In 2009 sloeg het eerste digitale wapen ooit toe. Stuxnet, gemaakt door Amerika en Israël, saboteerde honderden ultracentrifuges in een Iraanse nucleaire centrale, en met die aanval startte een nieuw tijdperk waardoor we nu 'in een oorlog' zitten. Althans, als je afgaat op de titel van Huib Modderkolks bestseller. Op de Meetup Privacy & Security XL vertelt de journalist alles wat hij in de afgelopen jaren leerde over de Nederlandse inlichtingendiensten, die inmiddels tot de digitale top van de wereld behoren.
Modderkolk sprak voor zijn boek Het is oorlog, maar niemand die het ziet met honderden bronnen die bij de inlichtingendiensten werkten of daarmee te maken hadden. Niet gemakkelijk, want deze 'geheime diensten' heten niet voor niets zo. Vragen bij de persvoorlichting neerleggen is zo goed als zinloos, dus moest Modderkolk praten, heel veel praten. Hij moest niet alleen het vertrouwen van zijn bronnen winnen, maar ook controleren of een andere bron die informatie vervolgens kon verifiëren.
Die bronnen hebben daar zo hun eigen motieven voor, zegt hij. "Er is niet één reden om dat te doen. Soms heb je een gedeelde interesse; inlichtingenmedewerkers houden zich bezig met één onderwerp en hebben daardoor geen totaalbeeld van alle operaties bij de dienst. Zij willen dat ook weten, net als ik. In andere gevallen denken ze na over de reputatie van de diensten. Het kan ook zijn dat ze bezorgd zijn over hoe de diensten te werk gaan of willen dat er meer openheid komt."
Meer bekend
Die openheid is er in de afgelopen jaren meer gekomen, denkt Modderkolk. "Je zag zeker na 2013 een tegenreactie. De Snowden-onthullingen lieten zien hoeveel de Amerikaanse inlichtingendiensten verzamelen, maar daarna is de rol van inlichtingendiensten verschoven naar beïnvloeden, sturen, saboteren. Ze zijn in de frontlinie komen te liggen", zegt Modderkolk. "Het wordt inmiddels steeds duidelijker hoe intensief landen als Rusland en China, maar ook Iran en bondgenoten als Groot-Brittannië digitaal actief zijn. Daartegen verdedigen is ingewikkeld. De inlichtingendiensten laten mede daarom steeds meer zien over hoe zulke operaties plaatsvinden. Je zag dat bijvoorbeeld bij de hack op het OPCW van vorig jaar. Toen werd er veel prijsgegeven over de werkwijze van de Russische militaire inlichtingendienst."
Tegenoperaties
Tegelijkertijd, zegt Modderkolk, schuurt dat soms met hoe de Nederlandse diensten te werk gaan. "We zijn hier niet alleen slachtoffer. Nederland voert ook operaties uit, bijvoorbeeld in Iran. Soms is het dan moeilijk te verantwoorden waarom we wel beschuldigend wijzen naar andere landen, maar zelf ook een strijd voeren." Modderkolk onthult in zijn boek onder andere dat de AIVD een cruciale rol speelde bij de verspreiding van het Stuxnet-virus. Dat legde in 2007 het Iraanse atoomprogramma nagenoeg plat.
De Nederlandse inlichtingendiensten, zegt Modderkolk, zijn erg specialistisch. Ze hebben talent voor het rekruteren van gespecialiseerd en kundig personeel, wat hielp bij de verspreiding van Stuxnet. Daarnaast zijn de Nederlanders soms goed in het binnendringen van bepaalde systemen of bedrijven, zoals Android en sommige vpn-verbindingen, blijkt uit Modderkolks onderzoek. Hoe hij dat allemaal weet, vertelt hij dit weekend.
Tijdens de Meetup XL Privacy & Security geeft Huib Modderkolk de afsluitende keynote. Daarna is er ruimte om vragen aan hem te stellen en in discussie te gaan over zijn boek. Wat is bijvoorbeeld de reden dat al die bronnen hem zomaar alle staatsgeheimen vertellen? En wat zijn nou de onthullingen waar hij zelf het meest van stond te kijken? Bestel één van de allerlaatste kaarten voor de Meetup XL en kom naar Huib Modderkolks keynote!
/i/2000621227.png?f=fpa)
/u/236860/crop689888d9b3d62_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/407403/WAhack.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/448966/crop62a741840cd69_cropped.jpg?f=community){kind=small}
