Deze keer iets heel anders op Tweakers: we duiken in een onderwerp dat niet heel technisch lijkt, maar het wel degelijk is. Het bedrijf Rijk Zwaan, een van de grootste zaadveredelingsbedrijven ter wereld, voert heel bijzondere werkzaamheden uit en is op zoek naar kundige IT'ers. In dit uitgebreide achtergrondartikel kun je lezen hoe Rijk Zwaan tech toepast bij het veredelingsproces van zaden. Wij spreken erover met Amy Christoffels, teamleider van het Software Solutions Team bij Rijk Zwaan. Amy werkt bijna zeven jaar bij het bedrijf, waar ze ooit via een management-traineeship begon.
Laten we beginnen bij de basis: wat doet Rijk Zwaan precies? Amy legt het helder uit: “Wij ontwikkelen en produceren nieuwe groenterassen. Daarmee staan we helemaal aan het begin van de voedselketen.” De zaden die het bedrijf verkoopt, worden gebruikt door telers over de hele wereld. De ontwikkeling van die rassen is hoogwaardig en complex. “We zijn continu op zoek naar bepaalde eigenschappen, zoals resistentie tegen ziekten, maar ook naar mogelijkheden voor een hogere opbrengst of betere houdbaarheid.” De wensen komen uit verschillende hoeken: van consumenten die bijvoorbeeld snackgroenten willen, tot groentesnijderijen die eisen stellen aan de versheid van sla.
“Met de invloed van AI, data en IT kunnen we steeds sneller en preciezer keuzes maken”
De ontwikkeltrajecten zijn lang en geavanceerd. Waar het vroeger decennialang duurde om een nieuw ras te ontwikkelen, is dat inmiddels teruggebracht naar zo’n zes tot zestien jaar, mede dankzij technologische vooruitgang. “Met de invloed van AI, data en IT kunnen we steeds sneller en preciezer keuzes maken”, vertelt Amy. Zo wordt het mogelijk om beter in te spelen op klimaatomstandigheden, lokale plantenziektes, en de eisen van kasteelt in Europa. Dit vindt Amy belangrijk: “Hiermee krijg je planten die resistent zijn zonder chemicaliën te gebruiken.” Het gebeurt wereldwijd, van de natte tropen tot de droge woestijngebieden. Overal moeten groenterassen presteren, en dat vraagt om innovatie.
Digitaal fenotyperen
Zichtbaar enthousiast wordt Amy als het begrip ‘digitaal fenotyperen’ ter sprake komt. Deze technologische innovatie maakt het mogelijk om uiterlijke kenmerken van groenten veel objectiever en efficiënter te beoordelen dan voorheen.
Traditioneel ging het beoordelen van rassen - het fenotyperen - met het blote oog. “Medewerkers liepen door de kas en bekeken vanuit hun ervaring de planten. Ze letten dan bijvoorbeeld op de bladstand, bobbeltjes, gekke puntjes … veel meer dan wat jij in de supermarkt ziet.” Subjectiviteit ligt daarbij altijd op de loer; de beoordeling kan afhangen van het seizoen, het licht of simpelweg hoe goed iemand heeft geslapen. “Het is niets om je voor te schamen. We zijn er ver mee gekomen, maar je ziet dat het z’n beperkingen heeft”, aldus Amy.
Digitale fenotypering brengt daar verandering in. Het principe is simpel, maar de uitvoering complex: met geavanceerde apparatuur worden groenten, zoals paprika’s, van verschillende kanten gefotografeerd. Op basis van algoritmes worden vervolgens talloze uiterlijke eigenschappen geanalyseerd. “Je kunt zo bijvoorbeeld tot op drie decimalen nauwkeurig bepalen hoe rood of hoe groen een paprika is, en alle gekke bobbeltjes worden herkend”, legt Amy uit. Door dit proces te automatiseren, ontstaat er een stroom aan data die veel sneller en consistenter is dan handmatige beoordeling. “En die data helpen ons om sneller betere keuzes te maken in het veredelingsproces.”
Toch is digitale fenotypering geen wondermiddel zonder haken of ogen. “Die algoritmes maken nog steeds fouten”, zegt Amy nuchter. “Zeker in de beginfase zijn er veel iteraties nodig. Soms ziet het systeem een bordje in het veld en denkt het: ‘dat is een rare plant’. Dan moet je het algoritme leren dat het géén plant is.”Het ontwikkelen en optimaliseren van algoritmes vergt veel tijd en expertise
Het ontwikkelen en optimaliseren van zulke algoritmes vergt veel tijd en expertise. Rijk Zwaan werkt hiervoor samen met gespecialiseerde externe partijen, maar doet ook veel zelf. “Het annoteren van de data, dus het handmatig aangeven wat er op een foto is te zien, doen we bewust intern. Wij hebben daar zelf de meeste kennis over. Het is goedkoper om dat uit te besteden, maar dan verlies je kwaliteit.”
