeving
- Invloeden van andere draadloze apparatuur in de omgeving
- Invloeden van de materialen in en om de testapparatuur
- Het weer (Zo is het in geval van zonneschijn zeer lastig testen wanneer je buiten zit)

Om de meeste van deze factoren uit te sluiten heb ik de minst “wifi gevulde” ruimte opgezocht in mijn omgeving, en heb ik de data doorvoer snelheid van de repeaters getest in combinatie met een Fritz!Box 7490, welke zowel op 2.4 GHz en 5.0 GHz uit kan zenden. Om de maximale doorvoer goed te testen is de opzet relatief gunstig gehouden voor de repeaters, door deze op een afstand van ca 5-6 meter van de router te plaatsen met vrije line of sight. Op het moment van testen is er geen andere apparatuur aangesloten dan de test systemen, waarvan er 1 bekabeld aan de router hangt, en de andere verbinding maakt met de repeater op een geringe afstand van 1 a 2 meter. Zoals altijd worden alle snelheidsmetingen meerdere malen uitgevoerd om tot een betrouwbaar resultaat te komen.

Een belangrijk punt bij wifi snelheden is de verwachting. Met regelmaat hoor ik mensen klagen omdat hun “150Mbit” router niet in staat is om de 150Mbit glasvezelverbinding aan de laptop door te geven, om over de klagers dat “Hun iPad slechte speedtest resultaten haalt en de provider dus aan oplichterij doet” maar niet te beginnen. Dat Mbit/s vaak nog verward wordt met MB/s maakt het ook niet makkelijker (even grofweg een factor 10 verschil)

Een product met een 150Mbit “bruto” specificatie zal zelfs in praktisch onmogelijke ideale situaties slechts 75 netto over houden, een apparaat met 300Mbit grofweg 150, etcetera. En dan hebben we het echt over droom situaties. In de praktijk ben ik met heel veel draadloze netwerken ervaring (En ik beperk mij nu even tot wireless-n netwerken) nog nooit in de buurt van die theoretische specs gekomen: zelfs in een praktisch ideale situatie mag je in je handjes wrijven als je 1/3e van de bruto spec haalt onafhankelijk van hoe veel je investeert in dure antennes en routers. Wanneer je in een druk stukje randstad woont en je wifi in een beetje normale woonomgeving op zet mag je soms blij zijn als je daar weer de helft van haalt. Oftewel, heb je een glasvezel verbinding en wil je die volledig gebruiken via je wifi zal je al snel aan een wireless-ac netwerk moeten geloven, of in elk geval een deel van je netwerk goed bekabelen.


Meten aan de ethernet poort voorkomt ook dat verliezen van je gebruikte wifi adapter resultaten beinvloeden.

Maar goed, getallen! Deze getallen zijn de effectief gemeten doorvoer tussen de router en de repeater, in een situatie met een sterk signaal tussen de router en repeater. Ik hanteer MegaBYTE per seconde, omdat dit voor meer mensen te bevatten is.



Gezien de ‘real-world situatie’ ben ik niet ongelukkig over de prestaties van de hele line-up op de 2.4 GHz Wireless-n band: Waardes rond en boven de 10 MegaByte per seconde op een dergelijk netwerk vind ik keurig. Zoals verwacht presteert de 450E net iets beter dan de 300E, die weer iets beter presteert dan de 310. De verschillen zijn echter wel klein, grofweg 5% en 10% respectievelijk.

Interessant detail is uiteraard dat de 300E op de 5.0 GHz (niet 5.0 GHz –ac overigens he!) band een aanmerkelijk hogere snelheid haalt, dit leidt tot de conclusie dat een sterkere antenne zoals in de 450E op de drukbevolkte 2.4Ghz slechts minimaal extra snelheid bied, en dat de andere factoren van buiten af een te grote rol spelen.

Het absolute verschil neemt nog af wanneer je in de berekening het repeater-verlies incalculeert van 50% (iets wat uiteraard bij de 310 sowieso onvermijdelijk is), snelheden die vervolgens in de metingen dan ook op vrijwel exact 50% van de bovenstaande getallen uitkomen. Ook daar is de 450E niet in staat een groter gat te slaan. In elk geval zijn de gevolgen voor de voornaamste doelgroep van repeaters minimaal: zelfs met een inherent verlies is de snelheid nog altijd voldoende om een degelijke ADSL of Kabel verbinding van ca 50Mbps praktisch geheel draadloos over te brengen (en ons landelijk gemiddelde mbt internetsnelheid ligt rond de 10Mbps), en dergelijke snelheden zijn voor een groot deel van de consumenten met hun gebruik sowieso overdreven. Zo kan bijvoorbeeld Netflix gewoon in hoge kwaliteit gestreamd worden met deze snelheden.

