Deef_ hierboven spreekt voor de Vlaamse overheid, ik spreek dan weer voor de Federale overheid.
Het gaat heus vooruit bij de overheid, maar de taken die er zijn, zijn gigantisch. ICTers (en niet ICTers) die niet met de overheid werken zien de dingen al te vaak simplistisch. Een overheid is geen gewoon 'bedrijfje'.
Ten eerste is er de schaal waarop men werkt. Afhankelijk van de Federale Overheidsdienst - zoals ministeries sinds +/- 13 jaar heten - in casu spreken we over een grootorde van een multinational en niet van een KMO (Nederland: MKB). Voor vele producten loop je tegen de limieten aan van de gangbare software.
Ten tweede is het beslissingsmodel complexer dan in een privé-bedrijf. Het systeem van openbare aanbestedingen is een element, net als politieke belangen en, helaas, vaak vele autonome eenheden zonder overkoepelende autoriteit. Dat laatste betekent in praktijk dat er niet een of andere manager kan beslissen 'vanaf vandaag doen we zus en zo' maar dat er een heleboel mensen met elkaar akkoord moet gaan. Veel geluk om pakweg 20 mensen te overtuigen dat ze vrijwillig autonomie (op ICT vlak) af moeten staan. Als ze het dan toch doen en er gaat iets kleins fout, dan bellen ze meteen journalisten op en staat het de volgende dag in de krant (ten bewijze dit artikel).
Ten derde zijn bij bijna alle overheden de ICT diensten onderbemand. Ambtenaren aanwerven met de nodige ICT-skills is moeilijk gezien het rigide barema-systeem. Oplossing: externen via detacherign of consultancy. Het nadeel van dit systeem is dat het duurder is, zeker in tijden dat er bespaart moet worden (daarover zometeen meer). Het stereotype dat ambtenaren niets doen is wat het is, een stereotype. Er zijn genoeg ambtenaren die goed werk leveren. Daar staat wel tegenover dat er inderdaad een niet onaardig aantal ambtenaren zijn die in een privé-firma al lang buitengegooid zouden zijn en door competente mensen vervangen zouden zijn. Bij statutaire ambtenaren is dit nagenoeg onmogelijk, al zijn er mechanismen ("drie waarschuwingen") maar die worden professioneel gesaboteerd door de vakbonden.
Ten vierde, tenslotte, is het financiële plaatje. De budgetten van een overheidsdienst lijken reusachtig, maar de projecten zijn dat ook. Bovendien zijn er een hoop problemen wat betreft hoe men met geld omgaat bij de overheid. De beslissingen over de budgetten worden genomen op een politiek niveau (en goedgekeurd door de inspectie van financiën) bijvoorbeeld en niet door technici. Uiteraard wordt de politiek verondersteld te luisteren naar de technici, maar in praktijk primeren electorale belangen. Een ander probleem is dat budgetten berekend worden op de budgetten van het voorafgaande jaar. vereenvoudigd: wanneer men bijvoorbeeld een budget had van €1 000 000 en er maar €800 000 euro van benutte, dan krijgt men het daaropvolgende jaar een budget van €800 000. In plaats van €200 000 te sparen, zogezegd, dat toegevoegd kan worden aan het nieuwe budget, wordt men gestraft. Resultaat: men gaat proberen dat budget vooralsnog op te krijgen en die €200 000 te investeren in iets voor volgend jaar. Zo komt men in situaties dat computers 2 jaar of langer op stock liggen alvorens ze benut worden, bijvoorbeeld.
Persoonlijk vind ik ook dat er een mentaliteitsprobleem is bij vele mensen in overheidsdienst wat betretf geld, nl. "het is toch mijn geld niet". Het is wel jouw geld! En bij uitbreiding dat van alle burgers: we werken immers met belastingsgeld. Zo zie ik soms aankopen die buiten openbare aanbestedingen vallen (dat is pas vanaf een bepaald budget) waarbij de overheid gerold wordt en niemand het zich aantrekt. Zo had ik een bepaald programma nodig onlangs dat ik via internet bij de leverancier kon kopen voor €280 inclusief BTW. Onze boekhouding heeft het via een contractuele firma gekocht voor €400 plus €80 administratiekosten, alles exclusief BTW. Dat soort toestanden laat mijn haren ten berge rijzen.
Hoe dan ook: mijn punt was dat men al te vaak in simplisme vervalt als het over de overheid en ICT gaat. Het is een gemakkelijk doelwit omdat de overheid bijna per definitie onpopulair is en gezien zijn grootte vele projecten heeft waarbij onvermijdelijk dingen fout gaan. Het titanenwerk dat verricht moet worden om een essentieel stuk van de maatschappij draaiende te houden en de hardwerkende ITers die soms op hun eentje het hele land van groot onheil behoeden (neem dat bij momenten maar letterlijk) ziet men helaas niet.