Van handmatig naar hightech: machines met maatwerk
De digitalisering draait niet alleen om software. “Het wordt steeds technischer”, merkt Amy op. Ook de apparatuur zelf vraagt om maatwerk en slimme keuzes. De eerste machines die Rijk Zwaan aanschafte, vereisten dat elke vrucht handmatig op de band werd gelegd. Dat was een tijdrovend en geestdodend klusje. “Toen zijn we gaan kijken wat bij onze volumes past, en of we dat niet kunnen automatiseren.”
Het leidde tot de aanschaf van systemen waarbij alleen nog een krat hoeft te worden omgekieperd. “En inmiddels kijken we alweer naar de volgende stap: een automatische kistenkantelaar.” In die zoektocht werkt Rijk Zwaan nauw samen met leveranciers, om technologie aan te passen aan hun processen. “We kopen die machines niet zomaar van de plank. Het is echt co-creatie.”
Het resultaat: een steeds slimmer samenspel van mens, machine en data. Maar Amy blijft realistisch: “Het is een proces van stapjes zetten. Steeds iets verder automatiseren, steeds meer vertrouwen opbouwen - in de technologie en in elkaar.”
Niet alleen paprika’s en tomaten gaan onder de digitale loep bij Rijk Zwaan. Ook op zaadniveau is de technologische vooruitgang goed zichtbaar. “Elke batch zaden wordt getest op kiemkracht. Daarmee garanderen wij telers een hoge productkwaliteit.” Waar vroeger honderd zaadjes fysiek werden ingezaaid om handmatig te tellen hoeveel er opkwamen, gaat dat nu anders. “We hoeven ze niet eens meer te planten”, zegt Amy enthousiast. “Er is een robot ontwikkeld die kiemende zaden herkent en kijkt of het eerste uitstulpseltje, het beginnende kiempje, al zichtbaar is. Op basis daarvan berekent AI het kiempercentage.”
Het levert een enorme efficiëntieslag op, en een objectievere kwaliteitscontrole. De technologie wordt inmiddels in belangrijke processen toegepast; onder andere voor kwaliteitsgarantie, om vast te stellen of een geproduceerde batch zaden voldoet aan de beloofde standaard.
:strip_exif()/i/2007371736.jpeg?f=imagenormal)
Sorteren, selecteren en specialiseren
De machines zijn inmiddels in staat om zaden niet alleen te analyseren, maar ook te sorteren op verschillende kwaliteitsniveaus. “We hebben verschillende kwaliteitsstandaarden waar we op willen sorteren”, vertelt Amy. Dat helpt niet alleen bij interne kwaliteitsbewaking, maar ook bij het bieden van de juiste producten aan verschillende markten.
Op de website van Rijk Zwaan is een voorbeeld te vinden van de beoordeling van meloenen. Amy legt uit dat elk gewas zijn eigen uitdagingen met zich meebrengt, zeker als het aankomt op automatisering met behulp van AI. “Tomaten of meloenen kunnen verstopt achter het blad van de plant zitten. Dan zijn opnames met camera’s beperkt bruikbaar. Maar zelfs hiervoor ontwikkelen we oplossingen.”
Technologische vooruitgang gaat razendsnel, zeker op het gebied van kunstmatige intelligentie. Maar hoe ga je als veredelingsbedrijf mee in die ontwikkeling zonder jezelf te verliezen in hypes of inefficiënt pionierswerk? Amy herkent het spanningsveld. “Het is soms best lastig om te kiezen. Aan de ene kant willen we vooroplopen, maar aan de andere kant wil je ook niet steeds zelf het wiel uitvinden. Hoe dan ook werken we structureel met AI aan beeldanalyse, genotypering en datastromen binnen onze bedrijfsprocessen.”
“Technologie helpt ons om minder pesticiden te gebruiken"
Rijk Zwaan kijkt echter niet alleen naar wat technologie kan, maar ook wat het bijdraagt. Duurzaamheid is een belangrijk speerpunt. Amy: “We hebben een aparte organische lijn met biologische rassen”. Maar ook in reguliere veredeling speelt milieuwinst een steeds grotere rol. “Technologie helpt ons om minder pesticiden te gebruiken. En hoe sneller we een nieuw ras kunnen ontwikkelen, hoe sneller onze klant en uiteindelijk de consument daar profijt van heeft.”
De verschuivingen in het klimaat maken veredeling nog urgenter. “Waar planten vroeger prima groeiden, is het nu misschien kletsnat, of juist veel droger geworden. Wij zorgen dat onze rassen bestand zijn tegen die veranderende omstandigheden”, aldus Amy. Ze noemt als voorbeeld de komkommersoort Blueleaf, met bladeren die iets groener gekleurd zijn. Hierdoor gebruiken ze licht efficiënter, waardoor ze weerbaarder zijn. “Hoe donker de bladeren zijn, kan bijvoorbeeld invloed hebben op de groei of stressbestendigheid van de plant.”