Wanneer je de 450E of 300E als access point (AP) gebruikt (oftewel bekabeld naar je modem aangesloten) of als je een apparaat met de kabel aan sluit heb je de 50% verliezen niet, en zou je dus prima in staat zijn verbindingen van grofweg 100Mbps draadloos over te brengen. Dergelijke snelheden zijn ook ruim voldoende om bijvoorbeeld Bluray te streamen naar een televisie waar geen bedraad netwerk aanwezig is. 300E’tje in het stopcontact, LAN-kabel in de (Smart)televisie of mediaspeler, en gaan.



Voor het geval dat je een repeater wil gebruiken in een situatie waar je geen alternatief hebt dan een slecht signaal te versterken wil je natuurlijk ook graag resultaten zien. Nu heb ik “gelukkig” beschikking tot een draagmuur van een appartementencomplex waar meer staal in zit dat een gemiddelde tank. Veel medebewoners zijn helemaal niet in staat om een stabiele wifi verbinding door die muur te halen, maar met de Fritz!Box 7490 kom ik er gelukkig toch nog een beetje doorheen. Normaliter staat er overigens een los access point aan de andere kant, maar die is voor het maken van de review even op non-actief gezet. In deze situatie moeten de repeaters het zeer matige signaal versterken. Bij het ‘downloaden’ van grote bestanden kwamen de snelheden als volgt uit. Deze resultaten zijn gemeten in repeater-mode dus dit is de effectieve snelheid tussen de modem en de pc, de 50% verliezen dus inbegrepen.



Relatief kleine verschillen, wederom lijkt de invloed door andere factoren een veel groter effect te hebben dan het gebruik van krachtigere antennes. De 310 bracht het er vreemd genoeg het beste van af, maar deze verschillen vallen ruim binnen elke vorm van foutmarge die je voor dit soort zaken wil hanteren, daarnaast is het vooral ook een meetbaar, maar geen merkbaar verschil.

Ik was echter ook benieuwd hoe de gevolgen zijn wanneer je data de andere kant over de lijn stuurt, want dan komt de verzendsterkte van de repeater meer aan bod.



Hier zien we dat de 450E wel in staat is een stukje hogere doorvoer tot stand te brengen. Niet dat die ~15% nu direct genoeg is om allerlij zware taken te doen, maar het is een noemenswaardige winst bij het uploaden van data. Belangrijker vind ik dat alle repeaters in die zware situatie vele gigabytes aan data hebben moeten verwerken, inclusief taken waarbij heel veel verbindingen worden gemaakt, en ook in die situatie geen storingen of uitvallers hebben gehad.

Stabiliteit blijft voor mij –het- kritieke punt, maar de algehele prestaties lijken meer dan keurig. Feit blijft uiteraard wel dat het versterken van een zeer zwak signaal geen briljant idee is, en dat het plaatsen van een (bekabeld) access point in dergelijke situaties normaliter een hogere snelheid tot gevolg zal hebben. Al kan je zelfs in een dergelijke zwakke situatie met een repeater wel het verschil maken tussen wel en niet redelijk kunnen browsen, mailen, facebooken, etc, en dat is natuurlijk erg fijn. De eisen van de gebruiker zullen uiteindelijk moeten bepalen of een repeater wel of niet de oplossing is, maar als je een repeater zoekt doen de Frtiz!’en het uitstekend.

Ik moet het uiteraard ook vermelden. Wifi is een techniek die zeer afhankelijk is van de omgeving, resultaten kunnen dus anders uitpakken in een ander huis/kantoor/etcetera.

Tja, dat krijg je met 2 minuten weinig te doen en MS Paint.






Enkele weken verder ben ik erg te spreken over deze drie repeaters. Ze werken allemaal tot dusver storing-vrij, waren een eitje om te installeren, en presteren prima. Toch moet je je altijd af vragen of een repeater voor jou de oplossing is. De eerste vraag die je jezelf moet stellen is altijd “kan ik een kabel trekken”, draadloos kan simpelweg niet tegen een kabel op, zelfs wanneer je een goed signaal verder versterkt. Wanneer je reeds een draadloos netwerk hebt, geen kabel kan of wil trekken, en in een deel van je woning/kantoor slecht bereik hebt kan een repeater een uitstekende oplossing zijn.

