Reflecta ProScan 10T

Updates:
26-03-2016: aanvullingen m.b.t. IT8 kalibratie voor inscannen dia's.
24-07-2017: links en afbeeldingen naar Dropbox gefixt.
12-12-2019: VueScan voegt extra opties toe voor Reflecta / PacificImage scanners
26-07-2025: De ProScan 10T wordt standaard door Windows 11 herkend waarna deze met VueScan is te gebruiken.

Inleiding

Tot 2005 waren de foto's bij mij allemaal analoog geschoten, daarna werden de foto's steeds meer digitaal gemaakt. Vorig jaar gestart met het archiveren van alle verzamelde fotonegatieven in pergamijnvellen zodat er een archief met negatieven is ontstaan. Uiteindelijk een verzameling negatieven (24,3 x 36,5 mm) globaal vanaf 1970 en op beperkte schaal zelfs van voor deze periode. Daarnaast ook nog een flinke verzameling dia's van de afgelopen 40 jaar. De volgende klus was om de belangrijkste negatieven en dia's te digitaliseren. In eerste instantie had ik een begin gemaakt met een eenvoudige scanner, maar de resultaten en mogelijkheden waren teleurstellend, zodat uiteindelijk naar een nieuwe en betere scanner uitgekeken moest worden. Na het inscannen krijgt de scan dezelfde workflow als de gewone digitale foto's. D.w.z. de foto's onderbrengen in de Catalog van Lightroom, (kleine) kleurcorrecties toepassen, GPS locatie toevoegen en tags toevoegen.

Specificaties

Na een zoektocht op internet en het lezen van veel informatie en ervaringen van anderen, uitgekomen op de Reflecta ProScan 10T en deze is in Noord-Amerika bekend onder de naam Pacific Image Prime Film XE. Bij het aanschaffen van deze scanner waren voor mij een aantal eigenschappen belangrijk: zowel fotonegatieven als dia's kunnen scannen, automatisch corrigeren van stofjes en krasjes d.m.v. infrarood LED (bekend onder de naam MagicTouch of ICE), hoge optische resolutie (10.000 dpi na interpolatie; 5000 dpi optisch), hoge dynamic range (3,9 dmax), grote kleurendiepte (48 bit).

Inhoud

In de doos is het volgende aanwezig: de ProScan 10T scanner, USB kabel, stroomkabel, 1 filmhouder voor negatieven (max. 6 beelden), 1 diahouder voor dia's (max. 4 dia's), CD-ROM scannersoftware CyberView X5 voor WIN/MAC met handleiding, CD-ROM met Adobe Photoshop Elements 12 voor WIN/MAC. De software werkt op allerlei Windows versie van XP t/m Windows 10 op 32 en 64 bit.
Na het installeren van de Cyberview X5 software met drivers, kan de scanner aangesloten worden. De mogelijkheden van dit programma zijn relatief beperkt. Al gauw een testversie van VueScan geinstalleerd en hiermee de eerste scans gemaakt. Dit is een eenvoudig te gebruiken programma maar biedt veel meer mogelijkheden en haalt gewoon het beste uit de scanner. Je kunt dit programma gratis uitproberen om de mogelijkheden te vergelijken met Cyberview. In de gescande afbeeldingen komt tijdens de testperiode dan wel een watermerk in het beeld te staan. Voor het scannen van negatieven en dia's is het noodzakelijk om de Professional Edition van Vuescan aan te schaffen (met levenslange updates). Het programma Cyberview X5 heb je wel nodig om de laatste firmware versie (1.13) te kunnen installeren.




