Ali Niknam (bunq): "Juist programmeurs kunnen de bankensector veranderen"
Als eerste bank gebouwd door programmeurs schudde bunq bij het betreden van de Nederlandse markt in 2015 de bankenwereld flink op. Volgens oprichter en ceo Ali Niknam zijn juist programmeurs in staat om de financiële dienstverlening te veranderen en daarmee de volgende crisis te voorkomen. "Laten we eerlijk zijn: vóór onze komst was het toch best een ingeslapen boel."
Niknam (37) wordt tijdens de Developers Summit 2019, op 14 februari in de Fabrique in Utrecht, geïnterviewd door host Jim Stolze. Hoewel hij in Nederland bekendheid geniet als ondernemer - hij is oprichter van TransIP, The Datacenter Group en bunq - ziet hij zichzelf in de eerste plaats als techneut. "Ik hou van nieuwe dingen bouwen.” Opgroeiend in Canada en Nederland in een topsportgezin (vader en moeder zaten in de Iraanse Olympische ploeg als respectievelijk schermer en basketballer), interesseerde hij zich op jonge leeftijd al voor techniek. Dat deed hij bijvoorbeeld voor de Philips-computer die het gezin eind jaren tachtig in huis haalde. "Zo'n ding met bandjes", herinnert Niknam zich. "Daar zat een handleiding bij met een aantal commando's, wist ik veel wat ze betekenden. Ik begon ze gewoon in te typen en voor mij was het magisch dat er dan wat gebeurde op het scherm." Op deze manier maakte hij kennis met Basic, het begin van een liefde voor programmeren die nooit meer overging. In het maandblad KIJK stonden destijds programmacodes die de jonge Niknam zo nauwkeurig mogelijk overtypte. "Omdat die erg lang waren, maakte je altijd wel ergens een fout en dan moest je vervolgens nadenken over wat er misging. Heel leerzaam."
Programmeurs leren wél van hun fouten
Het was de basis van een carrière als ondernemer. Op zijn zestiende verkocht hij computers, op zijn eenentwintigste stapte hij met TransIP in de wereld van de domeinnamen , om vervolgens in de datacenterwereld te duiken. En nu focust hij zich dus met bunq (inderdaad, zonder hoofdletter) op de financiële dienstverlening. Het zijn zeer verschillende bedrijven, maar met een overeenkomst. "Het begint vaak met iets wat ik zie en waarvan ik denk: dat kan beter. In mijn perceptie dan. Nu kun je dat denken en zeggen, maar ik vind dat je het dan ook moet laten zien." Met een team van techneuten de bankenwereld disrupten is voor Niknam vanuit deze gedachte een logische stap. "Waarom ook niet? De laatste jaren veranderen programmeurs elke sector. Dat is geen toeval, want zij hebben twee specifieke eigenschappen: klantgerichtheid en oplossingsgerichtheid. Klantgerichtheid omdat je pas iets goeds kunt bouwen als je de behoefte begrijpt. En oplossingsgerichtheid omdat programmeren een harde leerschool is. Een computer heeft geen mededogen, één minuscuul foutje kan er voor zorgen dat iets niet werkt. Daardoor zijn programmeurs gewend om met falen om te gaan, van fouten te leren en met oplossingen te komen."
Het idee voor bunq ontstond tijdens de bankencrisis. "De beste manier om een volgende crisis te voorkomen is door een bank neer te zetten die anders is. Het is net als in de natuur: het maakt niet uit hoe sterk een gewas is, als er sprake is van een monocultuur gaat die ene variant er altijd aan. Er is diversiteit nodig. In de bankenwereld is die er nooit geweest. Dat is funest." De bunq-organisatie is in het bankenlandschap behoorlijk afwijkend. Zo is deze, met ongeveer tachtig medewerkers, relatief kleinschalig en wordt er zoveel mogelijk geautomatiseerd. Ook bijzonder is het feit dat Niknam als ceo het grootste deel van zijn tijd bezig is met het digitale product. Zo kijkt hij bijvoorbeeld nog steeds álle backend code na. "Ik vind dat belangrijk, want een code is net als een koptelefoondraad: hoe langer en complexer deze wordt, hoe meer knopen ontstaan. De waarde van onze tech-stack vind ik een van de belangrijkste zaken in ons bedrijf, dus voor mij is het ook niet meer dan logisch."
Een zichzelf respecterende dienst heeft een api
Anders dan de traditionele bankenwereld, waarbinnen de PSD2-wetgeving nu meer transparantie probeert af te dwingen, werkt bunq al vanaf het begin aan open api's. Niknam is van mening dat elke zichzelf respecterende dienst een api moet hebben. "Als je kijkt naar wat er allemaal in de afgelopen twintig jaar gebeurt is, dan zie je dat de wereld meer open is geworden, waardoor organisaties nauwer met elkaar samenwerken. En als zelfs een koffieautomaat tegenwoordig al een api heeft, waarom een bank dan niet?" Met api's is het gemakkelijker om verbindingen te maken tussen verschillende softwarecomponenten. Niknam neemt als voorbeeld het boekhouden via bunq. "Je logt gewoon in op je boekhoudprogramma en je ziet real-time de staat van je bedrijf. Dat kan alleen omdat zo'n programma een open api heeft."
Dat de bankenwereld nu massaal het voorbeeld van bunq moet gaan volgen, wil Niknam niet zeggen. "Het is veelzeggend dat de wetgever hen dwingt tot meer openheid. Dat betekent dat het niet in hun bedrijfscultuur, niet in hun businessmodel en niet in een denkwijze past. Dus dat wordt een drama, denk ik." Wat traditionele grootbanken dan wél zouden moeten doen? "Ik weet het niet. Een traditionele bank heeft bestaansrecht: er zijn nog steeds mensen die het belangrijk vinden om naar een bankkantoor te rijden en daar in levende lijve een persoon te ontmoeten waarmee ze kunnen praten. Wat ik wel kan zeggen is dat er lange tijd weinig vernieuwends of verfrissends in de bancaire sector gebeurde. Dan is het net alsof je in de winkel maar één soort ketchup kunt kopen. Dan hoef je ook niet je best te doen, want mensen kopen toch wel je ketchup. En bij banken gaat het ook nog eens om een instelling die je geld bewaart en waarmee je een partnerschap voor jaren aangaat. Dat is toch best raar. Ik vind het dan wel mooi om te merken dat wij met onze komst toch de boel wat opgeschud hebben, want dat was nodig ook. Want laten we wel wezen: het was best een ingeslapen boel.”
Evenementinformatie
- Datum: donderdag 14 februari 2019
- Locatie: DeFabrique, Utrecht
- Tijden: 09.00 tot 20.00 uur
- Partners: ABN Amro, Rabobank, Politie, Nedap, Adyen, IBM, ANWB, Inergy, Elect, Centric, TSS Group
- Early birds: uitverkocht
- Reguliere tickets: 275 euro
- 3-voor-2-tickets: 183,33 euro per ticket (550 euro voor 3 tickets)
- Studententicket: 75 euro
- Meer informatie: tweakers.net/developerssummit