Als je tot die laatste groep behoort moet je wel even je gebruik op een rijtje zetten, want puur de repeater functie beperkt altijd de maximale draadloze doorvoer. Iemand die een krantje digitaal leest, wat mails/facebook/meuk op de tablet bekijkt of een beetje op skype/facetime zit te spelen zal het niet merken, maar als je vooral zeer grote bestanden binnen je eigen netwerk heen en weer sleept, of over je dikke glasvezel verbinding volle bak wil downloaden via een repeater, dan is de kans groot dat je tegen de limieten van die draadloze verbinding aan loopt. Zorg wel dat je de repeater een redelijk signaal laat versterken, dat mag hopelijk vanzelfsprekend zijn, maar er zijn echt mensen die verwachten dat een repeater wonderen kan verrichten met een matige input.

Toch kan je ook stellen dat deze beperkingen voor de grote meerderheid eigenlijk niet zo spannend zijn. Vooral de zeer eenvoudige installatie (van alle 3 de modellen) en de uitstekende stabiliteit, ook onder zware omstandigheden, zijn voor hen van belang. De snelheid zit voor die meeste gebruikers wel goed. Vooral de Fritz!Wlan Repeater 310 lijkt voor die eenvoudigere gebruiker uitstekend, met een prima prijs van € 36,-- Correctie, 40 tot 45 euro, 36 betreft de Duitse versie met enkel Duitse taal, een mooi klein ontwerp, en een snelheid en featureset die amper onder doet voor z’n grotere broers.

De 300E en 450E zitten met prijzen van ca 50 en 60 euro respectievelijk wel wat hoger, maar je krijgt er ook wel wat voor terug. Vooral de optie om een apparaat bekabeld aan de Fritz! aan te sluiten is een handige feature wanneer je wel een stuk van je woning draadloos wil overbruggen, maar wel een stuk hogere snelheid nodig hebt. Zo kan je bijvoorbeeld zwaarder beeldmateriaal streamen of praktisch volledig gebruik maken van dikke internetverbindingen (richting de 100Mbps) op apparaten zonder of met een matige wifi aansluiting (Zoals de meeste televisies). Enkel als repeater liggen de snelheden op de 2.4 GHz frequentie niet veel hoger dan bij de 310, dus of de meerprijs verantwoord is als je de bekabelde-feature niet gaat gebruiken zal je wel even stil bij willen staan. Overigens is dat vooral een punt bij de 450E, want die ‘extra’ 150Mbps blijkt in de praktijk lastig om goed te benutten, met de maximale effectieve verschillen rond de 15%. De 300E zit er wat prestaties op de 2.4 GHz band tussen de 310 en 450E in, en heeft naast een iets lagere prijs dan de 450E ook nog eens de optie om op de 5.0 GHz frequentie te werken. Niet alle routers kunnen dat al aan, maar als je dat hebt zijn de daadwerkelijk te halen snelheden op die 5.0 band wel een flink stuk hoger, en die frequentie ondervindt aanzienlijk minder hinder van andere netwerken in de buurt.

Uiteindelijk maakt dat geheel de Fritz!Wlan repeater 300E de favoriet voor mijn eigen doeleinden. De prijs is zeker fair voor wat je krijgt, de bekabelde feature komt vaak goed van pas, en de 5.0 GHz feature maakt hem in veel recente netwerken noemenswaardig sneller. De 450E is een goede kandidaat wanneer je niet de intentie hebt om een 5.0GHz wifi netwerk op te zetten, maar wel de bekabelde feature wil gebruiken en/of elk klein beetje extra snelheid echt van belang is. Mijn voornaamste kritiek op de 450E ten opzichte van de 310 is dat wanneer je de bekabelde feature niet wil gebruiken, het prijsverschil wel een stuk groter is dan het prestatieverschil.

In alle gevallen krijg je sowieso de eenvoudige installatie, een flink featurepakket, een prima snelheid, en een lange garantie. Mijn positieve ervaringen met AVM/Fritz! zetten zich vooralsnog door, en naarmate ik de thuisomgeving met meer Fritz! apparatuur versterk zullen ook zeker meer reviewtjes volgen. Mochten er de komende weken of maanden noemenswaardige gebeurtenissen plaats vinden met de repeaters kan je uiteraard een update verwachten.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vind je deze review leuk dan zou ik een leuke reactie hieronder natuurlijk erg waarderen, dit geeft de motivatie om door te gaan met deze reviews, maar uiteraard is kritisch commentaar ook zeer welkom. Kijk anders ook eens bij mijn andere reviews; ik vind het leuk ze te maken, maar natuurlijk ook om ze te delen!

Terug naar boven