Petabytes aan dna-data
Als je dag in, dag uit werkt met technologie, data en softwareontwikkeling, zijn er momenten waarop alles samenkomt. Momenten waarop ineens duidelijk wordt waar het werk voor wordt gedaan. Amy denkt even na wanneer haar wordt gevraagd naar zo’n kantelpunt. “Binnen de veredeling zijn er natuurlijk veel doorbraken, maar die maken wij als IT’ers niet vaak van heel dichtbij mee. Toch dragen we er wel aan bij, als rader binnen het geheel.”
Amy noemt als voorbeeld een applicatie waarmee medewerkers in de kas op een tablet observaties kunnen vastleggen. “In plaats van alles op papier te noteren, kunnen ze nu direct scores invoeren die automatisch op de juiste plek in het systeem terechtkomen. Vervolgens ontstaat er een dashboard waarmee we die data kunnen visualiseren. Dat zijn simpele hulpmiddelen die een groot verschil maken.”
Ook in de samenwerking met externe partijen zoals Microsoft-partners wordt veel bereikt. Rijk Zwaan werkt inmiddels zo’n zeven jaar met cloudoplossingen binnen Microsoft Azure. “We gebruiken die services onder andere voor beeldanalyse en het verwerken van grote datastromen. En dat zijn echt geen kleine datasets; we praten over petabytes”, aldus Amy. “Dan hebben we het specifiek over onze dna-data. Alleen al binnen het onderzoeksteam is dat de orde van grootte waar we mee werken.”
Die enorme hoeveelheden data brengen ook uitdagingen met zich mee. “Je moet ze kunnen verwerken, analyseren, en er betekenisvolle inzichten uit zien te halen. Gelukkig groeit de technologie mee.” De focus is verschoven; waar het eerder vooral ging over het bouwen van dashboards, zijn data-engineers en datascientists nu onmisbaar geworden. “Het draait steeds meer om het ontsluiten en interpreteren van die data. Daaromheen hebben we een compleet datamanagementprogramma opgezet. Je wilt immers zeker weten dat je werkt met betrouwbare informatie.”Het digitale platform en de webshop die Rijk Zwaan heeft ontwikkeld, maakt Amy trots
Het digitale platform en de webshop die Rijk Zwaan heeft ontwikkeld, maakt Amy trots. “Onze sales reps kunnen lang niet overal komen. In een land als Brazilië, in de binnenlanden van de Amazone, kun je niet zomaar even langs bij een teler. Dankzij onze webshop kunnen ook mensen in die afgelegen gebieden onze zaden bestellen en op afstand teeltadvies krijgen.”
Voor Amy is dat meer dan een IT-succes. “Ik vind het mooi dat we door digitalisering met mensen in contact komen die we anders nooit hadden kunnen bereiken. Mensen die in rurale of economisch minder sterke regio’s wonen, maar nu wel toegang hebben tot hoogwaardige zaden. En daarmee uiteindelijk tot gezond voedsel. Dat vind ik echt een mooie uitkomst.”
Bouwers van een sterker softwareteam
Amy’s huidige werk draait om het leiden en verder professionaliseren van het softwareteam binnen Rijk Zwaan. De focus ligt daarbij niet alleen op ontwikkeling, maar op het hele proces. “We zijn nu ook veel meer bezig met UX en UI; zorgen dat er goede specificaties komen, dat we echt bouwen wat de interne klant nodig heeft.” Het team werkt aan uiteenlopende projecten: van het integreren van Dynamics als nieuw erp-systeem, tot een webshop voor zaadverkoop en een e-learningplatform. Daarnaast speelt lowcode development een grote rol. “Met OutSystems hebben we inmiddels meer dan 25 maatwerkapplicaties gebouwd.” Zo zijn er vier ontwikkelteams binnen Rijk Zwaan, waarbij de laatste - nog in opbouw - zich richt op softwareontwikkeling binnen de R&D-afdeling. Ook database administrators vallen onder Amy's verantwoordelijkheid. “De IT-afdeling telt zo’n 130 mensen, en wereldwijd werken bij Rijk Zwaan ongeveer 4000 mensen”, ze toe. “Daarvan werkt de helft in Nederland en de rest in meer dan dertig landen verspreid over de wereld. We zijn echt een wereldspeler.”De IT-afdeling van Rijk Zwaan is continu in beweging
De IT-afdeling van Rijk Zwaan is continu in beweging. Dat betekent dat er regelmatig nieuwe mensen worden gezocht. “We zoeken mensen voor diverse rollen: van backend en fullstack tot OutSystems developers. Daarnaast zetten we stappen in het aantrekken van softwaretesters en willen we eind dit jaar ook UX- en UI-designers in huis halen. En een projectleider voor ons lowcode-platform OutSystems is een sleutelrol waar we urgent iemand voor zoeken.”