Ervaringen fotonegatieven

De fotonegatieven worden in de fotohouder geplaatst. Deze houder klap je in de lengterichting naar één kant open waarna je de negatievenstrook hierin legt. In deze houder zijn geen nokjes aanwezig om de negatievenstrook te fixeren. Je moet in plaats hiervan deze in een verdiept gedeelte leggen. De filmstrook gebruikt de ruimte tussen de negatieven om de filmstrook helemaal vlak te leggen. Hierna sluit je de filmhouder en met een schuifje vergrendel je de filmhouder. Het openen en sluiten van de filmhouder gaat een beetje stroef, maar de kwaliteit van deze houder is prima in orde. Deze filmhouder schuif je vervolgens in de scanner om de eerste negatief te scannen. Onderop deze filmhouder zijn inkepingen aangebracht, zodat de filmhouder op de juiste positie voor elk negatief in de scanner wordt gepositioneerd. Bovenop de scanner is een venster aanwezig zodat je voor extra controle het beeld kan bekijken, wat vooral bij dia's handig is. Bij de diahouder worden de dia's vanaf de onderkant in de houder gedrukt en op die manier in de houder gefixeerd. Bij het scannen wordt de gehele beeld van de negatieven gebruikt (24,3 x 36,5 mm) en zelfs iets groter, waardoor je elk beeld een beetje moet croppen. Met Vuescan heb je de mogelijkheid om deze uitsnede automatisch te laten regelen met de mogelijkheid om het beeld nog handmatig aan te passen. Ook hierbij worden de dia's met deze diahouder één voor één gescand.

Hieronder een detailfoto van de filmhouder. De negatievenstrook wordt volledig plat in de filmhouder gehouden door de smalle tussenschotjes (zichtbaar precies tussen de negatiefafbeeldingen) waarmee voorkomen kan worden dat de negatieven kunnen opbollen. Het schuifje waarmee je de dichtgeklapte filmhouder mee kan vergrendelen, is ook op de foto te zien.



De scanner kan op verschillende resoluties scannen (optisch): 250, 500, 1000, 2000, 2500 en 5000 dpi of zelf een resolutie instellen. De maximale resolutie van een fotonegatief zou ergens rond de 3000 dpi moeten liggen. De kwaliteit van ingescande negatieven kun je dus niet vergelijken met de kwaliteit van de hedendaagse digitale camera's.

De negatieven worden in mijn geval voor deze test volgens de volgende instellingen gescand: 5000 dpi, 48 bit kleuren, multi-belichting, infrarood stofverwijdering met MagicTouch (licht), herstel kleuren, korrelreductie (licht). Bij de Preview worden de kleuren aangepast voordat de definitieve scan worden uitgevoerd zoals kleurbalans, curves en helderheid. Normaal gesproken heeft een dergelijke hoge resolutie voor negatieven en dia's geen nut. Over het algemeen is een scanresolutie tussen 2400 en 3200 dpi ideaal. Een scan op 2500 dpi geeft een afbeelding van ongeveer 3450 x 2340 pixels wat overeenkomt met 8 megapixels (8 MP). Met 3000 dpi ontstaat een afbeelding van circa 4190 x 2850 wat overeenkomt met 12 megapixels (12 MP).

Ervaringen dia's

Het scannen van dia's kan wat lastiger gaan dan met de fotonegatieven. Bij de fotonegatieven worden deze ingelezen door de scanner en wordt de oranje kleur van het negatief m.b.v. een profiel van het scan-programma omgezet naar kleur. Verschillende merken en type films zorgen er voor dat er tientallen profielen hiervoor in VueScan beschikbaar zijn. Voor dia's is dat iets lastiger, aangezien deze dia's al in kleur worden gescand. Het menselijk oog ziet duidelijk de verschillende kleuren, maar voor een scanner is het lastiger om de juiste kleuren te zien vanwege de chemische samenstelling van de kleuren. De scanner in combinatie met het scanprogramma moeten dan ook afgesteld worden voor de juiste kleuren (calibreren). Helaas worden er bij deze scanner geen calibratiehulpmiddelen meegeleverd, de zogenaamde IT8 targets. Het scannen van dia's zonder deze vorm van calibratie kan donkere kleuren opleveren. De kleuren zijn na het scannen dan niet zo levendig als je de dia's tegen het licht zou houden. Achteraf aanpassen met programma's als Lightroom is dan beperkt mogelijk. Hiervoor zul je aan de slag moeten met een IT8 calibratie kit. Ik heb deze gekocht op http://www.targets.coloraid.de/ voor € 75 incl. verzendkosten. Deze kit bestaat uit :