De technologie waarmee wordt gewerkt, is grotendeels Microsoft-georiënteerd. De backend draait op .NET, met Angular en React in frontend. Lowcode heeft in de ontwikkelwereld nog altijd een bepaald stigma. Amy herkent het meteen. “Het is een soort paradox. Het idee is dat je de drempel verlaagt, zodat meer mensen ermee aan de slag kunnen. Maar tegelijkertijd moet je er echt wel iets van softwareontwikkeling voor snappen. Het is niet simpelweg klikken en klaar.” Het vraagt om een bepaald type denker, legt ze uit. “En die vind je niet zomaar. Er zijn wel mensen die overstappen vanuit traditionele vormen van development, maar dat is nog geen grote groep. Op veel scholen wordt er ook nauwelijks aandacht aan besteed.” Dat beeld van ‘minderwaardig programmeren’ is volgens haar onterecht. “Er zit ontzettend veel logica achter. Maar dat moet je wel willen zien.”
Een bedrijf waar mensen blijven, de wereld als werkveld
Wat opvalt bij Rijk Zwaan is het lage verloop. “Mensen blijven hier lang”, zegt Amy. “Dat komt omdat je hier kunt groeien, je rol kunt veranderen, en je werk boeiend blijft.”
Die toewijding wordt ook mogelijk gemaakt door een bijzondere bedrijfscultuur. “We voelen ons verantwoordelijk om banen aan te bieden die je hele werkende leven interessant blijven.” De zorg voor medewerkers - en hun families - staat hoog op de agenda. “Bij ziekte of privéproblemen wordt er altijd gekeken hoe we kunnen helpen. We vinden de gezondheid van collega’s oprecht belangrijk.” Dat komt voort uit de structuur van het bedrijf. Rijk Zwaan is geen beursgenoteerde onderneming. “We hebben geen aandeelhouders die alleen maar op winst sturen”, legt Amy uit. “Natuurlijk moeten we concurreren en financieel gezond zijn, maar onze eerste prioriteit is het leveren van betekenisvol werk.”
De organisatie is plat en mensgericht. “We werken met een dubbelkoppig leiderschapsmodel: bijna overal staan twee mensen aan het roer, ook bij grotere teams. Dat is goed voor het spreiden van risico’s en voor de samenwerking.”“Je werkt mee aan een eindproduct waar je trots op kunt zijn”
Wat Amy ook bijzonder vindt, is hoe je bij Rijk Zwaan aan iets groters bijdraagt. “Je werkt mee aan een eindproduct waar je trots op kunt zijn. We maken geen spreadsheets of advertenties, we maken software waarmee uiteindelijk betere groente de wereld in komt.”
Voor Amy is dat precies waar het om draait. “Je kunt als IT’er hier van alles doen: werken aan R&D-tools, supplychain-oplossingen, commerciële dashboards ... maar wat je ook doet, je werkt mee aan iets tastbaars. Iets goeds.” En dat, besluit ze, is ook waarom mensen blijven. “Je hebt purpose in je werk. Dat voel je hier elke dag.”
Werken bij Rijk Zwaan
Zoals je hebt kunnen lezen, schuilt er veel meer techniek achter al deze interessante materie dan je op het eerste gezicht wellicht zou denken. Rijk Zwaan zoekt techneuten die ook in dit bijzondere werkveld aan de slag willen gaan. Meer informatie over vacatures en werken bij Rijk Zwaan vind je via de link.
Dit artikel is geen redactioneel artikel, maar gesponsord en tot stand gekomen dankzij Rijk Zwaan en Tweakers Partners. Tweakers Partners is de afdeling binnen Tweakers die verantwoordelijk is voor commerciële samenwerkingen, winacties en Tweakers events zoals meet-ups, Developers Summit, Testfest en meer. Bekijk hier het overzicht van alle acties en events. Mocht je ideeën met ons willen delen over deze vorm van adverteren, dan horen wij dat graag. Hierover kun je met ons in gesprek via [Discussie] Reclame algemeen].
:strip_exif()/u/8064/bang.gif?f=community){kind=small}
/u/20302/pc.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/19665/ElfEverQuestTweakersSmall.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/295843/2iZvW2O.jpg?f=community){kind=small}
/u/133373/crop5b14f91365312_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71115/plus222.jpg?f=community){kind=small}
/u/237439/kerstmuts02.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/79614/Family-Guy-Victory-is-Ours.jpg?f=community){kind=small}