• Twee reflective targets voor foto's van Kodak Professional en Fuji fotopapier indien je met een flatbedscanner foto's gaat inscannen
• Vier dia's van Kodak Ektachrome, oudere Fujichrome Astia/Sensia/RTP II en Provia films incl. Provia 100F vanaf juni 2003, Fujichrome Velvia 50 en Astia 100F, Velvia 100/100F, Provia 400X and Sensia100 films vanaf juni 2003
• metalen opbergbox
• zakje met silicagel t.b.v. vochtabsorptie
• cd-rom met de IT8 referentiebestanden

Op de website van VueScan kun je lezen welke stappen je moet doorlopen om VueScan in combinatie met de scanner te kalibreren. Als je de stappen volgt, is het vrij simpel. Als je dia's scant waarbij een IT8 target is gebruikt, zijn de kleuren van de scan vrijwel identiek aan het origineel.

Het scannen van dia's gaat bijna hetzelfde als negatievenstroken. Bij de dia's moet je er op letten dat het beeld van de dia in de lengterichting (als panorama) van de houder wordt geplaatst (m.a.w. de 'staande' dia's moet je een kwartslag draaien) zodat de gehele dia kan worden gescand. Bij het scannen van negatievenstroken worden deze volledig vlak gehouden door de filmhouder. Bij de dia's is dit niet het geval en zitten deze in de dia-raampjes. Hier is het soms opletten dat de dia's ook netjes vlak in de dia-raampjes zijn geplaatst. Het wil weleens gebeuren dat een dia een beetje met een lichte kromming in een dia-raampje is geplaatst. Bij het scannen levert dat een gedeeltelijke onscherpte op. Ook met het scannen van (een beperkt aantal) Kodachrome dia's waren er op zich geen problemen. Kodachrome dia's werden op een afwijkende manier ontwikkeld, maar kenmerken zich in een zeer nauwkeurige kleurweergave, scherpte en de kwaliteit van de dia's is na 40 jaar nog ogenschijnlijk onveranderd. Scanners met automatische stofverwijdering (MagicTouch) moeten hierop met een profiel in de scansoftware aangepast worden voor Kodachrome, anders worden de kleinste details voor stof aangezien en daardoor per ongeluk gecorrigeerd. Het vervelende bij Kodachrome is dat het ontwikkelingsproces van deze dia's anders verliep dan andere dia's. Hierdoor is het niet mogelijk om het standaardproces van inscannen te gebruiken. Voor KodaChrome zou er een aparte IT8 target gebruikt moeten worden voor een nauwkeurige kleurweergave bij het scannen. Helaas is Kodak al lange tijd geleden gestopt met het ontwikkelen van deze dia's waardoor een noodzakelijke IT8 target vandaag de dag bijna of zelfs helemaal niet meer leverbaar is (en anders tegen een absurd hoge prijs). M.a.w. het wordt lastig om KodaChrome dia's helemaal natuurgetrouw te scannen. Ik heb hiervoor het IT8 target van Kodak Ektachrome gebruikt en dat geeft binnen VueScan nog wat mogelijkheden om de kleuren te verbeteren, maar optimaal wordt het niet. Als je dergelijke KodaChrome dia's op de standaard-manier scant, zul je een lichte blauwe zweem op de afdruk te zien krijgen.

Andere dia's van o.a. Fuji leveren na de IT8 calibratie behoorlijk nauwkeurige kleuren af. Dus zolang je geen gebruik maakt van KodaChrome, kun je zeer nette resulaten bereiken. Na de bestelling van de IT8 targets in deze kit, hierna een aparte IT8 target moeten bestellen voor Agfa RSX (II)/CT dia's bij de eerder genoemde leverancier. Bleek naderhand dat een gedeelte van de dia's van Agfa waren (wat achteraf de reden bleek te zijn dat er geen goede resultaten werden verkregen met de Fuji en Kodak targets). Al met al een extra investering van ruim € 100 aan IT8 targets om de dia's op de juiste wijze in te kunnen scannen. Het aanschaffen van deze targets voorkomt in ieder geval de nodige frustraties als de resultaten zonder calibratie bij lange na niet het gewenste resultaat opleveren. Het is wel iets waar je rekening mee moet houden in je budget.

Hieronder de diahouder. Er kunnen maximaal 4 dia's in de houder worden gedrukt.


Algemeen

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: voor het scannen van negatieven en dia's heb je geduld nodig, héél veel geduld. Tegelijkertijd bespaar je met deze scanner ook veel tijd. Het scannen in de hoogste resolutie met multi-belichting (normale scan en daarna een intensieve scan) en de Preview scanfase met eventueel aanpassingen voor de kleur (witbalans), en beelduitsnede, duurt 5 minuten per negatief of dia. Magic Touch voor het automatisch verwijderen van krasjes, oneffenheden, vingerafdrukken en witte vlekjes doet verrassend goed zijn werk. Slechts zelden laten foto's nog sporen zien van deze oneffenheden. M.i. een must om een archief te digitaliseren! Hiermee bepaar je achteraf veel tijd als je dit met Photoshop zou willen corrigeren.
Met het scannen van de fotocollectie probeer ik het onaangename met het aangename/nuttige te combineren. Terwijl op het bureau de scanner staat te spinnen, lees ik op de computer e-books voor mijn studie met muziek op de achtergrond.

Conclusie

Over de scanner ben ik uitermate tevreden. Zoals eerder aangegeven, heb je eigenlijk voor deze scanner Hamrick's Vuescan (de Pro versie) nodig of een vergelijkbaar programma én IT8 targets indien je dia's wilt inscannen. Ik heb geen referentie met andere scanners om de ProScan 10T te kunnen vergelijken. De kwaliteit van de ingescande negatieven hangt nou eenmaal ook af van verschillende factoren (gebruikte camera, kwaliteit lens, type film, belichting, ISO, etc). Als de originele foto goed is belicht, levert de scanner hele mooie resultaten, zelfs zonder de kleuren aan te hoeven passen. Ook met negatieven van 40 jaar oud (met beschadigingen en kleurenzweem) met daarbij aanpassingen in de kleur zijn hele degelijke resultaten te verkrijgen. Vaak volstaat het om achteraf in PhotoShop of Lightroom om kleine aanpassingen te maken, o.a. de verzadiging.

De foto's bij deze review (Minolta Dynax 505 Si + 28-80 mm + 75-300 mm met Kodak Gold 200) dienen als voorbeeld zoals ze uit de scanner komen met Vuescan. Er is dus geen post-processing (Photoshop) aan te pas gekomen, juist om de beelden zo origineel mogelijk te laten zien. In een discussiegroep van Flickr wordt deze scanner (onder de naam Pacific Image Primefilm XE) ook besproken met verschillende voorbeelden. De meegeleverde voorbeeldscans zijn gescand op 5000 dpi (optisch), stofverwijdering (licht), herstel kleuren, korrelreductie (licht), multi-belichting en automatische kleurbalans (de kleuren zijn dus 'as-is').

Originele scans vanuit VueScan (circa 7000 x 4700 pixels):

https://tweakers.net/foto...YY6L1RddfhLeZie2xRyAU.jpg
https://tweakers.net/foto...UrjuIsrlmIuFq8HeaL9kH.jpg
https://tweakers.net/foto...May8USAsiRXrgonjOKiTc.jpg
https://tweakers.net/foto...iLZF6DbumBX8cAXQgmpGs.jpg

Extra informatie

De Duitse website FilmScanner.info heeft een uitgebreide Engelstalige review gepubliceerd (inclusief groot aantal andere scanners): http://filmscanner.info/en/ReflectaProScan10T.html
Op het forum van DPReview is veel informatie te lezen over het scannen:
https://www.dpreview.com/forums/1072

VueScan heeft op 19-06-2019 bekend gemaakt dat het nu alle circa 30 scanners van PacificImage ondersteunt met ingebouwde drivers. Daarnaast worden ook de geavanceerde mogelijkheden ondersteund.
Press release: http://www.prweb.com/rele...tronics/prweb16391023.htm
Hamrick newsletter: https://www.hamrick.com/newsletter/Newsletter-22.html